GINATANG

Banag a nagun-odan kas imbunga ti panangisukat iti bambanag nga addaan pateg​—kuarta, sansanikua, panagserbi, wenno uray pay biag.

Idi pay laeng kaaldawan ni Abraham, dagiti tattao pormal a naggatgatang ken naglaklakoda kadagiti tagilako, sansanikua, wenno panagserbi, a nagaramatda iti banag a pakisinnukat kas iti kuarta, a kas met laeng ita. Ni Abraham ‘gimmatang babaen iti kuarta’ iti lallaki nga adipen. (Ge 17:12, 13) Iti ipapatay ni Sara, pormal a gimmatang ni Abraham iti sangkadisso a pagitabonan ti pamilia manipud ken Efron, maysa kadagiti annak ni Het. (Ge 23:3-20; 49:29-32) Makapainteres dagiti detalye dayta a kaunaan a nailanad iti Kasuratan a legal a katulagan sigun iti pakasaritaan.

Iti pudpudno a panangiparangarang iti pammadayaw nagruknoy ni Abraham idi nangitukon. Saan a ti talon, no di ket ti laeng rukib “nga adda iti ungto ti talon [ni Efron]” ti kayat a gatangen ni Abraham. Nagitukon met ni Efron. Saan a masigurado no naginpaparabur a kas iti kinaparabur dagiti taga Daya iti panangibagana nga itedna ti sanikua ken Abraham (Ge 23:7-11), wenno kas pagarupen ti sumagmamano, mangyeb-ebkas laeng iti kinatulok a mangiranud iti dayta, awan sabali ‘itedna dayta’ maipaay iti maysa a gatad. Ti masigurado isu ti panangipilitna a ti rukib ken ti talon agpada a mairaman iti saritaan. Nagtengan ti pinal a katulagan, naibaga ti gatad, nagtinnawar, ket siaannad a natimbang ti kuarta, “uppat a gasut a siklo a pirak a gagangay a pagbaybayad dagiti komersiante.” (a. $880) (Ge 23:16) Kadagidi nga aldaw saan a naaramid a sinsilio dagiti kuarta no di ket natimbang kadagiti timbangan. Ngarud “ti talon ken ti rukib nga adda iti dayta ken amin dagiti kayo nga adda iti talon, nga adda iti uneg dagiti amin a beddengna iti aglikmut, napatalgedan ken Abraham kas nagatangna a sanikua.” Isuamin daytoy a legal a saritaan naaramid iti sanguanan ti agsumbangir a partido ken dagiti saksi, wen, “iti imatang ti annak ni Het iti tengnga dagidiay amin a sumsumrek iti ruangan ti siudadna.” (Ge 23:17, 18) Umasping iti dayta, gimmatang ni Jacob idi agangay iti maysa a benneg ti daga manipud kadagiti Siquemita.​—Ge 33:18, 19.

Bayat ti pito a tawen a nakaro a bisin, ni Jose, kas primero ministro ti Egipto, naglako iti bukbukel nga idi damo maipaay iti kuarta, ket idi naibusen dayta, kas pagbayad inawatna dagiti naamo nga animalda, kalpasanna ti dagada, ket kamaudiananna dagiti tattao a mismo.​—Ge 42:2-25; 47:13-23.

Ti Linteg ni Moises siiinget nga imparitna ti panaggatang ken panaglako iti Sabbath, kas met iti panangiparit dayta kadagiti di nainkalintegan a saritaan iti negosio. Bayat ti panagapostasia ti Israel, masansan a masalungasing idi dagitoy a linteg.​—Le 25:14-17; Ne 10:31; 13:15-18; Am 8:4-6.

Idi tinarigagayan ni Ari David a gatangen ti pagirikan ni Arauna (Ornan), sipaparabur a pinadas ti lalaki nga ited dayta iti ari. Nupay kasta, impapilit ni David nga ibayad ti gatad a 50 a siklo a pirak ($110) maipaay iti mismo a disso ti altar mainayon dagiti nasken a bambanag iti panagisakripisio. Agparang nga idi agangay nainayon ti adu pay kadagiti sanikua iti aglawlaw tapno mairaman ti maysa a disso nga umdas ti kalawana maipaay iti intero a lugar ti templo, a ti gatad a pinanggatang ket 600 a siklo a balitok ti kadagsenna (a. $77,070). (2Sm 24:21-24; 1Cr 21:22-25) Bayat dagiti panagturay da Ari Jehoas ken Josias, adda dagiti panaggatang kadagiti material ken panagbannog maipaay iti pannakatarimaan ti templo.​—2Ar 12:9-12; 22:3-7.

Gimmatang ni Jeremias iti maysa a talon iti ilina nga Anatot, a deskribirenna ti legal a saritaan iti kastoy a pamay-an: “Insuratko iti maysa a kasuratan ket inkapetko ti selio ket nangalaak kadagiti saksi bayat a tinimbangko ti kuarta iti timbangan.”​—Jer 32:9-16, 25, 44.

Iti Kristiano a Griego a Kasuratan adda met sumagmamano a panangtukoy iti panaggatang kadagiti sanikua ken material​—pagtaraon, lana, kawkawes, perperlas, taltalon, balbalay, balitok, sapsapo iti mata, pangkaaduan a tagilako, an-animal, ken uray pay tattao. (Mt 13:44-46; 25:8-10; 27:7; Mr 6:37; Jn 4:8; 13:29; Ara 1:18; 4:34-37; 5:1-3; Apo 3:18; 13:17; 18:11-13; kitaenyo ti BANKO, BANKERO.) Babaen ti pananggatang naluk-atan dagiti manamati a Judio manipud iti lunod ti Linteg babaen ken Kristo, a nagbalin a lunod imbes nga isuda, idi nga isu naibitin iti kayo nupay awanan basol. (Ga 3:13; 4:5) “Babaen ti dara ti bukodna nga Anak,” ginatang ni Jehova ti intero a “kongregasion ti Dios.”​—Ara 20:28.