Jiwheyẹwhe Nọ Penukundo Yọnhonọ lẹ Go
E MA yin nupaṣamẹ dọ nuyiwahẹmẹ agọ̀ sọta yọnhonọ lẹ gbayipe to egbehe. Sọn ojlẹ dindẹn die, Biblu dọ dọdai dọ to ‘azán godo tọn’ aihọn he ma nọ dibusi Jiwheyẹwhe ehe tọn lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ na yin “owanyi na yede tọ́, . . . matin owanyi hẹnnumẹ tọn.” (2 Timoti 3:1-3) Sọgbe hẹ dọdai Biblu tọn, owanyi enẹ to bubusẹ taun to egbehe.
To vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ na mẹhe nọ sayana yọnhonọ lẹ, Jehovah Jiwheyẹwhe nọ yí nukun nuhọakuẹ tọn do pọ́n mẹhe tindo mẹhowhe to ota lẹ bosọ nọ penukundo yé go. Pọ́n lehe Biblu do ehe hia do.
“Whẹdatọ Asuṣiọsi lẹ Tọn”
Mẹtọnhopọn Jehovah Jiwheyẹwhe tọn na yọnhonọ lẹ yin didohia hezeheze to Owe-wiwe Heblu tọn lẹ mẹ. Di apajlẹ, to Psalm 68:5 mẹ, Davidi ylọ Jiwheyẹwhe dọ “whẹdatọ asuṣiọsi lẹ tọn,” mẹhe nọ saba yin yọnhonọ lẹ.a To lẹdogbedevomẹ Biblu tọn devo lẹ mẹ, hogbe lọ “whẹdatọ” yin lilẹdo “avùnlọyitọ,” “hihọ́-basinamẹtọ,” podọ “godonọnamẹtọ.” E họnwun dọ Jehovah nọ hò asuṣiọsi lẹ tọn pọ́n. Na nugbo tọn, Biblu dọ dọ eyin yé yin nuyiwahẹ to aliho agọ̀ mẹ, homẹgble etọn nọ jizò. (Eksọdusi 22:22-24) Asuṣiọsi lẹ—gọna yọnhonọ nugbonọ lẹpo—họakuẹ taun to nukun Jiwheyẹwhe po devizọnwatọ etọn lẹ po tọn mẹ. Howhinwhẹn lẹ 16:31 do pọndohlan Jehovah Jiwheyẹwhe po omẹ etọn lẹ tọn po hia to whenuena e dọmọ: “Jẹgbakun gigo tọn wẹ ota owhànọ, eyin yè mọ ẹn to aliho dodo tọn ji.”
E ma yin nupaṣamẹ dọ sisi didohia mẹhomẹ lẹ yin adà tangan de to osẹ́n he Jehovah na Islaeli mẹ. Islaelivi lẹ yin gbedena dọmọ: “Hiẹ na fọnṣite to ota owhànọ lọ nukọn, bo gbògbéna nukunmẹ omẹ yọnhonọ lọ tọn, hiẹ nasọ nọ dibusi Jiwheyẹwhe towe: yẹn wẹ OKLUNỌ lọ.” (Levitiku 19:32) Gbọnmọ dali, to Islaeli sisi didohia mẹhomẹ lẹ yin kinkọndopọ hẹ haṣinṣan mẹdetiti tọn hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe. Mẹde ma sọgan dọ dọ emi yiwanna Jiwheyẹwhe eyin e nọ yinuwa hẹ yọnhonọ lẹ to aliho agọ̀ mẹ.
Klistiani lẹ ma tin to Osẹ́n Mose tọn glọ. Etomọṣo, yé tin to “osẹ́n Klisti tọn” glọ, ehe nọ yinuwa sisosiso do walọyizan po jijọ yetọn po ji, gọna owanyi po mẹtọnhopọn po didohia mẹjitọ yetọn lẹ po yọnhonọ lẹ po. (Galatianu lẹ 6:2; Efesunu lẹ 6:1-3; 1 Timoti 5:1-3) Podọ Klistiani lẹ nọ do owanyi hia, e ma yin na yé yin gbedena nado wàmọ poun wutu gba, ṣigba na yé nọ yin whinwhàn sọn ahun mẹ wutu. “Mì nọ yiwanna mìnọzo tlala po ayiha wiwe po [kavi sọn ahun mẹ wá],” wẹ apọsteli Pita dotuhomẹna mí dọ.—1 Pita 1:22.
Devi Jakobu na mí whẹwhinwhẹ́n yinukọn dogọ nado nọ hò yọnhonọ lẹ tọn pọ́n. E wlan dọmọ: “Sinsẹ̀n wiwe magble to Jiwheyẹwhe Otọ́ nukọn wẹ ehe, nado nọ dla tọṣiọvi po asuṣiọsi lẹ po pọ́n to nukunbibia yetọn mẹ, podọ nado whlá ede madodiho sọn aihọn mẹ.” (Jakobu 1:27) Jakobu de nuagokun he hẹnmẹ lẹnnupọn de tọ́n. Nuhe e dọ lọ dohia mí lehe mẹvivẹ ehelẹ họakuẹ to nukun Jehovah tọn mẹ sọ.
Enẹwutu, e ma ko pé nado dapana nuyiwa hẹ yọnhonọ lẹ to aliho agọ̀ mẹ poun gba. Kakatimọ, mí dona do mẹtọnhopọn ahundopo tọn hia yé gbọn azọ́n dagbe lẹ wiwà na yé dali. (Pọ́n apotin lọ “Owanyi Didohia,” to weda 6-7.) Jakobu wlan dọmọ: “Yise matin azọ́n yin oṣiọ.”—Jakobu 2:26.
Homẹmimiọnna Yé “to Nukunbibia Yetọn Mẹ”
Nuagokun devo tin he mí sọgan desọn nuhe Jakobu dọ lẹ mẹ. Doayi e go dọ Jakobu dọna Klistiani lẹ nado penukundo asuṣiọsi lẹ go to “to nukunbibia yetọn mẹ.” Na taun tọn, hogbe Glẹki tọn lọ he yin lilẹdo “nukunbibia” zẹẹmẹdo ayimajai, awusinyẹnnamẹ, kavi yajiji he nọ dekọtọn sọn kọgbidinamẹ ninọmẹ gbẹzan mítọn tọn lẹ mẹ. Ayihaawe ma tin dọ susu yọnhonọ lẹ tọn wẹ nọ pehẹ ayimajai mọnkọtọn. Delẹ to yé mẹ tin to ṣokẹdẹ. Mẹdevo lẹ nọ mọ apọ̀ na dogbó yọnhowhe tọn lẹ wutu. Mẹhe tlẹ to mahẹ gigọ́ tindo to sinsẹ̀nzọn yetọn hlan Jiwheyẹwhe mẹ lẹ lọsu sọgan gbọjọ. Lẹnnupọndo apajlẹ Johnb tọn ji, he ko yí nugbonọ-yinyin do lá Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na owhe kande linlán, bo ko sọ yí owhe gbàn he gbọngodo lẹ zan to sinsẹ̀nzọn vonọtaun whenu-gigọ́ tọn mẹ. John he owhe etọn ko lán to 80 ji todin yigbe dọ to whedelẹnu emi nọ jẹflumẹ. E dọmọ: “N’nọ saba pọ́n godo hlan bo nọ flin nuṣiwa ṣie lẹ, ehe sù taun. Yẹn nọ to linlẹn gbọzangbọzan to ohò ṣie mẹ dọ n’sọgan ko wà dagbe humọ.”
Omẹ mọnkọtọn lẹ sọgan yin homẹmiọnna to yinyọnẹn mẹ dọ dile Jehovah tlẹ yin mẹpipe sọ, e ma nọ donukun pipé-yinyin sọn mí si gba. Mahopọnna dọ e yọ́n nuṣiwa mítọn lẹ, Biblu dọ gando ewọ go dọmọ: “Oklunọ E, mẹnu wẹ sọgan ṣite, eyin hiẹ, OKLUNỌ, na payiha ylando go?” (Psalm 130:3) Mọwẹ, Jehovah nọ pọnnu zẹ̀ nuṣiwa mítọn lẹ go bo nọ doayi nuhe tin to ahun mítọn mẹ go. Nawẹ mí wagbọn do yọ́n ehe?
Ahọlu Davidi, he yọ́n nuhe nuṣiwa po mapenọ-yinyin po yin ganji, yin gbigbọdo gbọn Jiwheyẹwhe dali nado wlan hogbe he bọdego helẹ, he yin kinkàndai to Psalm 139:1-3 mẹ dọmọ: “OKLUNỌ E, hiẹ ko dindona mi, bosọ yọ́n mi. Hiẹ yọ́n aisinsin ṣie po finfọnṣite ṣie po, hiẹ tunwun lẹndai ṣie to olá boboe. Hiẹ dindona omọ́ji ṣie po aimimlọn ṣie po, bosọ yin mẹyọndòna aliho ṣie lẹpo.” Tofi, hogbe he yin lilẹdo “dindona” to paa mẹ zẹẹmẹdo nado “jàn,” yèdọ kẹdẹdile glesi de nọ de ofló dovo nado pò likun dai do. To gbọdo glọ, Davidi na mí jide dọ Jehovah yọ́n lehe e na jàn nuwiwa mítọn lẹ bo hẹn azọ́n dagbe mítọn lẹ do oflin etọn mẹ do.
Otọ́ lẹblanunọ olọn mẹ tọn mítọn nọ flin—bosọ nọ yọ́n pinpẹn—azọ́n dagbe mítọn lẹ tọn dile e na dẹnsọ bọ mí gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan ẹn. Na nugbo tọn, Biblu dọ dọ nuyiwa mawadodo tọn wẹ e na yin to nukun etọn mẹ nado wọn azọ́n mítọn po owanyi he mí dohia na oyín etọn po.—Heblu lẹ 6:10.
“Onú Tintan lẹ Ko Juwayi”
Biblu dohia dọ nuhahun yọnhowhe tọn lẹ ma tin to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na gbẹtọvi lẹ mẹ gba. Kiki to whenuena mẹjitọ mítọn dowhenu tọn lẹ, yèdọ sunnu po yọnnu po tintan lọ, ṣiatẹ sọta Mẹdatọ yetọn wẹ nugandomẹgo ylankan yọnhowhe tọn lẹ lẹzun apadewhe gbẹzan gbẹtọvi tọn. (Gẹnẹsisi 3:17-19; Lomunu lẹ 5:12) Ehe ma na zindonukọn kakadoi gba.
Dile e ko yin nùdego do jẹnukọn, ninọmẹ ylankan susu he mí to pipehẹ to egbehe lẹ—gọna hùnyinylan do yọnhonọ lẹ go—yin ohia lọ dọ mí to gbẹnọ to ‘azán godo tọn’ aihọn ylankan ehe tọn lẹ mẹ. (2 Timoti 3:1) Lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado de nuyiwadomẹji ylando tọn lẹ sẹ̀, gọna kọdetọn ylankan yọnhowhe po okú po tọn lẹ. Biblu dọmọ: “Jiwheyẹwhe na . . . súnsún dasin lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ; okú ma nasọ tin ba, kavi awubla, kavi avi, mọ awufiẹsa ma na tin ba: na onú tintan lẹ ko juwayi.”—Osọhia 21:4.
To aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, awufiẹsa yọnhowhe tọn lẹ na lẹzun otàn. Mọ wẹ e nasọ yin do na nuhe dù hùnyinylan do yọnhonọ lẹ go. (Mika 4:4) Mẹhe tlẹ ko kú bo tin to oflin Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ na yin hinhẹn gọwá ogbẹ̀, na yelọsu nido tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi mẹ to aigba ji. (Johanu 5:28, 29) To ojlẹ enẹ mẹ, e na họnwun hugan gbede pọ́n dọ Jehovah Jiwheyẹwhe nọ penukundo, e ma yin yọnhonọ lẹ kẹdẹ go gba, ṣigba mẹhe nọ setonuna ẹn lẹpo.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Na nugbo tọn, e ma yin asuṣiọsi lẹpo wẹ yin yọnhonọ. Di apajlẹ, nugbo lọ dọ Jiwheyẹwhe nọ penukundo asuṣiọsi he yin jọja lẹ lọsu go yin didohia to Levitiku 22:13 mẹ.
b E ma yin yinkọ etọn jọnun gba.
[Apotin to weda 6]
Owanyi Didohia
To Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn, mẹho agun tọn lẹ nọ yin nukọntọ to nukunpipedo yọnhonọ lẹ go mẹ. Yé nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n tudohomẹnamẹ apọsteli Pita tọn dọmọ: “Mì nọ yìn lẹngbọpa Jiwheyẹwhe tọn he tin mì ṣẹnṣẹn.” (1 Pita 5:2) Yọnhonọ lẹ tọn hihopọn to aliho yọn-na-yizan lẹ mẹ yin apadewhe nukunpipedo lẹngbọpa Jiwheyẹwhe tọn go tọn. Ṣigba, etẹwẹ ehe sọgan zẹẹmẹdo?
E nọ biọ homẹfa podọ vlavo dlapọn po hodọdopọ họntọnjihẹmẹ tọn susu po nado yọ́n nuhudo yọnhonọ de tọn to gigọ́ mẹ. Vlavo yé tindo nuhudo alọgọ tọn to ahiwhiwhle gọna nuhẹn-do-wiweji, tẹnsisẹ wá opli Klistiani tọn lẹ, Biblu po owe Klistiani tọn lẹ po hihia, po onú susu devo lẹ po mẹ. To fidepope he e yọnbasi te, tito yọn-na-yizan he sọgan yin jidedego lẹ dona yin bibasi bo yin hihodo.c
Ṣigba, etẹwẹ sọgan yin wiwà eyin mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu yọnhonọ de to agun mẹ tin to ninọmẹ sinsinyẹn de mẹ, vlavo bo tindo nuhudo alọgọ tọn to akuẹzinzan-liho? Jẹnukọn whẹ́, e na yọ́n nado dindona eyin ovi lẹ kavi hẹnnumẹ devo lẹ tin he sọgan gọalọ. Ehe na sọgbe hẹ nuhe yin didọ to 1 Timoti 5:4 mẹ dọmọ: “Eyin asuṣiọsi de tindo ovi, kavi ovivi de, gbọ yé ni plọn nado do azọ́n ovi tọn hia to owhé yetọn gbè whẹ́, na yé nisọ nọ sú dagbehọ mẹjitọ yetọn lẹ: na enẹ wẹ yọ́n, bosọ yin alọkẹyi to Jiwheyẹwhe nukọn.”
E sọgan yindọ yọnhonọ lọ tindo nuhudo alọgọ tọn nado yọnẹn eyin ewọ sọgan ze yinkọ dai nado mọaleyi sọn awuwledainanu he gandudu ko hẹn tin-to-aimẹ de mẹ. Vlavo mẹdelẹ to agun lọ mẹ na penugo nado gọalọ. Eyin alọgọ wunmẹ ehelẹ depope ma tin-to-aimẹ, mẹho agun tọn lẹ sọgan dindona eyin yọnhonọ lọ jẹ nado mọ alọgọ agun tọn yí. To whẹho delẹ mẹ, dotẹnmẹ ehe yin nina to agun owhe kanweko tintan whenu tọn mẹ, na apọsteli Paulu kanwehlan azọ́nwatọgbẹ́ etọn Timoti dọmọ: “A dike yè yí asuṣiọsi de do ogbẹ́ lọ mẹ blo, adavo e pé omẹ owhe kandeko-vi, bosọ yin yọnnu asu doponọ dai, mẹhe yè dọho etọn to azọ́n dagbe mẹ; eyin e ko pọ́n ovi lẹ go, eyin e ko yí jonọ do whégbè, eyin e ko klọ́ afọ mẹwiwe lẹ tọn, eyin e ko gọalọna nukunbibianọ lẹ, yin e yindọ e ko yí sọwhiwhe do dómọna azọ́n dagbe lẹpo.”—1 Timoti 5:9, 10.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
c Na nudọnamẹ dogọ, pọ́n hosọ lọ “Prendre soin des personnes âgées—un défi pour le chrétien,” to zinjẹgbonu 15 juillet 1988 Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn [Flansegbe] tọn mẹ.
[Yẹdide to weda 5]
Dọlka penukundo asuṣiọsi agbátọnọ lẹ go.—Owalọ lẹ 9:36-39