Mga Reperensia Para sa Pagkabuhi kag Pagministeryo nga Workbook Para sa Miting
SEPTIEMBRE 7-13
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 23-24
“Indi Pagsunda ang Kadam-an”
(Exodo 23:1) “Indi kamo dapat magpalapta sing balita nga indi matuod. Indi kamo magbulig sa isa nga malauton paagi sa pagsaksi agod halitan ang iban.
Matuod Bala ang Impormasyon nga Nabaton Mo?
7 Mahilig ka bala magpadala sing e-mail kag text sa imo mga abyan kag kakilala? Kon may nabasahan ka ukon nakita nga bag-o nga balita ukon may nabatian ka nga tumalagsahon nga eksperiensia, daw pareho ka bala sang reporter nga gusto gid nga sia ang una nga makasugid sang balita? Pero antes mo ini ipadala sa text ukon e-mail, pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Sigurado bala ako nga matuod ini? Husto bala ang impormasyon nga nabaton ko?’ Kon indi ka sigurado, mahimo nga mapalapta mo ang sala nga impormasyon sa aton mga kauturan. Kon nagaduhaduha ka nga matuod ini, indi ini pag-ipadala. I-delete ini.
8 May isa pa ka rason kon ngaa delikado ang pagpasa dayon sang e-mail kag text. Ginadumilian ang aton hilikuton sa pila ka pungsod. Ang mga nagapamatok sa aton sa sini nga mga lugar mahimo hungod nga magpalapta sing mga balita para mahadlukan kita ukon para madula ang pagsalig naton sa isa kag isa. Binagbinaga ang natabo sa Soviet Union sang una. Ang mga espiya sang gobierno didto, nga gintawag nga KGB, nagpalapta sang balita nga ang pila ka kilala nga kauturan nagtraidor sa katawhan ni Jehova. Madamo ang nagpati sa sining indi matuod nga balita kag nagbiya sa organisasyon ni Jehova. Makapasubo gid ini! Maayo lang kay madamo sa ila ang nakapanumbalik, pero ang iban wala gid. Nahalitan gid ang ila pagtuo. (1 Tim. 1:19) Paano naton ini malikawan? Indi pag-ipasa ang negatibo ukon wala sing basihan nga mga balita. Indi magpati dayon sa mabatian mo. Siguraduha nga matuod ang impormasyon nga nabaton mo.
(Exodo 23:2) Indi kamo dapat magsunod sa kadam-an sa paghimo sing malain, kag kon nagasaksi kamo, indi ninyo pagpatikua ang kamatuoran bangod lang amo ini ang luyag sang madamo.
it-1-E 11 ¶3
Aaron
Talalupangdon nga sa tatlo ka sala ni Aaron, ginapakita nga indi sia ang nag-umpisa sang sala nga aksion kundi, daw gintugutan niya nga magpadala sia sa kahimtangan ukon magpaimpluwensia sa iban nga himuon ang sala. Ilabi na sa iya una nga sala, mahimo tani nga gin-aplikar niya ang prinsipio sa sini nga sugo: “Indi kamo dapat magsunod sa kadam-an sa paghimo sing malain.” (Ex 23:2) Bisan pa sini, gingamit ang iya ngalan sa Kasulatan sa dungganon nga paagi, kag sa panahon nga nagkabuhi ang Anak sang Dios diri sa duta, ginkilala niya nga legal ang pagkasaserdote sang pamilya ni Aaron.—Sa 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.
(Exodo 23:3) Indi ninyo dapat pagpasulabihon ang imol nga tawo sa iya kaso.
it-1-E 343 ¶5
Pagkabulag
Ang indi pagpadapat sing hustisya bangod sa korapsion ginasimbulo sang pagkabulag, kag madamo sang laygay sa Kasuguan batok sa pagpangilkil, pagregalo, ukon pagpasulabi, bangod ini nga mga buhat makabulag sa isa ka hukom kag indi niya mapadapat ang katarungan. “Ang hamham nagabulag sa mga tawo nga makakita sing maathag.” (Ex 23:8) “Ginabulag sang hamham ang mga mata sang mga maalam.” (Deu 16:19) Ang isa ka hukom, bisan pa matarong sia kag mahinantupon, mahimo maimpluwensiahan sang isa ka regalo halin sa tawo nga nadalahig sa kaso, natalupangdan man niya ini ukon wala. Ginabinagbinag gid sing maayo sang kasuguan sang Dios nga makabulag indi lang ang regalo kundi ang balatyagon man, kay nagsiling ini: “Indi ninyo pagpasulabihon ang imol nga tawo, kag indi ninyo pagpaboran ang manggaranon nga tawo.” (Le 19:15) Gani, indi dapat pag-ihatag sang hukom ang iya pamatbat batok sa mga manggaranon bangod lang manggaranon sila kag base lang sa iya balatyagon ukon para mangin popular sia sa iban.—Ex 23:2, 3.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 23:9) “Indi ninyo dapat pagpiguson ang dumuluong nga pumuluyo. Nahibaluan ninyo kon ano ang ginabatyag sang isa ka dumuluong, bangod nangin dumuluong nga mga pumuluyo kamo sa duta sang Egipto.
“Indi Ninyo Pagkalimti ang Kaayo sa mga Dumuluong”
4 Sa baylo nga suguon ang mga Israelinhon nga respetuhon ang mga dumuluong, gusto ni Jehova nga dumdumon nila ang ginbatyag nila sang dumuluong sila. (Basaha ang Exodo 23:9.) Bisan pa antes nangin ulipon ang mga Hebreo, wala na nanamian sa ila ang mga Egiptohanon bangod tuhay ang ila rasa ukon relihion. (Gen. 43:32; 46:34; Ex. 1:11-14) Mabudlay ang pagkabuhi sang mga Israelinhon sang dumuluong pa sila, pero gusto ni Jehova nga kabigon nila nga “pareho sang tumandok” ang dumuluong nga kaupod nila.—Lev. 19:33, 34.
(Exodo 23:20, 21) “Magapadala ako sing isa ka anghel sa unahan ninyo agod magbantay sa inyo sa dalan kag magdala sa inyo sa duog nga akon ginhanda. 21 Magpamati kamo sa iya, kag tumana ninyo ang iya ginasiling. Indi kamo magrebelde sa iya, kay indi niya pagpasayluhon ang inyo paglapas, bangod yara sa iya ang akon ngalan.
it-2-E 393
Miguel
1. Ang lamang balaan nga anghel magluwas kay Gabriel nga ginsambit ang ngalan sa Biblia, kag ini lamang nga anghel ang gintawag “arkanghel.” (Jud 9) Una nga mabasa ini nga ngalan sa Kapitulo 10 sang Daniel, diin ginlaragway si Miguel nga “isa sa nagapanguna nga mga prinsipe”; ginbuligan niya ang mas kubos nga anghel nga ginbalabagan sang “prinsipe sang ginharian sang Persia.” Si Miguel gintawag nga prinsipe sang katawhan ni Daniel, ang “gamhanan nga prinsipe nga nagatindog para sa [katawhan ni Daniel].” (Dan 10:13, 20, 21; 12:1) Ginapakita sini nga si Miguel ang anghel nga nanguna sa mga Israelinhon sa kahanayakan. (Ex 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Bilang suporta sa sini nga konklusion, ang Biblia nagsiling nga “si Miguel nga arkanghel nakigsuay sa Yawa tuhoy sa lawas ni Moises.”—Jud 9.
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 23:1-19) “Indi kamo dapat magpalapta sing balita nga indi matuod. Indi kamo magbulig sa isa nga malauton paagi sa pagsaksi agod halitan ang iban. 2 Indi kamo dapat magsunod sa kadam-an sa paghimo sing malain, kag kon nagasaksi kamo, indi ninyo pagpatikua ang kamatuoran bangod lang amo ini ang luyag sang madamo. 3 Indi ninyo dapat pagpasulabihon ang imol nga tawo sa iya kaso. 4 “Kon makita ninyo ang nagtalang nga toro nga baka ukon asno sang inyo kaaway, dapat ninyo ibalik ini sa iya. 5 Kon makita ninyo nga nalup-og ang asno sang isa nga nagadumot sa inyo bangod sang karga sini, indi ninyo pagpabay-an ini. Dapat ninyo sia buligan nga kuhaon ang karga sang sapat. 6 “Indi ninyo dapat pagpatikuon ang hustisya kon nagahukom kamo sa kaso sang imol nga tawo. 7 “Indi kamo dapat madalahig sa butig nga panumbungon, kag indi ninyo dapat pagpatyon ang wala sing sala kag ang matarong, kay wala ko ginapakamatarong ang isa nga malauton. 8 “Indi kamo dapat magbaton sing hamham, kay ang hamham nagabulag sa mga tawo nga makakita sing maathag kag nagapatiko sa ginasiling sang matarong nga mga tawo. 9 “Indi ninyo dapat pagpiguson ang dumuluong nga pumuluyo. Nahibaluan ninyo kon ano ang ginabatyag sang isa ka dumuluong, bangod nangin dumuluong nga mga pumuluyo kamo sa duta sang Egipto. 10 “Sa sulod sang anom ka tuig dapat kamo magsab-ug sing binhi sa inyo duta kag tipunon ninyo ang patubas sini. 11 Apang sa ikapito nga tuig indi ninyo dapat ini pag-umahon kag pabay-an lang ninyo ini. Ang mga imol sa inyo katawhan magakaon halin sa sini, kag ang ila mabilin kaunon sang ilahas nga mga sapat. Amo man ini ang dapat ninyo himuon sa inyo ulubasan kag sa inyo katamnan sang olibo. 12 “Mag-obra kamo sa sulod sang anom ka adlaw; apang sa ikapito nga adlaw indi kamo dapat magpangabudlay, agod makapahuway ang inyo baka kag ang inyo asno, ang anak nga lalaki sang inyo ulipon nga babayi kag ang dumuluong nga pumuluyo. 13 “Dapat gid ninyo himuon ang tanan nga ginasiling ko sa inyo, kag indi kamo dapat magpanawag sa ngalan sang iban nga mga dios; indi ini dapat mabatian sa inyo baba. 14 “Kada tuig dapat kamo magsaulog sing tatlo ka kapiestahan para sa akon. 15 Saulugon ninyo ang Kapiestahan sang Tinapay nga Wala sing Lebadura. Sa sulod sang pito ka adlaw magakaon kamo sing tinapay nga wala sing lebadura, subong sang ginsugo ko sa inyo, sa gintalana nga tion sa bulan sang Abib, kay naggua kamo sa Egipto sa sina nga tion. Wala sing dapat mag-atubang sa akon nga wala sing dala. 16 Saulugon man ninyo ang Kapiestahan sang Pag-ani sang una nga mga patubas sang inyo pinangabudlayan, sang inyo ginsab-ug sa uma; kag ang Kapiestahan sang Pagtipon sang Patubas sa hingapusan sang tuig, sa tion nga tipunon na ninyo ang inyo pinangabudlayan sa uma. 17 Tatlo ka beses kada tuig, ang tanan nga lalaki sa inyo katawhan dapat mag-atubang sa matuod nga Ginuo nga si Jehova. 18 “Indi ninyo dapat ihalad upod sa bisan ano nga may lebadura ang dugo nga halad sa akon. Kon maghalad kamo sing halad nga tambok sa akon mga kapiestahan, indi ini pag-ibilin sa bug-os nga gab-i tubtob sa aga. 19 “Dapat ninyo dalhon sa balay ni Jehova nga inyo Dios ang pinakamaayo nga una nga mga patubas sang inyo uma. “Indi ninyo dapat paglagaon ang tinday nga kanding sa gatas sang iya inang.
SEPTIEMBRE 14-20
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 25-26
“Ang Pinakaimportante nga Butang sa Tabernakulo”
(Exodo 25:9) Maghimo kamo sing tabernakulo kag sang tanan nga kagamitan sini, kag sundon gid ninyo ang sulundan nga ipakita ko sa inyo.
it-1-E 165
Kaban sang Katipan
Sulundan Ukon Desinyo. Sang ginhatag ni Jehova ang instruksion kay Moises nga patindugon ang tabernakulo, ang una nga butang nga ginhatag niya kay Moises amo ang sulundan ukon desinyo sang Kaban, bangod amo ini ang panguna kag pinakaimportante nga butang sa tabernakulo kag sa bilog nga kampo sang Israel. Ang kaban mismo nagalaba sing 2.5 ka maniko, nagasangkad sing 1.5 ka maniko, kag nagataas sing 1.5 ka maniko (mga 111 × 67 × 67 ka sentimetro; 44 × 26 × 26 ka pulgada). Human ini sa kahoy nga akasya, kag ginhaklapan sang puro nga bulawan ang sulod kag gua sini. Ang “palibot sini” ginbutangan sang matahom nga “molde nga bulawan” nga daw korona. Ang ikaduha nga seksion sang Kaban, ang takop, human sa puro nga bulawan, indi lang basta kahoy nga ginhaklapan sang bulawan, kag sigo gid ini sa kalabaon kag kasangkaron sang kaban. May duha ka kerubin nga sinalsal nga bulawan nga nagatungtong sa takop, sa magtimbang nga punta. Nagaatubangay ini kag nagaduko, kag ang mga pakpak nagahumlad paibabaw kag ginahandungan sini ang Kaban. (Ex 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Ini nga takop ginatawag man nga “duog sang katumbasan” ukon “takop sang pagpasag-uli.”—Ex 25:17; Heb 9:5, footnote; tan-awa ang TAKOP SANG PAGPASAG-ULI.
(Exodo 25:21) Ibutang mo ang takop sa ibabaw sang Kaban, kag isulod mo sa Kaban ang ihatag ko sa imo nga mga tapitapi nga bato nga ginsulatan ko.
it-1-E 166 ¶2
Kaban sang Katipan
Ang Kaban isa ka balaan nga suludlan diin ginatago ang sagrado nga mga pahanumdom ukon testimonya, amo nga ang panguna nga unod sini amo ang duha ka tapitapi nga bato, ukon ang Napulo ka Sugo. (Ex 25:16) Ginsulod man sa Kaban ang “tibod nga bulawan nga may unod nga manna kag ang sungkod ni Aaron nga nagpanalingsing” pero ginkuha ini sang ulihi antes gintukod ang templo ni Solomon. (Heb 9:4; Ex 16:32-34; Nu 17:10; 1Ha 8:9; 2Cr 5:10) Antes napatay si Moises, ginhatag niya ang kopya sang “libro sang Kasuguan” sa mga saserdote nga Levinhon kag ginsugo niya sila nga taguon ini, indi sa sulod, kundi “sa tupad sang kaban sang katipan ni Jehova nga inyo Dios, kag mangin saksi ini sang Dios batok sa inyo.”—Deu 31:24-26.
(Exodo 25:22) Magaatubang ako sa imo didto kag makighambal ako sa imo halin sa ibabaw sang takop. Halin sa ulot sang duha ka kerubin nga yara sa kaban sang katipan, isiling ko sa imo ang tanan nga isugo ko sa imo para sa mga Israelinhon.
it-1-E 166 ¶3
Kaban sang Katipan
Naangot sa presensia sang Dios. Sa bilog nga kasaysayan sang Kaban, naangot ini sa presensia sang Dios. Nagpromisa si Jehova: “Magaatubang ako sa imo didto kag makighambal ako sa imo halin sa ibabaw sang takop. Halin sa ulot sang duha ka kerubin nga yara sa kaban sang katipan.” “Paagi sa panganod magapakita ako sa ibabaw sang takop.” (Ex 25:22; Le 16:2) Si Samuel nagsulat nga si Jehova “nagapungko sa trono sa ibabaw sang mga kerubin” (1Sa 4:4); gani ang mga kerubin amo ang “larawan sang kangga” ni Jehova. (1Cr 28:18) Nahisuno sini, “kon magsulod si Moises sa tolda nga tilipunan agod makighambal [kay Jehova], mabatian niya ang tingog nga nagapakighambal sa iya halin sa ibabaw sang takop sang kaban sang katipan, halin sa tunga sang duha ka kerubin; kag nagapakighambal ang Dios sa iya.” (Nu 7:89) Sang ulihi, namangkot si Josue kag ang Mataas nga Saserdote nga si Finehas kay Jehova sa atubangan sang Kaban. (Jos 7:6-10; Huk 20:27, 28) Pero, ang mataas nga saserdote lang ang makasulod sa Labing Balaan kag makita ang Kaban, sa isa lang ka adlaw kada tuig, indi para makigkomunikar kay Jehova, kundi para himuon ang seremonya sang Adlaw sang Pagtumbas Para sa Sala.—Le 16:2, 3, 13, 15, 17; Heb 9:7.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 25:20) Kinahanglan nga ang duha ka pakpak sang mga kerubin nagahumlad paibabaw agod mahandungan sini ang takop, kag nagaatubangay sila. Kinahanglan nga nagaduko ang mga kerubin sa takop.
it-1-E 432 ¶1
Kerubin
Lakip sa mga dekorasyon sa tabernakulo nga ginpatindog sa kamingawan ang mga kerubin. Ang duha ka kerubin nga human sa sinalsal nga bulawan ara sa magtimbang nga punta sang takop sang Kaban. Nagaatubangay sila kag nagaduko sa takop nga daw nagasimba. Ang kada kerubin may duha ka pakpak nga nagahumlad paibabaw kag ginahandungan sini ang takop nga daw ginabantayan ini ukon ginaamligan. (Ex 25:10-21; 37:7-9) Ang pangtolda nga tela nga pangtakop sa sulod sang tabernakulo kag ang kurtina nga nagatunga sa Balaan sa Labing Balaan may binurda man nga desinyo sang mga kerubin.—Ex 26:1, 31; 36:8, 35.
(Exodo 25:30) Kag butangan mo pirme ang lamesa sing dulot nga tinapay sa atubangan ko.
it-2-E 936
Dulot nga Tinapay
Dose ka tinapay ang ginabutang sa lamesa sa Balaan nga duog sang tabernakulo ukon sang templo kag ginaislan ini sing bag-o sa kada Adlaw nga Inugpahuway. (Ex 35:13; 39:36; 1Ha 7:48; 2Cr 13:11; Ne 10:32, 33) Ang literal nga pagtawag sa Hebreo sang dulot nga tinapay amo ang “tinapay sang guya.” Ang tinaga para sa “guya” kon kaisa nagapatuhoy sa “presensia,” gani ang dulot nga tinapay ara sa atubangan sang guya ni Jehova bilang padayon nga paghalad sa iya. (Ex 25:30, footnote) Ang dulot nga tinapay nagapatuhoy man sa “nagatangkas nga tinapay” (2Cr 2:4), “tinapay nga gindulot sa Dios” (Mar 2:26), kag “mga tinapay” (Heb 9:2).
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 25:23-40) “Maghimo ka man sing lamesa nga human sa akasya, nga duha ka maniko ang kalabaon kag isa ka maniko ang kasangkaron kag isa ka maniko kag tunga ang kataason. 24 Haklapan mo ini sing puro nga bulawan kag himuan mo ini sing molde nga bulawan sa palibot. 25 Palibutan mo ini sing sanipa nga isa ka dapal ang kasangkaron nga namoldehan sing bulawan. 26 Himuan mo ini sing apat ka sulusingsing nga bulawan kag ibutang ang mga sulusingsing sa apat ka pamusod nga ginaangtan sang apat ka tiil sang lamesa. 27 Ang mga sulusingsing ibutang malapit sa sanipa agod guluan sang mga tuwangtuwangan sa paghakwat sa lamesa. 28 Maghimo ka sing mga tuwangtuwangan nga akasya kag haklapan mo ini sing bulawan, kag hakwaton nila ang lamesa paagi sa sini. 29 “Maghimo ka man para sa sini sing mga pinggan, mga kopa, kag sing mga pitsel kag mga yahong nga gamiton nila sa pagbubo sing mga dulot nga ilimnon. Himuon mo ini halin sa puro nga bulawan. 30 Kag butangan mo pirme ang lamesa sing dulot nga tinapay sa atubangan ko. 31 “Maghimo ka man sing kandelero nga sinalsal nga puro nga bulawan. Ang desinyo sang kandelero may tiil kag lawas, may mga sanga, mga pungango, mga bukol, kag mga bulak, kag ini tanan isa lang ka sinalsal nga puro nga bulawan. 32 Ang lawas sang kandelero may anom ka sanga, tigtatlo ka sanga sa magtimbang nga kilid. 33 Ang tagsa ka sanga sa isa ka kilid may tatlo ka pungango nga ang korte sini daw bulak sang almendra, kag may nagabal-utbal-ot nga mga bukol kag mga bulak. Amo man sini ang tagsa ka sanga sa pihak nga kilid. Dapat nga amo sini ang hitsura sang anom ka sanga sang kandelero. 34 Ang lawas sang kandelero may apat ka pungango nga ang korte sini daw bulak sang almendra, kag may nagabal-utbal-ot nga mga bukol kag mga bulak. 35 May bukol sa idalom sang nahauna nga paris sang sanga kag may bukol sa idalom sang ikaduha nga paris sang sanga kag may bukol sa idalom sang ikatlo nga paris sang sanga. Anom tanan ang sanga sang kandelero. 36 Kinahanglan nga isa lang ka sinalsal nga puro nga bulawan ang bug-os nga kandelero pati ang mga bukol kag mga sanga sini. 37 Maghimo ka sing pito ka suga para sa sini. Kon pasigahon ang mga suga, dapat masanagan ang lugar sa atubangan sini. 38 Dapat puro nga bulawan ang mga kimpit sini para sa pabilo kag ang mga inugsalod sini para sa naupos nga pabilo. 39 Isa ka talanton nga puro nga bulawan ang gamiton sa paghimo sini pati sang tanan nga kagamitan sini. 40 Siguraduha nga himuon mo ini suno sa sulundan nga ginpakita sa imo sa bukid.
SEPTIEMBRE 21-27
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 27-28
“Ano ang Matun-an Naton sa Panapton sang mga Saserdote?”
(Exodo 28:30) Ibutang mo ang Urim kag ang Tumim sa tabon sa dughan para sa paghukom, kag dapat yara ini sa dughan ni Aaron kon magsulod sia sa pag-atubang kay Jehova. Dapat yara ini pirme sa dughan ni Aaron kon maghukom sia sa mga Israelinhon sa atubangan ni Jehova.
it-2-E 1143
Urim kag Tumim
Madamo nga komentarista sa Biblia ang nagapati nga ang Urim kag ang Tumim isa ka pagpagabutgabot sadto. Gintawag ini nga “sagrado nga pagabutgabot” sa translation ni James Moffatt sang Exodo 28:30. Nagasiling ang iban nga tatlo ini ka bilog, ang isa may nakasulat nga “huo,” ang isa “indi,” kag ang isa blangko. Amo ini ang ginagabot para masabat ang pamangkot, kon blangko ang magabutan buot silingon wala sing mapaabot nga sabat. Ang iban nagapati nga duha ini ka matapan nga bato nga puti ang pihak kag itom ang pihak. Kon iitsa ini kag duha ka puti ang ara sa ibabaw, buot silingon “huo,” kon duha ka itom “indi,” kon puti kag itom buot silingon wala sing sabat. Isa ka bes, sang namangkot si Saul sa saserdote kon padayunon niya ang pagsalakay sa mga Filistinhon, wala sia sing nabaton nga sabat. Sang pamatyag niya may nakasala sa iya mga tinawo, nangabay sia: “O Dios sang Israel, sabta ako paagi sa Tumim!” Sa mga presente didto, ginpili sanday Saul kag Jonatan; pagkatapos sini, nagpagabutgabot kon sin-o naman sa ila nga duha ang pilion. Sa sini nga rekord ang pangabay nga, “Sabta ako paagi sa Tumim,” nagapakita nga tuhay ini sa pagabutgabot, bisan pa ginapakita sini nga may koneksion ang duha.—1Sa 14:36-42.
(Exodo 28:36) “Maghimo ka sing mahining nga pidaso sang puro nga bulawan kag tigiban mo ini pareho sang pagtigib sang selyo: ‘Si Jehova balaan.’
it-1-E 849 ¶3
Agtang
Ang Mataas nga Saserdote sang Israel. Sa Israel, ang atubangan sang turbante sang mataas nga saserdote nga ara sa ibabaw sang iya agtang, may pidaso nga bulawan, “ang balaan nga tanda sang pagdedikar,” nga ‘gintigiban pareho sang pagtigib sa selyo’ diin mabasa ang mga tinaga nga “Si Jehova balaan.” (Ex 28:36-38; 39:30) Bilang panguna nga nagarepresentar sa Israel sa pagsimba kay Jehova, nagakaigo lang nga huptan nga balaan sang mataas nga saserdote ang iya katungdanan. Ang tinigib nagapahanumdom man sa tanan nga Israel nga dapat magpabilin nga balaan ang ila pag-alagad kay Jehova. Nagakaigo man ini nga paglaragway sa daku kag Mataas nga Saserdote, si Jesucristo, kag ang paghimo ni Jehova sa iya nga saserdote nga nagapakabalaan sa Dios.—Heb 7:26.
(Exodo 28:42, 43) Himuan mo sila sing mga karsonsilyo nga linen para sa ila agod matabunan ang ila kahubo. Magatabon ini halin sa balikawang tubtob sa paa. 43 Isuksok ini ni Aaron kag sang iya mga anak kon magsulod sila sa tolda nga tilipunan ukon kon magpalapit sila sa halaran agod mag-alagad sa balaan nga duog, agod indi sila makasala kag mapatay. Isa ini ka pagsulundan tubtob san-o para sa iya kag sa iya kaliwatan.
Padunggi si Jehova Paagi sa Pagpakita sing Pagkadungganon
17 Ang Biblia nagpadaku nga importante ang pagpakita sing pagkadungganon ilabi na kon nagasimba kay Jehova. “Bantayi ang imo tiil kon magkadto ka sa balay sang Dios,” siling sang Manugwali 5:1. Si Moises kag si Josue ginsugo nga hukson ang mga sapin sa ila mga tiil sang nagtindog sila sa balaan nga duog. (Ex. 3:5; Jos. 5:15) Ang paghimo nila sini nagapakita sang ila pagtahod. Ginapatuman sa mga saserdote sa Israel sang una nga magsuksok sing poroy nga lino “sa pagtabon sang hublas nga unud.” (Ex. 28:42, 43) Nagaamlig ini sa ila nga indi mabihangan kon nagaalagad sa altar. Dapat nga sakdagon sang tagsa ka katapo sang pamilya sang saserdote ang talaksan sang diosnon sa pagkadungganon.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 28:15-21) “Magpahimo ka sa manugburda sing tabon sa dughan para sa paghukom. Dapat pareho sa efod ang materyales nga gamiton: bulawan, asul nga hilo, purpura nga de-lana, eskarlata nga hilo, kag maayo nga klase sang linubid nga linen. 16 Dapat kuadrado ini kon piluon, isa ka dangaw ang kalabaon kag isa ka dangaw ang kasangkaron. 17 Butangan mo ini sing tampok nga apat ka raya sang mga bato. Ang una nga raya rubi, topasio, kag esmeralda. 18 Ang ikaduha nga raya turkesa, sapiro, kag jaspe. 19 Ang ikatlo nga raya leshem nga bato, agata, kag amatista. 20 Ang ikap-at nga raya krisolito, oniks, kag jade. Ibutang ini sa mga enggaste nga bulawan. 21 Ang mga bato mangin katumbas sang mga ngalan sang 12 ka anak ni Israel. Ang tagsa ka bato tigiban pareho sang selyo, nga ang tagsa ka ngalan nagarepresentar sang isa sa 12 ka tribo.
Nahibaluan Mo Bala?
Diin naghalin ang malahalon nga mga bato sa hapin sa dughan sang mataas nga saserdote sang Israel?
Sang nakapalagyo ang mga Israelinhon sa Egipto kag nakalab-ot sa kahanayakan, ginsugo sila sang Dios nga maghimo sining hapin sa dughan. (Exodo 28:15-21) Ini nga hapin may mga bato nga rubi, topasio, esmeralda, turkesa, sapiro, jaspe, lesem, agata, amatista, krisolito, oniks, kag jade. May kuluhaan gid man bala ang mga Israelinhon sini nga sahi sang mga bato?
Sang panahon sang Biblia, ginapabaloran gid sang mga tawo ang malahalon nga mga bato kag ginagamit ini sa negosyo. Halimbawa, ang mga Egiptohanon sang una nagakadto pa sa ginatawag karon nga Iran, Afghanistan, kag bisan gani sa India, para makakuha sini. Ang mga minahan sang Egiptohanon nagapatubas sang lainlain nga malahalon nga bato. Ang mga manuggahom sang Egipto amo ang nagakontrol sa mga mineral nga ginamina sa ila nasakupan. Ang patriarka nga si Job naglaragway kon paano ang iya mga kadungan nagkutkot para mangita sang mga bahandi. Lakip sa ila nakutkot nga ginsambit ni Job amo ang sapiro kag topasio.—Job 28:1-11, 19.
Ginsambit sa Exodo nga “ginkuhaan nila [Israelinhon] sang mga pagkabutang ang mga Egiptohanon” sang pagbiya nila didto. (Exodo 12:35, 36, Ang Pulong sang Dios, APD) Gani posible nga halin sa Egipto ang mga bato nga gingamit sang mga Israelinhon sa hapin sa dughan sang mataas nga saserdote.
(Exodo 28:38) Kinahanglan yara ini sa agtang ni Aaron, kag manabat si Aaron kon makasala ang isa batok sa balaan nga mga butang nga ginapakabalaan sang mga Israelinhon kon ginahalad nila ini bilang balaan nga mga dulot. Dapat nga yara ini pirme sa iya agtang, agod mahamuot sa ila si Jehova.
it-1-E 1130 ¶2
Pagkabalaan
Mga Sapat kag Patubas. Ang panganay nga lalaki nga baka, karnero, kag kanding, ginatamod nga balaan para kay Jehova kag wala ginagawad. Ginahalad ini, kag may parte nga makadto sa mga saserdote nga ginpakabalaan. (Nu 18:17-19) Balaan ang una nga mga bunga kag ang ginahatag nga ikanapulo, pati ang tanan nga halad kag tanan nga dulot nga ginpakabalaan para sa pag-alagad sa santuaryo. (Ex 28:38) Ang tanan nga butang nga balaan kay Jehova sagrado kag indi dapat pagbalewalaon ukon gamiton sa kinaandan ukon indi balaan nga paagi. Ang isa ka halimbawa sini amo ang kasuguan parte sa paghatag sing ikanapulo. Kon ang isa ka tawo may ginpain para ihatag niya bilang ikanapulo, halimbawa, gin-ani niya nga trigo, kag sia ukon ang iya pamilya indi hungod nga naggamit sini sa ila balay, ibutang naton ginluto niya ini, nalapas sini nga tawo ang kasuguan sang Dios parte sa balaan nga mga butang. Ginapatuman sang Kasuguan nga ulian niya sa santuaryo ang pareho nga kantidad kag dugangan ini sing 20 porsiento sang bili sini. Mahalad pa gid sia sing lalaki nga karnero nga wala sing diperensia halin sa panong. Gani ginapakita sini nga dapat gid tahuron ang balaan nga mga butang nga para kay Jehova.—Le 5:14-16.
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 27:1-21) “Maghimo ka sing halaran nga akasya nga kahoy nga lima ka maniko ang kalabaon kag lima ka maniko ang kasangkaron. Dapat nga kuadrado ang halaran kag tatlo ka maniko ang kataason. 2 Himuan mo ini sing mga sungay sa apat ka pamusod; ang mga sungay mangin bahin sang halaran, kag haklapan mo sing saway ang halaran. 3 Maghimo ka sing mga suludlan para sa abo, mga pala, mga yahong, mga pangkaw-it, kag mga suludlan para sa baga. Dapat saway ang tanan nga kagamitan sini. 4 Maghimo ka man sing parilyahan nga saway para sa halaran, kag sing sulusingsing nga saway sa apat ka pamusod sang parilyahan. 5 Ibutang mo ang parilyahan sa ubos sang sanipa sang halaran, sa tungatunga nayon sa sulod sang halaran. 6 Maghimo ka sing mga tuwangtuwangan nga akasya para sa halaran kag haklapan mo ini sing saway. 7 Igulo ang mga tuwangtuwangan sa mga sulusingsing agod ang mga tuwangtuwangan yara sa duha ka kilid sang halaran kon hakwaton ini. 8 Ang altar nga himuon mo dapat tapi nga kahon kag guab sa sulod. Dapat himuon ini suno sa ginpakita Niya sa imo sa bukid. 9 “Dapat nga may luwang sa palibot sang tabernakulo. Butangan mo ang bagatnan nga kilid sing kurtina nga maayo nga klase sang linubid nga linen, nga 100 ka maniko ang kalabaon, nga nagaatubang sa bagatnan. 10 May 20 ini ka haligi kag 20 man ang suluokan nga sadsaran nga saway sini. Ang mga salab-itan kag ang mga alangtan sang haligi human sa pilak. 11 Magbutang ka man sa aminhan nga kilid sing kurtina nga 100 ka maniko ang kalabaon, 20 ka haligi kag 20 ka suluokan nga sadsaran nga saway sini, kag mga salab-itan kag mga alangtan nga human sa pilak para sa haligi. 12 Dapat nga may kurtina para sa 50 ka maniko nga kasangkaron sang luwang sa katundan nga kilid, nga may napulo ka haligi kag napulo ka suluokan nga sadsaran. 13 Ang kasangkaron sang luwang sa sidlangan nga kilid nga ginabutlakan sang adlaw 50 ka maniko. 14 May kurtina nga 15 ka maniko ang isa ka kilid sang gawang, nga may tatlo ka haligi kag tatlo ka suluokan nga sadsaran. 15 Kag may kurtina man nga 15 ka maniko ang isa pa ka kilid sang gawang, nga may tatlo ka haligi kag tatlo ka suluokan nga sadsaran. 16 “Ang alagyan pasulod sa luwang dapat nga may kurtina nga 20 ka maniko ang kalabaon, nga human sa asul nga hilo, purpura nga de-lana, eskarlata nga hilo, kag maayo nga klase sang linubid nga linen nga ginhabol, kag may apat ini ka haligi kag apat ka suluokan nga sadsaran. 17 Dapat nga ang tanan nga haligi sa palibot sang luwang may pilak nga mga alangtan kag mga salab-itan, apang saway ang mga suluokan nga sadsaran sini. 18 Dapat nga ang luwang 100 ka maniko ang kalabaon, 50 ka maniko ang kasangkaron, kag 5 ka maniko ang kataason sang mga kurtina sini nga maayo nga klase sang linubid nga linen, kag saway ang mga suluokan nga sadsaran sini. 19 Ang tanan nga kagamitan nga gamiton sa pag-alagad sa tabernakulo, ang tanan nga palpal sang tolda, kag ang tanan nga palpal para sa luwang, dapat nga human sa saway. 20 “Suguon mo ang mga Israelinhon nga dalhan ka nila sing puro nga lana sang olibo para sa suga, agod nga magsiga pirme ang mga suga. 21 Sa tolda nga tilipunan, sa gua sang kurtina malapit sa kaban sang katipan, tatapon ni Aaron kag sang iya mga anak ang mga suga agod magsiga ini halin sa gab-i tubtob sa aga sa atubangan ni Jehova. Isa ini ka pagsulundan tubtob san-o para sa tanan nila nga kaliwatan, nga dapat himuon sang mga Israelinhon.
SEPTIEMBRE 28–OKTUBRE 4
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | EXODO 29-30
“Ang Amot Para kay Jehova”
(Exodo 30:11, 12) Dayon nagsiling si Jehova kay Moises: 12 “Sa tion nga isipon mo ang kadamuon sang mga Israelinhon, dapat maghatag ang kada isa sa ila kay Jehova sing gawad para sa iya kabuhi, agod wala sing matabo nga kalalat-an sa ila kon marehistro na sila.
it-2-E 764-765
Pagparehistro, Pagrehistro
Sa Sinai. Sa sugo ni Jehova, ang una nga pagrehistro natabo sa tion nga nagkampo sa Sinai sang ikaduha nga bulan sang ikaduha nga tuig halin sang paggua sa Egipto. Para mabuligan si Moises sa sini, may ginpili nga pangulo sa kada tribo nga amo ang magaasikaso kag magadumala sang pagrehistro sa iya tribo. Wala lamang ginlista ang tanan nga lalaki nga 20 ka tuig ang edad pataas—nga kalipikado nga mangin soldado—kundi ang Kasuguan nagpatuman man sa mga narehistro nga magbayad ang kada isa sing tunga sa siklo ($1.10) nga buhis para sa pag-alagad sa tabernakulo. (Ex 30:11-16; Nu 1:1-16, 18, 19) Ang kabilugan nga kadamuon sang narehistro naglab-ot sa 603,550, magluwas sa mga Levinhon, nga wala sing palanublion sa duta. Wala sila nagabayad sing buhis sa tabernakulo kag indi man sila obligado nga mangin soldado.—Num 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.
(Exodo 30:13-15) Amo ini ang ihatag sang tanan nga marehistro: tunga sa siklo suno sa talaksan nga timbangan sang balaan nga duog. Ang 20 ka gerah katumbas sang isa ka siklo. Gani, ang amot para kay Jehova tunga sa siklo. 14 Ang tanan nga marehistro halin sa 20 ka tuig ang edad pataas magahatag sing amot para kay Jehova. 15 Ang manggaranon indi maghatag sing sobra, kag ang imol indi maghatag sing kulang sa tunga sa siklo kon maghatag sila sing amot para kay Jehova bilang gawad para sa inyo kabuhi.
it-1-E 502
Amot
May mga amot nga ginapatuman sang Kasuguan. Sang gin-isip ni Moises ang kadamuon sang mga Israelinhon, ang kada lalaki nga 20 ka tuig ang edad pataas dapat maghatag sing gawad para sa iya kabuhi, “tunga sa siklo [mahimo $1.10] suno sa talaksan nga timbangan sang balaan nga duog.” “Amot [ini] para kay Jehova” para gawaron ang ila kabuhi kag “para sa pag-alagad sa tolda nga tilipunan.” (Ex 30:11-16) Suno sa Judiyo nga eksperto sa kasaysayan nga si Josephus (The Jewish War, VII, 218 [vi, 6]), sang ulihi ining “sagrado nga buhis” ginabayaran na kada tuig.—2Cr 24:6-10; Mat 17:24; tan-awa ang PAGPANUKOT SING BUHIS.
(Exodo 30:16) Kuhaon mo sa mga Israelinhon ang pilak nga kuarta sang pagtumbas para sa sala kag ihatag ini para sa pag-alagad sa tolda nga tilipunan, agod dumdumon ni Jehova ang mga Israelinhon, bilang gawad para sa inyo kabuhi.”
Nahibaluan Mo Bala?
Paano ginagastuhan ang mga serbisyo sa templo ni Jehova sa Jerusalem?
Ang mga serbisyo sa templo ginasuportahan paagi sa buhis, ilabi na ang paghatag sang ikapulo. Pero gingamit man ang iban pa nga buhis. Halimbawa, sang ginpatindog ang tabernakulo, ginsugo ni Jehova si Moises nga mangolekta sa kada narehistro nga Israelinhon sing tunga sa siklo nga pilak, bilang “halad sa GINOO.”—Exodo 30:12-16.
Nangin kinabatasan sang mga Judiyo nga maghatag sing espesipiko nga kantidad bilang buhis sa templo kada tuig. Ini nga buhis ang ginsugo ni Jesus kay Pedro nga ibayad paagi sa isa ka sensilyo nga kuhaon sa baba sang isda.—Mateo 17:24-27.
Pagkutkot sing Espirituwal nga mga Hiyas
(Exodo 29:10) “Dalha ang baka sa atubangan sang tolda nga tilipunan, kag itungtong ni Aaron kag sang iya mga anak ang ila kamot sa ulo sang baka.
it-1-E 1029 ¶4
Kamot
Pagtungtong sang mga Kamot. Magluwas sa pag-uyat ukon pagkapot, ginatungtong man ang mga kamot sa isa ka tawo ukon butang sa sarisari nga katuyuan. Pero ang panguna nga kahulugan sini nga buhat amo ang pagtangdo, ang pagkilala sa isa ka tawo ukon butang sa isa ka partikular nga paagi. Sa seremonya sang pagtangdo sa mga saserdote, ginatungtong ni Aaron kag sang iya mga anak ang ila kamot sa ulo sang baka kag duha ka lalaki nga karnero nga ihalad, sa sini nga paagi ginakilala nila nga ini nga mga sapat ginhalad para sa pagtangdo sa ila bilang mga saserdote ni Jehova nga Dios. (Ex 29:10, 15, 19; Le 8:14, 18, 22) Sang gintangdo ni Moises si Josue bilang magabulos sa iya suno sa sugo sang Dios, gintungtong ni Moises ang iya kamot kay Josue, amo nga “napuno sing kaalam” si Josue kag napangunahan niya sing husto ang Israel. (Deu 34:9) Ginatungtong man ang mga kamot sa mga tawo nga magabaton sang pagpakamaayo. (Ge 48:14; Mar 10:16) Gintungtong man ni Jesucristo ang iya mga kamot ukon gintandog ang pila ka tawo nga gin-ayo niya. (Mat 8:3; Mar 6:5; Lu 13:13) Sa pila ka sitwasyon, ginhatag ang dulot nga balaan nga espiritu paagi sa pagtungtong sang mga apostoles sang ila mga kamot.—Bin 8:14-20; 19:6.
(Exodo 30:31-33) “Isiling mo sa mga Israelinhon, ‘Magapabilin ini nga akon balaan nga inughaplas nga lana sa tanan ninyo nga kaliwatan. 32 Indi ini pag-ibanyos sa lawas sang katawhan, kag indi kamo maghimo sing bisan ano nga may sangkap nga pareho sini. Balaan ini. Magapabilin ini nga balaan para sa inyo. 33 Patyon ang bisan sin-o nga maghimo sing inugbanyos nga pareho sini kag ang nagabanyos sini sa iban nga tawo.’”
it-1-E 114 ¶1
Hinaplas, Paghaplas
Sa Kasuguan nga ginhatag ni Jehova kay Moises, ginsugid niya ang mga ingrediente sang lana nga pagagamiton sa paghaplas. Tumalagsahon gid ini nga kombinasyon sang pinasahi nga mga ingrediente—mira, mahamot nga kanela, mahamot nga kalamo, kasia, kag lana sang olibo. (Ex 30:22-25) Pamatbatan sang kamatayon ang bisan sin-o nga maghimo sini nga kombinasyon sang lana kag gamiton sa kinaandan ukon indi awtorisado nga katuyuan. (Ex 30:31-33) Ginapakita sini sa malaragwayon nga paagi nga importante gid kag sagrado ang pagtangdo sa isa ka posisyon nga ginpabakod paagi sa paghaplas sang sagrado nga lana.
Pagbasa sa Biblia
(Exodo 29:31-46) “Kuhaa ang karnero nga lalaki para sa pag-orden, kag lagaa ang karne sini sa balaan nga duog. 32 Kaunon ni Aaron kag sang iya mga anak sa puertahan sang tolda nga tilipunan ang karne sang karnero nga lalaki kag ang tinapay sa alat. 33 Kaunon nila ang mga halad para sa sala agod maordenahan sila bilang mga saserdote kag agod mapakabalaan sila. Apang indi ini pagkaunon sang iban nga tawo, bangod balaan ini. 34 Kon pagkaaga may mabilin nga karne sa halad para sa pag-orden kag sa tinapay, dapat mo ini sunugon. Indi ini pagkaunon, bangod balaan ini. 35 “Amo ini ang himuon mo kay Aaron kag sa iya mga anak suno sa tanan nga ginsugo ko sa imo. Himuon mo ang pag-orden sa ila bilang mga saserdote sa sulod sang pito ka adlaw. 36 Ihalad ang baka nga dulot tungod sa sala adlaw-adlaw sa pagtumbas para sa sala, kag paputlia ang halaran agod makuha ang sala sa sini paagi sa paghimo sing pagtumbas para sa sala, kag haplasan mo ini agod mapakabalaan ini. 37 Himuon mo ang pagtumbas para sa sala sang halaran sa sulod sang pito ka adlaw, kag pakabalaanon mo ini agod mangin balaan gid ini nga halaran. Ang bisan sin-o nga mag-alagad sa halaran dapat balaan. 38 “Amo ini ang imo ihalad sa halaran: duha ka karnero nga lalaki nga isa ka tuig ang edad kada adlaw. 39 Ihalad ang isa ka tinday nga karnero nga lalaki sa aga, kag ang isa pa ka karnero nga lalaki sa kasisidmon. 40 Ang ikanapulo nga bahin sang isa ka efa nga pino nga harina nga ginsamuan sing un-kuarto sang isa ka hin nga lana sang binayo nga olibo, kag ang dulot nga ilimnon nga un-kuarto sang isa ka hin nga alak, ihalad upod sa una nga tinday nga karnero nga lalaki. 41 Ihalad ang ikaduha nga tinday nga karnero nga lalaki sa kasisidmon upod ang dulot nga uyas kag ang dulot nga ilimnon nga pareho sa ginadulot sa aga. Ihalad mo ini bilang makapahamuot nga kahumot, nga isa ka dulot nga sinunog sa kalayo para kay Jehova. 42 Ihalad ini adlaw-adlaw bilang dulot nga sinunog sa tanan ninyo nga kaliwatan sa puertahan sang tolda nga tilipunan sa atubangan ni Jehova, diin magaatubang ako sa inyo sa pagpakighambal sa imo didto. 43 “Magaatubang ako didto sa mga Israelinhon, kag pakabalaanon ini paagi sa akon himaya. 44 Pakabalaanon ko ang tolda nga tilipunan kag ang halaran, kag pakabalaanon ko si Aaron kag ang iya mga anak agod makaalagad sila sa akon bilang mga saserdote. 45 Magapuyo ako sa tunga sang katawhan sang Israel, kag ako ang mangin ila Dios. 46 Kag makilala nila nga ako si Jehova nga ila Dios, nga nagpagua sa ila sa duta sang Egipto agod magpuyo ako sa tunga nila. Ako si Jehova nga ila Dios.