Ñamombaʼeguasúkena Jehovápe, pe Rréi opa ára g̃uarã
‘Toñemombaʼe ha toñembotuicha opaite árare [...] pe Rréi opa ára g̃uarãme.’ (1 TIM. 1:17)
1, 2. a) ¿Mávapa hína pe “Rréi opa ára g̃uarã”, ha mbaʼérepa iporã oñehenói chupe upéicha? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme.) b) ¿Mbaʼérepa jahecharamoiterei Jehová ogoverna lája?
RRÉI SOBHUZA II Suazilandiagua ogoverna vaʼekue haimete 61 áño. Upéva jahecharamoiterei ndaiporiguasúigui koʼág̃arupi omandáva heta tiémpore. Péro oĩ peteĩ rréi ogovernáva opa árare, ndahaʼéi yvypóraicha. La Biblia heʼi hese “Rréi opa ára g̃uarã” (1 Tim. 1:17). Ha peteĩ salmísta katu omombeʼu mbaʼéichapa héra ko Rréi: “Jehová hína Rréi [...] opa ára g̃uarã” (Sal. 10:16, NM).
2 Ñandejára goviérno ningo ipukueteve yvypóra goviérnogui, avei idiferénte ogoverna lája, ha upéva jahecharamoiterei. Peteĩ rréi ogoverna vaʼekue 40 áñore Israélpe, omombaʼeguasu Jehovápe ha heʼi: “Ñandejára imbaʼeporã ha oporoporiahuvereko, ndaipochyreíri ha oporohayhu. Ñandejára omoĩ iguapyha yvágape, ha upe guive oisãmbyhy opavavépe” (Sal. 103:8, 19). Añetehápe Jehová hína ñande Rréi, péro haʼe avei ñande Ru yvagaygua jahayhuetéva. Upévare iporã ñañeporandu: “¿Mbaʼe mbaʼépa ojapo ohechauka hag̃ua haʼeha peteĩ Túva? ¿Mbaʼéichapa haʼe ogoverna oñepuʼã ypy guive hese hardín de Edénpe?”. Ko artíkulope ñambohováita koʼã mokõi porandu, ha upéva ñanepytyvõta ñañemoag̃uive hag̃ua hese ha ñanemomýita jaservi hag̃ua chupe ñande pyʼaite guive.
PE RRÉI OPA ÁRA G̃UARÃ OJAPO IFAMILIARÃ
3. ¿Mávape raẽpa Jehová ojapo vaʼekue itaʼyrarã, ha máva mávapepa ojapo ifamiliarã avei?
3 ¡Mbaʼeichaitépa oiméne ovyʼa rakaʼe Jehová ojapórõ guare Itaʼýra ypykuépe! Ñandejára ndotratái chupe peteĩ tembiguáicha, síno ohayhu chupe ha oheja ojapo hendive hetaiterei ánhel perfékto (Col. 1:15-17). La Biblia heʼi koʼã ánhel haʼeha Ñandejára rembijokuái ha ‘ojapoha hembipota’ vyʼápe. Jehová ombotuicha koʼã ánhelpe ohenóivo chupekuéra ‘taʼýra’. Haʼekuéra ningo Jehová família hína (Sal. 103:20-22; Job 38:7, ÑÑB).
4. ¿Mbaʼéichapa yvyporakuéragui oiko Ñandejára família?
4 Ojapopa rire pe yvága ha ko Yvy, Jehová ombotuichave ifamília. Haʼe ojapo ko planétagui peteĩ lugár neporãva ha ikatúva oñemantene ijehegui. Upéi omohuʼã hembiapo ojapóvo ijoguaháramo pe primer kuimbaʼépe hérava Adán (Gén. 1:26-28). Jehová opa mbaʼe Apohare hína, upéicha rupi oreko derécho ojerurévo Adánpe iñeʼẽrendu hag̃ua chupe. Haʼe ningo peteĩ Túva avei, upévare mborayhu ha pyʼaporãme oikuaauka mbaʼépa ojejapo vaʼerã. Umi mbaʼe omandáva ndahasýi oñekumpli hag̃ua ha ndoipeʼái avavégui iliverta (elee Génesis 2:15-17).
5. ¿Mbaʼépa ojapo Jehová omyenyhẽ hag̃ua ko Yvy ifamiliakuéragui?
5 Heta mburuvicha nomeʼẽséi autorida avavépe, péro Jehová ndaupéichai. Haʼe omeʼẽse rresponsavilida umi oĩvape ipoguýpe ohechauka hag̃ua ojeroviaha hesekuéra haʼe rupi ifamília. Por ehémplo, Adánpe omeʼẽ autorida oreko hag̃ua ipoguýpe umi animál ha onkarga chupe omboherapaite hag̃ua (Gén. 1:26; 2:19, 20). Avei, Ñandejára ikatúnte kuri ojapo hetaiterei yvypóra perfékto omyenyhẽ hag̃ua ko Yvy, péro odesidi ojapo Adánpe iñirũrã: peteĩ kuña hérava Eva (Gén. 2:21, 22). Péicha omeʼẽ chupekuéra oportunida omyenyhẽ hag̃ua ko Yvy iñemoñarekuéragui. Yvyporakuéra ombotuicháta kuri pe hardín de Edén ojagarrapa peve ko Yvy, ha upéicha umi ánhel ndive omombaʼeguasúta Ñandejárape peteĩ famíliaicha. ¡Ajépa iporãite vaʼerãmoʼã upéva! Añetehápe ñande Ru yvagaygua ohechauka ohayhuetereiha ifamiliakuérape.
OPUʼÃ HIKUÁI ITÚVARE
6. a) ¿Mbaʼéichapa opuʼã ypy vaʼekue Jehováre ifamília? b) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Ñandejára ndohejareíri hague Igoviérno?
6 Adán ha Eva oñemoĩ rangue Jehová poguýpe, odesidi omoirũ Satanáspe, peteĩ Ñandejára raʼy opuʼã vaʼekue hese (Gén. 3:1-6). ¿Mbaʼépa oiko upe rire? Haʼekuéra heta ohasa asy ha omano, avei koʼã mbaʼe vai ohupyty opavave iñemoñarépe (Gén. 3:16-19; Rom. 5:12). Péicha nahembyvéima ko yvy ape ári ni peteĩ yvypóra iñeʼẽrendúva Jehovápe. Péro, ¿heʼisépa upéva Ñandejára oheja reiha Igoviérno ha nomandaveimaha ko Yvýre ni yvyporakuérare? Nahániri. Haʼe ohechauka orekoha gueteri tuicha autorida omosẽvo Adán ha Évape pe hardín de Edéngui ha omoĩvo umi keruvín pe entrádape ani hag̃ua oikeve hikuái upépe (Gén. 3:23, 24). Jehová avei ohechauka haʼeha peteĩ túva ohayhúva itaʼyrakuérape oprometévo orekotaha ifamília iñeʼẽrendúva yvágape ha ko yvy ape ári. Haʼe opromete outaha peteĩ “ñemoñare” ohundítava Satanáspe ha opa mbaʼe vai jahupytýva Adán opeka haguére (elee Génesis 3:15).
7, 8. a) ¿Mbaʼéichapa ojeiko vaʼekue Noé tiémpope? b) ¿Mbaʼépa ojapo Jehová omopotĩ hag̃ua ko Yvy ha oikove hag̃ua yvyporakuéra?
7 Ohasávo pe tiémpo oĩ avei heta persóna odesidíva iñeʼẽrendu Jehovápe, por ehémplo Abel ha Enoc. Péro opavave lénto omboyke Jehovápe Itúva ha Irréiramo. Noé tiémpopema voi, ko yvy “henyhẽ ñaña ha pochýgui” (Gén. 6:11). ¿Heʼisépa upéva Jehová ndaipuʼakaveimaha yvyporakuérare? Jahechamína mbaʼépa heʼi la Biblia.
8 Ñahesaʼỹijomína Noé ehémplo. Jehová omanda chupe ojapo hag̃ua peteĩ árka ndetuichapa jepéva, omeʼẽ chupe umi pláno ha avei heʼi mbaʼéichapa ojapo vaʼerã. Ha upéi Noé ha ifamília oike vaʼerã pype ojesalva hag̃ua. Ñandejára ohechauka ohayhuha ifamiliakuéra yvypórape omandávo avei Noépe opredika hag̃ua “umi mbaʼe hekopeguáva” (2 Ped. 2:5). Haʼe oavisa opavavépe umi hembiapo vaíva oñehunditaha ha ojerure asy chupekuéra oñarrepenti hag̃ua, péro avave nopenái hese. Heta áñore Noé ha ifamília oiko umi hénte iñañaiterei ha hekovaíva apytépe. Ha Jehová, haʼe rupi peteĩ túva oporohayhúva, oñangareko Noé ha ifamíliare ha ovendesi chupekuéra. Upéi oguerúvo pe ama guasu ohechauka orekoha autorida yvyporakuérare ha avei umi ánhel añáre. Péicha ojekuaa porã haʼe osegiha omanda (Gén. 7:17-24).
JEHOVÁ OSEGI OGOVERNA PE AMA GUASU RIRE
9. ¿Mbaʼe oportunidápa omeʼẽ Jehová yvyporakuérape pe ama guasu rire?
9 Noé ha ifamiliakuéra osẽ pe árkagui peteĩ Yvy ipotĩ porãvape ha orrespira hikuái yvytu piroʼy asy. Jehová oprotehe ha oñangareko hesekuéra. ¡Oiméne oagradesete hikuái chupe! Osẽ riremínte, Noé ojapo peteĩ altár oikuaveʼẽ hag̃ua sakrifísio. Ñandejára ovendesi chupe ha ifamíliape, ha omanda chupekuéra: “Peñemoña ha peñemboheta, pemyenyhẽ meve ko yvy” (Gén. 8:20–9:1, ÑÑB). Yvyporakuéra oreko jey oportunida omombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe oñondivepa ha omyenyhẽ hag̃ua ko Yvy.
10. a) ¿Moõ ha mbaʼéichapa oñepuʼã jey Ñandejárare pe ama guasu rire? b) ¿Mbaʼépa ojapo Jehová ikatu hag̃uáicha oñekumpli hembipota?
10 Pe ama guasu ohundipa umi yvypóra añáme, péro upéva ndeʼiséi opa hague pe imperfeksión. Satanás ha umi demónio osegi ipuʼaka yvyporakuérare. Upéicha rupi, ohasávo pe tiémpo, oĩ jeýma opuʼãva Jehová goviérno porãitére. Noé visniéto, hérava Nemrod, odesafia Ñandejára goviérno arakaʼeve ojejapoʼỹ haguéicha. La Biblia heʼi hese haʼe hague “peteĩ kasadór imbaretéva oñemoĩva Jehováre”. Omopuʼã heta táva, por ehémplo Babel ha oñepyrũ ogoverna “Sinar” (Gén. 10:8-12, NM). ¿Mbaʼépa ojapo pe Rréi opa ára g̃uarã ohechávo Nemrod opuʼãha hese ha ndoipotaiha ‘oñemyenyhẽ ko Yvy’? Ñandejára omoñeʼẽka umi héntepe diferénte idiómape ha noñontendevéi hikuái. Péicha Nemrod segidorkuéra isarambipa “pe yvy tuichakuére”, péro ogueraha hendivekuéra pe rrelihión japu ha pe sistéma osegíva yvyporakuéra ogoverna hag̃ua (Gén. 11:1-9, NM).
11. ¿Mbaʼéichapa Jehová ohechauka ijeroviapyha Abrahán ndive?
11 Pe ama guasu rire opavave lénto umi hénte omombaʼeguasu umi ñandejára guaʼúpe. Upéicharõ jepe, oĩ vaʼekue kuimbaʼe osegíva oservi Ñandejárape, por ehémplo Abrahán. Haʼe ningo oiko vaʼekue táva Úrpe ha oreko heta komodida, péro ohejapa umi mbaʼe ha oho oiko óga kárpape heta áñore (Gén. 11:31; Heb. 11:8, 9). Abrahán ndopytái vaʼekue peteĩ hendápente, síno ova heta lugárpe ogovernahápe diferénte mburuvicha, ha sapyʼánte oiko umi siuda imurallapáva ypýrupi. Péro Jehová ningo peteĩ Túva ha oñangareko hese ha ifamíliare. Peteĩ salmísta heʼi: “Ñandejára ndohejái ni peteĩ yvypóra ombotavy chupekuéra, ha hesehapekuéra okorrehi umi mburuvicha guasúpe” (Sal. 105:13, 14, NM). Ha ijeroviapy rupi iñamígo Abrahán ndive, Jehová opromete chupe: “Heta tetã ruvicha osẽta ndehegui” (Gén. 17:6, ÑÑB; Sant. 2:23).
12. ¿Mbaʼéichapa Egíptope Jehová ohechauka ogovernaha opa mbaʼe ári, ha mbaʼépa ohupyty ipuévlo upe haguére?
12 Ñandejára ojapo jey pe promésa Isaac ha Jacóbpe, Abrahán raʼy ha iniéto. Opromete chupekuéra ifamiliarégui osẽtaha heta rréi (Gén. 26:3-5; 35:11). Péro oñekumpli mboyve upéva, Jacob familiarégui oiko esklávo Egíptope. ¿Heʼisépa raʼe upéva Jehová nokumplimoʼãiha ipromésa ha ndahaʼeveimaha Rréi ko yvy ape ári? Nahániri. Itiempoitépe Ñandejára ohechauka ipoderosoitereiha ha avei orekoha tuichave autorida faraóngui. Umi isrraelíta ojerovia Ñandejárare ha haʼe omosãso chupekuéra oñeimoʼãʼỹháicha pe mar Rójope. Añetehápe Jehová osegi kuri ogoverna opa mbaʼe ári. Ha haʼe rupi peteĩ Túva oporohayhúva, oiporu ipodér oprotehe hag̃ua ipuévlope (elee Éxodo 14:13, 14).
JEHOVÁGUI OIKO ISRAEL RRÉI
13, 14. a) ¿Mbaʼérepa umi isrraelíta heʼi Jehová oñepyrũha ogoverna? b) ¿Mbaʼépa Jehová opromete Davídpe?
13 Isãso riremi peteĩ milágro rupive, umi isrraelíta opurahéi Ñandejárape ombotuicha hag̃ua chupe. Ko purahéi, oĩva Éxodo kapítulo 15-pe heʼi peteĩ pártepe: “Jehová oisãmbyhýta opa ára g̃uarã” (Éx. 15:18, NM). Péicha Jehovágui oiko Rréi pe tetã pyahúpe (Deut. 33:5). Upéicharõ jepe, umi isrraelíta noñekontentái oreko haguére peteĩ Rréi ojehechaʼỹva. Upévare, 400 áño osẽ haguépe Egíptogui, ojerure hikuái Ñandejárape tomoĩ peteĩ mburuvicha yvypóra, orekoháicha umi tetã oĩva ijypypekuéra (1 Sam. 8:5). Jehová omoĩramo jepe chupekuéra upe Rréi, haʼe osegi ogoverna hiʼarikuéra. Upéva ojehecha porã ogovernárõ guare David, pe segundo rréi oreko vaʼekue Israel.
14 David oguerahárõ guare pe árka del pákto Jerusalénpe, opavavénte ovyʼaiterei ha umi levíta opurahéi: “Peje opa tetãnguérape: ‘¡Jehová oñepyrũma ogoverna!’” (1 Crón. 16:31, NM). Péro ikatu ñapensa: “Jehová ningo Rréi opa ára g̃uarã, ¿mbaʼére piko upéicharõ ojeʼe oñepyrũha ogoverna?”. Ikatu jaʼe Jehová oñepyrũha ogoverna oiporu jave ijautorida, térã omoĩ jave peteĩ persónape orrepresenta hag̃ua chupe peteĩ tiémpore, ỹrõ omeʼẽvo chupe peteĩ tembiapo. ¡Ajépa iñimportantete ñantende koʼã mbaʼe! David omano mboyve, Jehová opromete chupe igoviérno ndopamoʼãiha: “Amoĩta peteĩ ne ñemoñare ne rendaguépe ha amohendáta chupe nde guapyhápe” (2 Sam. 7:12, 13). Ha upeichaite oiko. David “ñemoñare” oñepromete vaʼekue og̃uahẽ mas de 1.000 áño rire. ¿Mávapa upe ñemoñare, ha arakaʼépa oikóta chugui Rréi?
JEHOVÁ OMOĨ PETEĨ RRÉI PYAHU
15, 16. a) ¿Arakaʼépa Jehová onombra Itaʼýrape Mesías ha Rréi? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa Jesús ojapo oĩ aja ko yvy ape ári oprepara hag̃ua igoviérno?
15 Áño 29-pe, Juan el Bautista oñepyrũ opredika ‘pe Rréino yvagapegua hiʼag̃uimbaitemaha’ (Mat. 3:2). Upe rire Juan ovautisa Jesúspe ha Jehová onombra Itaʼýrape Mesías ha Rréi ogovernátava Ñandejára Rréino. Avei ohechauka haʼeha peteĩ Túva ohayhúva itaʼýrape heʼívo: “Kóva hína che Raʼy ahayhuetéva ha aguerohorýva” (Mat. 3:17).
16 Jesús ombotuicha Itúvape oĩ aja ko yvy ape ári (Juan 17:4). Haʼe ojapo upéva opredikávo Ñandejára Rréino (Luc. 4:43). Ha omboʼe avei isegidorkuérape ojerure hag̃ua pe Rréino (Mat. 6:10). Upérõ guare Jesús neʼĩra gueteri ogoverna, péro oikuaáma ojapotaha upéva, upéicha rupi ikatu kuri heʼi umi oñemoĩvape hese: “Ñandejára Rréino oĩ hína pende apytépe” (Luc. 17:21). Pe pyhare omano mboyve, ojapo isegidorkuéra ndive ‘peteĩ kompromíso ogoverna hag̃ua’. Péicha omeʼẽ oportunida heta disípulo iñeʼẽrendúvape ogoverna hag̃ua hendive Ñandejára Rréinope (elee Lucas 22:28-30).
17. a) ¿Mbaʼéichapa Jesús oñepyrũ ogoverna primer síglope? b) ¿Maʼerãpa Jesús tekotevẽ kuri ohaʼarõve?
17 ¿Arakaʼépa Jesús oñepyrũ ogoverna Ñandejára Rréino? Haʼe noñepyrũi ogoverna ojapo rire pe kompromíso idisipulokuéra ndive. Upe díape, pe 14 de nisán kaʼaru, ojejuka chupe ha idisipulokuéra isarambipa (Juan 16:32). Péro upéva ndeʼiséi Jehová nogovernaveimaha, haʼe osegi gueteri oisãmbyhy ojapo haguéicha voi oikóvo. Tres día rire omoingove jey Itaʼýra, ha Pentekostés áño 33-pe Jesús oñepyrũ ogoverna pe kongregasión kristiána oĩháme umi unhído (Col. 1:13). Péro upérõ pe “ñemoñare” oñepromete vaʼekue tekotevẽ gueteri ohaʼarõ ogoverna hag̃ua ko yvy tuichakue. Jehová heʼi chupe: “Eguapy che akatúape, amoĩ meve umi nderehe ijaʼeʼỹva nde py rendáramo” (Sal. 110:1, ÑÑB).
ÑAMOMBAʼEGUASÚKENA PE RRÉI OPA ÁRA G̃UARÃME
18, 19. a) ¿Mbaʼépa jajapose jaikuaávo pe Rréi opa ára g̃uarãme? b) ¿Mbaʼépa ñaaprendéta pe artíkulo oúvape?
18 Hetaiterei tiémporema oñepuʼã Jehová autoridáre amo yvágape ha ko yvy ape ári. Upéicharõ jepe haʼe ndohejareíri igoviérno, síno osegi oisãmbyhy. Jehová ohechauka haʼeha peteĩ Túva oporohayhúva oñangarekóvo isiervokuéra iñeʼẽrendúvare, por ehémplo Noé, Abrahán ha David rehe. ¡Mbaʼéicha voi piko nañañemoĩsemoʼãi ipoguýpe! Katuete ningo ñañemoag̃uiséta ñande Rréi rehe.
19 ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jehová oñepyrũmaha ogoverna koʼág̃a? ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñañemoĩha Irréino poguýpe? ¿Mbaʼéichapa oikóta ñandehegui Ñandejára raʼy perfékto oĩva ifamíliape? ¿Mbaʼépa añetehápe jajerure hína jaʼe jave: “Tou ne Rréino”? Koʼã porandu oñembohováita pe artíkulo oúvape.