Weta Awetọ
Ohó Dọdai Homẹmiọnnamẹ Tọn lẹ He Gando Gowe
1. Naegbọn mí dona tindo ojlo to dọdai Isaia tọn mẹ?
TO NUDI owhe 3 000 die wayi wẹ Isaia ko kàn owe lọ he tindo oyín etọn, ṣigba e tindo nuhọakuẹ taun na mí to egbehe. Mí sọgan plọn nunọwhinnusẹ́n titengbe lẹ sọn nujijọ whenuho tọn he e kandai lẹ mẹ. Podọ mí sọgan jlọ yise mítọn dote gbọn pinplọn dọdai he e kandai to oyín Jehovah tọn mẹ lẹ dali. Mọwẹ, Isaia yin yẹwhegán Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ tọn. Jehovah gbọdo e nado kàn otàn lẹ dai jẹnukọn—nado basi zẹẹmẹ nujijọ lẹ tọn whẹpo yé nido jọ. Gbọnmọ dali Jehovah dohia dọ emi sọgan dọ dọdai sọgodo tọn bosọ hẹn ẹn di. To owe Isaia tọn pinplọn godo, Klistiani nugbo lẹ nọ yin dududeji dọ Jehovah na hẹn opagbe he e ko dó lẹpo di.
2. Ninọmẹ tẹwẹ tin to Jelusalẹm to whenuena Isaia basi kandai owe dọdai tọn etọn, podọ diọdo tẹwẹ na wá aimẹ?
2 To ojlẹ he mẹ Isaia dotana dọdai etọn kinkàn te, Jelusalẹm ko lùn mẹgbeyinyan Assilia tọn tọ́n. Tẹmpli lọ gbẹ́ pò to ote, bọ gbẹtọ lẹ to nukọnzindo to nuwiwa egbesọegbesọ tọn yetọn lẹ mẹ dile yé ko to bibasi na owhe kanweko susu do. Ṣigba, ninọmẹ enẹ na diọ. Ojlẹ lọ na wá whenuena adọkun ahọlu Juvi lẹ tọn na yin bibẹ yì Babilọni bọ jọja Ju lẹ na lẹzun ahọluzọnwatọ whẹdatẹn tọn lẹ to tòdaho enẹ mẹ.a (Isaia 39:6-7) Ehe na jọ to nuhe hugan owhe 100 godo.—2 Ahọlu lẹ 24:12-17; Daniẹli 1:19.
3. Wẹndomẹ tẹwẹ yin mimọ to Isaia weta 41 mẹ?
3 Ṣigba, wẹndomẹ Jiwheyẹwhe tọn gbọn Isaia gblamẹ mayin wẹndomẹ vasudo tọn kẹdẹ gba. Weta 40 owe etọn tọn bẹjẹeji po hogbe lọ “Miọnhomẹna” po.b Ju lẹ na yin homẹmiọnna gbọn jidenamẹ lọ dọ vlavo yewlẹ kavi ovi yetọn lẹ na penugo nado lẹkọyi otò yetọn mẹ dali. Weta 41 zindonukọn po wẹndomẹ homẹmiọnnamẹ tọn enẹ po bo dọ dọdai dọ Jehovah na ze ahọlu huhlọnnọ de fọ́nṣite nado hẹn ojlo sọn olọn mẹ wá lọ di. E bẹ jidenamẹ lẹ hẹn bo na tulimẹ nado dejido Jiwheyẹwhe go. E sọ do yẹwhe lalo lẹ he mẹ gbẹtọ akọta lẹ tọn ze jide yetọn do hia taidi madogánnọ. To ehe lẹpo mẹ, onú susu wẹ tin nado hẹn yise lodo, to azán Isaia tọn po mítọn po gbè.
Jehovah Ylọwhẹ Akọta Lẹ
4. Hogbe tẹlẹ wẹ Jehovah yí do ylọwhẹ akọta lẹ?
4 Jehovah dọ gbọn yẹwhegán etọn gblamẹ dọmọ: “Mì nabọẹ to nukọn ṣie, mì lopo emi; bosọ gbọ gbẹtọ lẹ ni vọ́ huhlọn yetọn jlado: gbọ yé ni sẹwá, whenẹnu wẹ yé ni dọho: gbọ mí ni nọpọ́ sẹwá na whẹdida.” (Isaia 41:1) Po hogbe ehelẹ po Jehovah ylọwhẹ akọta he diọnukunsọ omẹ etọn lẹ. Mì gbọ yé ni ṣite to nukọn etọn bo wleawu nado dọho! Dile mí na mọ to nukọnmẹ do, taidi whẹdatọ de to whẹdatẹn, Jehovah biọ to akọta ehelẹ si nado do kunnudenu hia dọ yẹwhe wẹ boṣiọ yetọn lẹ yin nugbo. Be yẹwhe ehelẹ sọgan dọ dọdai whlẹngán tọn na sinsẹ̀n-basitọ yetọn lẹ kavi dawhẹna kẹntọ yetọn lẹ ya? Eyin mọwẹ, be yé sọgan hẹn dọdai mọnkọtọn lẹ di ya? Lala wẹ gblọndo lọ yin. Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan wà onú helẹ.
5. Basi zẹẹmẹ lehe dọdai Isaia tọn lẹ tindo hẹndi hugan dopo gbọn.
5 Dile mí to dogbapọnna dọdai Isaia tọn, mì gbọ mí ni hẹn do ayiha mẹ dọ, kẹdẹdi susu dọdai Biblu tọn lẹ, ohó etọn lẹ tindo hẹndi hugan dopo. To 607 J.W.M., Juda na yì kanlinmọgbenu to Babilọni. Ṣigba, dọdai Isaia tọn dehia dọ Jehovah na tún Islaelivi he yin hinhẹn do kanlinmọgbenu to finẹ lẹ dote. Ehe jọ to 537 J.W.M. Tundote enẹ sọzẹn po nuhe jọ to bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ mẹ po. To wẹkẹ-whàn tintan lọ whenu, devizọnwatọ yiamisisadode Jehovah tọn lẹ to aigba ji jugbọn ojlẹ nukunbibia tọn de mẹ. To 1918 kọgbidinamẹ sọn aihọn Satani tọn dè—heyin finfọndote gbọn Mẹylọhodotọklisti heyin adà nukọntọ Babilọni Daho lọ tọn dali—dibla hẹn yẹwhehodidọ wẹndagbe lọ tọn heyin titobasina lọ wá vivọnu. (Osọhia 11:5-10) Azọ́nwatọ nukundeji Ogbẹ́ Watch Tower tọn delẹ yin zizedo gànpamẹ do whẹsadokọnamẹ lalo tọn lẹ ji. E sọawuhia taidi dọ, aihọn lọ ko gbawhàn to awhànfunfun etọn mẹ sọta devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Enẹgodo, dile e jọ to 537 J.W.M. to whenẹnu do, Jehovah tún yé dote to ajijimẹ. To 1919 azọ́nwatọ heyin zizedo gànpamẹ lọ lẹ yin tuntundote, bọ to godo mẹ whẹsadokọnamẹ yetọn lẹ yin didesẹ. Plidopọ de heyin bibasi to Cedar Point, Ohio, to septembre 1919 lọ vọ́ huhlọn na devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ nado vọ́ azọ́n yẹwhehodidọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn bẹjẹeji. (Osọhia 11:11, 12) Sọn whenẹnu kakajẹ din, jideji azọ́n yẹwhehodidọ enẹ tọn ko yiaga to aliho ayidego tọn mẹ. Humọ, susu ohó Isaia tọn lẹ na tindo hẹndi jiawu to Paladisi aigba ji tọn he ja lọ mẹ. Gbọnmọ dali, ohó Isaia tọn whenu dindẹn die tọn lẹ gando akọta po gbẹtọ lẹpo po go to egbehe.
Whlẹngántọ de Wá
6. Nawẹ yẹwhegán lọ basi zẹẹmẹ awhàngbatọ sọgodo tọn de gbọn?
6 Gbọn Isaia gblamẹ, Jehovah dọ dọdai awhàngbatọ de tọn he na whlẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gán sọn Babilọni si bo na hẹn whẹdida wá kẹntọ etọn lẹ ji. Jehovah kanse dọmọ: “Mẹnu wẹ ze gbẹtọ dodonọ fọ́n sọn whèzizẹ dali wá, bo ylọ ẹ do afọ etọn go, bo yí akọta lẹ na ẹn to nukọn etọn, bosọ yí do dugán do ahọlu lẹ ji? E jo yé na ohi etọn di kọ́gudu podọ di nuyọ he yè fú hlan ogá etọn. E jẹmọna yé, bo juyi jijọho; yèdọ gbọn aliho he ewọ ma ko yí afọ etọn tùnai te gbede. Mẹnu wẹ dá ẹ bosọ basi i, bo to whẹndo lẹ ylọ sọn whẹwhẹwhenu gbọ́n? Yẹn OKLUNỌ wẹ; omẹ tintan, podọ gọna godotọ, yẹn lọ wẹ.”—Isaia 41:2-4.
7. Mẹnu wẹ yin awhàngbatọ he ja lọ, podọ wadotana tẹlẹ wẹ e basi?
7 Mẹnu wẹ yin omẹ lọ he na fọ́n sọn whèzizẹ, yèdọ sọn whèzẹtẹn-waji? Otò Medo-Pẹlsia po Elami po tọn tin to whèzẹtẹn Babilọni tọn. Sọn finẹ wẹ Kilusi Pẹlsianu lọ dè-awhànfọ sọn, to pọmẹ po awhànpa huhlọnnọ etọn po. (Isaia 41:25; 44:28; 45:1-4, 13; 46:11) Dile etlẹ yindọ Kilusi ma yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de, e yinuwa to kọndopọmẹ hẹ ojlo Jehovah, Jiwheyẹwhe dodo tọn tọn. Kilusi gbawhàn ahọlu lẹ tọn, bo gbà yé hanyán taidi kọ́gudu to nukọn etọn. To yanwle awhàngbigba tọn mẹ, e gbọn aliho he ji e ma ko zìn gbejizọnlin gbọn pọ́n gbede lẹ ji to “jijọho” mẹ, kavi matin awugble, bo dùto aliglọnnamẹnu lẹpo ji. To owhe 539 J.W.M. mẹ, Kilusi biọ tòdaho huhlọnnọ Babilọni tọn mẹ bo hò e yí. Taidi kọdetọn de, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin tuntundote na yé nido lẹkọyi Jelusalẹm nado vọ́ sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke doai.—Ẹzla 1:1-7.c
8. Etẹwẹ Jehovah kẹdẹ sọgan wà?
8 Enẹwutu, gbọn Isaia gblamẹ, Jehovah ko dọ dọdai awuwiwle Kilusi tọn na ojlẹ dindẹn whẹpo ahọlu lọ do yin jiji. Jiwheyẹwhe nugbo lọ kẹdẹ wẹ sọgan dọ dọdai onú mọnkọtọn tọn po gbesisọ po. Yẹwhe lalo akọta lẹ tọn depope ma sọzẹn hẹ Jehovah gba. Po whẹwhinwhẹ́n dagbe po, Jehovah dọmọ: “Gigo ṣie wẹ yẹn ma na jo na mẹdevo.” Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan dọ po jlọjẹ po dọmọ: “Yẹn wẹ omẹ tintan, yẹn wẹ omẹ godotọ; Jiwheyẹwhe de ma tin to godo ṣie.”—Isaia 42:8; 44:6, 7.
Mẹhe Yin Budona lẹ Dejido Boṣiọ lẹ Go
9-11. Nawẹ akọta lẹ yinuwa gando afọdide Kilusi tọn lẹ go gbọn?
9 Todin Isaia basi zẹẹmẹ lehe akọta lẹ yinuwa hlan awhàngbatọ sọgodo tọn ehe do dọmọ: “Lopo lẹ mọ ẹn, bo dibu; adò-zin-nú-do opodo aigba tọn lẹ; yé sẹpọ, bosọ wá. Mẹdopodopo gọalọna kọmẹnu etọn: mẹdopodopo [to] didọ hlan nọvisunnu etọn, dọmọ, [Mì yin huhlọnnọ, NW]. Mọwẹ atinpatọ to tudohomẹna sika-yawàtọ, mẹhe yí ogọ̀mẹ do to jijla ẹ do, to tudohomẹna mẹhe to núli dòzún ji; dọmọ, E wleawu na titlẹ́, e sọ yí húngàn do whè e, na e ma na do sẹtẹn.”—Isaia 41:5-7.
10 To nukọnpinpọnhlan owhe 200 delẹ to nukọnmẹ, Jehovah dindona ninọmẹ aihọn tọn. Awhànpa huhlọnnọ lẹ to Kilusi glọ zindonukọn po awuyiya po, bo gbawhàn nukundiọsọmẹtọ etọn lẹpo tọn. Gbẹtọ lẹ—etlẹ yin tòmẹnu lopo ji tọn lẹ, mẹhe tin to fidindẹn taun lẹ lọsu—nọ sisọ́ na afọdide etọn. To obu mẹ yé kọnawudopọ nado diọnukunsọ mẹhe Jehovah ko ylọ sọn whèzẹtẹn nado hẹn whẹdida ṣẹ lọ. Yé tẹnpọn nado na tuli ode awetọ yetọn, dọmọ: “Mì yin huhlọnnọ.”
11 Anàzọ́nwatọ lẹ wazọ́n dopọ nado wleawuna yẹwhe boṣiọ tọn lẹ nado whlẹn gbẹtọ lẹ gán. Atinpatọ de wleawuna atinpipà de, bọ to enẹgodo e na tuli sika-yawàtọ nado yí ogànmu, kavi vlavo sika do doaṣọ́na ẹn. Anàzọ́nwatọ okò tọn de nọ yí ṣówhènu de do hẹn agbasa etọn dídí nado yọ́n na titlẹ́. Vlavo na mẹvlẹko wutu wẹ yè do donù oṣó yíyí do whè e go na e ma nado sẹtẹn kavi lẹzun madogánnọ, dile boṣiọ Dagọni tọn họ́jai to aki Jehovah tọn nukọn do.—1 Samuẹli 5:4.
Ma Dibu Blo!
12. Jidenamẹ tẹwẹ Jehovah na Islaeli?
12 Todin Jehovah lẹ́ ayidonugo etọn hlan omẹ etọn lẹ ji. To vogbingbọnmẹ na akọta he dejido boṣiọ he ma tindo gbọfufu go lẹ, mẹhe dejido Jiwheyẹwhe nugbo go lẹ ma dona dibu pọ́n gbede. Jidenamẹ Jehovah tọn bẹjẹeji po nuflinmẹ lọ po dọ Islaeli yin kúnkàn họntọn etọn Ablaham tọn. To aliho awuvẹmẹ daho tọn de mẹ, Isaia na linlin ohó Jehovah tọn lẹ tọn dọmọ: “Hiẹ Islaeli, devi ṣie; Jakobu mẹhe yẹn ko dè, okún Ablaham, họntọn ṣie tọn. Mẹhe yẹn hẹn sọn opodo aigba tọn, bọ yẹn sọ ylọ we sọn omẹ gángán finẹ lẹ tọn dè, bosọ dọhlan we, dọmọ, Hiẹ wẹ devi ṣie; yẹn ko dè we, yẹn ma ze we dlangbé gba. A dibu blo; na yẹn tin po [hiẹ] po: adòyanú we blo: na yẹn wẹ Jiwheyẹwhe towe: yẹn na na huhlọn we; yẹn na gọalọna we; nugbo, yẹn na yí adusilọ ṣie dodo tọn do ze we daga.”—Isaia 41:8-10.
13. Naegbọn ohó Jehovah tọn lẹ do yin homẹmiọnnamẹnu de na Ju he tin to kanlinmọgbenu lẹ?
13 Lehe hogbe helẹ na yin homẹmiọnnamẹnu na Ju nugbonọ he tin to kanlinmọgbenu to aigba jonọ tọn ji lẹ do sọ! Lehe e na yin tulinamẹnu do sọ nado sè Jehovah ylọ yé dọ “devi ṣie” to ojlẹ he mẹ yé tin to kanlinmọgbenu, bo yin afanumẹ ahọlu Babilọni tọn lẹ! (2 Otannugbo lẹ 36:20) Dile etlẹ yindọ Jehovah na domẹplọnlọ yé go na nugbonọ-mayin yetọn wutu, ewọ ma na gbẹ́ yé dai gba. Islaeli yin nutindo Jehovah tọn, e mayin Babilọni tọn gba. Whẹwhinwhẹ́n depope ma na tin na devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado dibu na awhàn-tọ́nmẹ Kilusi awhàngbatọ lọ tọn gba. Jehovah na tin hẹ omẹ etọn lẹ nado gọalọna yé.
14. Nawẹ ohó Jehovah tọn lẹ hlan Islaeli miọnhomẹna devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to egbehe gbọn?
14 Hogbe enẹlẹ ko na jide devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ bo hẹn yé lodo yèdọ kakajẹ azán mítọn gbè. Yigodo to 1918 yé tindo ojlo sinsinyẹn nado yọ́n nuhe yin ojlo Jehovah tọn na yé. Yé tindo ojlo vẹkuvẹku na tundote sọn ninọmẹ kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn yetọn mẹ. To egbehe mí tindo ojlo sinsinyẹn nado mọ kọgbọ sọn kọgbidinamẹ he Satani, aihọn lọ, po mapenọ-yinyin mítọn titi nọ hẹnwá mí ji lẹ po mẹ. Ṣigba mí yọ́n pinpẹn etọn dọ Jehovah yọ́n ojlẹ tangan lọ po lehe e na yinuwa do ota omẹ etọn lẹ tọn mẹ do po. Taidi ovivu lẹ, mí tẹdo alọ huhlọnnọ etọn go, bo deji dọ e na gọalọna mí nado doakọnna. (Psalm 63:7, 8) Jehovah nọ yí nukun nujọnu tọn do nọ pọ́n mẹhe to sinsẹ̀n ẹn lẹ. E nọ gọalọna mí to egbehe kẹdẹdile e gọalọna omẹ etọn lẹ gbọn ojlẹ awusinyẹn 1918 jẹ 1919 tọn lẹ gblamẹ do podọ kẹdẹdile e gọalọna Islaelivi nugbonọ lẹ to ojlẹ dindẹn die wayi do.
15, 16. (a) Etẹwẹ na jọ do kẹntọ Islaeli tọn lẹ go, podọ aliho tẹ mẹ wẹ Islaeli taidi owán de te? (b) To pọndohlanmẹ na mẹgbeyinyan he ko sẹpọ tẹ wutu wẹ ohó Jehovah tọn lẹ do yin tulinamẹnu titengbe de to egbehe?
15 Gbadopọnna nuhe Jehovah dọ to enẹgodo dogbọn Isaia gblamẹ: “Doayi e go, mẹhe gblehomẹ do gowe lẹpo na mọ winyan: yé nasọ flú; yé na taidi nuhe ma tin; mẹhe to avùnho hẹ we lẹ na dọ̀n. A na dín yé, a ma yé na mọ, yèdọ yé he wọhẹ we lẹ: mẹhe to awhànfun hẹ we lẹ na taidi nuhe ma tin, podọ di nuvọ́tọ. Na yẹn OKLUNỌ Jiwheyẹwhe towe, na hẹn adusilọ towe go, bo na dọhlan we dọ, A dibu blo; yẹn na gọalọna we. A dibu blo, hiẹ Jakobu owán, podọ mì gbẹtọ Islaeli tọn lẹ; yẹn na gọalọna we, mọwẹ OKLUNỌ Mẹflitọ towe dọ, Omẹ Wiwe Islaeli tọn lọ.”—Isaia 41:11-14.
16 Kẹntọ Islaeli tọn lẹ ma na gbawhàn. Mẹhe to adì-dù do Islaeli go lẹ na mọ winyan. Mẹhe hoavùn hẹ ẹ lẹ na dọ̀n. Dile etlẹ yindọ Islaelivi he tin to kanlinmọgbenu lẹ sọawuhia taidi madogánnọ he to asigbá-alọgbá taidi owán he to lèlè sà to kọ́gudu mẹ nkọ, Jehovah na gọalọna yé. Tulinamẹ nankọ die ehe ko yin to ‘azán godo tọn lẹ’ mẹ dile Klistiani nugbo lẹ ko pannukọn kanyinylan sinsinyẹn mẹsusu sọmọ tọn to aihọn lọ mẹ! (2 Timoti 3:1) Podọ lehe opagbe Jehovah tọn nọ hẹnmẹ lodo do sọ to pọndohlanmẹ na mẹgbeyinyan Satani, heyin alọdlẹndo to dọdai lọ mẹ taidi ‘Gọgi aigba Magọgi tọn’! To mẹgbeyinyan sinsinyẹn Gọgi tọn glọ, omẹ Jehovah tọn lẹ na sọawuhia taidi mẹhe to asigbá-alọgbá taidi owán—yèdọ gbẹtọ “he nọ nọ̀ matin adó lẹ” bo ma tindo “opatin lẹ kavi họngbó lẹ.” Etomọṣo, mẹhe dotudo Jehovah go lẹ ma na sisọ́ na obu gba. Ganhunupotọ lọ lọsu na hoavùn nado whlẹn yé.—Ezekiẹli 38:2, 11, 14-16, 21-23; 2 Kọlintinu lẹ 1:3.
Homẹmiọn na Islaeli
17, 18. Nawẹ Isaia basi zẹẹmẹ huhlọn heyin nina Islaeli tọn gbọn, podọ jide hẹndi tẹ tọn wẹ mí sọgan tindo?
17 Jehovah zindonukọn nado miọnhomẹna omẹ etọn lẹ dọmọ: “Doayi e go, yẹn ko yí we do basi núzinzan didá yọyọ zínhọ tọn he do adú, hiẹ na zín osó lẹ, bo lì yé, bosọ lẹ́ okọ́ta lẹ zun ofló. Hiẹ na fú yé, jẹhọn nasọ ze yé yì, ahizi na vúnvún yé pé: hiẹ nasọ jaya to OKLUNỌ mẹ, bosọ do gigo to Omẹ Wiwe Islaeli tọn lọ mẹ.”—Isaia 41:15, 16.
18 Hlọnhlọn na yin nina Islaeli nado yinuwa podọ, to gbigbọ-liho, nado gbawhàn kẹntọ etọn he taidi osó lẹ tọn. To whenuena Islaeli na lẹkọ sọn kanlinmọgbenu, e na gbawhàn kẹntọ etọn he na tẹnpọn nado glọnalina vivọgbá tẹmpli po adó Jelusalẹm po tọn lẹ tọn. (Ẹzla 6:12; Nẹhemia 6:16) Ṣigba, ohó Jehovah tọn lẹ na yin hinhẹndi to aliho he gbloada de mẹ gando “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” go. (Galatianu lẹ 6:16) Jesu dopagbe na Klistiani yiamisisadode lẹ dọmọ: “Ewọ he gbawhàn, bosọ yí azọ́n ṣie whla jẹ opodo, wẹ yẹn na na huhlọn to akọta lẹ ji: ewọ nasọ yí opò ogàn tọn do hẹn yé sẹ̀n; di núzinzan zẹ́nmẹtọ tọn wẹ yè na gbà yé hanyánhanyán, kẹdẹdile yẹn yí huhlọn sọn Otọ́ ṣie dè do.” (Osọhia 2:26, 27) Na jide tọn ojlẹ lọ na wá to whenuena mẹmẹsunnu Klisti tọn he yin finfọnsọnku do gigo olọn mẹ tọn mẹ lẹ na tindo mahẹ to kẹntọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ vivasudo mẹ.—2 Tẹsalonikanu lẹ 1:7, 8; Osọhia 20:4, 6.
19, 20. Etẹwẹ Isaia kàn gando hinhẹngọwa Islaeli tọn do otẹn whanpẹnọ de mẹ go, podọ nawẹ ehe yin hinhẹndi gbọn?
19 To hogbe yẹhiadonu tọn mẹ, todin Jehovah vọ́ nùzindo opagbe etọn ji nado hẹn kọgbọ wá na omẹ etọn lẹ. Isaia wlan dọmọ: “Whenuena wamọnọ po agbátọnọ lẹ po to osin dín, bọ e ma tin, bọ odẹ́ yetọn hú na nugbla, yẹn OKLUNỌ na sè yetọn, yẹn Jiwheyẹwhe Islaeli tọn ma na gbẹ́ yé dai. Yẹn na hùn otọ̀ to ofi yiaga, podọ asisa to ṣẹnṣẹn agbàdo lẹ tọn: yẹn na diọ zungbo zun tándo osin tọn, podọ aigba húhú zun odò tọ̀sisa tọn. Yẹn na do atin [kedali] tọn do zungbo mẹ, atin [kaṣia] tọn, atin mylte tọn, po atin olivieli tọn po; yẹn na do atin kiple tọn, po atin olme tọn po, po atin buisi tọn po dopọ to ozun mẹ. Na yé nido mọ, bo yọnẹn, bo lẹnnu, bo tunwun dopọ, dọ alọ OKLUNỌ tọn wẹ basi ehe, podọ Omẹ Wiwe Islaeli tọn lọ wẹ dá ẹ.”—Isaia 41:17-20.
20 Dile etlẹ yindọ Islaelivi he tin to kanlinmọgbenu lẹ nọ nọ̀ tòdaho adọkunnọ tatọ-tònọ huhlọn aihọn tọn lọ mẹ, e taidi zungbo he ma tindo osin nkọ na yé. Yé tindo numọtolanmẹ Davidi tọn to whenuena e to ede zewhlá do Ahọlu Sauli. To 537 J.W.M., Jehovah hùn aliho lọ na yé nado lẹkọyi Juda bo vọ́ tẹmpli etọn gbá to Jelusalẹm, bo gbọnmọ dali vọ́ sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke hẹngọwá. Taidi kọdetọn de, Jehovah dona yé. To dọdai godo mẹ tọn de mẹ, Isaia dọdai dọmọ: “OKLUNỌ na miọnhomẹna Ziọni: ewọ na miọnhomẹna ofi etọn he yè gbakija lẹpo; ewọ na basi zungbo etọn di Edẹni, podọ ozùn etọn di jipa OKLUNỌ tọn.” (Isaia 51:3) Ehe lọ jọ na nugbo tọn to kọlilẹ Ju lẹ tọn yì otò yetọn mẹ godo.
21. Hẹngọwa tẹwẹ jọ to ojlẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ, podọ etẹwẹ na jọ to sọgodo?
21 Onú mọnkọtọn de jọ to ojlẹ egbezangbe tọn mẹ to whenuena Kilusi Daho lọ, Jesu Klisti, tún hodotọ yiamisisadode etọn lẹ dote sọn kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn mẹ na yé nido sọgan wazọ́n nado hẹn sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke gọwá otẹn etọn mẹ. Omẹ nugbonọ enẹlẹ yin didona po paladisi gbigbọmẹ tọn whanpẹnọ de po, yèdọ jipa yẹhiadonu Edẹni tọn de. (Isaia 11:6-9; 35:1-7) To madẹnmẹ, whenuena Jiwheyẹwhe na và kẹntọ etọn lẹ sudo, aigba lọ blebu na yin didiọ zun paladisi nujọnu tọn de, kẹdẹdile Jesu dopagbe etọn na ylanwatọ lọ to yatin ji do.—Luku 23:43.
Avùnnukundiọsọmẹ de na Kẹntọ Islaeli Tọn Lẹ
22. Hogbe tẹlẹ wẹ Jehovah yí do diọavunnukunsọ akọta lẹ whladopo dogọ?
22 Todin Jehovah lẹkọwa nudindọn etọn hẹ akọta lẹ po boṣiọ yẹwhe lalo tọn yetọn lẹ po ji dọmọ: “Mì hẹn owhẹ̀ mìtọn jẹgbonu, wẹ OKLUNỌ dọ, mì hẹn linlẹn sinsinyẹn mìtọn jẹgbonu wá, wẹ Ahọlu Jakobu tọn dọ. Gbọ yé ni hẹn yé jẹgbonu, bo yí nuhe na jọ hia: gbọ yé ni yí onú hoho tọn lẹ hia, nuhe yé yin, na mí ni lẹn yé pọ́n, bo yọ́n opodo yetọn; kavi na yé ni dọ nuhe ja lẹ hlan mí. Do nuhe ja to ehelẹ godo hia, na mí nido yọnẹn dọ yẹwhe wẹ mì nugbo; mì wadagbe, kavi mì wà ylanylan, na obu nido di mí, na mí ni mọ ẹn dopọ. Doayi e go, nuvọ́ mẹ tọn wẹ mì azọ́n mìtọn sọ yin nuvọ́ mẹ tọn: osunu de wẹ mẹhe dè mì.” (Isaia 41:21-24) Be yẹwhe akọta lẹ tọn penugo nado dọ dọdai po gbesisọ po bo gbọnmọ dali suwhẹna yedelẹ dọ yé tindo oyọnẹn he hugan jọwamọ tọn wẹ ya? Eyin yé penugo wẹ, na jide tọn nujijọ delẹ dona ko dekọtọn, vlavo dagbe kavi ylankan, nado nọgodona alọsọakọ́n yetọn lẹ. Nalete, na nugbo tọn, yẹwhe boṣiọ tọn lẹ ma pé nudepope go gba bosọ tin taidi nuhe ma tin nkọ.
23. Naegbọn Jehovah, gbọn yẹwhegán etọn lẹ gblamẹ, gblewhẹdo boṣiọ lẹ pludopludo sọmọ?
23 E sọgan paṣa mẹdelẹ to azán mítọn gbè nuhewutu Jehovah, gbọn Isaia po yẹwhegán hatọ etọn devo lẹ po gblamẹ, yí whenu susu sọmọ zan nado gblewhẹdo nululu boṣiọ-sinsẹ̀n tọn. Ovọ́-yinyin boṣiọ he gbẹtọ basi tọn sọgan họnwun na mẹsusu to egbehe. Ṣigba, to whenuena tito nuyise lalo tọn de ko yin didoai bo ko yin alọkẹyi gbayipe, e nọ vẹawu nado họ̀n ẹn sọn ayiha mẹhe yí ì sè lẹ tọn mẹ. Nuyise mọnkọtọn susu wẹ yin nulunu taidi nuyise lọ dọ boṣiọ he ma tindo ogbẹ̀ lẹ yin yẹwhe lẹ nugbo. Ṣogan, gbẹtọ lẹ nọ tẹdo nuyise mọnkọtọn lẹ go mahopọnna whẹwhinwhẹ́n he dùtomẹji lẹ nina jẹagọdo yé. Dogbọn nugbo lọ sisè pludopludo dali kẹdẹ wẹ mẹdelẹ nọ wá yin whinwhàn nado mọdọ nuyọnẹn tin to jidide do Jehovah go mẹ.
24, 25. Nawẹ Jehovah dọho gando Kilusi go whladopo dogọ gbọn, podọ dọdai devo tẹwẹ ehe flin mí?
24 Jehovah dọho Kilusi tọn whladopo dogọ dọmọ: “Yẹn ko ze mẹdopo daga sọn agewaji, ewọ nasọ wá: sọn whèzizẹ wẹ ewọ na dawhá ylọ oyín ṣie: e nasọ wá ahọvi lẹ ji di do kọ́yìnyan ji, podọ dile zẹ́nmẹtọ nọ yàn okò do.” (Isaia 41:25)d To vogbingbọnmẹ na yẹwhe akọta lẹ tọn, Jehovah sọgan basi wadotana onú lẹ tọn. To whenuena e hẹn Kilusi wá sọn whèzẹtẹn, yèdọ sọn “whèzizẹ,” Jiwheyẹwhe na do nugopipe etọn nado dọ dọdai bo deanana sọgodo nado hẹn dọdai etọn di hia.
25 Hogbe helẹ flinnu mí gando zẹẹmẹ apọsteli Johanu tọn na ahọlu he na fọ́nṣite nado yinuwa to azán mítọn gbè lẹ go. To Osọhia 16:12 mẹ, mí hia dọ aliho lọ na yin awuwlena “na ahọlu he sọn whèzẹtẹn ja lẹ.” Ahọlu helẹ ma yin mẹdevo de hugan Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po gba. Kẹdẹdile Kilusi tún omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dote to ojlẹ dindẹn die do, ahọlu huhlọnnọ hugan ehelẹ na và kẹntọ Jehovah tọn lẹ sudo bo na deanana omẹ etọn lẹ gbọn nukunbibia daho lọ gblamẹ biọ aihọn yọyọ dodowiwa tọn de mẹ.—Psalm 2:8, 9; 2 Pita 3:13; Osọhia 7:14-17.
Jehovah Wẹ Nupojipetọ!
26. Kanbiọ tẹwẹ Jehovah fọndote todin, podọ be e ko mọ gblọndo yí ya?
26 Whladopo dogọ, Jehovah lá nugbo lọ dọ emi kẹdẹ wẹ yin Jiwheyẹwhe nugbo lọ. E kanse dọmọ: “Mẹnu wẹ ko dohia sọn whẹwhẹwhenu, na mí nido yọnẹn? Podọ sọn hohowhenu, na mí nido dọ dọmọ, Dodonọ wẹ ewọ? Nugbo, mẹhe sọhia de ma tin, nugbo, mẹhe dọ ẹ de ma tin, nugbo, mẹhe sè ohó mìtọn lẹ de ma tin.” (Isaia 41:26) Yẹwhe boṣiọ tọn depope ma lá dọ awhàngbatọ de ja nado tún mẹhe dejido e go lẹ dote gba. Numẹsẹ̀n he ma tindo gbọfufu, bo ma sọgan dọho de wẹ yẹwhe mọnkọtọn lẹpo yin. Yé ma tlẹ yin yẹwhe lẹ gba.
27, 28. Nugbo nujọnu tọn tẹwẹ yin nùzindeji to wefọ he gbọngodo to Isaia 41 mẹ lẹ mẹ, podọ mẹnu lẹ kẹdẹ wẹ nọ lá ehe?
27 To ohó dọdai mẹwhàntọ Jehovah tọn ehelẹ lilá pó godo, Isaia zinnudo nugbo nujọnu tọn de ji dọmọ: “Tintan yẹn na dọhlan Ziọni dọmọ, Pọ́n, pọ́n yé; podọ yẹn na na Jelusalẹm omẹ dopo de he hẹn wẹndagbe wá. Na yẹn pọ́n, mẹde ma tin; yèdọ to ṣẹnṣẹn yetọn, hónamẹtọ de ma tin, whenuena yẹn kanbiọ, mẹhe sọgan yigbe ohó de tọn ma tin. Doayi e go, onú yaya tata wẹ yé omẹ pó; nuvọ́ wẹ azọ́n yetọn: jẹhọn po onú wluwlu po wẹ boṣiọ yetọn lẹ.”—Isaia 41:27-29.
28 Jehovah wẹ yin tintan. Ewọ wẹ yin nupojipetọ! Ewọ wẹ yin Jiwheyẹwhe nugbo lọ, he lá tundote omẹ etọn lẹ tọn, bo hẹn wẹndagbe wá na yé. Podọ Kunnudetọ etọn lẹ kẹdẹ wẹ nọ lá kiklo etọn na akọta lẹ. Po mẹvlẹko po, Jehovah gblewhẹdo mẹhe dejido boṣiọ-sinsẹ̀n go lẹ, bo hanyan boṣiọ yetọn lẹ taidi “jẹhọn po onú wluwlu po.” Whẹwhinwhẹ́n huhlọnnọ nankọ die nado tẹdo Jiwheyẹwhe nugbo lọ go! Jehovah kẹdẹ wẹ jẹ na jide mlẹnmlẹn mítọn.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Pọ́n weta 29 owe Dọdai Isaia Tọn—Hinhọ́n de na Gbẹtọvi Lẹpo I.
b Pọ́n weta 30 owe Dọdai Isaia Tọn—Hinhọ́n de na Gbẹtọvi Lẹpo I.
c Kilusi Daho lọ, he tún “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” dote sọn kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn mẹ to 1919, mayin mẹdevo de hugan Jesu Klisti, he ko sinai to ofin ji to olọn mẹ sọn 1914 gbọ́n taidi Ahọlu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn.—Galatianu lẹ 6:16.
d Dile etlẹ yindọ whèzẹtẹn Babilọni tọn wẹ yin otò Kilusi tọn, Asia Pẹvi, he tin to agewaji wẹ e tọ́nsọn wá to whenuena e tọ́n-awhàn godo tọn etọn do tòdaho lọ ji.
[Yẹdide to weda 19]
Kilusi, dile etlẹ yin kosi, yin dide nado wà azọ́n Jiwheyẹwhe tọn
[Yẹdide to weda 21]
Akọta lẹ dejido boṣiọ he ma tindo gbọfufu lẹ go
[Yẹdide to weda 27]
Islaeli, na ‘gídí osó lẹ’ taidi “núzinzan yọyọ didá ozinhọ̀ tọn de”