“Mẹde Ma Dọho Domọ Gbede”
“Yemẹpo sọ dekunnuna ẹn, awú sọ to yé ji na ohó ojọmiọn tọn he to tintọ́n sọn onù etọn mẹ.”—LUKU 4:22.
1, 2. (a) Etẹwutu awhàngán heyin didohlan nado wle Jesu lẹ lẹkọ asigbá-alọgbá? (b) Etẹwẹ dohia dọ e mayin awhàngán lọ lẹ kẹdẹ ji wẹ nuplọnmẹ Jesu tọn yinuwado?
AWHÀNGAN lọ lẹ gboawupo nado hẹn azọndenamẹ yetọn di. Yé yin didohlan nado wle Jesu Klisti, ṣigba yé lẹkọ asigbá-alọgbá. Yẹwhenọ daho lẹ po Falesi lẹ po jlo na yọ́n nuhe zọ́n: “Etẹwutu mì ma hẹn ẹn wá?” Na nugbo tọn, etẹwutu wẹ awhàngán lọ lẹ ma wle dawe he ma tlẹ na dú zingidi depope de? Awhàngán lọ lẹ gblọn dọmọ: “Mẹde ma dọho domọ gbede.” Nuplọnmẹ Jesu tọn duto yé ji sọmọ bọ yé ma tindo huhlọn depope nado wle dawe jijọhonọ ehe.a—Johanu 7:32, 45, 46.
2 E mayin awhàngán enẹlẹ kẹdẹ ji wẹ nuplọnmẹ Jesu tọn yinuwado gba. Biblu dọna mí dọ gbẹtọ lẹ nọ wá to sọha susugege mẹ kiki nado se hodidọ etọn poun. “Ohó ojọmiọn tọn he to tintọ́n sọn onù etọn mẹ” hẹn awuji tòmẹnu etọn lẹ. (Luku 4:22) Whlasusu wẹ e dọho sọn tọjihun de mẹ hlan gbẹtọgun daho he pli do Ohù Galili tọn tó lẹ. (Malku 3:9; 4:1; Luku 5:1-3) To ojlẹ dopo mẹ, “agundaho lẹ” nọ̀ e dè na azán susu, bo ma tlẹ dùnú.—Malku 8:1, 2.
3. Whẹwhinwhẹ́n tangan tẹ wutu wẹ Jesu yin mẹplọntọ ayidego de?
3 Etẹwẹ hẹn Jesu yin mẹplọntọ ayidego de? Owanyi wẹ yin whẹwhinwhẹ́n tangan lọ.b Jesu yiwanna nugbo he e plọnmẹ lẹ bosọ yiwanna mẹhe e plọn lẹ. Ṣigba Jesu sọ tindo nugopipe vonọtaun to aliho mẹpinplọn tọn kọdetọn dagbenọ lẹ yiyizan mẹ. To hosọ oplọn tọn he tin to zinjẹgbonu ehe mẹ lẹ mẹ, mí na dọhodo delẹ to aliho kọdetọn dagbenọ he e yizan lẹ mẹ ji gọna lehe mí sọgan hodo apajlẹ etọn do.
Hodidọ Etọn lẹ Bọawu Bosọ Họnwun
4, 5. (a) Etẹwutu Jesu yí hogbe he họnwun lẹ zan to mẹpinplọn etọn mẹ, podọ etẹwẹ yin vonọtaun gando nugbo lọ go dọ e wàmọ? (b) Nawẹ Yẹwhehodidọ Osó ji tọn yin apajlẹ aliho he bọawu he mẹ Jesu nọ plọnmẹ te tọn de gbọn?
4 E mayin nuyọyọ na mẹhe yì wehọmẹ taun lẹ nado yí hogbe he todoaitọ yetọn lẹ ma sọgan mọnukunnujẹemẹ lẹ zan. Ṣigba eyin mẹdevo lẹ ma sọgan mọnukunnujẹ nuhe mí dọ lẹ mẹ, nawẹ yé na mọaleyi sọn oyọnẹn mítọn mẹ gbọn? Taidi mẹplọntọ de, Jesu ma nọ dọ nuhe gbẹtọ lẹ ma sọgan mọnukunnujẹemẹ lẹ pọ́n gbede. Lẹnnupọndo lehe hogbe he e sọgan ko yizan lẹ na sù sọ do ji. Ṣogan, mahopọnna oyọnẹn gbloada etọn, todoaitọ etọn lẹ tọn wẹ e hò pọ́n, e mayin edetiti tọn gba. E yọnẹn dọ susu yetọn “gbọ̀agba nupinplọn tọn, bosọ yin gbẹtọ wunvinọ.” (Owalọ lẹ 4:13) Nado biọ ahun yetọn mẹ, e yí hogbe he omẹ mọnkọtọn lẹ sọgan mọnukunnujẹemẹ lẹ zan. Hogbe lọ lẹ sọgan ko bọawu, ṣigba nugbo lọ lẹ do oyọnẹn po wuntuntun susu po hia.
5 Di apajlẹ, gbadopọnna Yẹwhehodidọ Osó ji tọn, heyin kinkàndai to Matiu 5:3–7:27 mẹ. Vlavo nukunwhiwhe 20 nkọtọn poun wẹ Jesu yí do dọ hodidọ enẹ. Ṣogan, nuplọnmẹ etọn lẹ siso, bo yì adọ̀ whẹho taidi ayọdide, gbẹdai, po ojlo agbasanu lẹ tọn po ji tlọlọ. (Matiu 5:27-32; 6:19-34) Etomọṣo, hogbe gbóogbó kavi dehe doglẹ depope matin to e mẹ. Na nugbo tọn, vlavo wẹ hogbe de na tlẹ tin to e mẹ he ovivu de ma sọgan mọnukunnujẹemẹ po awubibọ po! Abajọ “avò vò gbẹtọ lẹ”—he vlavo bẹ glesi, lẹngbọhọtọ, po whèhutọ susu po hẹn—do nuplọnmẹ etọn go to whenuena e dotana ẹn!—Matiu 7:28.
6. Na apajlẹ dopo lehe Jesu dọ hodidọ he bọawu ṣigba he gọ́ na zẹẹmẹ lẹ do tọn.
6 Jesu nọ saba dọ nuhe bọawu ṣigba he tindo zẹẹmẹ taun lẹ to hodidọ he ma dite bo họnwun lẹ mẹ. To ojlẹ de mẹ he owe zinjẹgbonu lẹ ma ko tin, e zín nudọnamẹ etọn do ahun po ayiha todoaitọ etọn lẹ tọn po mẹ sisosiso. Doayi apajlẹ delẹ go: “Mẹde ma sọgan sẹ̀n Oklunọ awe gba: . . . mìwlẹ ma sọgan sẹ̀n Jiwheyẹwhe po Mamọni po gba.” “Mì dawhẹ blo, na mì [nikaa] yin mẹdawhẹna.” “Gbọn sinsẹ́n yetọn mẹ wẹ mì na yọ́n yé te.” “Yé he to gángán ma tindo nuwhedo na [azọ̀nhẹngbọtọ] gba, adavo yé he to azọ̀njẹ lẹ.” “Mẹhe ze ohí lẹpo wẹ na dọ̀n po ohí po.” “Mì yí nuhe yin Sesali tọn hlan Sesali, podọ nuhe yin Jiwheyẹwhe tọn hlan Jiwheyẹwhe.” “Nado namẹ do [ayajẹ] hú nado mọyi.”c (Matiu 6:24; 7:1, 20; 9:12; 26:52; Malku 12:17; Owalọ lẹ 20:35) Kakajẹ egbehe, to diblayi owhe 2 000 godo he Jesu dọ yé, hodidọ huhlọnnọ enẹlẹ gbẹsọ nọ yin finflin po awubibọ po.
Kanbiọ lẹ Yiyizan
7. Etẹwutu Jesu nọ kàn kanbiọ lẹ se?
7 Jesu yí kanbiọ lẹ zan tlala. E nọ saba wàmọ eyin nuagokun lọ didọna todoaitọ etọn lẹ tlọlọ poun na tlẹ yá hugan. Etẹwutu e nọ wá kàn kanbiọ lẹ se lo? To whedelẹnu, e nọ yí kanbiọ dodinnanu tọn lẹ zan nado hùngona ayilinlẹn mẹhe jẹagọdo e lẹ tọn, bo nọ gbọnmọ dali bọnùdo na yé. (Matiu 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Ṣigba to nujijọ susu mẹ, Jesu yí sọwhiwhe do kàn kanbiọ lẹ se nado dọ nugbo lẹ, nado dike todoaitọ etọn lẹ ni dọ nuhe tin to ahun yetọn lẹ mẹ, podọ nado fọ́n nulẹnpọn devi etọn lẹ tọn dote bo plọnazọn yé. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ awe, he bẹ apọsteli Pita hẹn.
8, 9. Nawẹ Jesu yí kanbiọ lẹ zan nado hẹn Pita wá tadona he sọgbe lọ kọ̀n do whẹho takuẹ tẹmpli mẹ tọn súsú ji gbọn?
8 Tintan, flin ojlẹ he mẹ takuẹ-ṣinyantọ lẹ kanse Pita eyin Jesu ko sú takuẹ tẹmpli mẹ tọn.d Pita, he nọ wlá to whedelẹnu gblọn dọ: “Mọwẹ.” Ṣigba to ojlẹ vude godo, Jesu yihojlẹdohogo hẹ ẹ dọ: “Simọni, etẹwẹ hiẹ lẹn? Mẹnu si wẹ ahọlu aihọn mẹ tọn lẹ nọ yí [dèkuẹ kavi takuẹ] te? Sọn ovi yelọsu tọn lẹ si, kavi sọn jonọ lẹ si? Whenuena ewọ dọmọ, Sọn jonọ lẹ si wẹ, Jesu sọ dọ hlan ẹn, dọmọ, Be whenẹnu ovi lẹ gán.” (Matiu 17:24-27) Nuagokun kanbiọ Jesu tọn lẹ dona ko họnwun hlan Pita. Naegbọn e yinmọ?
9 To azán Jesu tọn gbè, hagbẹ whẹndo gandutọ tọn lẹ vò sọn takuẹ súsú mẹ. Enẹwutu, taidi Visunnu dopo akàn Ahọlu olọn mẹ tọn he nọ yin sinsẹ̀n-basi hlan to tẹmpli lọ mẹ tọn, Jesu ma dona sú takuẹ lọ dandan gba. Doayi e go dọ kakati nado dọ gblọndo he sọgbe lọ na Pita poun, Jesu gbọn sọwhiwhe dali yí kanbiọ lẹ zan po kọdetọn dagbe po nado gọalọna Pita nado wá tadona he sọgbe lọ kọ̀n—podọ vlavo nado gọalọna ẹn nado mọdọ emi dona nọ lẹnnupọn ganji whẹpo do dọho.
10, 11. Nawẹ Jesu yinuwa do to whenuena Pita sán otó dawe de tọn to zánmẹ Juwayi owhe 33 W.M., podọ nawẹ ehe dohia dọ Jesu yọ́n nujọnu-yinyin kanbiọ lẹ tọn gbọn?
10 Apajlẹ awetọ bẹ nujijọ de he wá aimẹ to zánmẹ Juwayi owhe 33 W.M. hẹn, to whenuena gbẹtọgun bẹwlunọ lẹ wá nado wle Jesu. Devi lẹ kanse Jesu eyin yé ni hoavùn do ota etọn mẹ. (Luku 22:49) Pita ma nọtepọn gblọndo gba, ṣigba sán otó dawe de tọn po ohí po (vlavo Pita sọgan ko lẹn nado gbleawuna ẹn hugan mọ). Pita yinuwa to aliho he jẹagọdo ojlo ogán etọn tọn mẹ, na Jesu ko wleawufo nado ze ede jo. Nawẹ Jesu yinuwa gbọn? Po sọwhiwhe po, e kàn kanbiọ atọ̀n se Pita dọmọ: “Kọfo he Otọ́ ṣie na mi, be yẹn ma na nù in wẹ?” “Hiẹ lẹn dọ yẹn ma sọgan vẹ̀ Otọ́ ṣie, bọ e na do hú awhànpa angẹli lẹ tọn wiawe yèdọ hlan mi? Whenẹnu nawẹ Owe wiwe lẹ na di do, dọ le wẹ e mananọma yin?”—Johanu 18:11; Matiu 26:52-54.
11 Lẹnnupọndo kandai enẹ ji na ojlẹ vude. Jesu, he gbẹtọgun he to adánji de lẹdo, yọnẹn dọ okú etọn ko sẹpọ podọ yinkọ Otọ́ etọn tọn kiklọwé po whlẹngán whẹndo gbẹtọvi tọn po tin to abọ́ etọn ji. Ṣogan, e yí ojlẹ enẹ zan to afọdopolọji nado dó nugbo titengbe lẹ do ayiha mẹ na Pita gbọn kanbiọ lẹ yiyizan dali. Be e ma họnwun dọ Jesu yọ́n nujọnu-yinyin kanbiọ lẹ tọn ya?
Hójijlẹ He Họnwun Lẹ
12, 13. (a) Etẹwẹ hójijlẹ yin? (b) Nawẹ Jesu yí hójijlẹ zan nado zinnudo nululu he tin to homọdọdo nuṣiwa flinflin mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn go ji gbọn?
12 To lizọnyizọn etọn mẹ, Jesu nọ saba yí aliho mẹpinplọn tọn kọdetọn dagbenọ devo zan—enẹwẹ hójijlẹ. Ehe nọ yin bibasi sọn ojlo mẹ wá nado zinnudonuji. Po hójijlẹ po, Jesu nọ wleawuna yẹdide apọ̀nmẹ tọn he ma nọ yawu yin jiwọn e go lẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ vude.
13 To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn mẹ, to whenue Jesu to nùzindo nuhudo lọ ‘ma nado dawhẹna’ mẹdevo lẹ ji, e dọmọ: “Etẹwutu wẹ hiẹ to núyọ he tin to nukun mẹmẹsunnu towe tọn mẹ pọ́n, ṣigba hiẹ ma lẹn atinpo he tin to nukun hiẹ lọsu tọn mẹ tọn pọ́n?” (Matiu 7:1-3) Be a sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ ya? Mẹhe nọ yawu mọhodọdomẹgo de dọ dọ emi na de núyọ tata de sọn “nukun” mẹmẹsunnu etọn tọn ji. Nuhe dọ homọdọdomẹgotọ lọ te wẹ yindọ mẹmẹsunnu etọn ma mọnukunnujẹ whẹho lẹ mẹ ganji nado dawhẹ he sọgbe gba. Ṣigba “atinpo” de—yèdọ dòtin kavi atin he yè do nọ gla họ̀ta ko hẹn nugopipe whẹdida homọdọdomẹgotọ lọ lọsu tọn tindo oblọ. Aliho ayidego tọn nankọ die nado zinnudo lehe e yin nululu nado mọhodọdo nuṣiwa flinflin mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn go to whenuena mílọsu lẹ sọgan tindo nuṣiwa sinsinyẹn lẹ ji do sọ!
14. Etẹwutu hodidọ Jesu tọn lẹ gando jẹhli de húhúsẹ po kanklosọpoawenọ de zize mì po go do yin hójijlẹ he tindo huhlọn taun de?
14 To nujijọ devo whenu, Jesu gblewhẹdo Falesi lẹ taidi ‘alihiamẹtọ nukuntọ́nnọ, he nọ tẹnpọn nado hú jẹhli sẹ ṣigba nọ ze kanklosọpoawenọ mì.’ (Matiu 23:24) Hójijlẹ huhlọnnọ de wẹ ehe yin. Etẹwutu? Vogbingbọn he tin to jẹhli pẹvi de po kanklosọpoawenọ, heyin dopo to kanlin he klo hugan heyin yinyọnẹn to ojlẹ Jesu tọn mẹ po ṣẹnṣẹn klo taun. E yin sọha-yina dọ jẹhli livi-livi donu 70 wẹ na nọpọ́ do pẹnzin sọ kanklosọpoawenọ jlẹmẹ dopo! Humọ, Jesu yọnẹn dọ Falesi lẹ nọ yí avọ̀ do hú ovẹn yetọn. Yé mẹhe nọ tẹdo osẹ́n go gligli enẹlẹ nọ wàmọ ma nado mì jẹhli dopo, bo gbọnmọ dali wé to hùnwhẹ-liho. Ṣogan to yẹhiadonu-liho, yé nọ mì kanklosọpoawenọ he sọ yin kanlin mawé ga. (Levitiku 11:4, 21-24) Nuhe Jesu to didọ họnwun. Falesi lẹ nọ gbọn sọwhiwhe dali setonuna nubiọtomẹsi he whè hugan Osẹ́n tọn lẹ, ṣigba yé nọ gbẹkọ whẹho he pẹnzin lẹ go—heyin ‘whẹdida dodo, lẹblanu, po nugbonọ-yinyin po.’ (Matiu 23:23) Jesu hùngona gbẹtọ wunmẹ he yé yin hezeheze!
15. Nuplọnmẹ tẹlẹ wẹ Jesu plọnmẹ gbọn hójijlẹ yiyizan dali?
15 To lizọnyizọn etọn blebu whenu, Jesu yí hójijlẹ zan pludopludo. Lẹnnupọndo apajlẹ delẹ ji. “Yise [he whè] di okún mutaldi tọn dopo” sọgan sẹtẹn na osó de—e na ko sinyẹn taun dọ Jesu ni mọ aliho devo nado zinnudeji dọ yise pẹvi tlala de tlẹ sọgan wà nususu dotana. (Matiu 17:20) Kanklosọpoawenọ he to tintẹnpọn nado jugbọn odò yẹnvi he nọ tọ̀avọ de tọn mẹ—enẹ do lehe e nọ sinyẹnawu sọ na adọkunnọ de he to tintẹnpọn nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe ṣigba sọ tẹdo aliho gbẹzan yanwle agbasanu bibẹpli tọn go to ojlẹ dopolọ mẹ hia. (Matiu 19:24) Be hogbe nuyijlẹdonugo tọn he Jesu yizan ganji lẹ po nugopipe etọn nado yí hogbe vude do wà nususu dotana po ma paṣa we ya?
Hoyijlẹdohogo Kannukannu Tọn
16. Aliho tẹmẹ wẹ Jesu nọ saba yí nugopipe apọ̀nmẹ tọn etọn zan te?
16 Po ayiha pipé etọn po, Jesu yọnazọ́n taun to hoyiyijlẹdohogo kannukannu hẹ gbẹtọ lẹ mẹ. Etomọṣo, e ma ṣì nugopipe ehe zan pọ́n gbede. To mẹpinplọn etọn mẹ, e nọ saba yí nugopipe apọ̀nmẹ tọn etọn zan nado nọgodona nugbo lọ. E nọ yí nulẹnpọn huhlọnnọ lẹ zan to whedelẹnu nado gbẹ́ whẹsadokọnamẹ lalo agọjẹdomẹtọ sinsẹ̀n tọn etọn lẹ tọn. Whlasusu, e yí hoyijlẹdohogo kannukannu tọn zan nado sọgan plọn devi etọn lẹ nuplọnmẹ titengbe lẹ. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe Jesu yí nugopipe ehe zan po azọ́nyinyọnẹn po do.
17, 18. Hoyijlẹdohogo huhlọnnọ tẹwẹ Jesu yizan nado gbẹ́ whẹsadokọnamẹ agọ̀ Falesi lẹ tọn dai?
17 Lẹnnupọndo whenue Jesu hẹnazọngbọna dawe he tindo gbigbọ aovi tọn bosọ yin nukuntọ́nnọ po unbọpẹnnọ po ji. To whenuena Falesi lẹ se gandego, yé dọmọ: “Dawe he ma yàn lẹgba lẹ jẹgbonu gba, adavo gbọn Beẹzẹbuli [Satani] ogán aovi lẹ tọn dali.” Doayi e go dọ Falesi lẹ yigbe dọ nuhudo tin na huhlọn he hugan gbẹtọvi tọn nado yàn aovi Satani tọn lẹ jẹgbonu. Ṣigba, nado glọnalina gbẹtọ lẹ ma nado yise to Jesu mẹ, yé dọ dọ huhlọn Satani tọn wẹ e yizan. To didohia dọ yé ma ko lẹnnupọndo nudindọn yetọn ji ganji nado wá tadona lẹnpọn dagbe tọn de kọ̀n mẹ, Jesu gblọn dọmọ: “Ahọludu depope he klan do ede ji, yè hẹn ẹn wá vọjẹ; podọ tòdaho depope kavi owhé he sọ klan do ede ji, ma na nọte gba. Eyin Satani yàn Satani jẹgbonu, e klan do ede ji; be nawẹ ahọludu etọn na nọte do?” (Matiu 12:22-26) Nuhe dọ Jesu te wẹ yindọ: ‘Eyin yẹn yin nuyizan Satani tọn dile mì dọ do, bo to nuhe Satani ko wà lẹ hẹngble, to whelọnu lo, Satani na to nuyiwa sọta ojlo ede tọn lẹ bo nasọ jai to madẹnmẹ.’ Hoyijlẹdohogo huhlọnnọ he to kannukannu nankọ die, e mayin mọwẹ ya?
18 Jesu yihojlẹdohogo yinukọn dogọ do whẹho ehe ji. E yọnẹn dọ delẹ to Falesi lẹ lọsu mẹ ko yàn aovi lẹ jẹgbonu. Enẹwutu, e kàn kanbiọ he bọawu ṣigba he sọwhán yé de se dọmọ: “Eyin yẹn gbọn Beẹzẹbuli dali yàn aovi lẹ jẹgbonu, mẹnu dali wẹ visunnu [kavi devi] mìtọn lẹ ka to yé yàn jẹgbonu gbọn?” (Matiu 12:27) To linlẹn de mẹ, nuhe dọ Jesu te wẹ yindọ: ‘Eyin yẹn yàn aovi lẹ jẹgbonu gbọn huhlọn Satani tọn gblamẹ nugbonugbo, to whelọnu lo, huhlọn dopolọ glọ wẹ devi mìtọn lẹ to nuyiwa te.’ Etẹwẹ Falesi lẹ sọgan dọ? Yé ma na yigbe gbede dọ devi yetọn lẹ to nuyiwa to huhlọn Satani tọn glọ. Po hoyijlẹdohogo kannukannu tọn po, Jesu do lẹnpọn matindo owhẹ̀ heyin sisadokọna ẹn tọn hia.
19, 20. (a) Aliho dagbe tẹmẹ wẹ Jesu yí hodidọ he to kannukannu zan te? (b) Nawẹ Jesu yí aliho hoyijlẹdohogo ‘nẹmunẹmu wẹ’ tọn zan to gbeyiyi hlan obiọ devi etọn lẹ tọn nado plọn yé lehe yé na nọ hodẹ̀ do mẹ gbọn?
19 Gbọnvona hoyijlẹdohogo yiyizan nado bọnùdo na agọjẹdomẹtọ etọn lẹ, Jesu sọ yí hodidọ he to kannukannu bo dutomẹji lẹ zan nado plọnmẹ nugbo tulinamẹ po awumiọnnamẹ tọn lẹ po gando Jehovah go. Whlasusu wẹ e yí nuhe sọgan yin yiylọdọ hoyijlẹdohogo ‘nẹmunẹmu wẹ’ tọn zan, bo gọalọna todoaitọ etọn lẹ nado yinukọn sọn nugbo he yé ko jẹakọhẹ lẹ mẹ biọ nujikudo dogọ tintindo mẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ awe poun.
20 To whenuena e to gbeyi hlan obiọ devi etọn lẹ tọn nado plọn yé lehe yé na nọ hodẹ̀ do, Jesu dọ oló dawe de he ‘linsinsinyẹn adọgbigbo tọn’ etọn to godo mẹ sisẹ́ họntọn he ma tindo ojlo de nado na nuhe biọ dawe lọ te tọn. Jesu sọ basi zẹẹmẹ ojlo tintindo mẹjitọ lẹ tọn nado “na nunina dagbe” ovi yetọn lẹ. Enẹgodo e dotana dọmọ: ‘Eyin mìwlẹ heyin mẹylankan yọ́n le yè nọ na nunina dagbe hlan ovi mìtọn lẹ do, nẹmunẹmu wẹ Otọ́ mìtọn olọn tọn na na gbigbọ wiwe hlan yé he biọ to e dè lẹ.’ (Luku 11:1-13) Nuhe Jesu to didọ ma do nudopolọ-yinyin hia gba, ṣigba do vogbingbọn hia. Eyin họntọn he ma tindo ojlo de sọgan yin linlẹndiọna to godo mẹ nado na nuhe kọmẹnu etọn to bibiọ, podọ eyin mẹjitọ mapenọ de sọgan penukundo nuhudo ovi etọn lẹ tọn go, nẹmunẹmu wẹ Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn mítọn ma na na gbigbọ wiwe hlan devizọnwatọ nugbonọ etọn he gbọn whiwhẹ dali wá e dè to odẹ̀ mẹ lẹ!
21, 22. (a) Hoyijlẹdohogo tẹwẹ Jesu yizan to whenuena e to ayinamẹ na do pipehẹ magbọjẹ agbasanu lẹ tọn ji? (b) To dogbigbapọnna aliho mẹpinplọn Jesu tọn vude godo, tadona tẹ kọ̀n wẹ mí wá?
21 Jesu yí hoyijlẹdohogo mọnkọtọn zan to whenue e to ayinamẹ na do pipehẹ magbọjẹ agbasanu lẹ tọn ji. E dọmọ: ‘Mì lẹn ohọ́n lẹ tọn pọ́n: yé ma nọ dó bo masọ nọ gbẹ̀n; yé ma do agbànhọ, kavi zínhọ: Jiwheyẹwhe sọ to yé yìn; be nẹmunẹmu wẹ mìwlẹ yin nuhọakuẹ hú ohẹ̀ lẹ? Mì sọ lẹn lì lẹ tọn pọ́n, le yé to whinwhẹ́n: yé ma nọ wazọ́n, yé ma nọ gbẹ̀n sekan . . . Eyin Jiwheyẹwhe doaṣọna ogbé he tin to danji to egbé, to osọ̀ bọ yè sọ ze dlan zokán mẹ: be nẹmunẹmu wẹ e na doaṣọna mì, mì yise pẹvinọ?’ (Luku 12:24, 27, 28) Mọwẹ, eyin Jehovah nọ penukundo ohẹ̀ po vounvoun lẹ po go, nẹmunẹmu wẹ e na penukundo devizọnwatọ etọn lẹ go! Matin ayihaawe hoyijlẹdohogo he bọawu ṣigba he tindo huhlọn mọnkọtọn yinuwado ahun todoaitọ Jesu tọn lẹ tọn ji.
22 To dogbigbapọnna aliho mẹpinplọn Jesu tọn vude godo, mí sọgan wá tadona kọ̀n po awubibọ po dọ awhàngán he ma penugo nado wle e lẹ ma to sindohóji hugan gba to whenuena yé dọmọ: “Mẹde ma dọho domọ gbede.” Ṣigba vlavo aliho mẹpinplọn tọn he Jesu yin yinyọnẹn na hugan wẹ oló lẹ yiyizan. Etẹwutu e yí aliho ehe lọ zan? Podọ etẹwẹ hẹn oló etọn lẹ tindo kọdetọn dagbe sọmọ? Kanbiọ ehelẹ na yin hodọdeji to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a E yọnbasi dọ afọzedaitọ Tohodọtọ Ju lẹ tọn wẹ awhàngán lọ lẹ bo tin to aṣẹpipa yẹwhenọ daho lẹ tọn glọ.
b Pọ́n hosọ lọ lẹ ‘Yẹn Ze Apajlẹ lọ Dai na Mì’ po ‘Mì to Hihodo Mi Zọnmii’ po, to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn 15 août 2002 mẹ.
c Apọsteli Paulu kẹdẹ wẹ vọ́ hodidọ godo tọn ehe, heyin mimọ to Owalọ lẹ 20:35 mẹ dọ, dile etlẹ yindọ linlẹn hodidọ enẹlẹ tọn yin mimọ to owe Wẹndagbe tọn lẹ mẹ. Paulu sọgan ko se hodidọ enẹ tlọlọ (vlavo sọn devi de he se bọ Jesu dọ ẹ kavi sọn Jesu heyin finfọnsọnku lọ dè) kavi gbọn osọhia Jiwheyẹwhe tọn gblamẹ.—Owalọ lẹ 22:6-15; 1 Kọlintinu lẹ 15:6, 8.
d Ju lẹ yin bibiọ nado nọ sú takuẹ whemẹwhemẹ tẹmpli mẹ tọn heyin odaa ṣẹkle tọn (nudi azọ́nkuẹ azán awe tọn). Akuẹ lọ wẹ nọ yin yiyizan nado suahọ na nukunpipedo tẹmpli lọ go, azọ́n he nọ yin wiwà to finẹ lẹ, po avọ́ he nọ yin sinsan do ota akọta lọ tọn mẹ egbesọegbesọ po.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Apajlẹ tẹlẹ wẹ dohia dọ mẹpinplọn Jesu tọn bọawu bo họnwun?
• Etẹwutu Jesu yí kanbiọ lẹ zan to mẹpinplọn etọn mẹ?
• Etẹwẹ hójijlẹ yin, podọ nawẹ Jesu yí aliho mẹpinplọn tọn ehe zan gbọn?
• Nawẹ Jesu yí hoyijlẹdohogo kannukannu tọn zan nado plọn nugbo awumiọnnamẹ tọn lẹ devi etọn lẹ gando Jehovah go gbọn?
[Yẹdide to weda 9]
Jesu yí hogbe he họnwun bọ gbẹtọ wunvinọ lẹ sọgan mọnukunnujẹemẹ lẹ zan
[Yẹdide to weda 10]
Falesi lẹ nọ ‘hú jẹhli sẹ ṣigba nọ ze kanklosọpoawenọ mì’