Be Hiẹ Nọ Pọ́n Ogbẹ̀ Hlan Di Nuhọakuẹ Dile Jiwheyẹwhe Nọ Wà Do Ya?

 1, 2. Nunina he Jiwheyẹwhe na mí tẹwẹ họakuẹ tlala to egbehe, podọ etẹwutu?

OTỌ́ olọn mẹ tọn mítọn ko na mí nunina he họakuẹ tlala de—yèdọ nunina ogbẹ̀ tọn taidi gbẹtọ nuyọnẹntọ he tindo nugopipe lọ nado hodo apajlẹ jẹhẹnu etọn lẹ tọn. (Gẹnẹsisi 1:27) Na nunina họakuẹ enẹ wutu, mí penugo nado mọnukunnujẹ lehe nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nọ hẹn ale wá na mí do mẹ. Gbọn yíyí yé zan dali, mí sọgan lẹzun mẹhe whèwhín to gbigbọ-liho bo yiwanna Jehovah bosọ “gbọn linlẹn zinzan tọn dali yí nuyọnẹn . . . do to dagbe po oylan po yọnẹn” lẹ.—Heblu lẹ 5:14.

² Nugopipe lọ nado mọnukunnujẹ lehe nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nọ hẹn ale wá na mí do mẹ yin onú titengbe de to egbehe, na aihọn lọ ko doglẹ dogọ sọmọ bọ e vẹawu nado mọ osẹ́n he na deananamẹ to ninọmẹ gbẹzan tọn lẹpo mẹ. Lẹnunnuyọnẹn amasinzọnwiwa dotowhé tọn do ehe hia ganji, titengbe na nuhe dù amasin po aliho nukunpedomẹgo tọn he bẹ ohùn hẹn lẹ po. Whẹho titengbe de wẹ ehe yin na mẹhe jlo na setonuna Jehovah lẹpo. Ṣogan, eyin mí mọnukunnujẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he gandego lẹ mẹ, mí na penugo nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ he na hẹn mí tindo ayihadawhẹnamẹnu dagbe bo nasọ hẹn mí gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 2:6-11) Lẹnnupọndo delẹ to nunọwhinnusẹ́n ehelẹ mẹ ji.

 3, 4. Whetẹnu wẹ wiwe-yinyin ohùn tọn yin nùdego to Owe-wiwe mẹ to tintan whenu, podọ nunọwhinnusẹ́n tẹlẹ ji wẹ e sinai do?

³ Jehovah do kanṣiṣa pẹkipẹki he tin to ogbẹ̀ po ohùn po ṣẹnṣẹn hia jẹnukọn gọna wiwe-yinyin yetọn ojlẹ vude to whenuena Kaini hù Abẹli godo. Jiwheyẹwhe dọna Kaini dọmọ: “Ogbè ohùn nọvisunnu towe tọn tọn dawhá hlan mi sọn aigba dè.” (Gẹnẹsisi 4:10) To nukun Jehovah tọn mẹ, ohùn Abẹli tọn nọtena ogbẹ̀ etọn, he yin sinsán sẹ̀ po kanyinylan po. Enẹwutu, mí sọgan dọ dọ ohùn Abẹli tọn dawhá hlan Jiwheyẹwhe na ahọsuyi.—Heblu lẹ 12:24.

⁴ To Singigọ azán Noa tọn gbè godo, Jiwheyẹwhe nagbè gbẹtọvi lẹ nado dù olàn kanlin lẹ tọn ṣigba e ma yin ohùn gba. Jiwheyẹwhe dọmọ: “Olàn po ogbẹ̀ etọn po, yèdọ ohùn etọn, wẹ mì ma na dù. Nugbonugbo ohùn mìtọn mẹtọn mẹtọn wẹ yẹn na yiahọsu na.” (Gẹnẹsisi 9:4, 5) Gbedide ehe yin nina kúnkan Noa tọn lẹ he dlẹnkan wá azán mítọn gbè. E vọ́ nùzindo nuhe dọ Jiwheyẹwhe te ji to whenuena e dọna Kaini dọ ohùn nọtena alindọn kavi ogbẹ̀ nudida lẹpo tọn. Gbedide enẹ sọ dohia dọ Jehovah, Asisa ogbẹ̀ tọn, na biọ to mẹhe yí nukunpẹvi do pọ́n ogbẹ̀ po ohùn po lẹpo si nado dogbè.—Psalm 36:9.

 5, 6. Nawẹ Osẹ́n Mose tọn dohia dọ ohùn yin onú wiwe bosọ họakuẹ gbọn? (Sọ pọ́n apotin lọ “Do Sisi Hia Na Ogbẹ̀ Kanlin lẹ Tọn.”)

⁵ Nugbo tangan awe ehelẹ yin didohia to Osẹ́n Mose tọn mẹ. Levitiku 17:10, 11 dọmọ: “Podọ mẹdepope . . . he dù ohùn hunkọ de tọn; yẹn na ze nukunmẹ ṣie do alindọn nẹ ji he dù ohùn, bo nasọ sán ẹn sẹ̀ sọn omẹ etọn lẹ ṣẹnṣẹn. Na alindọn olàn lọ tọn tin to ohùn lọ mẹ: yẹn ko na ẹn mì to agbà lọ ji nado basi ovẹsè na alindọn mìtọn lẹ: na ohùn wẹ . . . to ovẹsè basi gbọn whẹho alindọn lọ tọn dali.”a—Pọ́n apotin lọ “Huhlọn Ovẹsè Ohùn Tọn.”

⁶ Eyin ohùn kanlin he yin hùhù de tọn ma yin yiyizan to agbà avọ́sinsan tọn ji, e dona yin kinkọ̀n do aigba. Gbọnmọ dali, to aliho yẹhiadonu tọn de mẹ, ogbẹ̀ lọ yin gigọjo na mẹhe tindo e. (Deutelonomi 12:16; Ezekiẹli 18:4) Ṣigba, doayi e go dọ Islaelivi lẹ ma dona lẹzun wazẹjlẹgonọ to vivẹnudido yetọn mẹ nado sọ̀n ohùn kanlin lọ tọn pete dai. Eyin kanlin lọ gbẹ́ yin gbègbòna bọ ohùn etọn yin sinsọndai ganji, Islaelivi de sọgan dù i po ayihadawhẹnamẹnu dagbe po, na nuyiwa ehe na ko do sisi he jẹ hia Ogbẹ̀-Namẹtọ lọ wutu.

 7. Nawẹ Davidi do sisi hia na wiwe-yinyin ohùn tọn gbọn?

⁷ Davidi, “omẹ ayiha [Jiwheyẹwhe] tọn,” mọnukunnujẹ nunọwhinnusẹ́n he osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn bẹhẹn lẹ mẹ gando ohùn go. (Owalọ lẹ 13:22) To gbèdopo he nùgbla to hùhù i taun, atọ̀n to sunnu etọn lẹ mẹ detamẹ-yìngbé bo biọ osla kẹntọ lẹ tọn mẹ bo dọ̀n osin sọn dotọ̀ de mẹ bosọ hẹn ẹn wá na ẹn. Nawẹ Davidi yinuwa gbọn? “Yẹn na ka nù ohùn mẹhe yì to owù ogbẹ̀ yetọn lẹ tọn mẹ wẹ?” wẹ e kanse. Na nugbo tọn, to nukun Davidi tọn mẹ, osin lọ nùnù na taidi ohùn omẹ etọn lẹ tọn nùnù. Enẹwutu mahopọnna nùgbla he to hùhù i, e “kọ̀n ẹn jẹgbonu hlan OKLUNỌ.”—2 Samuẹli 23:15-17.

 8, 9. Be pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando ogbẹ̀ po ohùn po go diọ to whenuena agun Klistiani tọn yin didoai wẹ ya? Basi zẹẹmẹ.

⁸ To nudi owhe 2 400 to gbedide he yin nina Noa gando ohùn go godo podọ to nudi owhe 1 500 to whenuena alẹnu Osẹ́n lọ tọn ko yin bibasi godo, Jehovah gbọdo hagbẹ anademẹtọ agun Klistiani dowhenu tọn nado wlan dọmọ: “E sọ yọ́n to nukun [gbigbọ wiwe] tọn mẹ, podọ to nukun mítọn mẹ ga, ma nado doagban he klohugan do mì ji, hú onú he yè ma sọgan nọma wà helẹ; dọ mì ni joagọ sọn olàn he yè do sanvọ́ hlan boṣiọ kọ̀n, podọ sọn ohùn kọ̀n, sọn nuslokọnahù kọ̀n, podọ sọn galilọ kọ̀n.”—Owalọ lẹ 15:28, 29.

⁹ E họnwun dọ hagbẹ anademẹtọ dowhenu tọn mọdọ ohùn yin onú wiwe podọ yíyí ì zan to aliho agọ̀ mẹ ma sọgbe kẹdẹdile boṣiọ-sinsẹ̀n po galilọ po yin nuylankan do. To egbehe, Klistiani nugbo lẹ kọngbedopọ hẹ pọndohlan enẹ. Humọ, na yé nọ lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji bo nọ yí yé do yizan mẹ wutu, yé nọ hẹn homẹhun Jehovah to whenuena yé to nudide lẹ basi gando yizan ohùn tọn go.

10, 11. (a) Nukun tẹwẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yí do pọ́n ohùn blebu po nugonu tangan ohùn tọn lẹ po didó do lanmẹ? (b) Whetẹnu wẹ pọndohlan Klistiani lẹ tọn gando ohùn go sọgan gbọnvo?

¹⁰ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yọnẹn dọ nado “joagọ sọn . . . ohùn kọ̀n” zẹẹmẹdo gbigbẹ́ ma nado dó ohùn, ma nado na ohùn kavi hla ohùn yetọn titi dai nado wá dó e do lanmẹ. Na sisi he yé tindo na osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn wutu, yé masọ nọ kẹalọyi nugonu tangan ẹnẹ ohùn tọn lẹ: enẹ wẹ nugonu vẹẹ lẹ, nugonu wewe lẹ, plaquettes po plasma po.

¹¹ To egbehe, gbọn aliho nuyiwa tọn yọyọ devo lẹ yiyizan dali, nugonu ehelẹ nọ saba yin mimá do flinflin nado yin yiyizan to aliho voovo lẹ mẹ. Be Klistiani de sọgan kẹalọyi nugonu pẹvi pete mọnkọtọn lẹ ya? Be e nọ pọ́n yé hlan taidi “ohùn” wẹ ya? Mẹdopodopo wẹ na basi nudide mẹdetiti tọn to whẹho ehe mẹ. Onú dopolọ wẹ gando aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn lẹ go taidi hémodialyse, hémodilution, po nuyiwa lọ nado deanana ohùn mẹdetiti tọn ma nado yìgbé po, eyin ohùn lọ ma ko gbẹ́ yin hihla dai.—Pọ́n Nudọnamẹ Dogọ “Nugonu Pẹvi Pete Ohùn Tọn lẹ po Nuyiwa Mẹzizẹ Tọn lẹ Po”.

12. Nukun tẹwẹ mí dona yí do pọ́n whẹho he yin jijodona ayihadawhẹnamẹnu mẹdopodopo tọn lẹ podọ nawẹ mí dona didẹ yé gbọn?

¹² Be Jehovah nọ yí nukunpẹvi do pọ́n whẹho he yin jijodo na mẹdopodopo nado basi nudide gandego lẹ wẹ ya? Lala, na e tindo ojlo sisosiso to linlẹn po mẹwhinwhàn mítọn lẹ po mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 17:3; 21:2; 24:12) Enẹwutu, to dodinnanu bibasi to odẹ̀ mẹ gando amasin kavi aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn de go godo, mí dona hodo ayihadawhẹnamẹnu mítọn he ko yin pinplọn gbọn Biblu dali. (Lomunu lẹ 14:2, 22, 23) Na nugbo tọn, mẹdevo lẹ ma dona hẹn mí gánnugánnu nado hodo nudide ayihadawhẹnamẹnu yetọn tọn, mọjanwẹ mí ma dona kanse mẹdevo lẹ dọ, “Etẹwẹ a na wà eyin hiẹ wẹ tin to ninọmẹ ṣie mẹ?” To whẹho mọnkọtọn lẹ mẹ, Klistiani dopodopo dona “hẹn agbàn ede tọn.”b—Galatianu lẹ 6:5; Lomunu lẹ 14:12; pọ́n apotin lọ “Be Yẹn Nọ Pọ́n Ohùn Hlan Di Onú Wiwe Ya?”

13. Etẹwẹ osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n Jehovah tọn lẹ po dohia gando ewọ go? Basi zẹẹmẹ.

¹³ Osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n he yin mimọ to Biblu mẹ lẹ po do Jehovah hia taidi Osẹ́n-Namẹtọ nuyọnẹntọ podọ Otọ́ owanyinọ he nọ hò dagbemẹninọ ovi etọn lẹ tọn pọ́n sisosiso. (Psalm 19:7-11) Dile etlẹ yindọ gbedide lọ nado “joagọ sọn . . . ohùn kọ̀n” ma yin nina taidi osẹ́n he nọ yidogọna agbasalilo, e nọ basi hihọ́na mí sọn nuhahun he nọ wá sọn hùndido mẹ lẹ si. (Owalọ lẹ 15:20) Na nugbo tọn, dotozọ́nwatọ susu nọ pọ́n mẹzizẹ matin hùndido hlan taidi “aliho dagbe hugan” nukunpedomẹgo dotowhé tọn to egbehe. Na Klistiani nugbo lẹ, ehe nọ vọ́ nùzindo nuyọnẹn mayọnjlẹ Jehovah tọn po owanyi mẹtọnhopọn tọn etọn po ji poun wẹ.—Isaia 55:9; Johanu 14:21, 23.

14, 15. (a) Osẹ́n tẹlẹ wẹ do owanyi he Jiwheyẹwhe tindo na omẹ etọn lẹ hia? (b) Nawẹ hiẹ sọgan yí nunọwhinnusẹ́n he nọgodona osẹ́n he gando hihọ́ go ehelẹ zan gbọn?

¹⁴ Mẹtọnhopọn Jiwheyẹwhe tọn na dagbemẹninọ omẹ etọn lẹ tọn to Islaeli hohowhenu tọn yin mimọ to suhugan osẹ́n etọn lẹ tọn mẹ. Di apajlẹ, e biọ dọ owhé Islaelivi lẹ tọn ni tindo oglọn de lẹdo họta yetọn nado dapana asidan, to whenuena e yindọ họta lẹ nọ yin yiyizan na nususu. (Deutelonomi 22:8; 1 Samuẹli 9:25, 26; Nẹhemia 8:16; Owalọ lẹ 10:9) Jiwheyẹwhe sọ degbè dọ oyìn owùnọ lẹ ni yin ginglọn do whégbè. (Eksọdusi 21:28, 29) Kọgbigbẹ́ nubiọtomẹsi ehelẹ go na do sisi matindo daho hia na dagbemẹninọ mẹdevo lẹ tọn bo sọgan dekọtọn do hùnhọ́dudu mẹ.

¹⁵ Nawẹ hiẹ sọgan yí nunọwhinnusẹ́n he wutu osẹ́n ehelẹ do yin nina zan gbọn? Mí vẹ̀ we nado yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo mọto kavi kẹkẹ towe, aliho he mẹ a nọ kùn yé te, kanlin towe lẹ, owhé towe, azọ́nwatẹn towe, po nudide ayidedai tọn towe po ji. To otò delẹ mẹ, asidan wẹ nọ hù jọja lẹ hugan, na yé nọ saba ze yede do owù he ma yin dandan lẹ mẹ wutu. Ṣigba, jọja he jlo na gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ nọ pọ́n ogbẹ̀ hlan di nuhọakuẹ bo ma nọ mọ awuvivi to nuwiwa owùnọ lẹ mẹ. Yé ma nọ gbọn nululu dali lẹndọ nude ma sọgan jọ do yé go na yé yin jọja wutu gba. Kakatimọ, yé nọ duvivi jọja whenu yetọn gbọn didapana oylan kavi nugbajẹmẹji he ma yin dandan lẹ dali.—Yẹwhehodọtọ 11:9, 10.

16. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹwẹ gando hòdide go? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn ga.)

¹⁶ Ogbẹ̀ ovi he ma tlẹ ko yin jiji de tọn họakuẹ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, eyin mẹde gbleawuna yọnnu hohonọ de bọ vlavo ewọ kavi viyẹyẹ etọn kú, Jiwheyẹwhe nọ pọ́n mẹhe huwhẹ̀ lọ taidi hlọnhutọ de, podọ e dona sú “gbigbọ na gbigbọ.”c (Eksọdusi 21:22, 23) Enẹwutu, yí nukun homẹ tọn do pọ́n numọtolanmẹ he Jehovah na ko tindo nado mọ ohò viyẹyẹ madosọha lẹ tọn he nọ yin dide sọn ojlo mẹ to whemẹwhemẹ, ehe suhugan yetọn nọ yin hùhù na ṣejannabi po gbigbọ jlòkoko zanhẹmẹ tọn po wutu.

17. Nawẹ hiẹ na miọnhomẹna mẹde he ko dehò whẹpo do wá mọnukunnujẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ gbọn?

¹⁷ Ṣigba, etẹwẹ dogbọn yọnnu he ko dehò whẹpo do wá mọnukunnujẹ oyọnẹn nugbo Biblu tọn mẹ de dali? Be e ma sọgan duvivi lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn wẹ ya? Gbau! Na jide tọn, mẹhe lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá de sọgan deji dọ Jehovah na jona ẹn to dodonu hùnsọndai Jesu tọn ji. (Psalm 103:8-14; Efesunu lẹ 1:7) Na nugbo tọn, Klisti lọsu dọmọ: “Yẹn ma . . . wá nado ylọ dodonọ lẹ gba, adavo ylandonọ lẹ hlan vọjọ kọ̀n.”—Luku 5:32.

18. Nawẹ Biblu do asisa tangan hùnsọndai tọn hia gbọn?

¹⁸ Gbọnvona dọ mí ma dona gbleawuna mẹdevo lẹ, Jehovah jlo dọ mí ni họ̀nadọna asisa tangan hùnsọndai tọn sọn ahun mítọn mẹ—enẹ wẹ wangbẹna. Apọsteli Johanu wlan dọmọ: “Mẹdepope he gbẹwanna mẹmẹsunnu etọn mẹhutọ [kavi hlọnhutọ] de wẹ.” (1 Johanu 3:15) E ma yindọ omẹ mọnkọtọn gbẹwanna mẹmẹsunnu etọn kẹdẹ wẹ gba ṣigba jlo dọ e ni kú. Nado do wangbẹna etọn hia, e sọgan hẹn ẹn gble to aliho ylankan mẹ kavi sawhẹ lalo he sọgan hẹn whẹdida whẹgbledomẹ Jiwheyẹwhe tọn wá de dokọna ẹn. (Levitiku 19:16; Deutelonomi 19:18-21; Matiu 5:22) Enẹwutu, lehe e yin nujọnu dọ mí ni dovivẹnu nado họ̀nadọna ayilinlẹn ylankan depope he sọgan tin to ahun mítọn mẹ do sọ!—Jakobu 1:14, 15; 4:1-3.

19. Nukun tẹwẹ mẹhe nọ yin anadena gbọn nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ dali nọ yí do pọ́n wefọ lẹ taidi Psalm 11:5 po Filippinu lẹ 4:8, 9 po?

¹⁹ Mẹhe nọ pọ́n ogbẹ̀ hlan di nuhọakuẹ dile Jehovah nọ wà do bosọ jlo na gbọṣi owanyi etọn mẹ lẹ sọ nọ dapana danuwiwa wunmẹ lẹpo. Psalm 11:5 dọmọ: ‘Mẹhe yiwanna danuwiwa ayiha Jehovah tọn gbẹwanna.’ E ma yin jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ ji wẹ wefọ ehe dọhodo gba; e sọ bẹ nunọwhinnusẹ́n he dona deanana gbẹzan mítọn hẹn. E nọ whàn mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe lẹ nado dapana ayidedai depope he sọgan sisẹ́ yé nado wà danú. Mọdopolọ, yinyọnẹn dọ Jehovah yin “Jiwheyẹwhe jijọho tọn” nọ whàn devizọnwatọ etọn lẹ nado hẹn ayiha po ahun yetọn po gọ́ na nudepope he yin owanyi, jijọ dagbe, po pipà po, ehe nọ yidogọna jijọho.—Filippinu lẹ 4:8, 9.

20-22. Etẹwẹ yin teninọ Klistiani lẹ tọn gando aihọn lọ go, podọ etẹwutu?

²⁰ To nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, aihọn Satani tọn blebu wẹ duhùnhọ. Tito tonudidọ tọn etọn lẹ, he yin didohia to Owe-wiwe mẹ taidi gbekanlin ylankan lẹ, ko hù livi madosọha gbẹtọ lẹ tọn, he bẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ hẹn. (Daniẹli 8:3, 4, 20-22; Osọhia 13:1, 2, 7, 8) Tito ajọwiwa tọn po nukọnyiyi lẹnunnuyọnẹn tọn lẹ po ko nọgodona huhlọn daho he taidi gbekanlin ehelẹ nado wleawuna delẹ to awhànfunnu mẹvasudo tọn he sẹhundaga hugan lẹ mẹ, podọ yé nọ mọ akuẹ susu sọn nuwiwa ehe mẹ. Lehe e yin nugbo dọ “aihọn lẹpo . . . mlọnai to mẹylankan lọ mẹ” do sọ!—1 Johanu 5:19.

²¹ Na hodotọ Jesu tọn lẹ “ma yin aihọn tọn” ṣigba nọ nọla pete na tonudidọ po awhàn lẹ po wutu, dopodopo yetọn podọ taidi pipli de nọ dapana hùnhọ́dudu.d (Johanu 15:19; 17:16) Podọ to apajlẹ Klisti tọn hihodo mẹ, yé ma nọ fọ́ngu to whenuena mẹdevo lẹ dohomẹkẹn yé. Kakatimọ, yé nọ yiwanna kẹntọ yetọn lẹ bo tlẹ nọ hodẹ̀ na yé.—Matiu 5:44; Lomunu lẹ 12:17-21.

²² Hú popolẹpo, Klistiani nugbo lẹ ma nọ tindo kanṣiṣa depope hẹ “Babilọni Daho” lọ, yèdọ ahọluigba aihọn tọn heyin sinsẹ̀n lalo tọn podọ hùnhọ́dutọ daho hugan lọ. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Ohò etọn mẹ wẹ yè mọ ohùn yẹwhegán lẹ tọn, mẹwiwe lẹ tọn, po omẹ yè hù to aigba ji lẹ po tọn te.” Abajọ mí yin avase na dọmọ: “Mì tọ́n sọn e mẹ, mì omẹ ṣie emi.”—Osọhia 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado tọ́n sọn Babilọni Daho lọ mẹ?

²³ Babilọni Daho lọ jijodo bẹ nususu hẹn hugan yinkọ mẹtọn didesẹ sọn hagbẹ pipli devo tọn lẹ mẹ. E sọ biọ dọ mí ni gbẹwanna walọ ylankan he sinsẹ̀n lalo nọ kẹalọyi kavi nọ nọgodona to gbangba lẹ—taidi fẹnnuwiwa, mahẹ tintindo to tonudidọ mẹ, podọ nukunkẹn yíyí do doafọna agbasanu lẹ. (Psalm 97:10; Osọhia 18:7, 9, 11-17) Lehe nuwiwa ehelẹ nọ saba dekọtọn do hùnsọndai mẹ do sọ!

24, 25. Dodonu tẹ ji wẹ Jiwheyẹwhe sọgan do lẹblanu hia hùnhọ́dutọ he lẹnvọjọ de te, podọ nawẹ ehe yin didohia jẹnukọn to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ gbọn?

²⁴ Whẹpo do kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi nugbo, dopodopo mítọn, to aliho de kavi devo mẹ, wẹ ko nọgodona aihọn Satani tọn bosọ gbọnmọ dali duhùnhọ jẹ obá de mẹ. Ṣigba, na mí diọ aliho gbẹninọ tọn mítọn bo wleawuna yise to avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn mẹ bosọ klan gbẹzan mítọn do wiwe na Jiwheyẹwhe wutu, mí to vivi nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn po hihọ́-basinamẹ gbigbọmẹ tọn etọn po tọn dù. (Owalọ lẹ 3:19) Hihọ́-basinamẹ mọnkọtọn yin didohia jẹnukọn to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ gbọn tòdaho fibẹtado tọn lẹ dali.—Osọha lẹ 35:11-15; Deutelonomi 21:1-9.

²⁵ Nawẹ tito enẹ nọ wazọ́n gbọn? Eyin Islaelivi de hù mẹde to mayọnẹn mẹ, e dona họnyi dopo to tòdaho fibẹtado tọn lẹ mẹ. To whenuena whẹdatọ he pegan lẹ ko basi nudide do whẹho lọ ji godo, mẹhe hùmẹ to mayọnẹn mẹ lọ dona gbọṣi tòdaho fibẹtado tọn lọ mẹ kakajẹ whenue yẹwhenọ daho kú. Enẹgodo, e na tindo mẹdekannujẹ nado nọ̀ fidevo. Apajlẹ ayidego nankọ die gando lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn po nukun họakuẹ he e nọ yí do pọ́n ogbẹ̀ gbẹtọvi tọn po go! To egbehe, tòdaho fibẹtado hohowhenu tọn enẹlẹ nọtena awuwledainanu Jiwheyẹwhe tọn, he sinai do avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn ji nado basi hihọ́na mí sọn okú si to whenuena mí tùnafọ gbedide Jiwheyẹwhe tọn gando wiwe-yinyin ogbẹ̀ po ohùn po tọn go ji to mayọnẹn mẹ. Be awuwledainanu enẹ họakuẹ to nukun towe mẹ ya? Nawẹ hiẹ sọgan dohia dọ e yinmọ gbọn? Aliho dopo wẹ nado nọ basi oylọna mẹdevo lẹ nado kọnawudopọ hẹ we to tòdaho fibẹtado egbezangbe tọn mẹ, titengbe to whenuena e yindọ “nukunbibia daho” lọ to dindọnsẹpọ po awuyiya po.—Matiu 24:21; 2 Kọlintinu lẹ 6:1, 2.

26-28. Aliho tẹ mẹ wẹ ninọmẹ mítọn to egbehe taidi yẹwhegán Ezekiẹli tọn te, podọ nawẹ mí sọgan gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn?

²⁶ Ninọmẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn to azán mítọn gbè flin mí ninọmẹ yẹwhegán Ezekiẹli tọn, he Jehovah deazọ́nna nado wadevizọn taidi nuhọtọ gbigbọmẹ tọn na owhé Islaeli tọn. ‘Sè ohó to onù ṣie, bo na avase yé sọn yẹn dè,’ wẹ Jiwheyẹwhe dọ. Eyin Ezekiẹli dovọ́na azọ́ndenamẹ etọn, ohùn mẹhe yin hùhù to whenuena Jelusalẹm yin whẹdana lẹ tọn na yin bibiọ to e si. (Ezekiẹli 33:7-9) Ṣigba Ezekiẹli setonu bo ma duhùnhọ.

²⁷ To egbehe, mí to dindọnsẹpọ vivọnu aihọn Satani tọn blebu. Enẹwutu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ mọ ẹn taidi dandannu podọ lẹblanulọkẹyi de nado lá “azán ahọsuyi” Jiwheyẹwhe tọn to kọndopọ mẹ hẹ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn. (Isaia 61:2; Matiu 24:14) Be hiẹ nọ tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n titengbe ehe mẹ ya? Apọsteli Paulu yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọ́ndenamẹ etọn nado dọyẹwheho. Taidi kọdetọn de, e sọgan dọmọ: “Yẹn wé sọn ohùn gbẹtọ lẹpo tọn mẹ. Na yẹn ma gboawupo nado lá linlẹn Jiwheyẹwhe tọn hlan mì.” (Owalọ lẹ 20:26, 27) Apajlẹ dagbe nankọ die he mí dona hodo!

²⁸ Na nugbo tọn, nado gbọṣi owanyi sisosiso he Jehovah tindo na mí taidi otọ́ de mẹ, mí dona wà nususu hugan pọndohlan dopolọ tintindo hẹ Jehovah gando ogbẹ̀ po ohùn po go. Mí sọ dona gbọṣi wiwe-yinyin mẹ to nukun etọn mẹ, dile mí na mọ do to weta he bọdego mẹ.