DATDATON

Nanipud kadagidi nagkauna a tiempo, ti tattao nagidatdatagda kadagiti daton iti Dios. Iti umuna a nailanad a pasamak, ti kalakayan nga anak ni Adan a ni Cain nangidatag iti sumagmamano a bunga ti daga, ket ti ub-ubing nga anak ni Adan a ni Abel, dagiti inauna ti arbanna. Nabatad a nagduma dagiti kababalin ken motibo dagitoy dua nga agkabsat, ta ti Dios inanamonganna ti daton ni Abel ngem saanna a kinayat ti daton ni Cain. (Idi agangay, ti Linteg ti tulag kinalikagumanna nga agpadpada ti animal ken bukbukel a datdaton.) Addaan la ketdi ni Abel iti pammati iti kari ti Dios a pannakaluk-at babaen ti naikari a Bin-i ken nalabit nabigbigna a kasapulan nga adda dara a maiparukpok, kasapulan nga adda ‘madunor ti mukodna,’ tapno mayaon ti sangatauan agturong iti kinaperpekto a napukaw da Adan ken Eva. (Ge 3:15) Bigbigenna nga isu managbasol, intuggod ti pammati nga isu mangidatag iti maysa a daton a mangalikagum iti pannakaiparukpok iti dara, iti kasta siuumiso nga inladawanna ti pudpudno a sakripisio maipaay iti basbasol, ni Jesu-Kristo.​—Ge 4:1-4; Heb 11:4.

Iti Kagimongan Dagiti Patriarka. Ti ulo ti pamilia a ni Noe, idi rimmuar iti daong, nangidaton ken Jehova iti sakripisio ti panagyaman a “makabang-ar” (mangep-ep, mangpakalma), a kalpasanna ni Jehova inaramidna ken Noe ken kadagiti kaputotanna ti tulag mainaig iti “bullalayaw.” (Ge 8:18-22; 9:8-16) Kalpasanna mabasatayo maipapan iti panagidatag dagiti matalek a patriarka iti datdaton ken Jehova. (Ge 31:54; 46:1) Ni Job, kas ulo ti pamilia, nagakem kas padi agpaay iti pamiliana, a nagisakripisio kadagiti mapuoran a daton iti Dios maigapu kadakuada. (Job 1:5) Ti kalatakan ken kapatgan kadagidi nagkauna a sakripisio ket ti pananggandat ni Abraham a mangidaton ken Isaac, iti panangiwanwan ni Jehova. Ni Jehova, kalpasan ti pannakapaliiwna iti pammati ken kinatulnog ni Abraham, siaasi a nangipaay iti kalakian a karnero kas sandi. Daytoy a tignay ni Abraham inladawanna ti panangidaton ni Jehova iti bukodna a bugbugtong nga Anak, ni Jesu-Kristo.​—Ge 22:1-14; Heb 11:17-19.

Iti Sidong ti Linteg. Dagiti sakripisio a naibilin iti sidong ti Linteg ti tulag ipatuldoda amin ni Jesu-Kristo ken ti sakripisiona wenno dagiti gunggona nga agayus manipud iti dayta a sakripisio. (Heb 8:3-5; 9:9; 10:5-10) No kasano a ni Jesu-Kristo perpekto a tao, kasta met nga amin nga animal a sakripisio ket nasalun-at, awanan pakapilawan a kita. (Le 1:3, 10; 3:1) Agpadpada a ti Israelita ken ti ganggannaet nga agnanaed a nagdaydayaw ken Jehova nairamanda iti panangidatag iti nadumaduma a daton.​—Nu 15:26, 29.

Datdaton a mapuoran. Sibubukel a maidatag idi iti Dios dagiti daton a mapuoran; nga awan paset ti animal ti ibati ti managdaydayaw. (Idiligyo ti Uk 11:30, 31, 39, 40.) Buklenda ti maysa a pakpakaasi ken Jehova nga awatenna, wenno mangipasimudaag a naawat, ti daton maigapu iti basol a naipakuyog kadagita no dadduma. Kas maysa a “daton a mapuoran” sibubukel, naan-anay nga impaay ni Jesu-Kristo ti bagina.

Ok-okasion agpaay iti datdaton a mapuoran, ken dagiti nainaig kadagita:

(1) Regular a tiempo a naidatonda: Tunggal bigat ken rabii (Ex 29:38-42; Le 6:8-13; Nu 28:3-8); tunggal aldaw ti Sabbath (Nu 28:9, 10); umuna nga aldaw ti bulan (Nu 10:10); Paskua ken pito nga aldaw ti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay (Le 23:6-8; Nu 28:16-19, 24); Aldaw ti Panangabbong (Le 16:3, 5, 29, 30; Nu 29:7-11); Pentecostes (Le 23:16-18; Nu 28:26-31); tunggal aldaw ti Piesta dagiti Abong-abong.​—Nu 29:12-39.

(2) Dadduma pay nga okasion: Iti pannakakonsagrar ti kinapadi (Le 8:18-21; kitaenyo ti PANNAKAISAAD); iti panangisaad kadagiti Levita (Nu 8:6, 11, 12); mainaig iti panangaramid kadagiti tulagan (Ex 24:5; kitaenyo ti TULAG); maibuyog kadagiti daton a pakikaykaysa kasta met iti piho a datdaton gapu iti babak ken iti basol (Le 5:6, 7, 10; 16:3, 5); iti panangaramid iti karkari (Nu 15:3, 8); mainaig kadagiti panaggugor (Le 12:6-8; 14:2, 30, 31; 15:13-15, 30).

(3) Naidaton nga an-animal ken pamay-an: Toro, kalakian a karnero, kalakian a kalding, pagaw, wenno urbon nga atap a kalapati. (Le 1:3, 5, 10, 14) No animal dayta, ti agidaton ipatayna ti imana iti ulo ti animal (a bigbigenna a kukuana ti daton, ken maipaay kenkuana, maigapu kenkuana). (Le 1:4) Maparti ti animal, ti dara maiwarsi iti aglikmut ti rabaw ti altar ti daton a mapuoran (Le 1:5, 11), ti animal malalatan ken marangrangkay iti paspasetna, mabugguan dagiti bagis (awan ti dalupitpit a mapuoran iti altar) ken kukodna, ti ulo ken dadduma pay a paset ti bagi maiparabaw amin iti altar (ti agan-annong a padi inawatna ti lalat; Le 7:8). (Le 1:6-9, 12, 13) No tumatayab dayta, maikkat ti kinarakaran ken dagiti dutdot, ket ti ulo ken bagi mapuoran iti altar. (Le 1:14-17)

Datdaton a pakikaykaysa (wenno datdaton ti kappia). Dagiti daton a pakikaykaysa a makaay-ayo ken Jehova impamatmatna ti pannakaikappia kenkuana. Ti managdaydayaw ken ti sangakabbalayanna nakipasetda (idiay paraangan ti tabernakulo; sigun iti tradision, naibangon dagiti abong-abong iti likmut ti uneg ti kortina a naipalawlaw iti paraangan; iti templo, naipaay dagiti siled a panganan). Ti agan-annong a padi immawat iti bingay, ket ti agserserbi a papadi, sabali pay a bingay. Arigna inawat ni Jehova ti makaay-ayo nga asuk ti mapupuoran a taba. Ti dara, a mangireprepresentar iti biag, naited iti Dios kas kukuana. Gapuna ti papadi, dagiti managdaydayaw, ken ni Jehova ket kasla aglalanglangda iti pannangan, a mangipasimudaag kadagiti natalna a relasion. Ti tao a nakipaset bayat nga adda iti kasasaad ti kinarugit (aniaman kadagiti kinarugit a nadakamat iti Linteg) wenno nangan iti lasag kalpasan a naidulin dayta iti nabaybayag ngem iti naibilin a tiempo (mangrugi nga aglungtot dayta iti nabara a klima) ket magessat kadagiti kailianna. Tinulawanna wenno inumsina ti pannangan, gapu iti kinarugitna a mismo wenno pannanganna iti narugit iti sanguanan ni Jehova a Dios, a mangipakpakita iti di panagraem iti sagrado a bambanag.​—Le 7:16-21; 19:5-8.

Ti Pangrabii ti Apo (Panglaglagip wenno Maudi a Pangrabii) ket maysa a pakikaykaysa a pannangan. (1Co 10:16) Dagidiay adda iti “baro a tulag babaen ti bileg ti dara [ni Jesus]” makilanglangda iti maysa ken maysa iti pammati, a makipasetda kadagiti emblema a mangiladladawan iti bagi ken dara ni Jesus. Makilanglangda met ken Jehova kas Autor dayta nga urnos. Gunggun-oden dagitoy ti anamong ni Jehova ken naikappiada saan laeng nga iti maysa ken maysa no di ket kasta met ken Jehova babaen ken Jesu-Kristo. Maitunos iti makalikaguman a kinadalus kadagiti makiraman iti pakikaykaysa a pannangan, ipakdaar ni Pablo a ti Kristiano rebbeng a sukimatenna ti bagina sakbay ti Panglaglagip a pannangan. Ti panangtagilag-an wenno pananguyaw iti pasken wenno kadagiti emblema nga arak ken di nalebaduraan a tinapay ket panangumsi iti sagrado a bambanag, a maiparbeng iti dakes a pannakaukom.​—1Co 11:25, 27-29; kitaenyo ti PANGRABII TI APO.

Iti daton ti panagyaman, a maysa a pakikaykaysa a daton a mangidaydayaw iti Dios gapu kadagiti saganana ken naayat a kinamanangngaasina, makan idi ti lasag ken agpadpada ti nalebaduraan ken di nalebaduraan a tinapay. Ngarud ti managdaydayaw rinambakanna ti pasken a nagaramat iti mabalin nga awagan iti “inaldaw a taraon.” (Nupay kasta, iti aniaman a tiempo awan ti maikabil a nalebaduraan a tinapay iti rabaw ti altar kas maidaton iti Dios.) Ken, iti daytoy nga ebkas ti panagyaman ken daydayaw iti Dios, ti lasag kasapulan a tagiragsaken iti dayta nga aldaw, saan nga iti sumaruno. (Iti dadduma pay a daton a pakikaykaysa, ti lasag mabalin a kanen iti maikadua nga aldaw.) (Le 7:11-15) Daytoy ipalagipna ti kararag nga insuro ni Jesu-Kristo kadagiti pasurotna: “Itedmo kadakami ita nga aldaw ti tinapaymi nga agpaay itoy nga aldaw.”​—Mt 6:11.

Ok-okasion agpaay iti datdaton a pakikaykaysa, ken dagiti nainaig kadagita:

(1) Ok-okasion: Panangaramid kadagiti tulagan (Ex 24:5); panangrambak kadagiti panawen ti piesta ken panangrugi dagiti bulan (Nu 10:10; Ex 12:2-14; Le 23:15-19; Nu 29:39), ken dadduma pay nga okasion.

(2) Pangpanggep: Tapno magun-odan ti anamong ti Dios; panagpakpakaasi wenno iyaararaw iti Dios kadagiti tiempo ti dakes a kalak-aman. (Le 19:5; Uk 20:26; 21:4; 1Sm 13:9; 2Sm 24:25)

(3) Naaramat nga an-animal, ken pamay-an: Kalakian wenno kabaian a bakbaka, karkarnero, kalkalding (awan dagiti tumatayab, yantangay saanda a naibilang a makaanay a mangbukel iti maysa a pannangan iti sakripisio). (Le 3:1, 6, 12) Ti mangidatdaton impatayna ti imana iti ulo ti animal; naparti ti animal; ti padi inwarsina ti dara dayta iti aglikmut ti rabaw ti altar ti daton a mapuoran (Le 3:2, 8, 13); ti taba (agraman ti taba ti ipus ti karnero) naiparabaw iti altar ti daton a mapuoran (Le 3:3-5, 9); ti barukong naited iti papadi, ti makannawan a luppo naited iti agan-annong a padi (Ex 29:26, 28; Le 7:28-36).

(4) Kitada: Panagyaman wenno pangidaydayaw; kari (kitaenyo ti Nu 6:13, 14, 17); boluntario.

Datdaton gapu iti basol. Agpaay amin dagitoy iti di inggagara a basol, a naaramidan gapu iti kinakapuy ti imperpekto a lasag, saan a “buyogen ti sitatag-ay nga ima,” kayatna a sawen, saan a sipapanayag, sitatangsit, inranranta. (Nu 15:30, 31, Rbi8 ftn) Nagduduma nga animal a sakripisio, manipud toro agingga iti atap a kalapati, ti naaramat, sigun iti saad ken kadagiti kasasaad daydiay wenno dagidiay maab-abbongan ti basolda. Mapaliiw a dagidiay nairaman iti basbasol a naibinsabinsa iti Levitico kapitulo 4 ket tattao a nakaaramid iti “maysa kadagiti banag nga ibilin ni Jehova a rebbeng a di aramiden” ket iti kasta nakabasolda. (Le 4:2, 13, 22, 27) Maipaay iti datdaton gapu iti basol iti Aldaw ti Panangabbong, kitaenyo ti PANANGABBONG, ALDAW TI.

Ok-okasion nga agkasapulan iti datdaton gapu iti basol, ken dagiti nainaig kadagita:

(1) Maipaay iti basol ti nangato a padi a nangyeg iti panagbasol iti ili (Le 4:3): Ti nangato a padi nangyeg iti toro ket impatayna ti imana iti ulo ti toro; naparti ti toro; ti dara dayta ket naipan iti Nasantuan a Disso ken naiwarsi iti sanguanan ti kortina; ti dadduma iti dara naipulagid kadagiti sara ti altar ti insienso, a ti natedda ket naibukbok iti puon ti altar ti daton a mapuoran; ti taba (a kas kadagiti daton a pakikaykaysa) napuoran iti altar ti daton a mapuoran (Le 4:4-10); ket ti bangkay (agraman ti lalat) napuoran iti maysa a nadalus a lugar iti ruar ti siudad, a nakaikabilan ti dapdapo ti altar. (Le 4:11, 12)

(2) Maipaay iti basol ti intero a gimong (sumagmamano a basol a naaramidan ti gimong, a saan a pagaammo ti papanguluen agingga a naammuan met laeng idi agangay) (Le 4:13): Ti kongregasion nangyeg iti maysa a toro; ti lallakay impatayda ti im-imada iti ulo ti toro; maysa ti nangparti iti dayta; ti natedda iti pamay-an ket kapadpada ti maipaay iti basol ti nangato a padi. (Le 4:14-21)

Ti basol ti nangato a padi a naaramidanna iti opisial a saad ken kapasidadna kas pannakabagi ti intero a nasion iti sanguanan ni Jehova nangyeg iti panagbasol iti intero a gimong. Mabalin a maysa a biddut daytoy a kas iti panagkamali iti panangukom, iti panangipakat iti Linteg, wenno iti panangtaming iti maysa a saludsod a napateg iti nasion. Maipaay iti daytoy, ken maipaay iti basol ti intero a gimong, naikalikagum ti kapatgan kadagiti sakripisio, awan sabali, ti maysa a toro.​—Le 4:3, 13-15.

Kadagiti daton gapu iti basol maipaay kadagiti indibidual, ti dara saan a naipan iti ad-adayo pay ngem iti altar. Nupay kasta, kadagiti kaso ti basol ti nangato a padi ken ti intero a gimong, ti dara naipan met iti Nasantuan a Disso, ti umuna a benneg ti santuario, ket naiwarsi iti sanguanan ti kortina, nga iti bangir dayta ti ‘pagnanaedan’ ni Jehova, kas inrepresentar ti maysa a namilagruan a lawag iti ngatuen ti lakasa ti tulag iti Kasasantuan. (Iti laeng datdaton gapu iti basol a regular a naidaton iti Aldaw ti Panangabbong a ti dara naala a naipan iti Kasasantuan, ti maikadua a benneg; Le 16.) Awan ti padi a mabalin a mangan iti aniaman a paset dagiti daton a nakaalaan ti dara a naipan iti Nasantuan a Disso.​—Le 6:30.

(3) Basol ti maysa a panguluen: Umasping ti pamay-an, malaksid iti pannakaaramat ti kalakian a kalding, ken ti dara saan a naipan iti Nasantuan a Disso. Ti dara naikabil kadagiti sara ti altar ti daton a mapuoran; ti natedda ket naibukbok iti puonna; ti taba napagasuk iti altar (Le 4:22-26); ti papadi nabatad nga immawatda iti bingay a kanen, kas iti dadduma pay a daton gapu iti basol (Le 6:24-26, 29); dagiti pagkargaan a nangilambongan iti karne kasapulan a makaskas (wenno maiburak, no damili), tapno awan ti maumsi a paset ti “kasasantuan a banag,” a mapasamak no ti aniaman a paset ti sakripisio ket dimket iti pagkargaan ket idi agangay naaramat ti pagkargaan maipaay kadagiti gagangay a panggep. (Le 6:27, 28)

(4) Basol ti indibidual nga Israelita: Maysa a kabaian nga urbon dagiti kalding wenno maysa a kabaian a kordero ti naaramat; ti pamay-an ket kapadpada ti maipaay iti basol ti maysa a panguluen. (Le 4:27-35)

Iti sumaganad, dagiti basol ket naiduma iti immun-unan a nadakamat ta dagiti nairaman a tattao nakaaramidda iti biddut ken ‘saanda nga inaramid amin a bilbilin ti Dios,’ ngarud basol a di panagaramid.​—Nu 15:22.

(5) Maipaay iti intero a gimong, maysa nga urbon dagiti kalding ti naaramat (Nu 15:22-26); maipaay iti indibidual, maysa a kabaian a kalding a tumawenen. (Nu 15:27-29)

Kadagiti kaso a ti papadi manganda iti paset ti daton gapu iti basol, agparang nga, iti pannanganda, naibilang a ‘manungsungbatda iti biddut’ dagidiay mangidatdaton iti daton gapu iti basol ‘iti kasta mangaramidda iti panangabbong maipaay kadakuada iti sanguanan ni Jehova,’ babaen ti bileg ti nasantuan nga akemda.​—Le 10:16-18; 9:3, 15.

Datdaton gapu iti babak. Ti datdaton gapu iti babak ket datdaton met gapu iti basol, ta aniaman a kita ti babak ramanenna ti basol. Agpaayda kadagiti naisangsangayan a basol a nakaaramidan ti maysa a tao iti babak, ket adda bassit nakaidumaanda iti dadduma pay a daton gapu iti basol ta agparang nga agserbida a mangpennek wenno mangisubli iti kalintegan. Mabalin a ti kalintegan ni Jehova wenno kalintegan ti nasantuan a nasionna ti nasalungasing. Ti daton gapu iti babak ket pangpennek ken Jehova iti kalintegan a nasalungasing, wenno pangisubli wenno pangipulang kadagiti piho a kalintegan iti tulag maipaay iti agbabbabawi a managaramid iti dakes ken pangpabang-ar manipud pannusa maipaay iti basolna.​—Idiligyo iti Isa 53:10.

Kadagiti kaso a nasaklaw iti Levitico 5:1-6, 17-19, dagiti indibidual nagbasolda a di inggagara, di sipapanunot, wenno di napupuotan, ket idi naipakaammo kadakuada ti banag, tinarigagayanda nga ilinteg dayta a banag. Iti sabali a bangir, ti basbasol a naibinsabinsa iti Levitico 6:1-7 ket saan a di inggagara wenno di napupuotan a basbasol no di ket, iti kasumbangirna, basbasol maigapu kadagiti nainlasagan a pagkapuyan ken tartarigagay, saan a sipapakinakem, nauyong, ken inranranta kas panagrebelde iti Dios. Nakonsiensia dayta a tao, gapuna siboboluntario a nagbabawi, impudnona ti basolna, ket kalpasan a nangaramid iti panangisubli, sinapulna ti asi ken pannakapakawan.​—Mt 5:23, 24.

Dagitoy a linteg itampokda ti kinapudno a, nupay ti Linteg nainget iti sipapakinakem, awanan panagbabawi a managbasol, adda lugar ti panangusig kadagiti motibo, kasasaad, ken kababalin, tapno maipakat ti asi iti sidong ti Linteg, a kasta ti maaramid uray iti kongregasion Kristiano. (Idiligyo ti Le 6:1-7; Ex 21:29-31; Nu 35:22-25; 2Co 2:5-11; 7:8-12; 1Ti 1:2-16.) Ngem paliiwenyo ta awan kadagitoy a basol ti mabalin nga aramiden nga awan pannakadusa; kasapulan nga adda panagsupapak iti naranggasan nga indibidual, ket naidaton ken Jehova ti daton gapu iti babak. Ti datdaton gapu iti babak ket, buyogen ti sumagmamano a panagduduma, maasikaso iti isu met laeng a wagas kas iti datdaton gapu iti basol, a ti papadi mangalada iti bingay a kanenda.​—Le 7:1, 5-7.

Ok-okasion nga agkasapulan iti datdaton gapu iti babak, ken dagiti nainaig kadagita:

(1) Ti nakasaksi iti maysa a banag nga isu napaay a mangpaneknek wenno mangipulong kalpasan ti pannakangngegna iti panagpalutpot iti publiko; ti maysa a tao a di inggagara a nagbalin a narugit gapu iti natay a bagi wenno iti sabali pay a narugit a tao; ti maysa a sidadarasudos wenno di sipapanunot a nagsapata nga aramidenna wenno saanna nga aramiden ti maysa a banag (Le 5:1-4): Kasapulan nga ipudnona ti maipapan iti pamay-an nga isu nagbasol. (Le 5:5) Ti datdaton gapu iti babak nagduduma sigun kadagiti kasasaad iti pinansial. (Le 5:6-10) No daton a bukbukel dayta, awan ti nairaman a lana wenno olibano agsipud ta maysa a daton gapu iti basol ken maysa a nakalikaguman a daton a bukbukel, saan a boluntario a daton; ti boluntario a daton a bukbukel ket narag-o a daton daydiay addaan iti nasayaat a takder iti Dios. (Le 5:11-13)

(2) Daydiay di inggagara a nagbasol maikaniwas iti nasantuan a bambanag ni Jehova (kas pagarigan, daydiay di sipapakinakem a nangala iti bukbukel a nailasin kas apagkapullo iti santuario, ket inusarna dayta maipaay iti bagina wenno iti sangakabbalayanna [maipaay iti kadawyan a pakausaran, a tinabbaawanna ti nasantipikar a banag]) (Le 5:15a; idiligyo ti Le 22:14-16): Maited iti santuario ti supapak a manayonan iti apagkalima. (Le 5:16) Naidatag ti maysa a kalakian a karnero kas daton gapu iti babak. (Le 5:15)

(3) Maysa a tao a di inggagara a nakaaramid iti maysa a banag (nalabit gapu iti kinaliway) nga imbilin ni Jehova a saan nga aramiden: Maysa a kalakian a karnero “sigun ti napattapatta a pateg” ti maidaton. (Le 5:17-19)

(4) Maysa a tao a nangallilaw iti katimpuyogna babaen ti panangalana iti napapateg a bambanag a naitalek iti aywanna, panagtakaw, panagsaur, panangikut iti nasarakan a banag ken panagulbod maipapan iti dayta (Le 6:2, 3; idiligyo ti Ex 22:7-13, ken paliiwenyo a saan a nairaman iti daytoy ti siuulbod a panangpaneknek ti maysa maibusor iti padana a tao, kas iti adda iti De 5:20): Umuna, maaramid ti panangipudno iti biddut. Kalpasanna masapul a mangited iti naan-anay a supapak, a manayonan iti apagkalima, iti naranggasan a tao. (Le 6:4, 5; Nu 5:6, 7) No natay ti naranggasan a tao, ti supapak alaen idi ti kaasitgan a kabagian a lalaki; no awan ti asideg a kabagian, awaten dayta ti padi. (Nu 5:8) Kalpasanna isu mangidaton iti kalakian a karnero maipaay iti datonna gapu iti babak.

Datdaton a bukbukel. Naidaton ti datdaton a bukbukel maibuyog iti datdaton a pakikaykaysa, datdaton a mapuoran, ken datdaton gapu iti basol, ken kasta met kas umuna a bungbunga; iti dadduma pay a gundaway naidaton dagita nga agbukbukod. (Ex 29:40-42; Le 23:10-13, 15-18; Nu 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; kap 29) Dagitoy ket panangbigbig iti kinaparabur ti Dios iti panangipaayna kadagiti bendision ken irarang-ay. Masansan a napakuyogan dagita iti lana ken olibano. Ti datdaton a bukbukel ket mabalin nga iti porma a nasayaat nga arina, kinirog a bukbukel, wenno nagtimbukel a tintinapay wenno galgalieta a nayurno, naluto iti daplat a pariok, wenno manipud iti nauneg a kaldero. Ti sumagmamano iti daton a bukbukel ket naikabil iti rabaw ti altar ti daton a mapuoran, ti sumagmamano ket kinnan ti papadi, ket ti managdaydayaw nakipangan iti datdaton a pakikaykaysa. (Le 6:14-23; 7:11-13; Nu 18:8-11) Awan kadagiti daton a bukbukel a maidatag idi iti altar ti maikkan iti lebadura wenno “diro” (nalawag a tumukoy iti pataroy dagiti higos wenno tubbog dagiti prutas) a mabalin nga agbangles.​—Le 2:1-16.

Datdaton nga inumen. Ti datdaton nga inumen naidatag a maibuyog iti kaaduan kadagiti dadduma pay a daton, nangnangruna kalpasan a dagiti Israelita agtataengdan iti Naikari a Daga. (Nu 15:2, 5, 8-10) Buklen daytoy ti arak (“makabartek nga inumen”) ket naiparukpok dayta iti altar. (Nu 28:7, 14; idiligyo ti Ex 30:9; Nu 15:10.) Insurat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idiay Filipos: “No maiparparukpokak a kasla daton nga inumen iti rabaw ti sakripisio ken publiko a panagserbi a nangiturongan kadakayo ti pammati, maragsakanak.” Ditoy inaramatna ti ladawan ti daton nga inumen, nga inyebkasna ti kinatulokna a mangusar iti bagina maigapu kadagiti padana a Kristiano. (Fil 2:17) Sakbay unay ti ipapatayna, insuratna ken Timoteo: “Maiparparukpokakon a kasla maysa a daton nga inumen, ket dandanin ti naikeddeng a tiempo a pannakaluk-atko.”​—2Ti 4:6.

Datdaton a mailili. Iti datdaton a mailili nabatad a ti padi inkabilna ti im-imana iti sirok ti im-ima ti managdaydayaw, a mangig-iggem iti sakripisio a maidatag, ket nailili dagita nga agsublisubli; wenno ti banag a naidaton inlili a mismo ti padi. (Le 23:11a) Agparang a ni Moises, kas manangibabaet iti Linteg ti tulag, inaramidna daytoy maipaay ken Aaron ken iti annakna idi kinonsagrarna ida maipaay iti kinapadi. (Le 8:28, 29) Daytoy a tignay inladawanna ti panangidatag iti sakripisio a bambanag ken Jehova. Adda datdaton a mailili a naited iti papadi kas bingayda.​—Ex 29:27.

Ti panangidatag iti maysa a bettek (wenno omer a sukat) ti umuna a bungbunga ti ani a sebada idi Nisan 16 ket maysa a daton a mailili nga intungpal ti nangato a padi. Iti daytoy a petsa ti tawen 33 K.P. a napagungar ni Jesu-Kristo, “ti umuna a bungbunga kadagidiay naturog ken patay.” (1Co 15:20; Le 23:11b; Jn 20:1) Iti aldaw ti Pentecostes nailili ti dua a nalebaduraan a tinapay ti umuna a bungbunga ti trigo. (Le 23:15-17) Iti daytoy nga aldaw a ni Jesus, kas Nangato a Padi iti langlangit, nabaelanna nga idatag ken Jehova ti umuna kadagiti naespirituan a kakabsatna iti kongregasion Kristiano, a naala manipud iti managbasol a sangatauan ken napulotan babaen ti pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu.​—Ara 2:1-4, 32, 33; idiligyo ti San 1:18.

Sagrado a bingbingay (datdaton a maadaw). Ti Hebreo a sao a teru·mahʹ ket no dadduma naipatarus a “sagrado a bingay” no tumukoy iti paset ti sakripisio a naipangato, wenno naadaw, manipud iti sakripisio kas bingay a kukua ti papadi. (Ex 29:27, 28; Le 7:14, 32; 10:14, 15) Ti sao masansan met a naipatarus a “kontribusion,” no tumukoy iti bambanag a naited iti santuario, a, malaksid iti daydiay naisakripisio iti altar, naited met iti papadi maipaay a pagtaraonda.​—Nu 18:8-13, 19, 24, 26-29; 31:29; De 12:6, 11.