Proverbios
27 Ani rejalava ha reiko emombeʼu la rejapótava,
pórke ndereikuaái mbaʼépa oikóta hína koʼẽrõ.+
2 Ani reipuru nde juru rejalava hag̃ua, eheja ótro* tanembotuicha,
3 Pe ita ha yvykuʼi ipohýi hína,
péro ipohyive upévagui reaguanta pe provléma oguerúva peteĩ itavýva.+
4 Pe ipochyetereíva noponderái avavére, pe orrenegaitereíva ikatu ohundipa la otopáva haperãme,
5 Ikuentave jakorrehi ñande rapichápe ke la japorohayhu ha ndajahechaukái.+
6 Peteĩ amígo verdadéro ndekorrehíta oikuaáramo jepe ndaigustoiha upéva,+
péro ne enemígo katu neretũta tódo el tiémpo.*
7 Peteĩ persóna* hyg̃uatã porãva ndoʼusemoʼãi pe eíra,
péro pe iñembyahýivape* oimeraẽ mbaʼe iróva jepe heʼẽ asy chupe.
8 Pe kuimbaʼe oĩva* mombyry hógagui,
ojogua umi guyraʼi ohóva mombyry haitýgui.
9 Pe aséite ha pe insiénso hyakuã asýva ñanemokorasõ rory,
péicha avei peteĩ amígo omeʼẽva ñandéve konsého sinséro.+
10 Aníke nderesarái ne amígogui térã nde túa amígogui.
Ani reho ne ermáno rendápe rehasa asy jave,
tuichave nepytyvõta hína peteĩ ne vesíno ke la ne ermáno oikóva mombyry.+
12 Pe iñentendídova ohechakuaa pe pelígro ha ojere chugui,
péro umi ivýrova katu derechoite oho upépe ha upéi osufri odesidi vai haguére.+
13 Oĩramo osẽva de garánte peteĩ extranhérope, nde rejagarra vaʼerã chugui ijao de garantía,
ha osẽramo de garánte peteĩ kuña rekovaípe,* nde rejagarra vaʼerã chugui álgo de garantía.+
14 Peteĩ persóna pyharevete heʼíramo hatã hapichápe oipotaha oho porã chupe,
haʼete ku omaldesíva chupe.
15 Peteĩ tembireko ojeplageáva tódo el tiémpo, haʼete peteĩ óga otykypáva oky jave.+
16 Pe ikatúva odomina peichagua tembirekópe, ikatúta ojoko pe yvytu atã,
térã ikatúta omoĩ aséite ipo deréchape ha noñehẽmoʼãi chugui.
17 Pe iérro oñehaimbeʼe iérrope jey,
péicha avei peteĩ persóna ikatu oipytyvõ iñamígope omehorave hag̃ua.*+
18 Pe oñangareko porãva pe ígo mátare, hoʼúta hiʼa,+
ha pe oñatende porãva ipatrónre, orresivíta heta mbaʼe porã.+
19 Remañárõ pe ýre rehecháta nde rova,
remañáramo nde rapicháre rehecháta ne korasõ.
20 Pe Sepultúra ha pe lugár oñembyaihápe umi teʼongue* núnka nahyg̃uatãi,+
péicha avei umi hénte resa núnka nahyg̃uatãi.
21 Pe óro ha pláta oñemboyku tatápe ipotĩ hag̃ua,+
péicha avei ojeguerohorýramo peteĩ persónape ojekuaa mbaʼeichaguápa haʼe.
22 Resegíramo jepe reinupã pe itavývape
rejosoháicha pe trígo iporãva pe anguʼápe,
pe itavýva nokambiamoʼãi.
24 Pórke umi rrikésa ikatu oñehundi,+
ha pe koróna ndopytamoʼãi ne familiarépe pára siémpre.
25 Péro pe kapiʼipe ipirupáramo jepe, upéi hokypa jey,
ha umi plánta oĩva sérrore ikatu rembyaty remongaru hag̃ua umi ne animál.
26 Umi ovecha raguégui ikatu rejapo nde aorã,
ha umi kavara repykuégui ikatu rejogua peteĩ lóte.
27 Ha rerekóta kavara kamby heta porã,
ikatu hag̃uáicha reʼu nde, ne família ha umi nde siervakuéra.