É Kplɔ́n Nùblawukúnúmɛ

 1. Wuvɛ̌ tɛ lɛ Jonasi ka mɔ ɖò Ninivu li ɔ jí? Ee é sɛkpɔ Ninivu é ɔ, nɛ̌ é ka cí gbɔn n’i?

JONASI ɖó hwenu ganji bo na lin tamɛ kpɔ́n, ɖó é na ɖi zɔnlin nú kilomɛtlu 800 jɛji cobo na yì Ninivu. É sixu zɔn ali nú sun ɖokpo, é tlɛ sixu lɛ́ hú mɔ̌ lɔ. É ɖó na tó lin tamɛ dó ali e é na sɔ́ é jí hwɛ̌, ɖó ali ɔ ɖě lín bɔ awovinú ɖě ka ɖ’eji ǎ, ɖevo ka yá bɔ awovinú ɖ’eji. Ee é ɖido é ɔ, é gbɔn tɔdo ɖé lɛ mɛ bo lɛ́ gbɔn sókanmɛli ɖé lɛ. É sixu ko lɛ́dó Gbetótló Silíi Tɔn ɖaxó ɔ, bo gbɔn tɔsisa ɖé lɛ mɛ, ɖi tɔsisa ɖaxó Eflati tɔn. Ee é ɖò yiyi wɛ é ɔ, é sixu ko ba fí e é na dɔ ɖò toɖevomɛnu lɛ tɛntin ɖò gletoxo kpo toxo Silíi, Mɛzopotamíi kpo Asilíi kpo tɔn mɛ lɛ é. Ee azǎn lɛ ɖò wiwayi wɛ bɔ Jonasi ɖò Ninivu sɛkpɔ wɛ é ɔ, linkpɔ́n tɔn lɛ́ jɛji.

 2. Nɛ̌ Jehovah ka ko kplɔ́n Jonasi bɔ é ma sɔ́ sixu hɔn jó azɔ̌ tɔn dó ǎ gbɔn?

² Nǔ ɖokpo tíìn bɔ Jonasi tuùn ganji, é wɛ nyí ɖɔ é sɔ́ sixu lɛkɔ bo hɔn jó azɔ̌ tɔn dó ǎ. É ko tɛ́n enɛ kpɔ́n ɖ’ayǐ. Lee mǐ mɔ gbɔn ɖò wemata e wá yì é mɛ é ɔ, Jehovah zán xujɔhɔn bo dó kplɔ́n nǔ i, bo lɛ́ zán hweví ɖaxó ɖé dó hwlɛn ɛ ɖò nùjiwǔ lixo. Azǎn atɔn gudo ɔ, hweví ɔ vi Jonasi sɔ́ nyì agě. Enɛ wu ɔ, Jonasi nyí mɛɖé dìn, bo nɔ setónú bo nɔ lɛ́ sɔ́ éɖée hwe.—Jona. Wemata 1, 2.

 3. Jujɔ tɛ Jehovah ka ɖexlɛ́ Jonasi? É ɖò mɔ̌ có, nùkanbyɔ tɛ ka ɖò te?

³ Ee Jehovah ɖegbe nú Jonasi azɔn wegɔ ɔ ɖɔ é ni yì Ninivu é ɔ, gbeyiɖɔ ɔ setónú bo wlí ali gaga enɛ ɖido zǎnzǎnhweji. (Xà Jonasi 3:1-3.) É ɖò mɔ̌ có, tó e Jehovah dɔn n’i é ko zɔ́n bɔ é huzu jujɔ bǐ mlɛ́mlɛ́ wɛ à? Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jehovah kú nǔblawu n’i, hwlɛn ɛ bɔ é kú tɔ̀ ǎ, ɖó kú hwɛ n’i ɖó gǔfínfɔ́n tɔn wutu ǎ, lobo lɛ́ wá zɔ́n azɔ̌ ɖokpo ɔ ɛ bo na kpɔ́n nǔwiwa tɔn. Nǔ tobutobu enɛ lɛ ka kplɔ́n Jonasi bonu é na kú nǔblawu nú mɛ ɖevo lɛ vlafo à? Nùblawukúnúmɛ kplɔnkplɔn nɔ yawu vɛwǔ nú gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ. Mǐ ni kpɔ́n nǔ e nǔ ɖěɖee Jonasi ɖí xwi xá é sixu kplɔ́n mǐ é.

4, 5. Etɛwu Jehovah ka dó Ninivu gesí ɖi “toxo ɖaxó” ɖé? Etɛ enɛ ka kplɔ́n mǐ dó wutu tɔn?

⁴ Jonasi tuùn nǔ e wu Ninivunu lɛ xɔ akwɛ sɔmɔ̌ ɖò nukún Jehovah tɔn mɛ é ǎ. Mǐ xà ɖɔ: “Ninivu ɔ, toxo ɖaxó ɖé wɛ bo dó agba ɖesu.” (Jona. 3:3) Azɔn atɔn wɛ tan Jonasi tɔn xlɛ́ ɖɔ Jehovah dó Ninivu gesí ɖi “toxo ɖaxó” ɖé. (Jona. 1:2; 3:2; 4:11) Etɛwu toxo enɛ ka nyí toxo ɖaxó alǒ xɔ akwɛ ɖò Jehovah nukúnmɛ?

⁵ Toxo xóxó ɖé wɛ Ninivu nyí bo ɖò toxo nukɔntɔn ɖěɖee Nɛmulɔdi ɖó ayǐ ɖò Sìnvɔgbɛ ɔ gudo lɛ é mɛ. Toxo ɖaxó ɖé wɛ bɔ é cí ɖɔ toxo gègě ɖevo lɛ lɛ́ ɖ’emɛ ɖɔhun. É byɔ ɖɔ è ni ɖi zɔnlin nú azǎn atɔn cobo na xò zlɛ. (Bǐb. 10:11; Jona. 3:3) Vodunxɔ ɖaxó e jiwǔ lɛ é, ahoho lɛ kpo xɔ ɖagbe ɖevo lɛ kpo ɖò Ninivu tò ɔ mɛ. Amɔ̌, nǔ enɛ lɛ ɖě wu wɛ toxo ɔ xɔ akwɛ ɖò nukún Jehovah Mawu tɔn mɛ ǎ. Gbɛtɔ́ e ɖ’emɛ lɛ é wɛ xɔ akwɛ n’i. Enyi è sɔ́ gbɛtɔ́ e ɖò Ninivu lɛ é jlɛ́ dó tò ɖevo lɛ tɔn wu ɔ, ye sukpɔ́ tawun. Gbɛtɔ́ e ɖ’emɛ lɛ é ɖò nǔ nyanya wà wɛ có, nǔ yetɔn ka kpó ɖò ayi mɛ ɖu nú Jehovah wɛ. É yí wǎn nú mɛ ɖokpo ɖokpo bo ba ɖɔ è ni lɛkɔ sín hwɛ mɛtɔn lɛ gudo bo kplɔ́n nǔɖagbewiwa.

 6. (a) Etɛwu Jonasi ka sixu ko mɔ ɖɔ Ninivu tò ɔ dó xɛsi? (Kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é lɔ.) (b) Etɛ kpɔ́ndéwú Jonasi tɔn ka kplɔ́n mǐ dó yɛhwexóɖiɖɔ sín azɔ̌ ɔ wu?

⁶ Ee Jonasi wá byɔ Ninivu tò ɔ mɛ é ɔ, gbɛtɔ́ e ɖ’emɛ lɛ é hugǎn 120 000. Enɛ kɛɖɛ ko kpé bɔ xɛsi na ɖi i.a É ɖi zɔnlin nú kéze ɖokpo bo yì fí e gbɛtɔ́ dó ɖè hugǎn ɖò toxo ɔ mɛ é, vlafo bo na dó mɔ fí ɖagbe e é na jla wɛn ɔ ɖè é. Nɛ̌ é ka na jla wɛn ɔ ye gbɔn? É kplɔ́n Asilíi sín gbè wɛ à? Alǒ Jehovah bló nùjiwǔ bɔ é nyɔ́ gbè ɔ dó wɛ à? Mǐ tuùn ǎ. É sixu ko jla wɛn ɔ dó Ebléegbe e nyí anɔnugbe tɔn é mɛ, bɔ mɛ ɖevo lilɛ dó Ninivunu lɛ sín gbè mɛ. É na bo nyí gbɔn ɖebǔ ɔ, wɛn tɔn ɖò klewun, bo lɛ́ nyí wɛn ɖé bo na zɔ́n bɔ mɛ lɛ na mɔ ɛ gbɔ ǎ, é ɖɔ: “Kaka nú azǎn kanɖé (40) dìn ɔ, Ninivu tò ɔ bǐ na vɔ.” (Jona. 3:4) É kpankɔ́n, bo dó wɛn ɔ ɔ, é nɔ dó. Enɛ xlɛ́ ɖɔ akɔnkpinkpan tɔn jiwǔ bɔ é lɛ́ ɖó nùɖiɖi adodwé. Mǐ mɛ Klisanwun lɛ lɛ́ ɖó hudo nǔ mɔhun lɛ tɔn tawun ɖò égbé.

7, 8. (a) Nɛ̌ Ninivunu lɛ ka wà nǔ gbɔn hwenu e ye sè wɛn Jonasi tɔn é? (b) Etɛ axɔsu Ninivu tɔn ka wà hwenu e é sè wɛn Jonasi tɔn é?

⁷ Ninivunu gègě nɔte bo ɖótó wɛn e dó wɛ Jonasi ɖè é. É sixu ko lin ɖɔ mɛ lɛ na sìn xomɛ bo xò daka emi wu. Amɔ̌, nǔ mɔhun ɖě jɛ ǎ; é nyɔ́ wà ɔ, mɛ lɛ ɖótó é. Tlolo kpowun ɔ, wɛn tɔn gbakpé toxo ɔ bǐ mɛ. Bɔ toxo ɔ bǐ jɛ wɛn hwɛɖónúmɛ tɔn e dó wɛ Jonasi ɖè é xó ɖɔ jí. (Xà Jonasi 3:5.) Dɔkunnɔ kpo wamamɔnɔ kpo, sunnu kpo nyɔnu kpo, mɛ winnyawinnya kpo mɛxomɔ kpo bǐ xlɛ́ ɖɔ hwɛ e emi hu é vɛ́ nú emi, bo bla nu. Tlolo jɛn hwɛvɛ́númɛ togun ɔ tɔn jɛ axɔsu ɔ tó mɛ.

⁸ Ee axɔsu ɔ sè wɛn Jonasi tɔn é ɔ, hwɛ é lɔmɔ̌ tɔn lɛ vɛ́ n’i. Bɔ é ɖi xɛsi nú Mawu, bo site sín axɔsuzinkpo tɔn jí, bo ɖè axɔsuwú tɔn, bo sɔ́ ati cyɔn lee togun ɔ bǐ bló gbɔn é; é tlɛ lɛ́ yì “jinjɔn afín mɛ.” É kpo “tomɛxo,” alǒ mɛ nukúnɖeji tɔn lɛ kpo ɖè gbeta tɔ́n ɖɔ nu blabla ɔ kún nyí jlǒ sín nǔ ó, lé dandan wɛ. É ɖegbe ɖɔ mɛ bǐ ni dó ati kaka jɛ xwégbekanlin lɛ lɔ jí.b É sɔ́ éɖée hwe bo yí gbè ɖɔ togun emitɔn nɔ wà nǔ nyanya bo nɔ lɛ́ xò daka. É xlɛ́ ɖɔ enyi Mawu nugbǒ ɔ mɔ ɖɔ hwɛ emitɔn kpo togun emitɔn kpo tɔn vɛ́ nú emi ɔ, é na kú nǔblawu nú emi; enɛ wu ɔ, é ɖɔ: “Afɔ nyɔ́ ɔ, Mawu . . . na jó xomɛsin dó bɔ mǐ sɔ́ na dɔn ǎ.”—Jona. 3:6-9.

 9. Etɛ xómɔɖɔdoxówutɔ́ lɛ ka ɖɔ dó Ninivunu lɛ wu? Amɔ̌, nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ ali bú wɛ ye ɖè?

⁹ Xómɔɖɔdoxówutɔ́ ɖé lɛ ɖɔ ɖɔ kɔ lɛ́ sín hwɛ gudo ɖě kún sixu ko yawu yá sɔmɔ̌ nú Ninivunu lɛ ó. Amɔ̌, dobanúnǔtɔ́ Biblu tɔn lɛ ɖɔ ɖɔ kɔ lɛ́ sín hwɛ gudo mɔhun kún nyí nùɖé bo vɛ́ mɔ ɖò mɛ hwexónu tɔn lɛ tɛntin ó. Gɔ́ nú enɛ ɔ, mǐ tuùn ɖɔ ali bú wɛ xómɔɖɔdoxówutɔ́ enɛ lɛ ɖè, ɖó Jezu Klisu ɖesu wá ɖɔ xó dó kɔ e Ninivunu lɛ lɛ́ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo é wu. (Xà Matie 12:41.) Jezu tuùn xó e ɖɔ wɛ é ɖè é ganji, ɖó é ko nɔ gbɛ̀ ɖò jixwé bo mɔ nǔ e jɛ hwenɛnu lɛ é. (Jaan 8:57, 58) Nǔ e mǐ na tuùn ganji é wɛ nyí ɖɔ mǐ ɖó na ɖɔ gbeɖé ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ kún sixu lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo ó ǎ, ye na bo nyí hwɛhutɔ́ akowunká ɖò nukún mǐdɛɛ lɛ tɔn mɛ ɔ nɛ. Jehovah ɖokpo wɛ tuùn nǔ e ɖò gbɛtɔ́ yixa mɛ é.

10, 11. (a) Nɛ̌ Jehovah ka wà nǔ gbɔn hwenu e Ninivunu lɛ lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo é? (b) Nɛ̌ mǐ ka sixu ganjɛwu ɖɔ hwɛɖónúmɛ Jehovah tɔn kún nyí nùwanyido ó gbɔn?

¹⁰ Nɛ̌ Jehovah ka wà nǔ gbɔn hwenu e Ninivunu lɛ lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo é? Jonasi wá wlan ɖɔ: “Mawu mɔ lee wà nǔ gbɔn wɛ ye ɖè ɔ, bo mɔ ɖɔ ye jó jijɔ nyanya yetɔn lɛ dó. Enɛ ɔ wutu ɔ, é lɛ́ lɛkɔ wá gbeta e é ko ɖè tɔ́n ɔ jí, bɔ nǔ nyanya e dán é gblɔ́n nú ye ɔ, é sɔ́ bló ǎ.”—Jona. 3:10.

¹¹ Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jehovah wá mɔ ɖɔ emi wà nǔ nyì dò hwenu e emi wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na ɖó hwɛ nú ye é wɛ à? Eǒ. Biblu tinmɛ ɖɔ nǔwiwa Jehovah tɔn lɛ nyɔ́ bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu. (Xà Sɛ́nflínmɛ 32:4.) Jehovah mɔ ɖɔ é kún sɔ́ byɔ ɖɔ emi ni sìn xomɛ dó Ninivunu lɛ ó. É ɖó ayi wu ɖɔ mɛ enɛ lɛ huzu jujɔ, bo mɔ ɖɔ é kún sɔ́ byɔ ɖɔ emi ni dɔn tó nú ye lee emi lin gbɔn é ó. Jehovah wá wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na kú nǔblawu nú ye.

12, 13. (a) Nɛ̌ Jehovah ka xlɛ́ ɖɔ emi nɔ nɔ jlɛ̌ jí, nɔ sɔgbe xá ninɔmɛ lɛ bo nɔ kú nǔblawu nú mɛ gbɔn? (b) Etɛwu nǔɖɔɖ’ayǐ Jonasi tɔn ma ka nyí adingban ǎ?

¹² Sinsɛngán lɛ sín xó nɔ xlɛ́ ɖɔ Jehovah nɔ syɛn nukún, kún nɔ kpé nukún dó mɛ wu ó, bo nɔ xò daka; amɔ̌, adingban sésé wɛ. É nyɔ́ wà ɔ, é nɔ nɔ jlɛ̌ jí, nɔ sɔgbe xá ninɔmɛ lɛ bo nɔ kú nǔblawu nú mɛ. Cobonu é na dɔn tó nú mɛ nyanya lɛ ɔ, é nɔ tó sɛ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ tɔn ayikúngban jí tɔn lɛ dó ɖɔ ye ni gb’akpá nú ye hwɛ̌, ɖó é nɔ jló ɖesu ɖɔ ye ni lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo Ninivunu lɛ ɖɔhun. (Ezek. 33:11) Jehovah ɖɔ nú gbeyiɖɔ tɔn Jelemíi ɖɔ: “É nɔ wá sù hweɖenu, bɔ un nɔ ɖɔ xó dó akɔta ɖé abǐ axɔsuɖuto ɖé wu ɖɔ: un na hɔn ɛ atín ɖɔhun, un na mu i zindɛ́ atín ɖɔhun, un na hɛn ɛ gblé. Loɔ, nú akɔta elɔ e xó ɖɔ wɛ un ɖè ɔ ka jó nǔnyanyawiwa dó, bo lɛkɔ sín hwɛ e hu wɛ é ɖè ɔ gudo ɔ, un nɔ jó nǔ e un ɖɔ un na wà xá ɛ ɔ dó.”—Jel. 18:7, 8.

¹³ Adingban wɛ nǔɖɔɖ’ayǐ Jonasi tɔn nyí à? Eǒ, ɖó é gb’akpá nú ye ɖɔ enyi ye ma lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo ǎ ɔ, ye na kú. Nugbǒ ɔ, ye ka huzu jijɔ. Enyi Ninivunu lɛ lɛ́ lɛkɔ yì gbɛzinzan yetɔn nyanya ɔ kɔn ɔ, hwɛ ɖokpo ɔ jɛn Mawu na lɛ́ ɖó nú ye. Nǔ e wá jɛ ɖò nukɔn mɛ é pɛ́ɛ́ nɛ.—Sof. 2:13-15

14. Nɛ̌ Jonasi ka wà nǔ gbɔn hwenu e Jehovah kú nǔblawu nú Ninivunu lɛ é?

¹⁴ Nɛ̌ Jonasi ka wà nǔ gbɔn hwenu e Mawu ma sú kún dó nú mɛ lɛ hwenu e éyɛ ɖó nukún dó é ǎ é? Mǐ xà ɖɔ: “Ee Mawu Mavɔmavɔ ma sɔ́ dɔn tó nú Ninivunu lɛ ǎ ɔ, é vɛ́ Jonasi wu kaka, bɔ é sìn xomɛ.” (Jona. 4:1) Jonasi tlɛ xoɖɛ ɖé sɛ́dó Mawu bɔ ɖɛ ɔ cí ɖɔ é ɖò nǔ gbɛ́ nú Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ wɛ ɖɔhun! Jonasi ɖɔ ɖɔ emi ko gbɔ bo nɔ tò emitɔn mɛ ɔ, é nyɔ́ hú. É ɖɔ ɖɔ emi ko tuùn sín bǐbɛ̌mɛ ɖɔ Jehovah kún na vɔ Ninivu tò ɔ ó, bo tlɛ sɔ́ enɛ dó ba hwɛjijɔ na ɖɔ nǔ e wu emi hɔn ɖido Taasisi tlolo hwɛ̌ é nɛ. Enɛ gudo ɔ, é byɔ kú, bo ɖɔ jí lé kú nyɔ́ hú gbɛ̀ nú emi.—Xà Jonasi 4:2, 3.

15. (a) Etɛ ka sixu ko zɔ́n bɔ Jonasi jɛ linkpɔ́n mɛ bo sìn xomɛ? (b) Nɛ̌ Jehovah ka wà nǔ xá gbeyiɖɔ tɔn enɛ e ɖò linkpɔ́n mɛ é gbɔn?

¹⁵ Etɛ ka ɖò vìvɛ́ nú Jonasi wɛ? Mǐ sixu tuùn nǔ e ɖò ayi tɔn mɛ é bǐ ǎ, loɔ, mǐ tuùn ɖɔ mɛ lɛ bǐ nukɔn wɛ Jonasi ɖɔ ɖè ɖɔ Mawu na vɔ Ninivu tò ɔ. Bɔ mɛ lɛ ko ɖi nǔ n’i. Bɔ dìn ɔ, nǔ ɖě ka sɔ́ jɛ ǎ. Xɛsi ɖi wɛ é ɖè ɖɔ ye na ko emi alǒ kpɔ́n emi dó mɔ gbeyiɖɔ adingbannɔ à? Ðebǔ e xó ɔ nyí é ɔ, kɔ e gbɛtɔ́ lɛ lɛ́ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo é kpo nǔblawu e Jehovah kú nú ye é kpo hun xomɛ n’i ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é cí ɖɔ xomɛsin tɔn fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ ɖɔhun, bɔ nǔ éɖesunɔ tɔn nɔ blawu nú éɖée, bɔ é lɛ́ vɛ́ n’i ɖɔ nyikɔ ɖagbe emitɔn xò kɔ́. É ɖò mɔ̌ có, é ɖò gaàn ɖɔ Jonasi sín Mawu nùblawukúnúmɛtɔ́ ɔ kpó ɖò nǔ ɖagbe mɔ ɖò gbeyiɖɔ tɔn enɛ e ɖò linkpɔ́n mɛ é mɛ wɛ. Jehovah dɔn tó nú Jonasi ɖó mɛmasi tɔn wu ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é sɔ́ xomɛnyínyɔ́ dó kàn nǔ ɖokpo byɔ ɛ bonu é ni dó gbéjé éɖée kpɔ́n, é kanbyɔ ɛ ɖɔ: “Hǔn nǔ ɖagbe wà wɛ jɛn a ɖè dìn bo ɖò xomɛ sìn wɛ à?” (Jona. 4:4) Jonasi ka na xósin à? Biblu ɖɔ nú mǐ ǎ.

16. Ali tɛ lɛ nu mɛɖé lɛ ka sixu wá mɔ ɖɔ ye ɖò xó mɔ ɖɔ dó Mawu wu wɛ ɖè? Etɛ kpɔ́ndéwú Jonasi tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁶ Blewun jɛn è sixu dó hwɛ Jonasi, amɔ̌, mǐ ni flín ɖɔ gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ nɔ yawu mɔ xó ɖɔ dó nǔwiwa Mawu tɔn lɛ wu. Mɛɖé lɛ sixu lin ɖɔ Jehovah ɖó na gbò kpò nyì ali jí nú adǎngbomɛ lɛ, alǒ ɖɔ é ɖó na nɔ ɖó hwɛ nú mɛ nyanya lɛ azɔn ɖokpo, alǒ ɖɔ é tlɛ ɖó na ko vɔ gbɛ̀ nyanya elɔ xóxó. Kpɔ́ndéwú Jonasi tɔn flín mǐ ɖɔ enyi mǐ mɔ xó ɖɔ dó nǔwiwa Jehovah Mawu tɔn lɛ wu ɔ, linlin mǐdɛɛ lɛ tɔn lɛ wu jɛn xó nɔ ɖè, é nɔ nyí éyɛ tɔn gbeɖé ǎ.

17, 18. (a) Etɛ Jonasi ka wà hwenu e é tɔ́n sín Ninivu é? (b) Nɛ̌ nùjiwǔ e Jehovah bló bɔ atín ɖé wú bo lɛ́ fyɔ é ka cí gbɔn nú Jonasi?

¹⁷ Gbeyiɖɔ enɛ e ma sɔ́ ɖó nùɖé nukún ǎ é tɔ́n sín Ninivu bo tun ta zǎnzǎnhweji, fí e sókan ɖé lɛ ɖè é, é sɔ́ tun ta tò tɔn mɛ ǎ. É bló azava kpɛví ɖé bo junjɔn sá, bo ɖò Ninivu kpɔ́n sɛ́dó wɛ. É sixu lɛ́ kpó ɖò nukún ɖó wɛ ɖɔ Jehovah na vɔ tò ɔ. Nɛ̌ Jehovah ka na kplɔ́n nya nukúnsyɛntɔ́ enɛ bonu é na nɔ kú nǔblawu nú mɛ gbɔn?

¹⁸ Ðò zǎn ɖokpo mɛ ɔ, Jehovah bló bɔ atín kákán ɖɔhun ɖé wú bo vun bǐ. Jonasi fɔ́n bo mɔ atín enɛ e vun bɔ ama tɔn lɛ dó yɛtɛn n’i tawun hú azava kyɛ́kyɛ́ e é bló é. Ee é mɔ mɔ̌ é ɔ, xomɛ tɔn hun tawun. “Atín enɛ e wú ɔ víví nú Jonasi ɖesu”; é sixu ko lin ɖɔ nùjiwǔ enɛ xlɛ́ ɖɔ Mawu dó nú emi bo sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n emi. É ɖò mɔ̌ có, enyi bo na dó ɖè Jonasi sín yǒzo kpo xomɛsin kpo mɛ kpowun wutu wɛ Jehovah bló mɔ̌ ǎ. É jló ɖɔ xó emitɔn ni byɔ ayi tɔn mɛ wu wɛ. Enɛ wu ɔ, Jehovah lɛ́ bló nùjiwǔ ɖevo lɛ. É sɛ́ wànvú ɖé dó bɔ é wá ɖu atín ɔ, bɔ atín ɔ kú zogbe. Enɛ gudo ɔ, é “sɛ́ jɔhɔn ɖé dó sín zǎnzǎnhweji bɔ jɔhɔn ɔ nɔ mɛ̀ mɛ” kaka bɔ Jonasi “ɖibla xɛ́ nǔ.” Jonasi lɛ́ jɛ linkpɔ́n mɛ bǐ, bo lɛ́vɔ byɔ kú.—Jona. 4:6-8.

19, 20. Nɛ̌ Jehovah ka zán atín kákán ɖɔhun ɔ dó jlɛ́ xó dó xó wu nú Jonasi gbɔn?

¹⁹ Jehovah lɛ́vɔ kanbyɔ Jonasi ɖɔ nǔ ɖagbe wà wɛ jɛn é ɖè bo ɖò xomɛ sìn wɛ ɖó atín yayǎ wu à jí. Jonasi ko mɔ dò e é jɛ é ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é ba hwɛjijɔ nú éɖée bo ɖɔ: “Xomɛ e un sìn kaka dìn bo byɔ kú ɔ, nǔ ɖagbe wɛ un wà.” Jehovah na ɖè nùkplɔnmɛ e ɖò nùjlɛdonǔwu ɔ mɛ é tɔ́n céɖécéɖé lo.—Jona. 4:9.

²⁰ Jehovah jlɛ́ xó dó xó wu nú Jonasi bo ɖɔ ɖɔ é ɖò xomɛsin wɛ ɖó atín yayǎ e wú zǎn ɖokpo mɛ kpowun bɔ é ma ka tuùn dò tɔn ǎ é wu. Enɛ gudo ɔ, Mawu sú ta na ɖɔ: “A ka jló ɖɔ nyɛ ni kú nǔblawu nú Ninivu tò ɔ ǎ; toxo ɖaxó enɛ ɔ e mɛ gbɛtɔ́ adɔ̌kpo ayizɛ́n (120 000) ɖè, bɔ kanlin wɔbuwɔbu ɖè ɔ, a jló ɖɔ ma kú nǔblawu na ǎ. Mɛ e ɖò tò ɔ mɛ lɛ ka tuùn nǔ e nyɔ́ ɔ kpo nǔ e nyla ɔ kpo ǎ.”—Jona. 4:11.c

21. (a) Nùjlɛdonǔwu tɛ Jehovah ka zán dó kplɔ́n nǔ Jonasi? (b) Nɛ̌ tan Jonasi tɔn ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na gbéjé mǐɖée kpɔ́n ganji gbɔn?

²¹ A ka mɔ nukúnnú jɛ nǔ e ɖɔ wɛ Jehovah ɖè tawun gbɔn nùjlɛdonǔwu enɛ gblamɛ é mɛ à? Jonasi jɛ tagba ɖebǔ dó atín enɛ wu ǎ. Jehovah wɛ ka na gbɛ̀ Ninivunu enɛ lɛ, bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó ye wu, lee é nɔ wà gbɔn nú nùɖíɖó e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é bǐ gbɔn é. Nɛ̌ atín yayǎ ka na xɔ akwɛ ɖò Jonasi nukúnmɛ hú gbɛtɔ́ 120 000 gɔ́ nú kanlin yetɔn lɛ bǐ gbɔn? Lɔn wɛ é lɔn bo huzu ce jɛn na bí nɔ wu wɛ nǔ cí mɔ̌ à cé? Enyi è na ɖɔ ɔ, yɛtɛn e dó n’i wɛ atín ɔ ɖè é wɛ zɔ́n bɔ atín ɔ kú b’ɛ vɛ́ n’i. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, é cí ɖɔ ce jɛn na bí wɛ zɔ́n bɔ é ɖò xomɛ sìn dó Ninivunu lɛ wu wɛ à cé? Ðó é ba ɖɔ nyikɔ emitɔn ni ma xò kɔ́ ó, bonu è ni mɔ ɖɔ xó emitɔn nyí nugbǒ. Tan Jonasi tɔn d’alɔ mǐ bɔ mǐ na gbéjé mǐɖée kpɔ́n ganji. Mɛ̌ ka ɖò mǐ mɛ bo na zin alɔ d’akɔ́n ɖɔ emi ko gló jijɔ mɔhun? É ɖó na víví nú mǐ tawun ɖɔ Jehovah nɔ xwè sɔ dó kplɔ́n mǐ bonu mǐ na nyɔ́ xomɛ d’eji, sè wuvɛ̌ xá mɛ ɖevo lɛ d’eji, bo na nɔ lɛ́ kú nǔblawu nú ye d’eji éyɛ ɖɔhun.

22. (a) Nɛ̌ nǔ ɖagbe e Jehovah kplɔ́n Jonasi dó nùblawukúnúmɛ wu é ka d’alɔ ɛ gbɛn? (b) Etɛ mǐ bǐ ka ɖó na kplɔ́n?

²² Nùkanbyɔ e ɖò te dìn é wɛ nyí ɖɔ, nǔ enɛ lɛ e jɛ é ka kplɔ́n nùɖé Jonasi à? Nùkanbyɔ Jehovah tɔn e ɖò wema Jonasi tɔn sín vivɔnu é mɔ xósin ǎ. Xómɔɖɔdoxówutɔ́ ɖé lɛ sixu ɖɔ ɖɔ Jonasi kún na xósin ɖě gbeɖé ó. Amɔ̌, nú è na ɖɔ ɔ, é na xósin fɛɛ. Wema tɔn ɖesu wɛ nyí xósin ɔ. Nǔ gègě ɖexlɛ́ ɖɔ Jonasi ɖesu wɛ wlan wema e ylɔ nyikɔ tɔn é. Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé! Gbeyiɖɔ enɛ wá ɖò tan ɔ wlan wɛ hwenu e é wá yì tò tɔn mɛ wuyɛyɛ̌-afɔyɛ́yɛ́ é. Kpɔ́n nya enɛ e wá nyí mɛxo d’eji, nyí nùnywɛtɔ́ d’eji bo nɔ lɛ́ sɔ́ éɖée hwe hú ɖ’ayǐ tɔn é ɖò nùvɛnúmɛ sín ta xúxú wɛ, hwenu e é ɖò nǔ e éɖesu wà nyì dó lɛ é, gǔ e é fɔ́n é kpo gbɛ̌ e é gbɛ́ ɖɔ emi kún na kú nǔblawu nú mɛ ó é kpo wlan wɛ é! É ɖò gaàn ɖɔ nǔ ɖagbe e Jehovah kplɔ́n Jonasi é kplɔ́n ɛ nǔ taji ɖé. É kplɔ́n nùblawukúnúmɛ. Mǐ lɔ na wà mɔ̌ à?—Xà Matie 5:7.