کتاب شمارهٔ ۳۷ حَجِّی

نگارنده:‏ حَجِّی

محل نگارش:‏ اورشلیم

تاریخ اتمام نگارش:‏ ۵۲۰ ق.‏م.‏

شامل وقایع دوران:‏ ۱۱۲ روز (‏ ۵۲۰ ق.‏م.‏)‏

حَجِّی نام او بود؛‏ او رتبهٔ نبی و «رسول خداوند»‏ را داشت.‏ ولی در مورد شخص او چه می‌دانیم؟‏ (‏ حج ۱:‏۱۳‏)‏ او که بود؟‏ حَجِّی در ردیف انبیای کوچک،‏ دهمین نبی است و اوّلین نبی از سه انبیایی است که پس از بازگشت یهودیان به وطنشان در ۵۳۷ ق.‏م.‏ به خدمت مشغول شدند.‏ دو انبیای دیگر زَکَرِیّا و مَلاکی بودند.‏ نام حَجِّی (‏ تلفّظ عبرانی،‏ خَگَّی )‏ به معنی «[متولّد] عید» می‌باشد.‏ شاید نام او نشان‌دهندهٔ این امر است که او در یکی از اعیاد به دنیا آمده است.‏

^۲ بنا بر روایات باستانی یهودی که باقی مانده‌اند،‏ می‌توان نتیجه‌گیری کرد که حَجِّی متولّد بابل بوده است و به همراه زَرُبّابِل و کاهن اعظم یَهُوشَع به اورشلیم بازگشته بود.‏ حَجِّی شانه به شانه با زَکَرِیّای نبی خدمت می‌کرد.‏ در عَزْرا ۵:‏۱ و ۶:‏۱۴ می‌خوانیم که این دو نفر اسیرانی را که بازگشته بودند به بازسازی هیکل تشویق می‌کردند.‏ می‌توان گفت که حَجِّی از دو حیث نبی یَهُوَه بود.‏ او هم یهودیان را ترغیب به انجام وظایفشان نسبت به خدا کرد و هم در کنار دیگر پیشگویی‌ها در مورد متزلزل شدن امّت‌ها سخن گفت.‏ —‏ حج ۲:‏۶،‏ ۷‏.‏

^۳ چرا یَهُوَه حَجِّی را مأمور ساخت؟‏ به این دلیل:‏ در سال ۵۳۷ ق.‏م.‏،‏ کورش حکمی صادر نمود و به یهودیان اجازهٔ بازگشت به وطنشان را داد تا خانهٔ یَهُوَه را بازسازی نمایند.‏ امّا در سال ۵۲۰ ق.‏م.‏،‏ هنوز به تمام شدن کار بازسازی معبد خیلی مانده بود.‏ در طی این سال‌ها،‏ یهودیان اجازه داده بودند که مخالفت دشمنان و بی‌توجهی و مادّی‌گرایی‌شان مانع تحقّق یافتن مقصودشان از بازگشت بشود.‏ —‏ عز ۱:‏۱-‏۴؛‏ ۳:‏۱۰-‏۱۳؛‏ ۴:‏۱-‏۲۴؛‏ حج ۱:‏۴‏.‏

^۴ همانطور که گزارش کتاب مقدّس نشان می‌دهد،‏ به محض تمام شدن زیربنای معبد (‏ در سال ۵۳۶ ق.‏م.‏)‏ «اهل زمین دستهای قوم یهودا را سست کردند و ایشان را در بنا نمودن به تنگ می‌آوردند،‏ و به ضدّ ایشان مدبّران اجیر ساختند.‏» (‏ عز ۴:‏۴،‏ ۵‏)‏ بالاخره،‏ در سال ۵۲۲ ق.‏م.‏ این مخالفان غیریهودی موفق شدند و کار بازسازی معبد رسماً ممنوع شد.‏ در سال دوّم سلطنت پادشاه پارس داریوش اوّل (‏ هیسْتاسْپس)‏،‏ یعنی در سال ۵۲۰ ق.‏م.‏ بود که حَجِّی شروع به نبوّت کرد و این کار یهودیان را ترغیب به ادامهٔ بازسازی معبد نمود.‏ با ملاحظهٔ این وضعیّت،‏ حکمای سرزمین‌های همسایه به داریوش نامه‌ای نوشتند تا برخلاف این امر حکمی صادر نماید؛‏ ولی داریوش فرمانی را که کورش صادر کرده بود دوباره به اجرا گذاشت و از یهودیان در مقابل دشمنانشان حمایت نمود.‏

^۵ برای یهودیان این امر که آیا نبوّت حَجِّی جزئی از مجموعهٔ قانونی کتب مقدّس عبرانی است هرگز مورد سؤال قرار نگرفته بود و در عَزْرا ۵:‏۱ و همچنین عَزْرا ۶:‏۱۴‏،‏ در مورد اینکه او «به نام خدای اسرائیل» نبوّت می‌کرد اشاره شده است.‏ پولُس در عبرانیان ۱۲:‏۲۶ از حَجِّی نقل قول نموده می‌گوید:‏ «لکن الآن وعده داده است که ‹یک مرتبهٔ دیگر نه فقط زمین بلکه آسمان را نیز خواهم جنبانید.‏› » این نقل قول نشان می‌دهد که نبوّت حَجِّی بخشی از ‹کتب الهامی› است.‏ —‏ حج ۲:‏۶‏.‏

^۶ نبوّت حَجِّی حاکی از چهار پیام است که در طی ۱۱۲ روز اعلام شده‌اند.‏ سبک او ساده و صریح است و تأکیدی که بر نام یَهُوَه دارد بسیار قابل توجه می‌باشد.‏ در ۳۸ آیه،‏ ۳۵ مرتبه به نام یَهُوَه و ۱۴ مرتبه به عبارت یَهُوَه صبایوت اشاره می‌کند.‏ حَجِّی جای شکی باقی نمی‌گذارد که پیام او از جانب یَهُوَه است:‏ ‹حَجِّی،‏ رسولِ یَهُوَه،‏ پیغام یَهُوَه را برای قوم بیان کرده،‏ گفت:‏ یَهُوَه می‌گوید که من با شما هستم.‏› —‏ ۱:‏۱۳‏.‏

^۷ این دوره از تاریخ امّت خدا از اهمیّتی فراوان برخوردار است.‏ و فعالیّت حَجِّی بسیار مفید واقع شد.‏ او وظیفهٔ خود را در مقام نبی به نحو احسن به انجام رسانید و با یهودیان بی‌پرده صحبت می‌کرد.‏ او صریحاً به آنان گفت که وقت سستی نشان دادن نیست و باید بلافاصله وارد عمل شوند.‏ وقت بازسازی خانهٔ یَهُوَه رسیده بود و اگر می‌خواستند از برکات یَهُوَه فایده ببرند می‌بایست سریع به بازسازی ساختمان و همچنین برقراری پرستش پاک مشغول می‌شدند.‏ مفهوم کلّی‌ای که در پس پیام حَجِّی نهاده بود این است که اگر شخصی می‌خواهد از برکات یَهُوَه برخوردار شود باید خدای حقیقی،‏ یَهُوَه را خدمت و از فرمان‌های وی اطاعت کند.‏

چرا مفید است؟‏

^۱۳ چهار پیامی که یَهُوَه از طریق حَجِّی به یهودیان آن دوره داد برای آنان بسیار مفید واقع شد.‏ آنها تشویق شدند تا بلافاصله مشغول به کار شوند و در عرض چهار سال و نیم بازسازی معبد را به اتمام برسانند و پرستش پاک را دوباره در اسرائیل گسترش دهند.‏ (‏ عز ۶:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ یَهُوَه فعالیّت غیورانهٔ آنان را برکت داد.‏ در طی دورهٔ بازسازی معبد بود که داریوش پادشاه فارس فرمان داد تا در اسناد دولتی تفحّص کنند.‏ وی از فرمانی که کورش پادشاه داده بود پشتیبانی نمود.‏ بدین نحو با پشتیبانی رسمی او کار بازسازی معبد به اتمام رسید.‏ —‏ عز ۶:‏۱-‏۱۳‏.‏

^۱۴ این نبوّت برای روزگار ما نیز نصایح حکیمانه‌ای در بر دارد.‏ چه نصایحی؟‏ از طرفی بر این موضوع تأکید می‌کند که مخلوقات باید بر منافع پرستش یَهُوَه بیش از منافع شخصی اولویّت دهند.‏ (‏ حج ۱:‏۲-‏۸؛‏ مت ۶:‏۳۳‏)‏ در ضمن نشان می‌دهد که خودخواهی بی‌حاصل است و مادّه‌گرایی بی‌ثمر؛‏ صلح و سلامتی و برکات یَهُوَه است که شخص را دولتمند می‌سازد.‏ (‏ حج ۱:‏۹-‏۱۱؛‏ ۲:‏۹؛‏ امث ۱۰:‏۲۲‏)‏ در ضمن بر این موضوع تأکید می‌کند که خدمت به یَهُوَه زمانی شخص را پاک می‌کند که خدمتی پاک و با تمامی جان و دل باشد؛‏ نباید با رفتار زشت و ناپاک آن را مکروه ساخت.‏ (‏ حج ۲:‏۱۰-‏۱۴؛‏ کول ۳:‏۲۳؛‏ روم ۶:‏۱۹‏)‏ نشان می‌دهد که خادمان خدا نباید بدبین باشند و با حسرت به روزهای ‹نخستین› بنگرند،‏ بلکه با اشتیاق به آینده نظر کنند،‏ ‹ دل خود را به راه‌های خود مشغول سازند› و طالب جلال دادن یَهُوَه باشند.‏ در این صورت یَهُوَه با آنان خواهد بود.‏ —‏ حج ۲:‏۳،‏ ۴؛‏ ۱:‏۷،‏ ۸،‏ ۱۳؛‏ فیل ۳:‏۱۳،‏ ۱۴؛‏ روم ۸:‏۳۱‏.‏

^۱۵ وقتی که یهودیان در کار معبد به فعالیّت پرداختند مورد لطف خدا قرار گرفتند و موفق شدند.‏ موانع از سر راه برداشته شد.‏ و کار در اسرع وقت انجام پذیرفت.‏ فعالیّت شجاعانه و غیورانه در راه یَهُوَه همیشه با خود اجر به همراه خواهد آورد.‏ اگر ایمان عاری از ترس داشته باشیم بر مشکلاتی که واقعاً وجود دارند و یا زادهٔ افکارمان هستند غلبه می‌کنیم.‏ مطیع «کلام خداوند»‏ بودن ثمره می‌آورد.‏ —‏ حج ۱:‏۱‏.‏

^۱۶ در مورد نبوّتی که می‌گوید یَهُوَه ‹آسمان‌ها و زمین را متزلزل خواهد ساخت› چه می‌توان گفت؟‏ پولُس رسول مفهوم آیهٔ حَجِّی ۲:‏۶ را چنین شرح می‌دهد:‏ «لکن الآن [خدا] وعده داده است که ‹یک مرتبهٔ دیگر نه فقط زمین بلکه آسمان را نیز خواهم جنبانید.‏› و این قول او یک مرتبهٔ دیگر اشاره است از تبدیل چیزهایی که جنبانیده می‌شود،‏ مثل آنهایی که ساخته شد،‏ تا آنهایی که جنبانیده نمی‌شود باقی ماند.‏ پس چون ملکوتی را که نمی‌توان جنبانید می‌یابیم،‏ شکر بجا بیاوریم تا به خشوع و تقوا خدا را عبادت پسندیده نماییم.‏ زیرا خدای ما آتش فروبرنده است.‏» (‏ عبر ۱۲:‏۲۶-‏۲۹‏)‏ حَجِّی نشان می‌دهد که این جنبانیدن به منظور ‹واژگون نمودن کرسی ممالک و هلاک کردن قوّت ممالک امّت‌ها› است.‏ (‏ حج ۲:‏۲۱،‏ ۲۲‏)‏ پولُس هنگام نقل قول این نبوّت از ملکوت خدا صحبت می‌کند که «نمی‌توان جنبانید.‏» در حینی که انتظار این ملکوت را می‌کشیم ما می‌خواهیم در خدمت مقدّسمان به خدا،‏ ‹قوی‌دل و مشغول باشیم.‏› فراموش نکنیم که قبل از اینکه یَهُوَه امّت‌های جهان را واژگون سازد تکان‌های شدیدی به آنها خواهد داد تا فضیلت‌ها از آنها برای رستگاری بیرون آیند:‏ «تمامی امّت‌ها را متزلزل خواهم ساخت و فضیلت [«چیزهای مطلوب،‏» د ج ] جمیع امّت‌ها خواهند آمد و یَهُوَه صبایوت می‌گوید که این خانه را از جلال پر خواهم ساخت.‏» —‏ ۲:‏۴،‏ ۷‏.‏