«آن قوم که یَهُوَه خدای ایشان است»
«خوشا به حال آن قوم که یَهُوَه خدای ایشان است.»—مز ۱۴۴:۱۵.
۱. برخی در رابطه با پرستش خدا چه عقیدهای دارند؟
بسیاری از مردم میگویند که مذاهب بزرگ، چه مسیحی چه غیرمسیحی، کمک کمی به مردم میکنند. برخی موافقند که این مذاهب با تعالیم و رفتارشان تصویری نادرست از خدا جلوه میدهند و غیرممکن است که مورد قبول خدا باشند. با این حال، اعتقاد دارند که در تمام ادیان، انسانهایی صادق وجود دارند و پرستش آنان مورد قبول خداست. برای همین، لزومی نمیبینند که چنین افرادی از ادیان کاذب بیرون آیند و قومی مجزا برای خدا باشند. ولی آیا این طرز فکر درست است؟ بگذارید جواب این سؤال را با مرور تاریخ پرستندگان حقیقی یَهُوَه در کتاب مقدّس بررسی کنیم.
عهد خدا با قومش
۲. چه کسانی قوم خاص یَهُوَه شدند و چه چیزی آنان را مجزا میساخت؟ (تصویر اول مقاله ملاحظه شود.)
۲ تقریباً چهار هزار سال پیش، یَهُوَه قومی مجزا برای خود انتخاب کرد. در کتاب مقدّس آمده است که ابراهیم «پدر همهٔ کسانی است که . . . ایمان میآورند.» او سر خاندانی متشکل از صدها تن بود. (روم ۴:۱۱؛ پیدا ۱۴:۱۴) حاکمان سرزمین کنعان، او را «رهبری بزرگ» محسوب میکردند و به او احترام میگذاشتند. (پیدا ۲۱:۲۲؛ ۲۳:۶، ترجمهٔ هزارهٔ نو) یَهُوَه خدا با ابراهیم و نسلش عهدی بست. (پیدا ۱۷:۱، ۲، ۱۹) خدا به ابراهیم گفت: «این است عهد من که نگاه خواهید داشت، در میان من و شما و ذریّت [یا نسل] تو بعد از تو هر ذکوری از شما مختون شود، . . . تا نشان آن عهدی باشد که در میان من و شماست.» (پیدا ۱۷:۱۰، ۱۱) هماهنگ با این سخن، ابراهیم و تمام پسران و مردان اهل خانهاش ختنه شدند. (پیدا ۱۷:۲۴-۲۷) ختنه نشانی بود بر این که نسل ابراهیم تنها قومی بودند که با یَهُوَه خدا رابطهای ویژه داشتند.
۳. نسل ابراهیم چگونه به قومی تبدیل شد؟
۳ یعقوب، نوهٔ ابراهیم که اسرائیل خوانده شد، دوازده پسر داشت. (پیدا ۳۵:۱۰، ۲۲ب-۲۶) آنان به مرور زمان سران دوازده خاندان اسرائیل شدند. (اعما ۷:۸) یعقوب و خانوادهاش به دلیل قحطی به مصر پناه آوردند، جایی که یوسف، یکی از پسران یعقوب در توزیع غذا در تمام مصر نظارت داشت و دست راست فرعون بود. (پیدا ۴۱:۳۹-۴۱؛ ۴۲:۶) نسل یعقوب چنان افزایش یافت که به «جماعتی از قومها» تبدیل شد.—پیدا ۴۸:۴، ترجمهٔ هزارهٔ نو؛ اعمال ۷:۱۷ خوانده شود.
یَهُوَه قومش را نجات میدهد
۴. در ابتدا، چه رابطهای بین مصریان و نسل یعقوب وجود داشت؟
۴ نسل یعقوب کمی بیشتر از دو قرن در مصر در منطقهای به نام جوشن نزدیک دهانهٔ رود نیل ساکن بود. (پیدا ۴۵:۹، ۱۰) آنان تقریباً نیمی از این مدت را در صلح و صفا با مصریان زندگی میکردند، در شهرهای کوچک به سر میبردند و گلههای خود را در مراتع میچراندند. فرعونی که یوسف را میشناخت آنان را به گرمی پذیرفته بود. (پیدا ۴۷:۱-۶) مصریان با آن که از چوپانان اکراه داشتند، از فرعون اطاعت کردند و اجازه دادند اسرائیلیان در میانشان زندگی کنند.—پیدا ۴۶:۳۱-۳۴.
۵، ۶. الف) به چه دلیل وضعیت قوم خدا در مصر تغییر یافت؟ ب) موسی چگونه نجات یافت و یَهُوَه برای تمام قومش چه کرد؟
۵ اما وضعیت قوم خدا به نحوی چشمگیر تغییر کرد. به مرور زمان، «پادشاهی تازه در مصر به قدرت رسید که یوسف را نمیشناخت. او به قوم خود گفت: ‹به خود آیید که بنیاسرائیل از ما فزونتر و نیرومندتر گشتهاند.› . . . [مصریان] بیرحمانه آنان را به بیگاری واداشتند. آنها با تحمیل کارهای طاقتفرسا چون خشت زدن و ملاط ساختن و هر نوع کار دیگر در مزارع، زندگی را به کام بنیاسرائیل تلخ میکردند. ایشان در هر کارِ اجباری که بر دوش بنیاسرائیل مینهادند با ایشان بیرحمانه رفتار میکردند.»—خرو ۱:۸، ۹، ۱۳، ۱۴، ترجمهٔ هزارهٔ نو.
۶ فرعون حتی دستور داد تا پسران عبرانی هنگام تولّد کشته شوند. (خرو ۱:۱۵، ۱۶) در آن زمان بود که موسی متولّد شد. هنگامی که او سهماهه بود، مادرش او را در سبدی میان نیزارهای رود نیل پنهان کرد. سپس دختر فرعون او را یافت و بعدها او را به پسرخواندگی قبول کرد. به خواست خدا، موسی دوران کودکیاش را نزد مادرش یوکابد تربیت یافت و بعدها خادم وفادار یَهُوَه شد. (خرو ۲:۱-۱۰؛ عبر ۱۱:۲۳-۲۵) یَهُوَه خدا به درد و رنج قومش توجه کرد و قصد کرد آنان را تحت رهبری موسی از دست ستمگران مصری نجات دهد. (خرو ۲:۲۴، ۲۵؛ ۳:۹، ۱۰) بدین شکل یَهُوَه اسرائیلیان را «فدیه کرد» یا به عبارت دیگر نجات داد.—خرو ۱۵:۱۳؛ تثنیه ۱۵:۱۵ خوانده شود.
قومی به ملتی تبدیل میشود
۷، ۸. یَهُوَه چگونه قومش را ملتی مقدّس ساخت؟
۷ با آن که یَهُوَه هنوز اسرائیلیان را با شریعت و کهانت به ملتی سازمانیافته مبدّل نکرده بود، آنان را قوم خود محسوب میکرد. از این رو، به موسی و هارون دستور داده شد که به فرعون چنین بگویند: «یَهُوَه خدای اسرائیل چنین میگوید: قوم مرا رها کن تا برای من در صحرا عید نگاه دارند.»—خرو ۵:۱.
۸ اما فرعون نگذاشت که اسرائیلیان بروند. یَهُوَه برای آزاد ساختن آنان ده بلا بر سر مصریان آورد و پس از آن، فرعون و لشکرش را در دریای سرخ نابود کرد. (خرو ۱۵:۱-۴) کمتر از سه ماه بعد، یَهُوَه در کوه سینا عهدی با اسرائیلیان بست و به آنان چنین وعده داد: «اگر آواز مرا فیالحقیقه بشنوید، و عهد مرا نگاه دارید، همانا خزانهٔ خاص من از جمیع قومها . . . و امّت مقدّس خواهید بود.»—خرو ۱۹:۵، ۶.
۹، ۱۰. الف) مطابق با تثنیه ۴:۵-۸، شریعت چگونه اسرائیلیان را از دیگر ملتها مجزا ساخت؟ ب) اسرائیلیان چگونه میتوانستند نشان دهند که ‹برای یَهُوَه، خدایشان قوم مقدّس› هستند؟
۹ اسرائیلیان پیش از آن که در مصر به بردگی کشیده شوند، جامعهای تحت سرپرستی پاتْریارْکها یا سران خاندان بودند. این سران خاندان مانند خادمان یَهُوَه که قبل از آنان میزیستند، همچون حاکم، داور و کاهن برای خانوادهشان عمل میکردند. (پیدا ۸:۲۰؛ ۱۸:۱۹؛ ایو ۱:۴، ۵) اما این وضعیت با قوانینی که یَهُوَه از طریق موسی به اسرائیلیان داد تغییر کرد و بدین سان آنان را از دیگر ملتها متمایز ساخت. (تثنیه ۴:۵-۸ خوانده شود؛ مز ۱۴۷:۱۹، ۲۰) از طریق شریعت، کهانت مجزایی برقرار شد و ‹مشایخی› که به دلیل دانش و حکمتشان محترم بودند، برای داوری بر قوم تعیین شدند. (تث ۲۵:۷، ۸) در شریعت دستوراتی برای اسرائیلیان در رابطه با پرستش و زندگی روزمره داده شده بود.
۱۰ قبل از آن که اسرائیلیان داخل سرزمین موعود شوند، یَهُوَه از طریق موسی قوانین خود را دوباره برای آنان تکرار کرد: ‹یَهُوَه امروز به تو اقرار کرده است که تو قوم خاص او هستی، چنانکه به تو وعده داده است، و تا تمامی اوامر او را نگاه داری. و تا تو را در ستایش و نام و اکرام از جمیع امّتهایی که ساخته است، بلند گرداند، و تا برای یَهُوَه، خدایت، قوم مقدّس باشی.›—تث ۲۶:۱۸، ۱۹.
مردمی از اقوام دیگر پذیرفته میشوند
۱۱-۱۳. الف) چه کسانی در معاشرت با قوم منتخب خدا قرار گرفتند؟ ب) کسی که اسرائیلی نبود و میخواست یَهُوَه را پرستش کند، چه باید میکرد؟
۱۱ با آن که اسرائیلیان قوم منتخب یَهُوَه بودند، یَهُوَه بیگانگان را از سکونت در میان قومش منع نکرد. او وقتی قومش را از مصر نجات داد، اجازه داد گروهی بزرگ از اقوام مختلف منجمله مصریان همراه قومش باشند. (خرو ۱۲:۳۸) وقتی بلای هفتم بر سر مصریان آمد، برخی «از بندگان فرعون» از کلام یَهُوَه ترسیدند و بیشک جزو آن گروه از اقوام مختلف شدند که با اسرائیلیان از مصر بیرون آمدند.—خرو ۹:۲۰.
۱۲ قبل از آن که اسرائیلیان از رود اردن عبور کنند و کنعان را به تصرّف در آورند، موسی به آنان چنین گفت: ‹غریبان را [که در میان شما ساکنند] دوست بدارید.› (تث ۱۰:۱۷-۱۹) بیگانگانی که راغب بودند قوانین اساسی شریعت را انجام دهند، در میان قوم منتخب خدا پذیرفته میشدند. (لاو ۲۴:۲۲) برخی از غریبان حتی پرستندهٔ یَهُوَه شدند. برای مثال، روت مُوآبی میخواست یَهُوَه را خدمت کند و به نَعُومی اسرائیلی چنین گفت: «قوم تو قوم من و خدای تو خدای من خواهد بود.» (روت ۱:۱۶) این ساکنان بیگانه، به دین یهود گرویدند و مردان و پسرانشان ختنه شدند. (خرو ۱۲:۴۸، ۴۹) یَهُوَه با خوشحالی میپذیرفت که آنان به قوم منتخبش تعلّق داشته باشند.—اعد ۱۵:۱۴، ۱۵.
۱۳ طی اهدای معبد سلیمان به یَهُوَه، در رابطه با پرستش تدارکی برای آنان که اسرائیلی نبودند قرار داده شد. سلیمان در دعا چنین گفت: «غریبی که از قوم تو اسرائیل نباشد و به خاطر اسم عظیم تو و دست قوی و بازوی برافراشتهٔ تو از زمین بعید آمده باشد، پس چون بیاید و به سوی این خانه دعا نماید، آنگاه از آسمان، مکان سکونت خود، بشنو و موافق هر آنچه آن غریب نزد تو استغاثه نماید به عمل آور تا جمیع قومهای جهان اسم تو را بشناسند و مثل قوم تو اسرائیل از تو بترسند و بدانند که اسم تو بر این خانهای که بنا کردهام نهاده شده است.» (۲توا ۶:۳۲، ۳۳) حتی در روزگار عیسی نیز غیریهودیانی که میخواستند یَهُوَه را پرستش کنند، میبایست او را همراه با قوم منتخبش پرستش میکردند.—یو ۱۲:۲۰؛ اعما ۸:۲۷.
قومی که شهود یَهُوَه بودند
۱۴-۱۶. الف) به چه طریق، اسرائیلیان میبایست شاهدانی برای یَهُوَه میبودند؟ ب) امروزه قوم خدا موظف به چه کاری هستند؟
۱۴ اسرائیلیان یَهُوَه را پرستش میکردند و ملتهای دیگر نیز خدایان خود را. در روزگار اِشَعْیای نبی، یَهُوَه وضعیت دنیا را با دادرسیای در دادگاه مقایسه کرد. او خدایان امّتها را به چالش کشاند و از آنان خواست تا الوهیّت خود را از طریق شاهدان خود ثابت کنند. یَهُوَه چنین گفت: «ملّتها را برای محاکمه حاضر کنید. کدامیک از خدایان آنها میتوانند آینده را پیشگویی کنند؟ کدامیک از آنها توانستند آنچه را که اکنون واقع میشود، پیشگویی کنند؟ بگذارید این خدایان شاهدان خود را بیاورند و حق خود را ثابت کنند، و به صداقت گفتار آنها شهادت بدهند.»—اشع ۴۳:۹، مژده برای عصر جدید.
۱۵ خدایان امّتها قادر نبودند برای الوهیّت خود گواه بیاورند. آنان بتهای بیزبانی بودند که خود نمیتوانستند حرکت کنند. (اشع ۴۶:۵-۷) اما یَهُوَه به قومش چنین گفت: «شما و بندهٔ من که او را برگزیدهام شهود من میباشید. تا دانسته، به من ایمان آورید و بفهمید که من او هستم و پیش از من خدایی مصوّر نشده و بعد از من هم نخواهد شد. من، من یَهُوَه هستم و غیر از من نجاتدهندهای نیست. . . . شما شهود من هستید و من خدا هستم.»—اشع ۴۳:۱۰-۱۲.
۱۶ قوم منتخب یَهُوَه مانند شاهدان دادگاه میبودند که افتخار داشتند با صدایی بلند و رسا گواهی دهند که یَهُوَه تنها خدای حقیقی است. یَهُوَه دربارهٔ آنان گفت: «این قوم را برای خود ایجاد کردم تا تسبیح مرا بخوانند.» (اشع ۴۳:۲۱) آنان قومی بودند که نام یَهُوَه را بر خود داشتند. یَهُوَه آنان را از مصر آزاد ساخته بود. پس، بجا بود که از او اطاعت کنند و او را در مقام سلطان عالم در برابر ملتهای جهان جلال دهند. در واقع، طرز فکر آنان میباید مانند این سخن میکاه نبی میبود که برای قوم خدا در روزگار ما گفت: «جمیع قومها هر کدام به اسم خدای خویش سلوک مینمایند اما ما به اسم یَهُوَه خدای خود تا ابدالآباد سلوک خواهیم نمود.»—میکا ۴:۵.
قومی که عهد خود زیر پا گذاشتند
۱۷. در دید یَهُوَه قوم اسرائیل چگونه به درخت موی فاسدی تبدیل شد؟
۱۷ متأسفانه، قوم اسرائیل به یَهُوَه خدا وفادار نماندند. آنان تحت تأثیر ملتهای دیگر خدایان چوبی و سنگی را پرستیدند. در قرن هشتم ق.م. هوشَع نبی گفت که اسرائیل مانند درخت موی فاسدی است که «مذبحها را زیاد میسازد . . . دل ایشان پر از نفاق است. الآن مجرم میشوند.» (هو ۱۰:۱، ۲) حدود یک قرن و نیم بعد، اِرْمیای نبی سخنان یَهُوَه را به قوم عهدشکن خود نوشت: «وقتی میخواستم تو را همچون نهالی بکارم، با دقت، بهترین بذر را انتخاب کردم. پس چه شد که نهالی فاسد و بیمصرف شدی؟ . . . بگذارید بتهایی که خود ساختهاید، در زمان مصیبت، شما را نجات دهند! . . . قوم من سالهاست مرا . . . فراموش کردهاند!»—ار ۲:۲۱، ۲۸، ۳۲، ترجمهٔ تفسیری.
۱۸، ۱۹. الف) یَهُوَه چه چیزی را پیشگویی کرد؟ ب) در مقالهٔ بعد چه موضوعی بررسی میشود؟
۱۸ اسرائیلیان زمانی میتوانستند میوهٔ نیکو آورند که یَهُوَه را با پاکی بپرستند و شاهدان وفادار او بمانند، اما آنان با پرستش بتها، میوهٔ فاسد به بار آوردند. از این رو، عیسی به رهبران ریاکار یهودی روزگارش چنین گفت: «پادشاهی خدا از شما گرفته و به قومی داده خواهد شد که میوهٔ آن را بدهند.» (مت ۲۱:۴۳) یَهُوَه از طریق اِرْمیای نبی پیشگویی کرد که قومی جدید انتخاب خواهد کرد و با آنان «عهد تازهای» خواهد بست. او دربارهٔ آنانی که در این عهد جدید شریک میباشند و اسرائیل روحانی خوانده میشوند، چنین گفت: «من خدای ایشان خواهم بود و ایشان قوم من خواهند بود.»—ار ۳۱:۳۱-۳۳.
۱۹ چنان که پیش از این اشاره شد، یَهُوَه در قرن اول پس از عهدشکنی اسرائیلیان، اسرائیل روحانی را قوم منتخب خود خواند. اما امروزه چه کسانی بر زمین قوم خدا هستند؟ انسانهای صادق چگونه میتوانند پرستندگان حقیقی را تشخیص دهند؟ این موضوع در مقالهٔ بعد بررسی خواهد شد.