ABIMELEC

[Ni Amak ket Ari].

Personal a nagan wenno opisial a titulo ti sumagmamano a Filisteo nga ar-ari, nalabit kaasping ti titulo a Faraon kadagiti Egipcio ken Cesar kadagiti Romano.

1. Ti ari ti siudad ti Gerar, a temporario a nagnaedan da Abraham ken Sara idi agarup 1919 K.K.P. Gapu ta impagarupna nga agkabsat ti agassawa, innalana ni Sara tapno agbalin nga asawana ngem saanna a sinagid ta pinakdaaran ti Dios. Gapu ta binallaagan ni Jehova iti maysa a tagtagainep, ti ari insublina ken Abraham ni Sara agraman ti multa a buklen dagiti dinguen ken ad-adipen ken nangted pay iti sangaribu a siklo a pirak (a. $2,200) kas pammatalged iti kinasin-aw ni Sara. Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, daytoy nga ari nakipinnatalged ken Abraham idiay Beer-seba iti tulag ti kappia ken panagtinnalekda.​—Ge 20:1-18; 21:22-34.

2. Mabalin a sabali pay nga ari ti Gerar idi napan sadiay ni Isaac gapu iti nakaro a bisin. Kalpasan daytoy ti ipapatay ni Abraham idi 1843 K.K.P. Kas ken amana nga Abraham, ginandat ni Isaac a pagparangen ni Rebecca kas kabsatna, ngem idi naiparparna a naduktalan ti ari nga asawa gayam ni Isaac, nangyetnag iti publiko a bilin nangsalaknib kadakuada. Nupay kasta, inapalanda ti inted ti Dios a kinarang-ay ni Isaac, ket ngarud kiniddaw ti ari a pumanaw ni Isaac. Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, daytoy nga ari ti Gerar nakipinnatalged ken Isaac iti tulag ti kappia a kaasping ti tulag nga inaramid ken Abraham ti sinukatanna nga ari.​—Ge 26:1-31.

3. Ti Filisteo nga ari ti siudad ti Gat idi kaaldawan ni David.​—Sal 34:Sup; kitaenyo ti AQUIS.

4. Anak ni Ukom Gideon nga impasngay ti kamalalana idiay Siquem. Kalpasan ti ipapatay ni amana a Gideon, sipapalangguad ken sikukuspag nga inkagumaan daytoy nga Abimelec a pagbalinen ti bagina kas ari. Sisisikap nga inaramatna ti naimpluensia a pamilia ni inana tapno agpatulong kadagiti agtagtagikua iti daga iti Siquem. Idi tultulongandan iti pinansial, nangtangdan iti sumagmamano a naranggas a tattao, napanda iti balay ni amana idiay Ofra, ket namimpinsan a pinapatayda sadiay dagiti kakabsatna iti ama iti rabaw ti maymaysa a bato. Kadagiti 70 a kakabsatna iti ama, ti laeng inaudian a ni Jotam, ti nakalibas iti pananggudas.

Kalpasanna, naiproklamar ni Abimelec kas ari, ngem impalubos ni Jehova a tumanor ti maysa a dakes nga espiritu iti nagbaetan dagiti Siquemita ken ti baro nga ‘arida’ tapno mabalesda amin dagidiay nakabasol iti dara a karaman iti kumplot. Nangorganisar ni Gaal iti iyaalsa. Pinarmek a dagus dayta ni Abimelec, kinautibo ken dinadaelna ti siudad ti Siquem, ket minulaanna iti asin. Kalpasanna, dinarupna ti immarko a pagkamangan ti balay ni El-berit wenno santuariona ken pinuoranna dayta, ket ti agarup sangaribu kadagidi kakapponna ti nauram agingga a natay, dagiti agtagtagikua iti daga iti torre ti Siquem a nagkamang sadiay. Dagus a pinasarunuan ni Abimelec daytoy a panagballigi babaen ti panangdarupna iti Tebes nga agpaamianan, ngem imbes a nagballigi maysa ketdi a babai nga adda iti torre ti siudad ti nangitinnag iti makinrabaw a bato ti gilingan a nangtupak iti ulona. Nagpatingga ti tallo-tawen a “panagturay” ni Abimelec idi a ti agaw-awit iti armasna sinalputna ni Abimelec iti kampilan kas panagtulnog iti kiddawna idi matmatayen, tapno saan a maikuna a maysa a babai ti nangpapatay kenkuana.​—Uk 8:30, 31; 9:1-57; 2Sm 11:21.

5. “Abimelec” ti mabasa iti 1 Cronicas 18:16 iti Masoretiko a teksto, a tinulad met ti King James Version. “Ahimelec” ti mabasa iti Griego a Septuagint, Latin a Vulgate, Syriac a Peshitta, ken 12 a Hebreo a manuskrito maitunos iti 2 Samuel 8:17.