Ang Dios kag si Cesar

“Kon amo, nian, ihatag kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, kag sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.”​—⁠LUCAS 20:⁠25.

 1. (a) Ano ang mataas nga posisyon ni Jehova? (b) Ano ang aton utang nga kabalaslan kay Jehova nga indi gid naton mahatag kay Cesar?

SANG ginhatag ni Jesucristo ina nga instruksion, napat-od niya nga ang mga sugo sang Dios sa Iya mga alagad dapat nga mauna sangsa bisan ano nga mahimo ipatuman sa ila ni Cesar, ukon sang Estado. Labaw sangsa kay bisan sin-o nahangpan ni Jesus ang pagkamaminatud-on sang pangamuyo sang salmista kay Jehova: “Ang imo ginharian dayon nga ginharian, kag ang imo ginsakpan [soberanya]⁠a nagapadayon sa tanan nga kaliwatan.” (Salmo 145:13) Sang gintanyag sang Yawa kay Jesus ang awtoridad sang tanan nga ginharian sa duta, si Jesus nagsabat: “Nasulat na, ‘Magsimba ka kay Jehova nga imo Dios, kag sa iya ka lamang magahatag sing sagrado nga pag-alagad.’ ” (Lucas 4:​5-8) Ang pagsimba indi gid dapat nga ihatag kay “Cesar,” bisan pa kon si Cesar amo ang emperador sang Roma, ang iban nga tawo nga gumalahom, ukon ang Estado mismo.

 2. (a) Ano ang posisyon ni Satanas sa sining kalibutan? (b) Kay sin-o pahanugot nga nagagahom si Satanas?

² Wala ginpanghiwala ni Jesus nga ang mga ginharian sang kalibutan iya ni Satanas. Sang ulihi, gintawag niya si Satanas “ang manuggahom sining kalibutan.” (Juan 12:​31; 16:11) Sang hingapusan sang unang siglo C.⁠E., si apostol Juan nagsulat: “Nahibaluan ta nga kita iya sang Dios, apang ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang malauton.” (1 Juan 5:19) Wala ini nagakahulugan nga gintugyan ni Jehova ang iya pagkasoberano sa duta. Dumduma nga sang gintanyag ni Satanas kay Jesus ang pagginahom sa politikanhon nga mga ginharian, sia nagsiling: “Ihatag ko sa imo ining tanan nga awtoridad . . . kay gintugyan ini sa akon.” (Lucas 4:6) Si Satanas nagagahom sa ibabaw sang mga ginharian sa kalibutan sa pahanugot lamang sang Dios.

 3. (a) Ano nga posisyon ang ginauyatan sang mga panguluhan sang mga pungsod sa atubangan ni Jehova? (b) Paano naton masiling nga ang pagpasakop sa mga panguluhan sa sining kalibutan wala nagakahulugan nga ginapasakop naton ang aton kaugalingon kay Satanas, ang dios sining kalibutan?

³ Sing kaanggid, ang Estado nagapatuman sang iya awtoridad bangod lamang ginatugutan ini sang Dios subong ang Soberano nga Manuggahom. (Juan 19:11) Sa amo, “ang nagagahom nga mga awtoridad” masiling nga “gintangdo sa ila relatibo nga posisyon sang Dios.” Kon ipaanggid sa supremo nga soberano nga awtoridad ni Jehova, ang ila awtoridad mas manubo. Apang, sila mga “ministro sang Dios,” “publiko nga mga alagad sang Dios,” bangod nagaaman sila sang kinahanglanon nga mga serbisyo, nagapatuman sang kasuguan kag kalinong, kag nagasilot sa mga malauton. (Roma 13:​1, 4, 6) Gani dapat mahangpan sang mga Cristiano nga bisan pa si Satanas amo ang dikitaon nga manuggahom sining kalibutan, ukon sistema, wala nila ginapasakop ang ila kaugalingon sa iya kon ginakilala nila ang ila relatibo nga pagpasakop sa Estado. Ginatuman nila ang Dios. Sa sining tuig sang 1996, ang politikal nga Estado isa gihapon ka bahin sang “kahimusan sang Dios,” isa ka temporaryo nga kahimusan nga ginapahanugutan sang Dios sa pagluntad, kag dapat ini kilalahon sang mga alagad ni Jehova sa duta.​—⁠Roma 13:⁠2.

Ang Dumaan nga mga Alagad ni Jehova kag ang Estado

 4. Ngaa gintugutan ni Jehova si Jose nga mangin prominente sa panguluhan sang Egipto?

⁴ Sadtong antes-Cristiano nga mga tion, gintugutan ni Jehova ang pila sang iya mga alagad sa pagtigayon sing prominente nga mga posisyon sa mga panguluhan sang Estado. Halimbawa, sang ika-18 nga siglo B.⁠C.⁠E., si Jose nangin punong ministro sang Egipto, ikaduha sa nagahari sadto nga Paraon. (Genesis 41:​39-43) Ginpakita sang mga hitabo nga ginmaniobra ini ni Jehova agod nga si Jose magaserbe subong isa ka instrumento sa pagtipig sa ‘binhi ni Abraham,’ sang iya mga kaliwatan, para sa katumanan sang Iya mga katuyuan. Sa pagkamatuod, dapat dumdumon nga si Jose ginbaligya subong ulipon sa Egipto, kag nagkabuhi sia sang tion nga ang mga alagad sang Dios wala sing Mosaikong Kasuguan ukon sing “kasuguan ni Cristo.”​—⁠Genesis 15:​5-7; 50:​19-21; Galacia 6:⁠2.

 5. Ngaa ang tinapok nga mga Judiyo ginsugo nga “tinguhaan ang paghidait” sang Babilonia?

⁵ Mga siglo sang ulihi ang matutom nga manalagna nga si Jeremias gin-inspirar ni Jehova sa paghambal sa Judiyong mga tinapok nga magpasakop sa mga manuggahom sang tion sang ila pagkatapok sa Babilonia kag sa pagpangamuyo pa gani para sa kalinong sang amo nga siudad. Sa iya sulat sa ila, sia nagsulat: “Amo sini ang ginsiling ni Jehova sang mga kasoldadusan, ang Dios sang Israel, sa bug-os nga kabihagan, . . . ‘Tinguhaa ang paghidait sang banwa diin ginpadala ko kamo nga bihag, kag magpangamuyo kay Jehova tungod sa iya, kay sa iya paghidait may paghidait kamo.’ ” (Jeremias 29:​4, 7) Sa masami ang katawhan ni Jehova may rason sa “pagtinguha sang paghidait,” para sa ila kaugalingon kag sa pungsod nga ila ginapuy-an agod may kahilwayan sila sa pagsimba kay Jehova.​—⁠1 Pedro 3:⁠11.

 6. Walay sapayan nga ginhatagan sing mataas nga posisyon sa panguluhan, sa anong mga paagi si Daniel kag ang iya tatlo ka kaupdanan nagdumili sa pagkompromiso sang Kasuguan ni Jehova?

⁶ Sang tion sang kabihagan sa Babilonia, si Daniel kag ang tatlo pa ka matutom nga Judiyo nga nabihag sa kahiulipnan sa Babilonia nagpasakop sa paghanas sang Estado kag nangin mga alagad sibil sang Babilonia nga may mataas nga posisyon. (Daniel 1:3-7; 2:​48, 49) Apang, bisan sadtong panahon sang paghanas sa ila, nagtindog sila sing malig-on sa mga butang may kahilabtanan sa mga kalan-on nga mahimo nagdul-ong sa ila sa paglapas sang Kasuguan nga ginpatuman sang ila Dios, si Jehova, paagi kay Moises. Ginpakamaayo sila bangod sini. (Daniel 1:​8-17) Sang magpatindog si Hari Nabocodonosor sang larawan sang Estado, ang tatlo ka Hebreo nga kaupod ni Daniel napilitan sa pagtambong sa seremonya upod sa ila kaupod nga mga administrador sang Estado. Apang, nagdumili sila sa “pagyaub kag sa pagsimba” sa diosdios sang Estado. Sa liwat, ginpadyaan ni Jehova ang ila integridad. (Daniel 3:​1-6, 13-28) Sing kaanggid sa karon, ginatahod sang mga Saksi ni Jehova ang bandera sang pungsod nga ila ginapuy-an, apang indi sila maghimo sing isa ka buhat sang pagsimba para sa sini.​—⁠Exodo 20:​4, 5; 1 Juan 5:⁠21.

 7. (a) Anong maayong tindog ang ginhimo ni Daniel, walay sapayan sang iya mataas nga posisyon sa panguluhan sang Babilonia? (b) Anong mga pagbag-o ang natabo sang Cristianong panahon?

⁷ Pagkatapos nga napukan ang Neo-Babilonia nga kagamhanan, si Daniel ginhatagan sing mataas nga posisyon sa gobierno sa idalom sang bag-ong rehimen sang Medo-Persia nga nagbulos sa sini. (Daniel 5:​30, 31; 6:​1-3) Apang wala niya pagtuguti ang iya mataas nga posisyon nga magdul-ong sa iya sa pagkompromiso sang iya integridad. Sang ginpatuman sang isa ka sugo sang Estado nga simbahon niya si Hari Dario sa baylo ni Jehova, nagdumili sia. Bangod sini gintagbong sia sa mga leon, apang ginluwas sia ni Jehova. (Daniel 6:​4-24) Sa pagkamatuod, natabo ini sadtong antes-Cristianong mga tion. Sang matukod na ang Cristianong kongregasyon, ang mga alagad sang Dios “napaidalom sa kasuguan ni Cristo.” Madamong butang nga ginpahanugutan anay sa idalom sang Judiyong sistema ang dapat tamdon sing tuhay, pasad sa pagpakig-angot ni Jehova sa iya katawhan.​—⁠1 Corinto 9:​21; Mateo 5:​31, 32; 19:​3-9.

Ang Panimuot ni Jesus Tuhoy sa Estado

 8. Anong hitabo ang nagapakita nga si Jesus determinado sa paglikaw nga madalahig sa politika?

⁸ Sang yari si Jesus sa duta, nagpahamtang sia sing mas mataas nga mga talaksan para sa iya mga sumulunod, kag nagdumili sia sa pagpakigbahin sa mga butang sa politika ukon sa militar. Sa tapos mapakaon sing milagruso ni Jesus ang pila ka libo ka tawo paagi sa pila ka tinapay kag duha ka magagmay nga isda, luyag sia dakpon sang mga Judiyo kag himuon nga isa ka politikanhon nga hari. Apang ginpalagyuhan sila ni Jesus paagi sa madasig nga pagkadto sa mga kabukiran. (Juan 6:​5-15) Tuhoy sa sining hitabo, ang The New International Commentary on the New Testament nagasiling: “May daku nasyonalistiko nga handum sa tunga sang mga Judiyo sadto nga tion, kag walay duhaduha nga madamo sadtong nakakita sang milagro nagpati nga nagtangdo ang Dios sang lider, isa nga nagakabagay sa pagpamuno sa ila batok sa mga Romano. Gani luyag nila nga himuon sia nga hari.” Nagadugang ini nga “ginsikway” ni Jesus ining tanyag sang politikanhon nga pagkalider. Wala ginsakdag ni Jesus ang bisan anong Judiyong pagrebelde batok sa pagginahom sang Roma. Sa pagkamatuod, gintagna niya kon ano ang mangin resulta sang pagrebelde nga mahanabo sa tapos sang iya kamatayon​—⁠daku nga mga kailo para sa mga pumuluyo sang Jerusalem kag ang pagkalaglag sang amo nga siudad.​—⁠Lucas 21:​20:-24.

 9. (a) Paano ginlaragway ni Jesus ang kaangtanan sang iya Ginharian sa kalibutan? (b) Anong panuytoy ang ginhatag ni Jesus sa iya mga sumulunod tuhoy sa ila mga pagpakig-angot sa mga panguluhan sang kalibutan?

⁹ Wala madugay antes sia mapatay, ginhambalan ni Jesus ang pinasahi nga tiglawas sang emperador sang Roma sa Judea: “Ang akon ginharian indi bahin sining kalibutan. Kay kon ang akon ginharian bahin sining kalibutan, ang akon mga alagad magapakig-away agod indi ako matugyan sa mga Judiyo. Apang, ang akon ginharian indi bahin sining kalibutan.” (Juan 18:36) Tubtob indi pagdulaon sang iya Ginharian ang paggahom sang politikanhon nga mga panguluhan, ginasunod sang mga disipulo ni Cristo ang iya halimbawa. Ginatuman nila ang natukod nga mga awtoridad apang wala sila nagapahilabot sa ila politikal nga mga palakat. (Daniel 2:​44; Mateo 4:​8-10) Si Jesus nag-aman sing mga panuytoy para sa iya mga disipulo, nga nagasiling: “Ibayad kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, kag sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.” (Mateo 22:⁠21) Antes sini, sa iya Sermon sa Bukid, si Jesus nagsiling: “Kon ang bisan sin-o magpilit sa inyo sa paglakat sing isa ka milya, updi sia sa duha ka milya.” (Mateo 5:41) Sa konteksto sining sermon, ginailustrar ni Jesus ang prinsipio sang kinabubut-on nga pagpasakop sa matarong nga mga sugo, sa tawhanon man nga mga kaangtanan ukon sa mga ginapatuman sang panguluhan nga nahisanto sa kasuguan sang Dios.​—⁠Lucas 6:​27-31; Juan 17:​14, 15.

Ang mga Cristiano kag si Cesar

10. Suno sa isa ka estoryador, anong importante nga tindog ang ginhimo sang unang mga Crisitano tuhoy kay Cesar?

¹⁰ Ining malip-ot nga panuytoy dapat mangibabaw sa kaangtanan sang mga Cristiano kag sang Estado. Sa iya libro nga The Rise of Christianity, ang estoryador nga si E. W. Barnes nagsulat: “Mga siglo pagkatapos ginhatag ni Jesus ini nga panuytoy, isa ka Cristiano ang nagduhaduha tuhoy sa iya katungdanan sa Estado, nagliso sia sa may awtoridad nga panudlo ni Cristo. Dapat sia magbayad sing mga buhis: ang buhis nga balayran mahimo nga mabug-at​—⁠nangin indi ini masarangan antes sang pagkapukan sang Nakatundan nga Emperyo​—⁠apang dapat ini batason sang Cristiano. Dapat man niya batunon ang tanan iban pa nga mga obligasyon sa Estado, magluwas kon suguon sia nga ihatag kay Cesar ang mga butang nga iya sang Dios.”

11. Paano ginlaygayan ni Pablo ang mga Cristiano sa pagpakig-angot sa mga manuggahom sang kalibutan?

¹¹ Nahisanto sa sini, kapin sa 20 ka tuig sa tapos mapatay si Cristo, ginhambalan ni apostol Pablo ang mga Cristiano sa Roma: “Ang tagsa ka tawo dapat magpasakop sa superyor nga mga awtoridad.” (Roma 13:1) Mga napulo ka tuig sang ulihi, wala madugay antes sang iya ikaduha nga pagkabilanggo kag sang pagpatay sa iya sa Roma, si Pablo nagsulat kay Tito: “Padayon nga pahanumduma sila [mga Cristiano sa Creta] nga magpasakop kag magmasinulundon sa mga panguluhan kag mga awtoridad subong mga manuggahom, mangin handa sa tagsa ka maayong buhat, nga wala nagahambal sing malaut nahanungod kay bisan sin-o, indi mapinuyason, makatarunganon, nga nagapakita sing kalulo sa tanan nga tawo.”​—⁠Tito 3:​1, 2.

Progresibo nga Paghangop sa “Superyor nga mga Awtoridad”

12. (a) Ano ang pagtamod ni ­Charles Taze Rus­sell tuhoy sa nagakaigo nga posisyon sang isa ka Cristiano may kaangtanan sa mga awtoridad sang panguluhan? (b) Tuhoy sa pag-alagad sa armadong puwersa, anong nanuhaytuhay nga mga pagtamod sang hinaplas nga mga Cristiano sang tion sang Inaway Kalibutanon I?

¹² Sang maaga nga bahin sang 1886, si Charles Taze Russell nagsulat sa libro nga The Plan of the Ages: “Si Jesus ukon ang mga Apostoles wala magpasilabot sa bisan anong paagi sa mga manuggahom sa duta. . . . Gintudluan nila ang Iglesia sa pagsunod sa mga kasuguan, kag sa pagtahod sadtong yara sa awtoridad bangod sang ila palangakuan, . . . sa pagbayad sa gintangdo sa ila nga mga buhis, kag magluwas kon nagasumpakil ini sa mga kasuguan sang Dios (Binuhatan 4:​19; 5:29) indi magrebelde sa bisan anong napatok nga kasuguan. (Roma 13:​1-7; Mat. 22:21) Si Jesus kag ang mga Apostoles kag ang unang iglesia masinulundon tanan sa kasuguan, walay sapayan nga nahamulag sila, kag wala nagapakigbahin sa mga panguluhan sining kalibutan.” Ginpakilala sang husto sining libro “ang mataas nga mga kagamhanan,” ukon “ang mataas nga mga awtoridad,” nga ginsambit ni apostol Pablo, subong ang mga awtoridad sang panguluhan sang tawo. (Roma 13:⁠1, King James Version) Sang 1904 ang libro nga The New Creation nagsiling nga ang matuod nga mga Cristiano “dapat masapwan sa tunga sang labing masinulundon sa kasuguan nga mga tawo sa modernong panahon​—⁠indi mga manugsugyot sing pagrebelde, indi makiawayon, indi palapangita sing kasawayan.” Ginhangop ini sang iban subong bug-os nga pagpasakop sa mga panguluhan, tubtob sa punto sang pagbaton sa pag-alagad sa armado nga puwersa sadtong tion sang Inaway Kalibutanon I. Apang, gintamod ini sang iban subong kabaliskaran sa ginsiling ni Jesus: “Ang tanan nga nagauyat sing espada sa espada man mapatay.” (Mateo 26:52) Sing maathag, kinahanglanon ang mas maathag nga paghangop sa pagpasakop sang Cristiano sa superyor nga mga awtoridad.

13. Anong pagbag-o sa paghangop sa pagkakilala sa mataas nga mga kagamhanan ang ginhatag sang 1929, kag paano ini napamatud-an nga epektibo?

¹³ Sang 1929, sang tion nga ang mga kasuguan sang pila ka panguluhan nagsugod sa pagdumili sa mga butang nga ginsugo sang Dios ukon nagpatuman sang mga butang nga gindumilian sang mga kasuguan sang Dios, ginpatihan nga ang mataas nga mga kagamhanan amo si Jehova nga Dios kag si Jesucristo.⁠b Amo sini ang paghangop sang mga alagad ni Jehova sadtong mabudlay nga mga tion antes kag sang tion sang Inaway Kalibutanon II kag tubtob sang tion sang Cold War, upod ang kahadlok sang mga pungsod sa isa kag isa, kag ang pagkahanda sini sa militar. Kon binagbinagon, maathag nga ining mga pagtamod, nga nagpakataas sa pagkasupremo ni Jehova kag sang iya Cristo, nakabulig sa katawhan sang Dios nga mahuptan ang wala nagakompromiso nga neutral nga tindog sa sulod sining mabudlay nga tion.

Relatibo nga Pagpasakop

14. Paano ang dugang nga kapawa ginhatag sa Roma 13:​1, 2 kag sa may kaangtanan nga kasulatan sang 1962?

¹⁴ Sang 1961 ang New World Translation of the Holy Scriptures nahuman. Ang paghanda sa sini nagkinahanglan sing maid-id nga pagtuon sa lenguwahe sang teksto sang Kasulatan. Ang sibu nga pagbadbad sang mga tinaga nga gingamit indi lamang sa Roma kapitulo 13 kundi subong man sa mga dinalan subong sang sa Tito 3:​1, 2 kag 1 Pedro 2:13, 17 nagpaathag nga ang tinaga nga “superyor nga mga awtoridad” nagapatuhoy, indi sa Supremo nga Awtoridad nga si Jehova, sa iya Anak, nga si Jesus, kundi sa awtoridad sang tawhanon nga mga panguluhan. Sang talipuspusan sang 1962, ginbalhag ang mga artikulo sa The Watchtower nga naghatag sing sibu nga paathag sa Roma kapitulo 13 kag subong man naghatag sing mas maathag nga pagtamod sangsa pagtamod sang panahon ni C. T. Russell. Ginpakita sining mga artikulo nga ang pagpasakop sang Cristiano sa mga awtoridad indi bug-os. Dapat nga relatibo ini, magluwas kon wala ini nagadul-ong sa mga alagad sang Dios nga magsumpakil sa mga kasuguan sang Dios. Ginpadaku sang dugang nga mga artikulo sa The Watchtower ining importante nga punto.⁠c

15, 16. (a) Anong balanse nga pagtamod ang gindul-ong sang bag-ong pagtamod sa Roma kapitulo 13? (b) Anong mga pamangkot ang kinahanglan pa nga pagasabton?

¹⁵ Ining yabi sa husto nga paghangop sa Roma kapitulo 13 nakabulig sa katawhan ni Jehova sa pagbalanse sang nagakaigo nga pagtahod sa politikal nga mga awtoridad sa indi makompromiso nga tindog sa importante nga mga prinsipio sa Kasulatan. (Salmo 97:​11; Jeremias 3:15) Naghatag ini sa ila sing nagakaigo nga pagtamod sa ila kaangtanan sa Dios kag sa ila mga pagpakig-angot sa Estado. Ginpat-od sini nga samtang ginabayad nila kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, wala nila ginapabayaan nga ibayad sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.

¹⁶ Apang ano ang mga butang nga iya ni Cesar? Anong nagakaigo nga mga pangangkon ang mahimo sang Estado sa isa ka Cristiano? Ining mga pamangkot pagabinagbinagon sa masunod nga artikulo.

[Mga footnote]

Sing talalupangdon, sa iya komentaryo sa Roma kapitulo 13, si Propesor F. F. Bruce nagsulat: “Maathag pasad sa malapit nga konteksto, subong sang sa pangkabilugan nga konteksto sang mga sinulatan sang mga apostoles, nga ang estado may kinamatarong sa pagpatuman sing pagsunod suno lamang sa mga limitasyon sang mga katuyuan nga ginpatok ini sang Dios​—⁠buot silingon, ang estado indi lamang mahimo pamatukan kundi dapat pamatukan kon ginapangayo sini ang katutom nga para lamang sa Dios.”

Mapaathag Mo Bala?

◻ Ngaa ang pagpasakop sa superyor nga mga awtoridad wala nagakahulugan sing pagpasakop kay Satanas?

◻ Ano ang panimuot ni Jesus sa politika sang iya mga adlaw?

◻ Anong laygay ang ginhatag ni Jesus sa iya mga sumulunod tuhoy sa ila pagpakig-angot kay Cesar?

◻ Paano ginlaygayan ni Pablo ang mga Cristiano tuhoy sa pagpakig-angot sa mga manuggahom sang mga pungsod?

◻ Paano ang paghangop sa identidad sang superyor nga mga awtoridad napasibu sa sulod sang mga tinuig?

[Retrato sa pahina 10]

Sang gintanyagan sia ni Satanas sing politikal nga gahom, ginsikway ini ni Jesus

[Retrato sa pahina 13]

Si Russell nagsulat nga ang mga Cristiano “dapat masapwan sa tunga sang mga labing masinulundon sa kasuguan sa modernong panahon”