Mga Danyag Gikan sa Ginsaad nga Duta
Gilead—Rehiyon Para sa Maisugon nga Katawhan
SANG manugtabok pa lang ang Israel sa Suba sang Jordan pasulod sa Ginsaad nga Duta, ginpalig-on sila ni Moises: “Magpakaisog kag magpakabakod. . . . Si Jehova nga imo Dios amo ang nagamartsa upod sa inyo.”—Deuteronomio 31:6.
Ang mga tribo ni Ruben kag ni Gad kag ang katunga sang tribo ni Manases nalakip sa pagpalig-on ni Moises. Nakita nila nga ‘ang duta sang Gilead bagay sa kahayupan,’ gani nangabay sila nga didto sila papuy-on sa rehiyon sang Gilead.—Numeros 32:1-40.
Ang Gilead yadto sa pihak nga bahin, sa sidlangan nga bahin, sang Jordan. Amo yadto ang bug-os nga bahin sang sidlangan, halin sa naaminhan nga punta sang Patay nga Dagat tubtob sa Dagat sang Galilea. Ini nga rehiyon nagataklad halin sa Suba sang Jordan paibabaw sa tubigon nga mataas nga kapatagan kag tipulon nga mga pukatod. Gani ang Gilead isa anay ka rehiyon nga nagakabagay tamnan sing mga uyas kag pahalban sing kahayupan. Ang laragway sa ibabaw nagahatag sa imo sing ideya kon ano ang hitsura sang isa ka bahin sang Gilead. Apang ano ang kaangtanan sang kaisog sa isa ka matahom nga duog?
Mahimo gid nga ang mga tribo nga nagpili sa pagpuyo sa Gilead wala maghimo sini bangod nahadlok sila. Dumduma nga nag-ugyon sila nga magtabok sa Jordan agod makig-away batok sa mga kaaway sa Ginsaad nga Duta. Kag pagbalik nila sa Gilead, dugang pa nga kaisog ang kinahanglanon nila. Ngaa? Ti, yara sila sa unahan, gani madali sila masalakay sang mga Amornon sa bagatnan-sidlangan kag sang mga Sirianhon sa aminhan. Kag ginsalakay matuod sila.—Josue 22:9; Hukom 10:7, 8; 1 Samuel 11:1; 2 Hari 8:28; 9:14; 10:32, 33.
Yadtong mga pagsalakay amo ang espisipiko nga mga okasyon nga kinahanglanon ang kaisog. Halimbawa, sa tapos gintugutan ni Jehova ang mga Amornon nga piguson ang Gilead, naghinulsol ang katawhan sang Dios kag nagpasakop sa “isa ka gamhanan kag isganan nga tawo,” nga ang iya amay ginhingalanan man nga Gilead. Ining isganan, ukon maisugon, nga lalaki amo si Jefte. Kilala sia sa iya panaad nga nagpakita nga, bisan pa maisugon sia, ginpangayo niya ang pagtuytoy kag pagsakdag sang Dios. Nanaad si Jefte nga kon padaugon sia sang Dios batok sa mapiguson nga mga Amornon, ang una nga magaguwa sa iya balay sa pagsug-alaw sa iya ‘pagaihalad subong halad nga sinunog,’ ukon isakripisyo, sa Dios.a Natabuan nga amo yadto ang bugtong nga anak nga babayi ni Jefte, nga sang ulihi nagkadto sa santuaryo sang Dios agod mag-alagad didto. Huo, si Jefte kag, sa tuhay nga paagi, ang iya anak nga babayi, nagpakita sing kaisog.—Hukom 11:1, 4-40.
Ang isa ka pagpakita sing kaisog nga ayhan indi tanto ka bantog natabo sang panahon ni Saul. Agod mahanduraw mo ang natabo, dumduma nga sang maghari si Saul, namahog ang mga Amornon nga lukaton nila ang natuo nga mata sang mga lalaki sang Jabes-gilead, isa ka banwa nga mahimo nahamtang sa isa ka sapa nga nagailig sa mga pukatod paubos sa Jordan. Madasig nga nag-organisar si Saul sing hangaway agod pabakuron ang Jabes. (1 Samuel 11:1-11) Ginatandaan ini nga kahimtangan, makadto kita sa katapusan sang paghari ni Saul kag tan-awa kon paano ginpakita ang kaisog.
Ayhan madumduman mo nga si Saul kag ang tatlo sang iya mga anak nga lalaki napatay sa tion sang pagpakig-away batok sa mga Filistinhon. Ginpunggol sang mga kaaway ang ulo ni Saul kag madaugon nga ginlansang ang mga bangkay ni Saul kag sang iya mga anak nga lalaki sa kuta sang Bet-san. (1 Samuel 31:1-10; sa tuo nayon, makita mo ang kinutkot nga bungyod sang Bet-san.) Ang balita tuhoy sini nga hitabo nakalab-ot sa Jabes, sa mga pukatod sang Gilead sa pihak sang Jordan. Ano ang mahimo sang mga Gileadnon sa atubangan sang isa ka kaaway nga tuman ka kusog nga nakalutos sa hari sang Israel?
Tan-awa ang mapa. “Sa gilayon ang tanan nga lalaki nga isganan nagtindog kag naglakat sa bug-os nga gab-i kag ginkuha nila ang bangkay ni Saul kag ang mga bangkay sang iya mga anak gikan sa kuta sang Bet-san kag nag-abot sila sa Jabes kag ginsunog sila didto.” (1 Samuel 31:12) Huo, ginsulod nila sang gab-i ang kuta sang kaaway. Mahangpan mo kon ngaa ginatawag sila sang Biblia nga isganan, ukon maisugon.
Sang ulihi, ang napulo ka tribo nagsipak agod itukod ang naaminhan nga ginharian sang Israel, kag naglakip ini sa Gilead. Ang mga pungsod sa palibot, una ang mga Sirianhon kag dayon ang mga Asirianhon, nagsugod sa pag-agaw sang mga bahin sang teritoryo sa sidlangan nga bahin sang Jordan. Gani walay sapayan sang nagligad nga mga hitabo nga nagpakita sila sing kaisog, napahamak ang katawhan sang Gilead bangod yara sila sa unahan.—1 Hari 22:1-3; 2 Hari 15:29.
[Footnote]
a Ang mahalungon nga pag-usisa sa rekord nagasumpakil sa panumbungon nga ginsunog ni Jefte ang iya anak subong halad. Tan-awa ang Insight on the Scriptures, Tomo 2, pahina 27-8, nga ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Picture Credit Line sa pahina 8]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line sa pahina 9]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Mapa sa pahina 8]
SEA OF GALILEE
DEAD SEA
Jordan River
Beth-shan
Ramoth-gilead
Jabesh
GILEAD
[Credit Line]
Pasad sa mapa nga legal nga kinamatarong sang Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.