Ti Panangmatmat ti Biblia

Upayen Kadi ti Biblia ti Wayawaya nga Agpanunot?

DIMMAKKEL ti apuy bayat a sinilmutanna dagiti napateg a libro nga impalladaw dagiti opisial nga Aleman. Maysa kadi nga eksena dayta idiay Nazi nga Alemania? Wen, ngem mabalin a maysa met dayta nga eksena idi tawen 1199, idi imbilin ti Romano Katoliko nga arsobispo a mapuoran amin a Biblia iti pagsasao nga Aleman.

Kinapudnona, napasamak iti adun a pagilian ken ginasuten a tawtawen ti panangpuor iti libro—maysa a sapasap a simbolo ti pannakaikedked ti wayawaya ti panunot ken panagsao. Masansan nga insayangkat dayta dagiti narelihiusuan a papangulo a nagamak iti epekto dayta a wayawaya ti panunot iti kadaywan a tao.

Isu met la nga adu ita ti mangipapan a dagiti nainget a pammilin ti Biblia kontraenda ti mannakaawat a panagutob ti panunot. Ngem talaga kadi a kasta? Iparparegta kadi wenno up-upayen ti Biblia ti wayawaya nga agpanunot?

‘Ayatem ni Jehova iti Amin a Panunotmo’

Saan nga upayen ti Biblia ti panangusar iti panunot. Kinapudnona, imparegta ni Jesus a tunggal maysa kadatayo masapul nga ‘ayatentayo ni Jehova iti amin a panunottayo.’ (Marcos 12:30) Paneknekan ti ministeriona a kasta unay ti panaginteresna iti paspasamak kadagiti panawen (Lucas 13:1-5), biolohia (Mateo 6:26, 28; Marcos 7:18, 19), agrikultura (Mateo 13:31, 32), ken kababalin ti tao (Mateo 5:28; 6:22-24). Ipamatmat dagiti ilustrasionna a silalawag a naawatanna dagiti prinsipio ti Sao ti Dios ken ti nalikudan ken panunot dagiti managdengngegna sa inutobna a naimbag no kasano a maikaykaysana ti Biblia kadagiti managdengngegna.

Kiniddaw ni Pablo iti amin a Kristiano nga ipaayda ti serbisioda iti Dios buyogen ti ‘pannakabalin nga agrason.’ (Roma 12:1) Indagadagna kadagiti taga Tesalonica a dida payaw-awan ‘kadagiti naipaltiing nga ebkas a manggunggon iti panagpampanunotda.’ (2 Tesalonica 2:2) Adda met ammona iti daniw dagiti Griego ken taga Creta (Aramid 17:28; Tito 1:12) ken kabal iti militaria ken dagiti estratehiada (Efeso 6:14-17; 2 Corinto 2:14-16). Sa ket managpaliiw idi kadagiti lokal a kustombre.—Aramid 17:22, 23.

Nupay no tinagiragsak da Jesus ken Pablo ti kasta unay a wayawaya ti panunot, dida minatmatan ti bagbagida kas kakaisuna nga addaan kalintegan no aniat’ naimbag ken dakes. Imbes nga ilaksidna ti Biblia tapno ipangpangruna dagiti kapanunotanna, maulit-ulit a nagadaw ni Jesus manipud kadagiti Kasuratan. Paneknekan ti dagus ken nadagsen a sungbatna idi indagadag kenkuana ni Pedro nga ikayan ti sakripisio nga ipapatay nga isut’ pagayatan ti Dios kenkuana a dina man la plinano daydi a kita ti panagpampanunot. (Mateo 16:22, 23) Umasping unay a nakuna ni Pablo kadagiti taga Corinto: “Idi immayak kadakayo, diak immay a buyogen ti aniaman a naparammag a panagsasao wenno pilosopia, no di ket tapno ibagak kadakayo ti impasigurado ti Dios.” (1 Corinto 2:1, The Jerusalem Bible) Kas ken Jesus, ti panagpampanunotna ket naibasar a naimbag kadagiti Kasuratan.—Aramid 17:2.

Iparparegta ti Biblia ti narang-ay a panangusartayo iti panunottayo a maitunos kadagiti pagbeddengan. Nupay kasta, ti kinadagsen ti rebbengen a kanayon nga itunostayo ti panunottayo iti panunot ni Jehova ket agpannuray iti tunggal Kristiano, saan nga iti kongregasion. Gapuna, idi impakita ti adu a taga Efeso a sinardengandan ti panangannurotda iti espiritismo sada nagbalin a Kristiano, saan nga inako ni Pablo ti rebbengen a mangpuor kadagiti libroda, no di ket “adu kadakuada a nangan-annurot iti panagsalamangka inyegda a pinagkaykaysa dagiti libroda ket pinuoranda ida iti publiko.” (Aramid 19:19, JB) Apay a naamiris dagitoy a Kristiano a nasken a puoranda dagiti bukodda a libro?

Ti Umuna a Kita ti Depensa

Usigenyo daytoy nga ilustrasion. Ti maysa a naballigi a depensa ti militaria masansan nga iramanna ti sumagmamano a kita ti napigsa a sarikedked. Awan ti naballigi a heneral a mangipapan nga aniaman kadagitoy ket di napateg ken rumbeng a maikkat kasakbayan ti panagrurupak. Iti pannakirupak ti maysa a Kristiano maibusor iti basol, adda met sumagmamano a kita ti depensa.

Kuna ti Santiago 1:14, 15 a “tunggal maysa masuot babaen ti pananggargari ken panangsulbog ti bukodna a derrep. Kalpasanna ti derrep, inton naiyinawen, agipasngay iti basol.” Ti umuna nga addang a mangituggod iti basol isut’ panangpatanor iti dakes a derrep iti panunot. Gapuna, ti umuna a kita ti depensa isut’ panagkedked a mangpatanor iti derrep—a mangkontrol iti panunot ti tao.

Gapu iti daytoy a kaw-ing ti panunot ken tigtignay a mamakdaar kadatayo ti Biblia: “Pagtalinaedenyo a naipamaysa dagiti panunotyo kadagiti bambanag sadi ngato, saan a kadagiti bambanag iti rabaw ti daga.” (Colosas 3:2) No agkedked dagiti Kristiano a taginayonen iti panunotda ti imoralidad, espiritismo, wenno apostasia, aramidenda daytoy a desision, saan a gapu ta pagamkanda a dagitoy a kapanunotan ket nalabit mapaneknekan a natantan-ok ngem kadagiti kinapudno ti Biblia, no di ket gapu ta kayatda a liklikan ti aniaman a mangisagmak kadakuada iti panagbasol.

‘Isuamin a Bambanag Sipapanayagda a Nailatak’

Sabali pay a napateg a rason no apay a kontrolentayo ti panagpampanunottayo isut’ panagayattayo ken Jehova ken panagraem iti abilidadna a mangammo kadagiti pampanunottayo. Panunotenyo man no adda patpatgenyo a gayyem wenno nadekket a kabagian a sensitibo unay iti rugit wenno tapuk. Pulos aya a diyon awisen ti gayyemyo idiay balayyo, gapu ta diyo kayat a dalusan a naimbag ti balayyo nga agkasapulan iti kasta a panagdalus? Saan kadi a ti ayat ti manggutugot kadakayo nga ikagumaan a pagtalinaeden a nadalus amin a bambanag? Naipamatmat ti kinasensitibo ni Jehova kadagiti kaunggan a panunottayo idiay Salmo 44:21: “Ammona dagiti palimed ti puso.” Kinuna ni Pablo nga adda sungsungbatantayo kadagidiay a pampanunot: “Awan ti parsua a saan a sibabatad iti imatangna, no di ket isuamin a bambanag lamolamoda ken sipapanayagda a nailatak kadagiti mata daydiay pagidatagantayo.”—Hebreo 4:13; Salmo 10:4; Proverbio 6:16, 18.

Binigbig ni Job ti annongen ti tao iti Dios no maipapan iti pampanunotna. “Ni Job . . . nangipaay kadagiti daton a mapuoran . . . ; ta, kinuna ni Job, ‘mabalin a nagbasol dagiti annakko a lallaki ken inlunodda ti Dios iti pusoda.’” (Job 1:5) Ti inggagara a panangtaginayon iti dakes nga aramid a mismo ket matmatan ni Jehova a basol.—Idiligyo ti Exodo 20:17.

Pudno a Wayawaya ti Panunot

Iparegta ti Biblia iti tunggal Kristiano a pagbalinenda a kalat ti “panangkayawda iti tunggal panunot tapno pagbalinen a natulnog ken Kristo.” (2 Corinto 10:5) Maragpat daytoy, saan a babaen kadagiti restriksion nga ipataw dagiti narelihiusuan a lider, no di ket babaen iti panangannurot ti maysa a tao iti panagteppel ken iti ayat ken pannakaawatna ken Jehova ken kadagiti prinsipiona. No maragpatto daytoy a kalat dumtengton ti pudno a wayawaya ti panunot, a limitaran laeng dagiti nadiosan a pagalagadan ken parayrayen ti rag-otayo a makaammo nga, uray kadagiti pampanunottayo, maay-ayotay ni Jehova.

[Picture Credit Line iti panid 20]

Manipud ti libro a Bildersaal deutscher Geschichte