Nọ Lẹnnupọn to Aliho He Sọgbe mẹ—Yinuwa po Nuyọnẹn Po

YÍ NUKUN homẹ tọn do pọ́n nujijọ ehe: Jesu Klisti to zẹẹmẹ basi dọ kẹntọ etọn sinsẹ̀nnọ he tin to Jelusalẹm lẹ na sayana ẹn bo na hù i. Apọsteli Pita heyin họntọn vivẹ́ etọn ma sọgan yí ehe se. E tlẹ plan Jesu jẹ apá dopo bo gbẹnuna ẹn. Ahundoponọ-yinyin po mẹtọnhopọn nujọnu tọn Pita tọn po họnwun taun. Ṣigba nawẹ Jesu pọ́n nulẹnpọn Pita tọn hlan gbọn? “Tọ́nsọn godo ṣie, Satani,” wẹ Jesu dọ. “Zannu-agbali wẹ hiẹ yin hlan mi: na hiẹ ma [lẹn] nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn gba, adavo onú gbẹtọ tọn lẹ.”—Matiu 16:21-23.

Lehe enẹ na ko hẹn Pita jọsi do sọ! Kakati nado yin alọgọnamẹtọ po godonọnamẹtọ po, “zannu-agbali” de wẹ e yin na Ogán yiwanna etọn to whẹho ehe mẹ. Nawẹ enẹ jọ gbọn? Pita sọgan ko jai jẹ omọ̀ nulẹnpọn he ma pegan gbẹtọvi tọn he gbayipe de mẹ—enẹwẹ yíyí nuhe e jlo nado yise lọ kẹdẹ se.

Ma Dejido Dewe Go Zẹjlẹgo Blo

Ayilinlẹn nado dejido míde go zẹjlẹgo yin owù de na nugopipe mítọn nado lẹnnupọn to aliho he sọgbe mẹ. Apọsteli Paulu na avase Klistiani hatọ lẹ to Kọlinti hohowhenu tọn mẹ dọmọ: “Mì gbọ ewọ he lẹndọ e to ote ni payi, e nikaa jai.” (1 Kọlintinu lẹ 10:12) Naegbọn Paulu dọ ehe? Na e yọ́n lehe e bọawu sọ na lẹnpọn gbẹtọvi tọn nado yin kọslona wutu wẹ—etlẹ yin na ayiha Klistiani lẹ tọn nado yin ‘hinhẹnflu sọn ahundoponọ-yinyin po wiwe Klisti tọn po mẹ.’—2 Kọlintinu lẹ 11:3.

Ehe ko jọ do whẹndo blebu tọgbo Paulu tọn lẹ de go. To ojlẹ lọ mẹ, Jehovah dọna yé dọmọ: “Linlẹn ṣie mayin linlẹn mìtọn, mọ aliho mìtọn mayin aliho ṣie.” (Isaia 55:8) Yé ko lẹzun “nuyọnẹntọ to nukun yede tọn mẹ,” bọ ehe ko hẹn nugbajẹmẹji lẹ wá. (Isaia 5:21) Na jide tọn, e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado gbeje lehe mí sọgan nọ lẹnnupọn to aliho he sọgbe mẹ do pọ́n bo gbọnmọ dali dapana nugbajẹmẹji mọnkọtọn.

Họ́ Dewe Sọta Nulẹnpọn to Agbasa-Liho

Nulẹnpọn to agbasa-liho yinuwado Kọlintinu delẹ ji taun. (1 Kọlintinu lẹ 3:1-3) Yé nọ zinnudo tamẹnuplọnmẹ gbẹtọvi tọn lẹ ji hugan Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Matin ayihaawe tamẹnuplọnmẹtọ Glẹki tọn ojlẹ enẹ mẹ tọn lẹ yin sunnu nuyọnẹntọ lẹ. Ṣigba, nulunọ wẹ yé yin to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Paulu dọmọ: “Yè wlan ẹn dọ, Yẹn na sukún nuyọnẹn nuyọnẹntọ lẹ tọn do, bo nasọ hẹn wuntuntun zinzintọ lẹ tọn zun ovọ́. Fie wẹ nuyọnẹntọ lọ te? Fie wẹ wekantọ lọ te? Fie wẹ nudọ̀ntọ whenu he tọn te? Be Jiwheyẹwhe ma ko hẹn nuyọnẹn aihọn he tọn zun nulú?” (1 Kọlintinu lẹ 1:19, 20) “Gbigbọ aihọn tọn” wẹ deanana nuyọnẹntọ enẹlẹ, e mayin gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gba. (1 Kọlintinu lẹ 2:12) Tamẹnuplọnmẹ po linlẹn yetọn lẹ po ma sọgbe hẹ nulẹnpọn Jehovah tọn gba.

Asisa tangan nulẹnpọn to agbasa-liho tọn wẹ Satani Lẹgba, he yí odàn zan nado klọ Evi. (Gẹnẹsisi 3:1-6; 2 Kọlintinu lẹ 11:3) Be e gbẹsọ yin owù to egbehe wẹ ya? Gbau! Sọgbe hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn, Satani ‘ko tọ́nnukun na ayiha’ gbẹtọ lẹ tọn jẹ obá daho de mẹ bosọ “to aihọn lẹpo klọ” todin. (2 Kọlintinu lẹ 4:4; Osọhia 12:9) Lehe e yin nujọnu do sọ nado tin to aṣeji hlan omọ̀ etọn lẹ!—2 Kọlintinu lẹ 2:11.

Payi “Oklọ Gbẹtọ Tọn” Go

Apọsteli Paulu sọ na avase sọta “oklọ gbẹtọ tọn.” (Efesunu lẹ 4:14) E pehẹ “azọ́nwatọ oklọnọ” he sọawuhia nado to nugbo lọ plọnmẹ ṣigba he ko slokọna ẹn lẹ. (2 Kọlintinu lẹ 11:12-15) Nado jẹ yanwle yetọn lẹ kọ̀n, sunnu enẹlẹ nọ yí kunnudenu he nọgodona nulẹnpọn yetọn lẹ, hogbe he gọ́ na numọtolanmẹ lẹ, nugbo-daa he nọ hẹnmẹ buali lẹ, linlẹn ylankan lẹ, po lalo tlọlọ lẹ po zan.

Mẹhe nọ yí hodidọ do dọ̀n gbẹtọ lẹ nọ saba yí hogbe taidi “hagbẹ klandovo” zan nado hẹn mẹdevo lẹ gble. To ayinamẹ de mẹ hlan Pipli Osẹ́n-doaitọ Europe-nu lẹ tọn, avase de yin nina dọ aṣẹpatọ he nọ dindona pipli sinsẹ̀n tọn yọyọ lẹ “na wàdagbe nado dapana hogbe ehe yiyizan.” Etẹwutu? Na yé mọdọ zẹẹmẹ hogbe lọ “hagbẹ klandovo” tọn ylan taun. E yidogọ dọmọ: “To ayiha gbẹtọ lẹ tọn mẹ to egbehe, hagbẹ klandovo de yin ogbẹ́ ylankan kavi owùnọ zẹjlẹgo.” To aliho dopolọ mẹ, weyọnẹntọ Glẹki tọn lẹ gbọn nuṣiwa dali ylọ apọsteli Paulu dọ “howladọtọ,” kavi ‘okún ṣinyantọ’ to paa mẹ. Ehe zẹẹmẹdo dọ hofusa-dọtọ de wẹ e yin poun, yèdọ mẹde he nọ dín nuyọnẹn flinflin lẹ bo nọ vọ́ yé dọ. Ṣigba, “yẹwheho Jesu tọn po fọnsọnku po tọn” wẹ Paulu to didọ na taun tọn.—Owalọ lẹ 17:18.

Be aliho nuyiwa omẹ mọnkọtọn lẹ tọn nọ wazọ́n ya? Mọwẹ. Yé ko yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to wangbẹnamẹ hẹnnu po sinsẹ̀n tọn lẹ po finfọndote mẹ gbọn kọsislona lehe gbẹtọ lẹ nọ pọ́n akọta kavi sinsẹ̀n devo lẹ hlan do dali. Mẹsusu ko yí aliho nuyiwa tọn ehelẹ zan nado de yẹyi sẹ sọn mẹhe ma diyin lẹ go. Adolf Hitler yí yé zan po kọdetọn dagbe po to whenuena e do Ju lẹ po mẹdevo lẹ po hia taidi “mẹhe yido,” “mẹylankan,” bosọ yin “owù” na Akọta lọ. Ma dike oklọ ehe nkọtọn ni hẹn nulẹnpọn towe flu gbede blo.—Owalọ lẹ 28:19-22.

Ma Klọ Dewe Blo

E bọawu taun dọ mí ni klọ míde. Na nugbo tọn, e sọgan sinyẹnawu taun nado gbẹ́ linlẹn yiwanna he ko doadọ̀do lẹ dai kavi nado tindo ayihaawe gando yé go. Etẹwutu? Na mí nọ tẹdo pọndohlan mítọn lẹ go gligli wutu. To whelọnu mí sọgan to míde klọ gbọn awuwlena linlẹn agọ̀ lẹ dali—bo tlẹ dín whẹjijọ lẹ nado suwhẹna nuyise agọ̀ he sọ nọ hẹnmẹ buali lẹ.

Ehe jọ do Klistiani owhe kanweko tintan tọn delẹ go. Yé yọ́n Ohó Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba yé ma dike e ni deanana nulẹnpọn yetọn. Kọdetọn lọ wẹ yindọ yé ‘yí nulẹnpọn agọ̀ lẹ do klọ yede.’ (Jakobu 1:22, 26) Ohia dopo dọ mí sọgan ko jai jẹ omọ̀ mẹdetiti-kiklọ tọn ehe nkọtọn mẹ die: eyin mí nọ mọdọ mí nọ gblehomẹ to whenuena mẹdevo lẹ kanhose do nuyise mítọn lẹ go. Kakati nado gblehomẹ, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado hùn ayiha mítọn do nuvò bo yí sọwhiwhe do dotoaina nuhe mẹdevo lẹ jlo nado dọ—yèdọ eyin mí tlẹ lẹndọ linlẹn mítọn wẹ sọgbe.—Howhinwhẹn lẹ 18:17.

Kùn “Oyọnẹn Jiwheyẹwhe Tọn”

Etẹwẹ mí sọgan wà nado nọ lẹnnupọn to aliho he sọgbe mẹ? Alọgọ susugege tin-to-aimẹ, ṣigba mí dona jlo nado wazọ́n na ẹn. Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni dọmọ: “Ovi ṣie, eyin hiẹ na yí ohó ṣie lẹ, bosọ bẹ gbedide ṣie pli do dè we. Sọmọ bọ hiẹ lẹ́ otó towe hlan nuyọnẹn go, bosọ jlẹ ayiha towe hlan ayitunnugo. Nugbo eyin hiẹ to awhádo hodo nuyọnẹn, bosọ ze ogbè towe daga na ayitunnugo; eyin hiẹ dín in di fataka, bosọ dín in di adọkunnu he whlá. Whenẹnu wẹ hiẹ na tunwun osi OKLUNỌ tọn, bo nasọ mọ oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 2:1-5) Mọwẹ, eyin mí dovivẹnu nado yí nugbo he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ do gọ́ ayiha po ahun mítọn lẹ po mẹ, mí na mọ nuyọnẹn nujọnu tọn, wuntuntun, po zìnzìn po. To yẹhiadonu-liho, mí na to nuhe họakuẹ taun hugan fataka kavi adọkunnu depope lẹ kùn.—Howhinwhẹn lẹ 3:13-15.

Na jide tọn, nuyọnẹn po oyọnẹn po yin onú titengbe to nulinlẹnpọn to aliho he sọgbe mẹ mẹ. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Whenuena nuyọnẹn biọ ayiha towe mẹ, bọ oyọnẹn sọ yin homẹhunnu gbigbọ towe tọn; zìnzìn na whlá we, wuntuntun nasọ yí we whlá. Nado whlẹn we sọn aliho mẹylankan tọn ji, sọn gbẹtọ he to onú gblezọn dọ si. Mẹhe gbẹ́ aliho dodo tọn dai, nado zinzọnlin to aliho zinvlu tọn ji.”—Howhinwhẹn lẹ 2:10-13.

Onú titengbe wẹ e yin nado dike linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ ni nọ deanana nulẹnpọn mítọn to ojlẹ awusinyẹn kavi owù tọn lẹ mẹ. Numọtolanmẹ sinsinyẹn lẹ, taidi adi kavi obu sọgan hẹn ẹn sinyẹnawu nado lẹnnupọn to aliho he sọgbe mẹ. Sọlọmọni dọmọ: “Awusinyẹnnamẹ hẹn nuyọnẹntọ dalẹ.” (Yẹwhehodọtọ 7:7) E tlẹ yọnbasi nado “gblehomẹ do OKLUNỌ go.” (Howhinwhẹn lẹ 19:3) Gbọnna? Gbọn owhẹ̀ nuhahun mítọn lẹ tọn gbigbledo Jiwheyẹwhe dali bo yí yé zan nado suwhẹna nuhe ma sọgbe hẹ osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ po wiwà. Kakati nado to nulẹnpọn dọ míwlẹ wẹ yọnnuin hugan, mì gbọ mí ni yí whiwhẹ do dotoaina ayinamẹ nuyọnẹntọ he nọ tẹnpọn nado yí Biblu do gọalọna mí lẹ tọn. Podọ eyin e lẹzun dandan, mì gbọ mí ni wleawu nado gbẹ́ etlẹ yin pọndohlan he ko doadọ̀do lẹ dai to whenuena e họnwun dọ nuṣiwa wẹ yé yin.—Howhinwhẹn lẹ 1:1-5; 15:22.

‘Nọ Biọ sọn Jiwheyẹwhe si Zọnmii’

Mí to gbẹnọ to ojlẹ bẹwlu po owù po tọn lẹ mẹ. Dẹ̀hiho na anademẹ Jehovah tọn to gbesisọmẹ yin dandannu eyin mí na yí wuntuntun zan bo yinuwa po nuyọnẹn po. Paulu wlan dọmọ: “Mì jẹtukla nudepope tọn blo; ṣigba to odẹ̀ mẹ to ovẹ̀ mẹ po pẹdido po mẹ, mì nọ yí kanbiọ mìtọn hia Jiwheyẹwhe to onú popo mẹ. Jijọho Jiwheyẹwhe tọn he hú [linlẹn lẹpo na whlá ahun mìtọn lẹ po huhlọn apọ̀nmẹ tọn mìtọn lẹ po gbọn Klisti Jesu gblamẹ].” (Filippinu lẹ 4:6, 7) Eyin mí ma tindo nuyọnẹn nado didẹ nuhahun kavi whlepọn sinsinyẹn lẹ, mí dona to ‘bibiọ sọn Jiwheyẹwhe si zọnmii, na e nọ namẹ susugege bo ma nọ wọhẹmẹ.’—Jakobu 1:5-8.

Na apọsteli Pita yọnẹn dọ Klistiani hatọ lẹ dona yí nuyọnẹn zan wutu, e tẹnpọn nado ‘fọ́n nugopipe nulẹnpọn tọn yetọn dote.’ E jlo dọ yé ni ‘nọ flin ohó heyin didọ gbọn yẹwhegán wiwe lẹ dali jẹnukọn gọna gbedide Oklunọ po Whlẹngantọ lọ po tọn lẹ,’ yèdọ Jesu Klisti. (2 Pita 3:1, 2) Eyin mí wà ehe bosọ hẹn nulẹnpọn mítọn sọgbe hẹ Ohó Jehovah tọn, mí na nọ lẹnnupọn to aliho he sọgbe mẹ bo yinuwa po nuyọnẹn po.

[Yẹdide to weda 21]

Klistiani fliflimẹ tọn lẹ dike nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn ni deanana nulẹnpọn yetọn, e mayin linlẹn tamẹnuplọnmẹ tọn lẹ

[Asisa Yẹdide tọn]

Tamẹnuplọnmẹtọ lẹ sọn amiyọnwhé yì adusiwhé: Épicure: Photograph taken by courtesy of the British Museum; Cicéron: Reproduced from The Lives of the Twelve Caesars; Platon: Roma, Musei Capitolini

[Yẹdide to weda 23]

Odẹ̀ po Ohó Jiwheyẹwhe tọn po pinplọn yin dandannu