Nǔ E É Wà Nyì Dò lɛ É Kplɔ́n Nǔ I

1, 2. (a) Etɛ ka jɛ dó tɔjihunkúntɔ́ lɛ kpo Jonasi kpo wu, ɖó nùwanyido tɔn wu? (b) Nɛ̌ tan Jonasi tɔn ka sixu d’alɔ mǐ gbɔn?

JONASI na ko jló na wà nǔ bǐ bonu xósusu e sè wɛ è ɖè lɛ é ni xwɛ. Jɔhɔn ɖaxó ɖé ɖò nyìnyì wɛ bo ɖò ya dó nú kàn ɖěɖee hɛn ala tɔjihun ɔ tɔn ɖó te lɛ é wɛ; aslɔkɛ́ ɖaxó ɖaxó lɛ ɖò xixo dó tɔjihun ɔ wu wɛ bɔ nǔ e ɖò tɔjihun ɔ wu lɛ é bǐ ɖò nǔ ɖɔ wɛ. Nǔ e lɛ́ wá gbà ayi dó n’i bǐ é wɛ nyí xó e sú wɛ tɔjihunkúntɔ́ lɛ kpo gǎn yetɔn kpo ɖè, hwenu e ye ɖò gǎn dó wɛ bonu tɔjihun ɔ ni ma syɔ ó é. Jonasi tuùn ganji ɖɔ emi wu wɛ zɔ́n bɔ mɛ enɛ lɛ bǐ ja tɔ̀ kú gbé!

² Etɛ ka zɔ́n bɔ Jonasi wá ɖò ninɔmɛ blawu enɛ mɛ? Nǔ syɛnsyɛn ɖé wɛ é wà nyì dò nú Mawu tɔn Jehovah. Etɛ é ka wà nyì dò? Kancica e ɖò Jehovah kpo é kpo tɛntin é ko gblé bǐ jɛn nɛ à? Sìnkɔn nùkanbyɔ enɛ lɛ tɔn na kplɔ́n nǔ gègě mǐ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tan Jonasi tɔn kplɔ́n mǐ ɖɔ mɛ e tlɛ ɖó nùɖiɖi adodwé é sixu wá wà nǔ nyì dò, cobo ka lɛ́ huzu jijɔ.

3-5. (a) Enyi è ɖò Jonasi xó ɖɔ wɛ ɔ, etɛ mɛ gègě ka nɔ yawu flín? (b) Etɛ mǐ ka tuùn dó jɔtɛn Jonasi tɔn wu? (Lɛ̌ kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é.) (c) Etɛwu sinsɛnzɔ́ Jonasi tɔn ma ka nyí nǔ bo bɔwǔ ǎ?

³ Enyi è ɖò Jonasi xó ɖɔ wɛ ɔ, hwenu e é tlitó nú Mawu bo syɛn ta é jɛn mɛ gègě nɔ yawu flín. Amɔ̌, nǔ ɖagbe gègě tíìn bɔ mǐ ɖó na tuùn dó nya enɛ wu. Flín ɖɔ Jehovah Mawu ɖesu wɛ sɔ́ ɛ bɔ é nyí gbeyiɖɔ tɔn. Mɛ e nyí gbejinɔtɔ́ bo lɛ́ nyí nǔjlɔjlɔwatɔ́ é jɛn Jehovah ka sixu sɔ́ azɔ̌ ɖaxó mɔhun d’alɔ mɛ na.

⁴ Biblu ɖɔ nǔ nabi ɖé dó jɔtɛn Jonasi tɔn wu ǎ. (Xà 2 Axɔsu lɛ 14:25.) Gati-Hefɛ́ɛnu wɛ n’i; kilomɛtlu ɛnɛ jɛn toxo enɛ ɖó dó Nazalɛti fí e Jezu Klisu wá sù ɖè xwè 800 mɔ̌ gudo é.a Jonasi wà gbeyiɖɔzɔ́ hwenu e Axɔsu Jelobowamu II kpacɛ dó axɔsuɖuto akɔta wǒ Izlayɛli tɔn tɔn nu é. Elíi ko kú xóxó nɛ, bɔ Elizée e wá jɛ tɛn tɔn mɛ é lɔ ko kú sín hwenu e Jelobowamu sín tɔ́ ɖò gǎn ɖu wɛ é. Jehovah ko zán mɛ enɛ lɛ dó sú kún dó nú Baalu sinsɛn có, Izlayɛli-ví lɛ ko lɛ́ lɛkɔ sín Jehovah gudo. Ye ɖò kpɔ́ndéwú axɔsu e “nɔ wà nǔ e ma nyɔ́ Mawu Mavɔmavɔ nukúnmɛ ǎ é” tɔn xwedó wɛ. (2 Axɔ. 14:24) Enɛ wu ɔ, sinsɛnzɔ́ Jonasi tɔn na ko nyí nǔ bo bɔwǔ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, é ka bló kpo gbejininɔ kpo.

⁵ Amɔ̌, Mawu wá zɔ́n azɔ̌ ɖé Jonasi gbè ɖokpo bɔ gbɛzán tɔn ɖyɔ ajijimɛ. É mɔ ɖɔ azɔ̌ enɛ e Jehovah zɔ́n emi é vɛwǔ dín. Azɔ̌ tɛ ka nyí azɔ̌ ɔ?

 6. Azɔ̌ tɛ Jehovah ka zɔ́n Jonasi? Etɛwu azɔ̌ enɛ ka nyí azɔ̌ ɖé bo dó xɛsi?

⁶ Jehovah ɖɔ nú Jonasi ɖɔ: “Yì toxo ɖaxó e è nɔ ylɔ ɖɔ Ninivu ɔ mɛ dìn tlolo, bo ɖó hwɛ n’i, ɖó agbɔ̌n kpé mì dó daka e xó wɛ tò ɔ mɛ nu lɛ ɖè ɔ wu.” (Jona. 1:2) É byɔ tagba ɖebǔ cobonu è na mɔ nǔ jɛ nǔ e wu azɔ̌ enɛ dó xɛsi é wu ǎ. Kilomɛtlu 800 mɔ̌ wɛ Ninivu ɖè ɖò zǎnzǎnhweji; sun ɖokpo mɔ̌ wɛ è na ɖi zɔnlin na cobo yì. Amɔ̌, é cí ɖɔ nǔ ɖevo vɛwǔ nú Jonasi hú zɔnlin ɔ. Enyi Jonasi jɛ dɔ̌n ɔ, é na dó hwɛɖónúmɛ Jehovah tɔn sín wɛn Asilíinu lɛ; mɛ bǐ ka tuùn ɖɔ alannuwatɔ́ e dóvè é wɛ nú ye. Mɛ Mawu tɔn lɛ nabi ɖé ko nɔ ɖótó é ǎ, bɔ a ni ka nyí vodunsɛntɔ́ enɛ lɛ tɔn lo? Nɛ̌ Jehovah sɛntɔ́ enɛ ɖokpo géé ka na cí ɖò Ninivu toxo ɖaxó enɛ e è wá ylɔ ɖɔ “mɛhutɔ́ sín toxo” é mɛ?—Nax. 3:1, 7.

 7, 8. (a) Nɛ̌ Jonasi ka kanɖeji ɖɔ emi na yì cí tò ma yá tò ɖé mɛ bo na mɔ tɛn dó gló azɔ̌ e Jehovah zɔ́n ɛ é gbɔn? (b) Etɛwu mǐ ma ka ɖó na ɖɔ ɖɔ Jonasi nyí xɛsinɔ ǎ?

⁷ Jonasi sixu ko lin tamɛ dó nǔ mɔhun lɛ wu. Amɔ̌, mǐ sixu ɖɔ nǔ nyí mɔ̌ dandan ǎ. Loɔ, nǔ e mǐ tuùn é wɛ nyí ɖɔ é hɔn. Jehovah ɖɔ n’i ɖɔ é ni yì zǎnzǎnhweji; bɔ Jonasi ka tun ta gbadahweji, bo tuùn ɖɔ emi na gbɔ bo ɖò yiyi wɛ kpowun. É yì tɔjihunglintɛn Jopée tɔn bo mɔ tɔjihun e xwè Taasisi é ɖokpo. Akɔwé ɖé lɛ ɖɔ ɖɔ Ɛsipanyi wɛ Taasisi ɔ ɖè. Enyi mɔ̌ hǔn, fí ɖevo sésé e ɖó kilomɛtlu 3 500 mɔ̌ dó Ninivu é wɛ Jonasi tun ta nɛ. É sixu bló xwè ɖokpo mɔ̌ cobo yì fí enɛ e é tun ta ɖò Mɛditɛlanɛ́ɛ Xù ɔ sín awa ɖevo xwé é. Jonasi kanɖeji ɖɔ emi na yì cí tò ma yá tò ɖé mɛ bo na mɔ tɛn dó gló azɔ̌ e Jehovah zɔ́n ɛ é!—Xà Jonasi 1:3.

⁸ É na sín enɛ wu bɔ mǐ na xwè Jonasi dó xɛsinɔ lɛ sín ahwan mɛ wɛ à? Mǐ ɖó na nɔ kplakpla jí bo ɖó hwɛ n’i ǎ. Lee mǐ na wá mɔ gbɔn é ɔ, mɛɖé wɛ n’i bo kpé nǔ wu bo lɛ́ kpankɔ́n tawun. Loɔ, ka flín ɖɔ hwɛhutɔ́ wɛ Jonasi nyí mǐ bǐ ɖɔhun bo ɖó na ɖí xwi xá nùwanyido gègě. (Ðɛh. 51:7) Mɛ̌ ka ɖò mǐ mɛ bo ma nɔ wá ɖi xɛsi ǎ?

 9. Etɛ mǐ ka sixu lin dó azɔ̌ e Jehovah zɔ́n mǐ é wu hweɖelɛnu? Xó jɔ xó tɛ mǐ ka ɖó na flín hwe enɛ nu?

⁹ Mawu sixu wá zɔ́n nùɖé lɛ mǐ hweɖelɛnu bɔ mǐ lin ɖɔ é vɛwǔ alǒ ɖɔ é hú agbɔ̌n mǐ. Azɔ̌ wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ jijla tɔn e è zɔ́n Klisanwun lɛ é tlɛ sixu nɔ dó xɛsi mǐ. (Mat. 24:14) Ðó hwɛhutɔ́ wɛ mǐ nyí wutu ɔ, blewun jɛn mǐ sixu wɔn xó jɔ xó elɔ e Jezu ɖɔ é, é ɖɔ: “Mawu kpé nǔ bǐ wu.” (Mak. 10:27) Enyi mǐ wá wɔn xó enɛ hweɖenu ɔ, mǐ sixu mɔ nukúnnú jɛ wuvɛ̌ Jonasi tɔn mɛ. É ɖò mɔ̌ có, etɛ mɛ hɔn e Jonasi hɔn é ka tɔ́n kɔ dó n’i?

10, 11. (a) Etɛ Jonasi ka sixu ko ɖó nukún hwenu e tɔjihun ɔ ɖido bo lín dó agě é? (b) Adǎn tɛ ka jɛ tɔjihun ɔ kpo tɔjihunkúntɔ́ lɛ kpo gbò jí?

¹⁰ Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé! Jonasi ɖò tɛnmɛ ba wɛ vlafo ɖò Fenisíi tɔjihun e nɔ bɛ́ agban é ɖé mɛ. É ɖò tɔjihunkúntɔ́ lɛ kpo gǎn yetɔn kpo kpɔ́n wɛ bɔ ye ɖò wunna wɛ bo na mɔ tɛn dó sún hǔn sín tɔjihunglintɛn ɔ. Ee ye ɖido bo lín dó agě é ɔ, Jonasi sixu ko ɖó nukún ɖɔ emi ko gló nǔ e hɔn na wɛ emi ɖè é. Amɔ̌, jɔhɔn ɔ huzu ajijimɛ.

¹¹ Jɔhɔn ɖaxó ɖé fɔ́n ɖò xù ɔ jí bo syɛn tawun, bɔ batóo égbé tɔn lɛ tlɛ sixu ɖɔ nùɖé ɖò aslɔkɛ́ lɛ nukɔn ǎ. Tɔjihun enɛ sixu bló táan nabi ɖé ɖò aslɔkɛ́ ɖaxó ɖaxó ɖěɖee ɖò gbigba dó wutu tɔn wɛ, bɔ é ɖò jǐ yì wɛ bo ɖò dò wá wɛ é nukɔn ǎ. Jonasi wá wlan ɖò nukɔn mɛ ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ sɛ́ jɔhɔn ɖaxó ɖé dó xù ɔ jí.” É ka mɔ nukúnnú jɛ xó enɛ wu ganji hwe ɔ nu à? Mǐ sixu ɖɔ ǎ. Amɔ̌, é mɔ bɔ tɔjihunkúntɔ́ lɛ jɛ xó sú ylɔ nǔmɛsɛn yetɔn vovo lɛ jí, éyɛ ka tuùn ganji ɖɔ nǔmɛsɛn enɛ lɛ ɖě kún sixu d’alɔ ye ó. (Lev. 19:4) Tan ɔ ɖɔ: “Tɔjihun ɔ ja gbigba gbé.” Nɛ̌ Jonasi ka sixu xoɖɛ sɛ́dó Mawu e hɔn na wɛ é ɖè é gbɔn?

12. (a) Etɛwu mǐ ma ka ɖó na zɔn kplakpla jí bo dó hwɛ Jonasi, ɖó amlɔ e é dɔ hwenu e jɔhɔn ɖaxó ɔ ɖò nyìnyì wɛ é wutu ǎ? (Lɛ̌ kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é.) (b) Nɛ̌ Jehovah ka ɖè mɛ e wu awě ɔ ɖò ye xò wɛ é xlɛ́ gbɔn?

¹² Ðó Jonasi tuùn ɖɔ emi kún sixu wà nùɖé bo d’alɔ tɔjihunkúntɔ́ lɛ ó wutu ɔ, é yì ba tɛn ɖò dò fí ɖé ɖò tɔjihun ɔ mɛ bo mlɔ́ ayǐ, bo d’amlɔ bǐ gbídígbídí.b Tɔjihunkúntɔ́ lɛ sín gǎn ka mɔ Jonasi bo fɔ́n ɛ bo ɖɔ é ni xoɖɛ sɛ́dó Mawu tɔn, lee mɛ bǐ ɖ’ewu gbɔn é. Ðó tɔnuwatɔ́ lɛ ganjɛwu ɖɔ jɔhɔn enɛ kún nyí jɔhɔn yayǎ ɖé ó wutu ɔ, ye nyì akɔ bo na dó tuùn mɛ e wu awě enɛ ɖò ye xò wɛ é. É ɖò wɛn ɖɔ ayi Jonasi tɔn na ko gbado hwenu e akɔ ɖò mɛ ɖokpo ɖokpo ɖè wá yì gudo wɛ é. Zaanɖé kpowun ɔ, è mɔ nǔ jɛ mɛ e wɛ é wu. Jehovah ɖexlɛ́ ɖɔ Jonasi wɛ zɔ́n bɔ jɔhɔn ɔ ɖò ya dó nú ye wɛ, ɖó é bló bɔ akɔ ɔ jɛ jǐ tɔn.—Xà Jonasi 1:5-7.

13. (a) Etɛ sín gbè Jonasi ka yí nú tɔjihunkúntɔ́ lɛ? (b) Etɛ Jonasi ka ɖɔ nú tɔjihunkúntɔ́ lɛ ɖɔ ye ni wà nú emi? Etɛwu?

¹³ Jonasi ɖɔ nǔ lɛ bǐ nyì wɛn nú tɔjihunkúntɔ́ lɛ. É ɖɔ ɖɔ Mawu nǔbǐwukpétɔ́ ɔ, Jehovah sín mɛsɛntɔ́ wɛ emi nyí. Mawu enɛ ɔ wɛ é jɛ dò dó bo ɖò hinhɔn wɛ, bɔ awě enɛ wá ɖò ye mɛ bǐ xó wɛ. Ado hu ye bǐ; Jonasi sixu mɔ ɖò ye wu. Ye kàn nǔ e ye na wà n’i bɔ tɔjihun ɔ ma na syɔ ǎ bɔ ye na mɔ tɛn dó gán é byɔ ɛ. Etɛ é ka ɖɔ lo? Jonasi sixu ko sísɔ́ hwenu e é lin ɖɔ emi na kú tɔ̀ hwenu e è na sɔ́ emi nyì dó xù enɛ e ɖò adǎn jí, bo lɛ́ fá é mɛ é. Eɖíe é tuùn ɖɔ emi sixu hwlɛn mɛ enɛ lɛ gán é, bɔ nɛ̌ é ka na tin bɔ ye na kú gbɔn mɔ̌ kpowun gbɛn? Enɛ wu ɔ, é ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi sɔ́ mì nyí dó xù ɔ mɛ, enɛ ɔ, xù ɔ na hwíhwɛ́, ɖó nyì wɛ zɔ́n bɔ jɔhɔn ɖaxó elɔ ɖò tagba dó nú mi wɛ.”—Jona. 1:12.

14, 15. (a) Nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó nùɖiɖi Jonasi tɔn sín kpɔ́ndéwú gbɔn? (b) Nɛ̌ tɔjihunkúntɔ́ lɛ ka wà nǔ gbɔn hwenu e Jonasi ɖɔ ɖɔ ye ni sɔ́ emi nyí dó xù ɔ mɛ é?

¹⁴ Xógbe Jonasi tɔn enɛ lɛ xlɛ́ ɖɔ é kún nyí xɛsinɔ ó. Hwenu e Jehovah mɔ ɖɔ Jonasi kpankɔ́n bo lɛ́ sɔ́ éɖée dó savɔ̌ dó mɛ lɛ tamɛ ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn enɛ mɛ é ɔ, kpɔ́n lee xomɛ na ko hun i sɔ́ é! Xó enɛ xlɛ́ ɖɔ nùɖiɖi Jonasi tɔn lidǒ tawun. Enyi ganjininɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ jɛ nukɔn nú mǐɖesunɔ tɔn ɔ, kpɔ́ndéwú tɔn xwedó wɛ mǐ ɖè nɛ. (Jaan 13:34, 35) Enyi mɛɖé ɖò hudo mɛ, é sixu nyí ɖò agbaza lixo alǒ gbigbɔ lixo, alǒ enyi mɛɖé flú bǐ ɔ, mǐ ka nɔ ɖò gbesisɔmɛ bo na d’alɔ mɛ mɔhun à? Enyi mǐ d’alɔ mɛ mɔhun lɛ ɔ, xomɛ nɔ hun Jehovah tawun!

¹⁵ Nǔ e Jonasi ɖɔ tɔjihunkúntɔ́ lɛ ni wà nú emi é sixu ko vɛwǔ nú ye lɔ, ɖó ye tó gbɛ́ hwɛ̌! Enɛ wu ɔ, ye wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ bo na xò jɔhɔn ɔ zlɛ, amɔ̌, é kpa ye ǎ. Jɔhɔn ɔ lɛ́ fɔ́n bo ɖò syɛnsyɛn d’eji wɛ. Ye wá mɔ ɖɔ ɖěwagbɛn kún sɔ́ ɖè ó. Ye gbɔ bo súxó ylɔ Mawu Jonasi tɔn Jehovah ɖɔ é ni kú nǔblawu nú emi, enɛ gudo ɔ, ye sɔ́ ɛ nyí dó xù ɔ mɛ.—Jona. 1:13-15.

16, 17. Tinmɛ nǔ e jɛ dó Jonasi wu hwenu e è sɔ́ ɛ nyí dó xù ɔ mɛ é. (Kpɔ́n fɔtóo ɔ lɔ.)

¹⁶ Aslɔkɛ́ e ɖò xixo wɛ gbɛmɛ lɛ é bú Jonasi. É sixu ko xò kàn bo na nɔ sìn ɔ nukúnmɛ bo mɔ lee kanwezun gbɛn wɛ tɔjihun ɔ ɖè ɖò sín ɔ tɛntin é. Amɔ̌, aslɔkɛ́ lɛ wá ɖi bú i bo dɔn ɛ dó sìn ɔ glɔ. É syɔ bǐ, bo lin ɖɔ xó bǐ ko fó.

¹⁷ Nukɔn mɛ ɔ, Jonasi wá ɖɔ lee nǔ cí n’i hwenɛnu é. Linlin ɖé lɛ wá ayi tɔn mɛ hwe ɔ nu. É lin wǔɖeewǔɖee ɖɔ emi kún sɔ́ na lɛ́ wá mɔ tɛmpli Jehovah tɔn ɖɛkpɛɖɛkpɛ e ɖò Jeluzalɛmu é gbeɖé ó. É mɔ ɖɔ emi ɖò xù ɔ sín azan jí yì wɛ, ɖò fí e só lɛ sín dodonú ɖè é, bɔ gbehan xù mɛ tɔn lɛ lɛlɛ̌ dó emi. É cí ɖɔ yɔdo tɔn ko nɛ ɖɔhun.—Xà Jonasi 2:3-7.

18, 19. Etɛ ka jɛ dó Jonasi wu ɖò xù ɔ sín azan jí? Nǔɖògbɛ alɔkpa tɛ ka ɖó nu ɖò nǔ e jɛ é mɛ? Mɛ̌ ka ɖò gudo nú nǔ e jɛ lɛ é bǐ? (Kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é lɔ.)

¹⁸ Amɔ̌, nùɖé ɖò wǔ dán wɛ ɖò xá e mɛ é ɖè é; nǔ wiwi ɖaxó ɖé wɛ, bo nyí nǔ gbɛɖe. Nǔ ɔ ɖò sisɛkpɔ ɛ wɛ, bɔ ajijimɛ ɔ, é wá gɔ̌n tɔn. Nǔ ɔ hun nu baa, bo zɔn jǐ tɔn bo sɔ́ ɛ mì!

¹⁹ Jonasi sixu ko mɔ ɖɔ xó bǐ fó. Amɔ̌, é ɖó ayi wu ɖɔ nùjiwǔ ɖé jɛ. É kpó ɖò gbɛ̀! Nǔ ɔ ɖu i ǎ, li i ǎ, é ka lɛ́ ba gbɔjɛ kpò ɖò nǔ ɔ xomɛ ǎ. É ɖò nǔ yɔdo ɖɔhun enɛ mɛ cobo ka kpó ɖò gbɛ̀. Kpɛɖé kpɛɖé ɔ, Jonasi mɔ ɖɔ emi ɖó na ɖi xɛsi dó Mawu wu. Ðó é ɖò wɛn ɖɔ Jehovah Mawu wɛ “sɛ́ hweví ɖaxó ɖé dó, bɔ é wá mì Jonasi.”c—Jona. 2:1.

20. Etɛ ɖɛ e Jonasi ka xò ɖò hweví ɖaxó ɔ xomɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ dó wutu tɔn?

²⁰ Kpɛɖé kpɛɖé ɔ, ganxixo nabi ɖé wá yì. Ðò ablu ɖaxó enɛ e mɛ Jonasi ma ko nɔ kpɔ́n ǎ é mɛ ɔ, ali hun n’i bɔ é na lin tamɛ, bo na xoɖɛ sɛ́dó Jehovah Mawu. Ðɛ e Jonasi xò bɔ é ɖò Jonasi wemata wegɔ ɔ mɛ é sixu kplɔ́n nǔ gègě mǐ dó wutu tɔn. É xlɛ́ ɖɔ Jonasi mɔ nukúnnú jɛ Biblu mɛ ganji, ɖó azɔn gègě wɛ é ɖɔ xó sín Ðɛhan lɛ mɛ. É lɛ́ xlɛ́ ɖɔ enyi è wà nǔ n’i ɔ, é nɔ sù nukún tɔn mɛ. Jonasi sú ta nú xó tɔn ɖɔ: “Nyɛ ɔ, nǔ e a wà nú mì ɔ, un na jihan dó dokú tɔn nú we; un na xwlé vɔsanú we, bɔ akpá e un dó nú we lɛ ɔ, un na ɖè ye. Nugbǒ wɛ Mawu Mavɔmavɔ, hwi wɛ nɔ hwlɛn mì gán.”—Jona. 2:10.

21. Etɛ Jonasi ka kplɔ́n dó hwlɛngán wu? Nùkplɔnmɛ xɔ akwɛ tɛ enɛ ka sixu flín mǐ?

²¹ Hwenu e Jonasi ɖò ‘hweví ɖaxó ɔ xomɛ’ é ɔ, é kplɔ́n ɖɔ Jehovah kpéwú bo na hwlɛn mɛɖebǔ, ɖò fí ɖebǔ, ɖò hweɖebǔnu. É ɖò hweví ɔ xomɛ có, Jehovah mɔ ɛ bo hwlɛn ɛ. (Jona. 2:1) Jehovah ɖokpo géé jɛn sixu hɛn mɛ ɖó gbɛ̀ nú kéze atɔn zǎn atɔn ɖò hweví ɖaxó ɖé xomɛ. Égbé ɔ, é jɛxa ɖɔ mǐ ni flín ɖɔ Jehovah wɛ nyí ‘Mawu e sín alɔ mɛ funfún mǐtɔn ɖè é.’ (Dan. 5:23) É wɛ mǐ ɖu gbɛ̀ mǐtɔn sín axɔ dó. Mǐ ka nɔ tuùn n’i à? Ðó é wɛ dá mǐ wutu ɔ, mǐ ɖó na setónú n’i bo dó xlɛ́ ɖɔ é sù nukún mǐtɔn mɛ.

22, 23. (a) Etɛ Jehovah ka lɛ́ byɔ Jonasi tlolo? (b) Enyi mǐ wá wà nǔ nyì dò vlafo ɔ, etɛ kpɔ́ndéwú Jonasi tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ?

²² Bɔ Jonasi ka ló? É ka setónú nú Jehovah bo dó xlɛ́ ɖɔ nǔ e é wà nú emi é sù nukún emitɔn mɛ à? Ganji. Kéze atɔn zǎn atɔn gudo ɔ, hweví ɔ wá xù ɔ tó bo “vi Jonasi sɔ́ nyì agě.” (Jona. 2:11) Kpɔ́n bo, ee nǔ enɛ lɛ bǐ jɛ kɛn é ɔ, Jehovah tlɛ lɔn lɔ vɔ́vɔ́ bonu Jonasi lin tɔ̀ cobo wá tɔ́n ɖò agě jí ǎ! Amɔ̌, é ɖò wɛn ɖɔ Ninivu sín ali na bo gbɔn fí ɖebǔ ɔ, éɖesu wɛ na ba mɔ. Mɔ̌ mɛ ɔ, enyi nǔ e Jehovah wà n’i é sù nukún tɔn mɛ ɔ, é na ɖexlɛ́. Jonasi 3:1, 2 ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ ɖɔ nú Jonasi azɔn wegɔ ɔ ɖɔ: ‘Yì toxo ɖaxó Ninivu ɔ mɛ dìn tlolo, bo ɖɔ xó e un ɖɔ nú we ɔ nú ye.’” Etɛ Jonasi ka wà?

²³ Jonasi xò nǔ kpɔ́n ǎ. Mǐ xà ɖɔ: “Elɔ tɔn dìn ɔ, Jonasi sè gbè nú Mawu Mavɔmavɔ, bo ɖido Ninivu.” (Jona. 3:3) É ɖò gaàn ɖɔ nǔ e é wà nyì dò lɛ é kplɔ́n nǔ i. É jɛxa ɖɔ mǐ lɔ ni xwedó kpɔ́ndéwú Jonasi tɔn enɛ, ɖó hwɛhutɔ́ wɛ mǐ bǐ nyí, mǐ bǐ wɛ nɔ wà nǔ nyì dò. (Hlɔ. 3:23) Amɔ̌, é na sín enɛ wu bɔ mǐ na jó Mawu sinsɛn dó wɛ à? Alǒ, nǔ e mǐ wà nyì dò lɛ é na kplɔ́n nǔ mǐ bɔ mǐ na lɛ́ jɛ tónú sè n’i jí ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ?

24, 25. (a) Ajɔ tɛ Jonasi ka sixu ko mɔ hwenu e é ɖò gbɛ̀ é? (b) Ajɔ tɛ ka ɖò te kpɔ́n Jonasi ɖò sɔgudo?

²⁴ Jehovah ka d’ajɔ Jonasi ɖó tónú e é sè é wutu à? Ganji. Ajɔ lɛ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ Jonasi sixu ko sè ɖɔ tɔjihunkúntɔ́ enɛ lɛ gán. Jɔhɔn ɔ nɔte tlolo e Jonasi ɖò gbesisɔmɛ bo sɔ́ éɖée dó savɔ̌ dó ta yetɔn mɛ é, bɔ tɔjihunkúntɔ́ enɛ lɛ “jɛ xɛsi ɖi nú Mawu Mavɔmavɔ jí”; ye sɔ́ savɔ̌ nú vodun yetɔn ǎ, loɔ, Jehovah wɛ ye savɔ̌ na.—Jona. 1:15, 16.

²⁵ Nukɔn mɛ ɔ, ajɔ e tlɛ hugǎn mɔ̌ é wá tɔ́n. Jezu zán azǎn nabi e Jonasi bló ɖò hweví ɖaxó ɔ xomɛ é dó nǔɖɔɖ’ayǐ lɔ jí, bɔ é nɔte nú azǎn nabi e éyɛ na nɔ yɔdo alǒ Ceɔlu mɛ xɔ é. (Xà Matie 12:38-40.) Enyi Jonasi wá mɔ nukúnnú jɛ nyɔna enɛ wu hwenu e è na fɔ́n ɛ bɔ é na nɔ gbɛ̀ ɖò ayikúngban jí é ɔ, kpɔ́n lee xomɛ na hun i sɔ́ é! (Jaan 5:28, 29) Jehovah jló na dó nú hwi lɔ. Nǔ e a wà nyì dò lɛ é ka na kplɔ́n nǔ we bɔ a na setónú nú Mawu bo na lɛ́ yí wǎn nú mɛ ɖevo lɛ à?