Weta 15
Awuwlena Whẹndo He Nọ Gbògbéna Jiwheyẹwhe De
1-3. Naegbọn mẹdelẹ ma nọ penugo nado didẹ nuhahun he nọ saba fọndote lẹ gando alọwle po mẹjitọ-yinyin po go, ṣigba naegbọn Biblu sọgan gọalọ?
MÍ NI dọ dọ hiẹ basi tito nado gbá ohọ̀ towe titi. Hiẹ họ̀ aigba lọ. Po nukundido jejejininọ tọn po, hiẹ mọ ohọ̀ yọyọ towe po nukun homẹ tọn po. Ṣigba etẹwẹ eyin hiẹ ma tindo azọ́nwanu lẹ po azọ́n yinyọnẹn họgbigbá tọn depope po ka lo? Lehe vivẹnudido towe lẹ na jẹflumẹ do sọ!
2 Asu po asi po susu nọ bẹ́ alọwle yetọn jẹeji po pọndohlan whẹndo ayajẹ tọn de tintindo po, ṣogan ma nọ tindo azọ́nwanu lẹ kavi azọ́n yinyọnẹn he nuhudo tin na nado wleawuna whẹndo ayajẹnọ de. Ojlẹ vude to alọwle lọ godo, walọyizan agọ̀ lẹ nọ sọawuhia. Avunhiho po jlẹdidọ po nọ lẹzun aliho nuwiwa egbesọ tọn. To whenuena ovi lẹ yin jiji, otọ́ po onọ yọyọ lọ po nọ mọ dọ yé ma tindo nugopipe mẹjitọ tọn kẹdẹdile yé ma penugo nado tindo alọwle ayajẹ tọn de do.
3 Nalete, po ayajẹ po, Biblu sọgan gọalọ. Nunọwhinnusẹn etọn lẹ taidi azọ́nwanu lẹ he na hẹn we penugo nado wleawuna whẹndo ayajẹ tọn de. (Howhinwhẹn lẹ 24:3) Gbọ mí ni pọ́n lehe e nọ yin hinhẹn diun do.
AZỌNWANU LẸ NA AWUWLENA ALỌWLE AYAJẸNỌ DE
4. Naegbọn nuhahun lẹ dona yin nukundo to alọwle mẹ, podọ nujinọtedo tẹlẹ wẹ yin awuwlena to Biblu mẹ?
4 Mahopọnna lehe asu po asi po he wlealọ sọgan sọa-wuhia nado sọgbe hẹ yede do sọ, yé gbọnvo to awuwle numọtolanmẹ tọn, numimọ vuwhenu tọn lẹ, po dodonu whẹndo tọn po liho. Enẹwutu, nuhahun delẹ dona yin nukundo to alọwle godo. Nawẹ yé na yin nukunpedego gbọn? Eyọn, to whenuena họgbátọ lẹ jlo na gbá ohọ̀ de, yé nọ dọnsẹpọ yẹdide ohọ̀ lọ tọn. Ehelẹ wẹ anademẹ he na yin hihodo. Biblu wleawuna anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na awuwlena whẹndo ayajẹnọ de. Gbọ na mí ni gbadopọnna vude to ehelẹ mẹ.
5. Nawẹ Biblu zinnudo nujọnu-yinyin nugbonọ-yinyin to alọwle mẹ tọn ji gbọn?
5 Nugbonọ-yinyin. Jesu dọmọ: “Onú he Jiwheyẹwhe kọndopọ mì dike gbẹtọ klan ẹn blo.”a (Matiu 19:6) Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì gbọ alọwle ni yin tintindo to ogbégbigbò mẹ to omẹ popo mẹ, mì sọ dike yè hẹn adọ̀ flu blo: na gàlọtọ po ayọdetọ lẹ po wẹ Jiwheyẹwhe na dawhẹna.” (Heblu lẹ 13:4) Mẹhe wlealọ lẹ dona tindo numọtolanmẹ dandannu lọ tọn hlan Jehovah nado yin nugbonọ hlan alọwlemẹ yetọn lẹ.—Gẹnẹsisi 39:7-9.
6. Nawẹ nugbonọ-yinyin sọgan gọalọ nado hẹn alọwle de dote gbọn?
6 Nugbonọ-yinyin nọ na yẹyi po hihọ́ po alọwle. Alọwlemẹ nugbonọ lẹ nọ yọnẹn dọ, mahopọnna nuhe sọgan jọ, yé na nọgodona yenọzo. (Yẹwhehodọtọ 4:9-12) Lehe e gbọnvona mẹhe nọ gbẹ́ alọwle yetọn dai to whenue nuhahun pẹvi de sọawuhia to tintan whenu lẹ do sọ! Omẹ mọnkọtọn lẹ nọ yawu wá tadona lọ kọ̀n dọ yé ‘ṣi nudide alọwlemẹ tọn basi,’ dọ yé ‘ma sọ yiwanna yede ba,’ dọ alọwlemẹ devo wẹ yin pọngbọ lọ. Ṣigba ehe ma nọ na depope to alọwlemẹ lọ lẹ mẹ dotẹnmẹ hundote nado whẹ́n gba. Kakatimọ, omẹ he mayin nugbonọ mọnkọtọn lẹ sọgan bẹ́ nuhahun dopolọ pla alọwlemẹ yọyọ lẹ. Whenuena mẹde tindo owhé dagbe de ṣigba mọdọ họta lọ to osìn kùn, po jide po, e na tẹnpọn nado jla ẹ do wẹ. E ma na bẹagbàn yì ohọ̀ devo mẹ na enẹ tọn wutu poun gba. Mọdopolọ, alọwlemẹ de didiọ mayin aliho lọ nado didẹ whẹho nuhahun wiwọ́ alọwle tọn lẹ gba. To whenuena nuhahun lẹ fọ́n, ma din aliho nado hẹn opodo wá na alọwle lọ blo, ṣigba wazọ́n sinsinyẹn nado hẹn ẹn dote. Nugbonọ-yinyin mọnkọtọn nọ pọ́n alọwle lọ go taidi nuhe jẹ na hihọ́, nukunpedego, po yẹyi wiwlena ẹn po.
7. Naegbọn hodọdopọ do nọ saba vẹawu na mẹhe wlealọ lẹ, ṣigba nawẹ “gbẹtọ yọyọ lọ” zize dogo sọgan gọalọ gbọn?
7 Hodọdopọ. “Matin wedido, linlẹn lẹzùn ovọ́,” wẹ howhinwhẹn Biblu tọn de dọ. (Howhinwhẹn lẹ 15:22) Ṣogan, hodọdopọ vẹawu na asu po asi po he ko wlealọ delẹ. Naegbọn whẹho lọ do yin mọ? Na gbẹtọ lẹ tindo aṣa hodọdopọ tọn voovo lẹ wutu. Ehe yin nugbo de he nọ saba dekọtọndo gbèmanọpọ po flumẹjijẹ daho po mẹ. Fihe mẹde yin pinpọn e go whẹ́n te sọgan yidogọna ehe. Di apajlẹ, mẹdelẹ sọgan yin pinpọn e go whẹ́n to owhé he gbè mẹjitọ lẹ nọ saba dọjlẹ te. Todin taidi mẹho he wlealọ lẹ, yé sọgan gọn ma yọ́n lehe yé na dọho na alọwlemẹ yetọn do to aliho walọ da-gbe tọn po owanyi tọn po mẹ. Nalete, owhé mìtọn ma dona yin dehe ‘gọna avùn’ gba. (Howhinwhẹn lẹ 17:1) Biblu zinnudo zize “gbẹtọ yọyọ lọ do” ji, podọ e ma nọ kẹalọyi fifiẹ, awhadido, po hogbe mẹzunzun tọn po gba.—Efesunu lẹ 4:22-24, 31.
8. Etẹwẹ sọgan gọalọ to whenuena hiẹ ma kọngbedopọ hẹ alọwlemẹ towe?
8 Etẹwẹ hiẹ sọgan wà to whenuena gbèmanọpọ lẹ tin? Eyin adi jẹ finfọndote ji, mì sọgan wadagbe nado hodo ayinamẹ Howhinwhẹn lẹ 17:14 tọn dọmọ: “Jo avùn dai, whẹpo e ni do zùn daho.” Mọwẹ, hiẹ sọgan doalọtena hodidọ lọ kaka jẹ whedevonu, to whenuena adi hiẹ po alọwlemẹ towe tọn po na ko yì dò. (Yẹwhehodọtọ 3:1, 7) Depope he whẹho lọ sọgan yin, dovivẹnu nado “yawu nado sè, . . . whleawu nado gblọn, bosọ whleawu nado gblehomẹ.” (Jakobu 1:19) Yanwle towe dona yin nado jla ninọmẹ lọ do, e ma yin nado din whẹjijọ gba. (Gẹnẹsisi 13:8, 9) Ṣinyan hogbe towe lẹ po lehe hiẹ na dọ ẹ nado whiwhẹ dewe po alọwlemẹ towe po. (Howhinwhẹn lẹ 12:18; 15:1, 4; 29:11) To popolẹpo mẹ, ma gbọṣi homẹgble mẹ blo, ṣigba din alọgọ gbọn hodọdopọ po Jiwheyẹwhe po to odẹ̀ whiwhẹ tọn mẹ dopọ dali.—Efesunu lẹ 4:26, 27; 6:18.
9. Naegbọn e do sọgan yin didọ dọ hodọdopọ nọ bẹjẹeji to ayiha mẹ?
9 Howhinwhẹn Biblu tọn de dọmọ: “Ayiha nuyọnẹntọ tọn plọn onù etọn, e sọ hẹn oplọn sù to nùflo etọn ji.” (Howhinwhẹn lẹ 16:23) To whelọnu lo, na nugbo tọn, họnhungan hlan hodọdopọ kọdetọn dagbe tọn tin to ayiha mẹ, e ma yin to onù mẹ gba. Etẹwẹ yin walọyizan towe hlan alọwlemẹ towe? Biblu dotuhomẹna Klistiani lẹ nado nọ do “numọtolanmẹ mẹnọzo tọn” hia. (1 Pita 3:8, NW) Be hiẹ sọgan wà ehe to whenuena awetọ towe to alọwle mẹ tindo numimọ awusinyẹn ayimajai tọn ya? Eyin mọwẹ, e na gọalọna we nado yọ́n lehe hiẹ na na gblọndo do.—Isaia 50:4.
10, 11. Nawẹ asu de sọgan yi ayinamẹ 1 Pita 3:7 do yizan mẹ gbọn?
10 Yẹyi po Osi po. Asu Klistiani lẹ yin didọna nado nọ yí ‘nuyọnẹn’ do nọhẹ asi yetọn lẹ, bo ‘nọ wleyẹyi hlan yọnnu lẹ di nuzinzan madogánnọ.’ (1 Pita 3:7) Nado wleyẹyi na asi mẹtọn bẹ́ nuhọakuẹ-yinyin etọn yinyọnẹn hẹn. Asu he nọ “yí nuyọnẹn do nọhẹ” asi etọn na tindo mẹtọnhopọn he yiaga na numọtolanmẹ, huhlọn, oyọnẹn po yẹyi etọn lẹ po. E sọ dona plọn lehe Jehovah nọ pọ́n yọnnu lẹ hlan do bo nọ jlo dọ yé ni yin nuyiwa hẹ do.
11 To owhé towe gbè, mí ni dọ dọ hiẹ tindo kọgbán họakuẹ he na titengbe tọn yin nuhe sọgan yawu gbà. Be hiẹ ma na nọ hẹn ẹn po sọwhiwhe po ya? Eyọn, Pita zan hogbe lọ “nuzinzan madogán” to aliho dopolọ mẹ, podọ ehe dona whan asu Klistiani de nado do mẹtọnhopọn homẹmimiọn tọn hia asi yiwanna etọn.
12. Nawẹ asi de sọgan dohia dọ emi tindo sisi he siso na asu emitọn gbọn?
12 Ṣigba ayinamẹ tẹwẹ Biblu na asi de? Paulu wlan dọmọ: “[Asi dona] yí yẹyi do gbògbéna asu etọn.” (Efesunu lẹ 5:33) Kẹdẹdile asi de dona tindo numọtolanmẹ dọ emi yin yẹyidogona bọ yè sọ yiwanna ẹn vivẹvivẹ gbọn alọwlemẹ etọn dali, asu de dona tindo numọtolanmẹ dọ emi nọ yin nina sisi gbọn asi etọn dali. Asi he tindo sisi de ma na jla nuṣiwa asu etọn tọn lẹ po lẹnpọn matindo po gba, vlavo e yin Klistiani de wẹo kavi lala. E ma na gọn ma na ẹn yẹyi he e jẹ na lọ gbọn homọdọ dego po dide e pò po vlavo to nuglọ kavi to gbangba dali gba.—1 Timoti 3:11; 5:13.
13. Nawẹ linlẹn mẹtọn lẹ sọgan yin didọ to ninọmẹ jijọho tọn de mẹ gbọn?
13 Ehe ma zẹẹmẹdo dọ asi de ma sọgan dọ linlẹn etọn tọ́n gba. Eyin nude dotukla ẹ, e sọgan dọ ẹ po sisi po. (Gẹnẹsisi 21:9-12) Hinhẹn linlẹn de zun yinyọnẹn na asu etọn sọgan taidi bọlu-yìnyìn hlan ẹn. E sọgan yìn in dẹẹdẹ bọ e na mọ ẹn wle po awubibọ po, kavi e sọgan yìn in po huhlọn po sọmọ bọ e na gbleawuna ẹn. Lehe e na yọ́n ganji eyin alọwlemẹ awe lọ lẹ dapana whẹsadokọnamẹ awugblenamẹ tọn lẹ ṣigba, kakatimọ, dọho dẹẹdẹ po homẹmimiọn po do sọ!—Matiu 7:12; Kọlọsinu lẹ 4:6; 1 Pita 3:3, 4.
14. Etẹwẹ hiẹ dona wà eyin alọwlemẹ towe do ojlo vude hia to yizan nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ mẹ to alọwle mẹ?
14 Dile mí ko mọ do, nunọwhinnusẹn Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna we nado wleawuna alọwle ayajẹnọ de. Ṣigba etẹwẹ eyin alọwlemẹ towe ma do ojlo hia sọmọ to nuhe Biblu tindo nado dọ mẹ ka lo? Onú susu sọgan gbẹsọ yin wiwadotana eyin hiẹ yí oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn zan to azọngban towe mẹ. Pita wlan dọmọ: “Mì asi lẹ ni nọ yin mẹmẹglọ hlan asu mìtọn titi lẹ; na, eyin mẹde ma yí ohó lọ se, yè nido dọ̀n yé gbọn owalọ asi lẹ tọn dali, matin ohó lọ; whenuena yé to owalọ wiwe mìtọn po osi po pọ́n.” (1 Pita 3:1, 2) Na nugbo tọn, onú dopolọ wẹ sọ yin na asu de he asi etọn ma kiyana Biblu. Mahopọnna nuhe alọwlemẹ towe dè nado wà, gbọ na nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ni hẹn we zun alọwlemẹ dagbe. Oyọnẹn Biblu tọn lọsu sọgan hẹn we zun mẹjitọ dagbe.
PINPỌN OVI LẸ GO WHẸ́N SỌGBE HẸ OYỌNẸN JIWHEYẸWHE TỌN
15. Nawẹ aliho ovi lẹ go pinpọn he ma sọgbe mẹjitọ lẹ tọn nọ saba yin bẹplamẹ tọn gbọn, ṣigba nawẹ aṣa lọ sọgan yin didiọ gbọn?
15 Tintindo ayìnyọ̀n kavi núwhènú de poun ma nọ hẹn mẹde zun whlẹpatọ azọ́nyọnẹntọ de gba. Mọdopolọ, ovi lẹ tintindo kẹdẹ ma nọ hẹn mẹde zun mẹjitọ azọ́nyọnẹntọ de gba. To yinyọnẹn mẹ kavi to mayọnẹn mẹ, mẹjitọ lẹ nọ saba pọ́n ovi yetọn lẹ go whẹ́n to aliho he mẹ yelọsu yin pinpọn e go whẹ́n te. Gbọnmọ dali, aliho agọ̀ he mẹ ovi lẹ nọ yin pinpọn e go whẹ́n te nọ yin yiyi hlan sọn whẹndo de mẹ jẹ ehe bọdego mẹ. Howhinwhẹn hohowhenu Heblu tọn de dọmọ: “Otọ́ lẹ ko dù ovẹnsinsẹ́n odẹwhá lẹ, yè sọ hẹn adú ovi lẹ tọn jó.” Ṣogan, Owe wiwe lẹ dohia dọ mẹde ma dona hodo yanwle he yin zizedai gbọn mẹjitọ etọn lẹ dali gba. E sọgan dè aliho devo, dehe yin nuyiwadeji gbọn osẹ́ndoai Jehovah tọn lẹ dali.—Ezekiẹli 18:2, 14, 17.
16. Naegbọn e do yin onú titengbe nado basi awuwledainu na whẹndo towe, podọ etẹwẹ ehe bẹhẹn?
16 Jehovah nọ donukun dọ mẹjitọ Klistiani lẹ ni na ovi yetọn lẹ anademẹ po nukunpedomẹgo he sọgbe po. Paulu wlan dọmọ: “Eyin mẹde ma wleawudai na etọn titi lẹ, humọ na owhédo etọn lọsu lẹ, e mọ́n yise lọ, e sọ ylan hú mayisenọ.” (1 Timoti 5:8) Hogbe huhlọnnọ nankọtọn lẹ die! Hinhẹn azọngban towe di taidi awuwlenanutọ de, he bẹ nukunpedo nuhudo agbasa tọn, gbigbọ tọn, po numọtolanmẹ ovi towe lẹ tọn po hẹn, yin lẹblanulọkẹyi po azọngban gbẹtọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn de po. Biblu wleawuna nunọwhinnusẹ́n lẹ he sọgan gọalọna mẹjitọ lẹ nado wleawuna lẹdo ayajẹ tọn de na ovi yetọn lẹ. Lẹnnupọndo delẹ to ehelẹ mẹ ji.
17. Etẹwẹ yin dandannu lọ eyin ovi towe lẹ dona tindo osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn to ayiha yetọn lẹ mẹ?
17 Zé apajlẹ dagbe de dai. Mẹjitọ Islaelivi lẹ yin gbedena dọmọ: “Hiẹ nasọ yí sọwhiwhe do plọn [ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ] ovi towe lẹ, bosọ dọhó yetọn whenuena hiẹ sinai to owhé towe gbè, podọ whenuena hiẹ to zọnlinzin to aliho ji, podọ to whenuena hiẹ mlọnai, podọ to whenuena hiẹ fọ́n tite.” Mẹjitọ lẹ dona nọ plọn nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn ovi yetọn lẹ. Ṣigba ayinamẹ ehe yin hihodo gbọn hogbe ehe dali dọmọ: “Podọ ohó helẹ, he yẹn degbena we to egbehe, na tin to ayiha towe ji.” (Deutelonomi 6:6, 7) Mọwẹ, mẹjitọ lẹ ma sọgan namẹ nuhe yé ma tindo gba. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dona yin zínzín do ayiha mìtọn mẹ whẹ́ eyin mì jlo dọ yé ni yin kinkan do ayiha ovi mìtọn lẹ tọn ji.—Howhinwhẹn lẹ 20:7; yijlẹdo Luku 6:40 go.
18. To owanyi didohia mẹ, nawẹ Jehovah zé apajlẹ dagbe hugan lọ dai na mẹjitọ lẹ gbọn?
18 Na jide owanyi towe tọn. To baptẹm Jesu tọn whenu, Jehovah lá dọmọ: “Hiẹ wẹ Ovi yiwanna ṣie; hiẹ mẹ yẹn yin homẹhunnọ [te] tlala.” (Luku 3:22) Jehovah gbọnmọ dali do kẹalọyi Visunnu etọn, bo do alọkẹyi etọn hia podọ na jide owanyi Etọn tọn po awubibọ po. Jesu to godo mẹ dọna Otọ́ etọn dọmọ: “Hiẹ yiwanna mi jẹnukọnna jijọ aihọn tọn.” (Johanu 17:24) Enẹwutu, taidi mẹjitọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn lẹ, na ovi towe lẹ dohia agbasa tọn po hodidọ tọn po heyin owanyi towe tọn na yé—podọ nọ basi ehe gbọzangbọzan. Nọ flin to whepoponu dọ “owanyi nọ hẹn omẹ dote.”—1 Kọlintinu lẹ 8:1.
19, 20. Etẹwẹ mẹplọnlọ dido ovi lẹ go bẹhẹn, podọ nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan mọaleyi sọn apajlẹ Jehovah tọn mẹ gbọn?
19 Mẹplọnlọ. Biblu zinnudo nujọnu-yinyin wanyina mẹplọnlọ tọn ji. (Howhinwhẹn lẹ 1:8) Na jide tọn mẹjitọ he gbẹ azọngban yetọn nado deanana ovi yetọn lẹ dai todin na dibla pannukọn kọdetọn ahunhẹnnamẹ tọn lẹ to sọgodo. Ṣogan mẹjitọ lẹ sọ yin nugbẹna sọta yìyì awa awetọ ji zẹjlẹgo. “Mí otọ́ lẹ,” wẹ Paulu wlan, “mì hẹn homẹgblena ovi mìtọn lẹ blo, na yé nikaa gblehomẹ.” (Kọlọsinu lẹ 3:21) Mẹjitọ lẹ dona dapana nugbẹna ovi yetọn lẹ zẹjlẹgo kavi nọ basi dọvọdọ nuṣiwa yetọn lẹ tọn whẹwhẹ podọ nọ mọhodọ do vivẹnudido yetọn lẹ go.
20 Jehovah Jiwheyẹwhe, Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn, zé apajlẹ lọ dai to mẹplọnlọ dido mẹgo mẹ. Wọhẹ etọn ma nọ zẹjlẹgo pọ́n gbede gba. “Yẹn na yí whẹdida do doplọnlọ ogo we, bo [ma] na jo we do masayahẹ lala gba,” wẹ Jiwheyẹwhe dọna omẹ etọn lẹ. (Jẹlemia 46:28) Mẹjitọ lẹ dona hodo apajlẹ Jehovah tọn to ninọmẹ ehe mẹ. Mẹplọnlọ he zẹ oba he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe go kavi he zẹ lẹndai wiwọhẹmẹ po mẹpinplọn po tọn go na jide tọn na hẹn homẹgblemẹ.
21. Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan yọnẹn eyin mẹplọnlọdomẹgo yetọn yin kọdetọn dagbenọ gbọn?
21 Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan wagbọn do yọnẹn eyin mẹplọnlọdomẹgo yetọn tindo kọdetọn dagbe? Yé sọgan kanse yede, ‘Etẹwẹ mẹplọnlọdomẹgo ṣie wadotana?’ E dona plọnnumẹ. Ovi towe dona mọnukunnujẹ nuhewutu mẹplọnlọ lọ do yin nina go. Mẹjitọ lẹ sọ dona yin ahunmẹduna dogbọn kọdetọn wọhẹ yetọn tọn dali. Nugbo, dibla yin ovi lẹpo to bẹjẹeji etọn wẹ na gblehomẹ na mẹplọnlọdomẹgo wutu. (Heblu lẹ 12:11) Ṣigba mẹplọnlọdomẹgo ma dona hẹn ovi de tindo numọtolanmẹ obu tọn kavi yinyin gbigbẹdai kavi nina ẹn linlẹn lọ dọ e ylan to jọwamọ liho gba. Jẹnukọnna wiwọhẹ omẹ etọn lẹ, Jehovah dọmọ: “Hiẹ dibu blo, . . . na yẹn tin to de we.” (Jẹlemia 46:28) Mọwẹ, wọhẹ dona yin nina to aliho he mẹ ovi towe na tin-do numọtolanmẹ dọ hiẹ tin po emi po taidi mẹjitọ owanyinọ, po godonọnamẹtọ lẹ po.
“HONAMẸ WHINWHẸ́N LẸ” TINTINDO
22, 23. Nawẹ hiẹ sọgan tindo anademẹ he nuhudo tin na lọ nado wleawuna whẹndo ayajẹnọ gbọn?
22 Mí sọgan gọna pẹdido dọ Jehovah ko wleawuna azọnwanu he mí tindo nuhudo etọn lẹ nado wleawuna whẹndo ayajẹnọ de. Ṣigba tintindo azọnwanu lọ lẹ poun ma ko pe gba. Mí dona plọn nado yí yé zan ganji. Di dohia, họgbátọ de sọgan wleawuna aṣa he ylan lẹ to aliho he mẹ e nọ yí azọnwanu etọn lẹ zan do mẹ. E sọgan ṣi delẹ zan pete. To ninọmẹ mọnkọtọn lẹ glọ, yọnbasi lọ tin dọ aliho nuyiwa etọn tọn sọgan dekọtọndo ohọ̀ he ma yọ́n gbigbá mẹ. Mọdopolọ, hiẹ sọgan yọ́n aṣa ylankan lẹ he lin biọ whẹndo towe mẹ. Delẹ sọgan ko ze yonu sinai pete bo na vẹawu nado diọ. Nalete, hodo ayinamẹ Biblu tọn: “Na nuyọnẹntọ nido sè, bosọ sudeji to nupinplọn mẹ; podọ na zinzintọ nido yijẹ hónamẹ whinwhẹ́n lẹ kọ̀n.”—Howhinwhẹn lẹ 1:5.
23 Hiẹ sọgan tindo anademẹ azọ́nyinyọnẹn tọn gbọn zinzindonukọn nado yí oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn zan dali. Tin to aṣeji hlan nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ he gando gbẹzan whẹndo tọn go, podọ basi vọjlado to fie nuhudo tin te lẹ. Doayi Klistiani he whẹ́n lẹ he nọ zé apajlẹ dagbe dai taidi alọwlemẹ lẹ po mẹjitọ lẹ po go. Dọho hẹ yé. To popolẹpo mẹ, dọ nuduahunmẹnamẹ towe lẹ na Jehovah to odẹ̀ mẹ. (Psalm 55:22; Filippinu lẹ 4:6, 7) E sọgan gọalọna we nado duvivi gbẹzan whẹndo ayajẹnọ de he gbògbéna ẹn tọn.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Dodonu Owe wiwe tọn dopo kẹdẹ lọ na gbẹdai he kẹalọyi alọwle vivọbasi wẹ “ogalilọ”—kọndopọ zanhẹmẹ tọn to alọwle godo.—Matiu 19:9.
TẸ́N OYỌNẸN TOWE PỌ́N
Nawẹ nugbonọ-yinyin, hodọdopọ, yẹyi, po sisi po nọ yidogọna alọwle ayajẹnọ de gbọn?
To aliho tẹlẹ mẹ wẹ mẹjitọ lẹ sọgan hẹn ovi yetọn lẹ tindo jide owanyi yetọn tọn?
Ninọmẹ tẹlẹ wẹ mẹplọnlọdomẹgo he sọgbe bẹhẹn?
[Yẹdide to weda blebu ji to weda 147]