‘Naideklara a Nalinteg Babaen Kadagiti Aramidna’

TIMMAN-AW ni Rahab iti tawa bayat nga agbannawagen iti tanap iti aglawlaw ti Jerico. Naummongen sadiay ti rumaut a buyot ti Israel. Bayat ti panagmartsada manen a nanglikmut iti siudad, kas iti immuna nga innem nga aldaw, umatipukpok ti pagnaanda ken mangngeg ti makatitileng nga uni ti trumpeta.

Ti Jerico ti pagnanaedan ni Rahab; kabesadona dagiti kalsada, balbalay, ken adu a tiendaan. Am-ammona dagiti tattao ket mariknana ti butengda bayat nga aglabas dagiti aldaw ken intultuloy ti Israel ti agmartsa iti aglikmut ti siudad iti maminsan iti kada aldaw. Agkallangogan ti uni dagiti trumpeta kadagiti kalsada ken plasa ti Jerico, ngem saan a mabuteng ken maupay ni Rahab a kas kadagiti kailianna.

Buybuyaen ni Rahab ti nasapa a panagmartsa ti buyot iti maikapito nga aldaw. Iti nagtetengngaan dagiti Israelita a soldado, makitkitana dagiti papadi a mangpuypuyot kadagiti trumpeta ken mangaw-awit iti sagrado a lakasa a mangipakita iti presensia ti Diosda a ni Jehova. Mailadawantayo nga ig-iggaman ni Rahab ti eskarlata wenno nalabaga a tali a nakabitin iti tawa, nga adda iti dakkel a pader ti Jerico. Dayta a tali ti mangipalagip ken Rahab a maispal ti sangakabbalayanna iti pannakadadael ti siudad. Traidor kadi ni Rahab? Saan, para ken Jehova ni Rahab ket maysa a babai nga addaan nabileg a pammati. Subliantayo ti rugi ti pakasaritaan ni Rahab ken ammuentayo no ania ti masursurotayo kenkuana.

Ni Rahab ket maysa a balangkantis. Nasdaaw ti dadduma a komentarista iti Biblia iti dayta nga impormasion ta ibagbagada a ni Rahab ket agay-aywan laeng iti pagdagusan. Ngem nalawag ti kuna ti Biblia. (Josue 2:1; Hebreo 11:31; Santiago 2:25) Iti kagimongan dagiti Canaanita, mabalin a nadayaw ti trabaho ni Rahab. Nupay maawat iti kulturada ti kasta a trabaho, mabalin a buriboren ti konsiensiana, ti abilidad nga inted ni Jehova kadatayo amin tapno mailasintayo ti naimbag ken dakes. (Roma 2:14, 15) Mabalin nga ibain ni Rahab ti wagas ti panagbiagna. Nalabit kas iti adu ita, mariknana nga awanen ti pamay-an tapno mabiagna ti pamiliana.

Sigurado a tartarigagayanna ti nasaysayaat a biag. Ti lugarna ket napno iti kinaranggas ken nababa a moral a pakairamanan ti insesto ken bestialidad. (Levitico 18:3, 6, 21-24) Ti kinasaknap dagita a dakes nga aramid ket nainaig la ketdi iti relihion. Kadagiti templo, maiparparegta ti prostitusion, panagdayaw iti didiosen a kas ken Baal ken Molec agraman ti panangidatonda iti sibibiag nga annakda iti apuy.

Ammo ni Jehova ti mapaspasamak iti Canaan. Kinapudnona, gapu iti adu a dakes nga ar-aramid dagiti Canaanita, kinuna ni Jehova: “Narugit ti daga, ket mangyegakto iti dayta iti pannusa maipaay iti biddutna, ket ti daga isarwananto dagiti agnanaed kenkuana.” (Levitico 18:25) Ania ti ramanen ti “pannusa maipaay iti biddutna”? Inkari ti Dios kadagiti Israelita: “Sigurado nga in-inutento ni Jehova a Diosmo a pagtalawen iti sanguanam dagitoy a nasion.” (Deuteronomio 7:22) Ginasut a tawen sakbayna, inkari ni Jehova nga itedna iti pamilia ni Abraham dayta a daga, ket ti Dios “saanna a mabalin ti agulbod.”​—Tito 1:2; Genesis 12:7.

Ngem imbilin met ni Jehova a pukawenna ti dadduma a grupo ti tattao iti dayta a daga. (Deuteronomio 7:1, 2) Kas nalinteg nga “Ukom iti intero a daga,” mabasana ti amin a puso ken ammona a nakaron ti kinadakesda. (Genesis 18:25; 1 Cronicas 28:9) Ania ti kasasaad ti biag ni Rahab iti siudad a naikeddengen a madadael? Mailadawantayo laeng ti nariknana idi nadamagna ti maipapan kadagiti Israelita. Naammuanna a ti Dios ti Israel indauluanna ti nairurumen nga ilina tapno parmekenna ti kabilgan idi a buyot ti Egipto. Ngem ita, dandanin rauten ti Israel ti Jerico! Ngem intultuloy latta dagiti umili iti Jerico ti kinadakesda. Matarusantayo no apay nga inawagan ti Biblia dagiti pada ni Rahab a Canaanita kas “nasukir.”​—Hebreo 11:31.

Ngem naiduma ni Rahab. Iti panaglabas ti tawen, mabalin a pinampanunotna dagiti nadamagna maipapan iti Israel ken ti Diosda a ni Jehova, a naiduma kadagiti didiosen ti Canaan! Maysa a Dios a mangisakit iti ilina imbes a mangparigat kadakuada. Impaayanna met dagiti adipenna iti nangato a moral a pagalagadan tapno agtalinaedda a nadalus. Daytoy a Dios ipatpategna dagiti babbai, saanna nga ibilang a mailako ken magatang agpaay iti seksual a pagragsakan ken agpaay iti narugit a panagdayaw. Idi naammuan ni Rahab a nagkampo ti Israel iti ballasiw ti Jordan a sisasagana a rumaut, nagbuteng la ketdi gapu iti mabalin a mapasamak kadagiti kailianna. Nakita ken impateg kadi ni Jehova ti kinaimbag ni Rahab?

Adu ita ti kas ken Rahab. Arigna nailumlomdan iti panagbiag a mangikkat iti dignidad ken rag-oda. Mariknada nga awan serserbida ken awan mangipatpateg kadakuada. Ti kasasaad ni Rahab ipanamnamana kadatayo nga ammo ti Dios ti kasasaadtayo. Kasano man kababa ti pangibilangantayo iti bagitayo, ti Dios “saan nga adayo iti tunggal maysa kadatayo.” (Aramid 17:27) Asideg, nakasagana, ken magagaran a tumulong iti amin a mamati kenkuana. Inaramid kadi dayta ni Rahab?

Naminsan, sakbay a linikmut ti Israel ti Jerico, dua nga estranghero ti simmangpet iti balay ni Rahab. Mangnamnama ti dua a lallaki nga awan ti makadlaw kadakuada, ngem iti dayta a nainget ti pannakaguardiana a siudad, adu ti makabigbig no ti maysa ket espia manipud Israel. Nalabit nailasin a dagus ni Rahab no asino dagitoy. Gagangay nga adda lallaki a mapan iti balayna, ngem ti kayat laeng ti dua a lallaki ket agdagus iti balayna saan a ti serbisiona.

Kinapudnona, ti dua a lallaki ket espia manipud iti kampo ti Israel. Imbaon ida ti komandanteda a ni Josue tapno ammuenda no kasano kabileg ti Jerico. Daytoy ti umuna a siudad ti Canaan a sakupenda ken nalabit kabilgan. Kayat a maammuan ni Josue no ania ti mabalin a pakaipasanguanda. Sigurado a ti balay ni Rahab ti pinili ti dua nga espia a papanan. Iti amin a lugar a papananda, mabalin a saan nga agatap dagiti tattao no mapanda iti balay ti maysa a balangkantis. Mabalin met a makaalada kadagiti impormasion kadagiti darasudos nga agsao.

Kuna ti Biblia a ni Rahab “pinasangbayna dagiti espia.” (Santiago 2:25, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Pinadagusna ida uray no pagduaduaanna ti kinasiasino ken kaaddada sadiay. Nalabit namnamaenna a maammuan ti ad-adu pay maipapan iti Diosda a ni Jehova.

Ngem pagammuan ta dimteng dagiti mensahero ti ari ti Jerico! Nagwarasen ti damag nga adda espia ti Israel a napan iti balay ni Rahab. Ania ngarud ita ti aramidenna? No tulonganna ti dua nga estranghero, saan ngata nga agpeggad ti sangakabbalayanna? Saan ngata a papatayen ida dagiti umili ti Jerico no salaknibanna dagiti kabusorda? Iti sabali a bangir, ammon ni Rahab no asino dagiti lallaki. No naammuannan a nasaysayaat a Dios ni Jehova ngem ti diosna, saan kadi a daytoyen ti gundawayna a dumasig ken Jehova?

Awanen ti panawen ni Rahab nga agpanunot, ngem manangipamuspusan ken nagtignay a dagus. Inlemmengna dagiti espia iti nagbabaetan dagiti maibilbilag nga ungkay ti lino iti pangatepan ti balayna. Idin, kinunana kadagiti mensahero ti ari: “Wen, immay kaniak dagiti lallaki, ket diak ammo no sadino ti naggapuanda. Ket naaramid iti pannakaiserra ti ruangan idi sumipngeten a rimmuar dagiti lallaki. Diak laeng ammo no sadino ti napanan dagiti lallaki. Darasenyo a kamaten ida, ta makamakamyonto ida.” (Josue 2:4, 5) Mailadawantayo a kitkitaen ni Rahab ti rupa dagiti imbaon ti ari. Pampanunotenna ngata amangan no nadlawda a mabutbuteng?

Nagkurri ti taktikana! Nagdardaras a napan iti pagballasiwan ti Jordan dagiti mensahero ti ari. (Josue 2:7) Sigurado a nabang-aran ni Rahab. Babaen iti simple a taktikana, nayaw-awanna dagiti mammapatay a lallaki nga awan karbenganda a mangammo iti kinapudno ken naisalakanna dagiti awanan basol nga adipen ti pudno a Dios a ni Jehova.

Nagdardaras ni Rahab a napan iti pangatepan ket imbagana ti inaramidna kadagiti dua nga espia. Imbagana pay a nagbuteng dagiti kailianna iti irarautda. Naragsakan la ketdi dagiti espia iti impadamagna. Mabuteng dagiti dakes a Canaanita iti nabileg a Dios ti Israel a ni Jehova! Impakaammo pay ni Rahab ti nagpateg a banag a paginteresantayo. Kinunana: “Ni Jehova a Diosyo ket Dios iti langlangit sadi ngato ken iti daga ditoy baba.” (Josue 2:11) Umdasen ti nangngegna a damag maipapan ken Jehova tapno agtalek ken maaddaan pammati iti Dios ti Israel.

Saan nga agduadua ni Rahab a pagballigien ni Jehova ti ilina. Gapuna, nagpakaasi nga isu ken ti sangakabbalayanna ket maisalakan koma. Immanamong dagiti espia ken imbagada ken Rahab a saanna nga ibagbaga ti napasamak ken igalutna ti nalabaga a tali iti tawana iti ruar ti pader tapno masalaknibanda a sangapamiliaan.​—Josue 2:12-14, 18.

Adda nagpateg a masursurotayo ken Rahab. Kuna ti Biblia a “ti pammati sumaruno iti banag a nangngeg.” (Roma 10:17) Nangngegna dagiti pudno a damag maipapan iti pannakabalin ken hustisia ni Jehova a Dios, isu a naaddaan pammati ken nagtalek kenkuana. Ad-adu itan ti magun-odantayo a pannakaammo maipapan ken Jehova. Kayattayo kadi a maam-ammo ti Dios ken maaddaan pammati kenkuana maibasar iti masursurotayo iti Biblia?

Tinungpal ti dua nga espia ti kinuna ni Rahab, isu a bimmabada iti pader babaen iti tali a naigalut iti tawa sa nagturongda iti bambantay. Adu dagiti kueba kadagiti rangkis iti amianan ti Jerico a mabalin a paglemmengan dagiti espia. Kalpasanna, no natalgeden ti kasasaad, agsublida iti kampo ti Israel tapno idanonda ti naimbag a damag a naammuanda ken Rahab.

Idi agangay, sigurado a nagbuteng dagiti umili ti Jerico idi naammuanda a pinasardeng ni Jehova ti panagayus ti Karayan Jordan tapno makaballasiw ti Israel. (Josue 3:14-17) Ngem para ken Rahab, dayta a damag patalgedanna nga umiso laeng a maaddaan iti pammati ken Jehova.

Idin, nagmartsa ti Israel iti aglikmut ti Jerico iti innem nga aldaw, maminsan iti kada aldaw. Ngem naiduma ti inaramidda iti maikapito nga aldaw. Kas nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo, nangrugida nga agmartsa iti agbannawag. Kalpasan ti naminsan a pananglikmut ti buyot ti Israel iti siudad, inulit-ulitda ti nagmartsa a nanglikmut iti Jerico. (Josue 6:15) Apay ngata nga ar-aramiden dayta dagiti Israelita?

Kamaudiananna, nagsardeng ti buyot kalpasan ti maikapito a pananglikmutda iti siudad iti maikapito nga aldaw. Nagsardeng met ti panaguni dagiti trumpeta. Naulimeken ti aglawlaw. Mabalin a madanaganen dagiti umili. Idi kuan, iti umuna a gundaway, imbilin ni Josue iti buyot ti Israel nga agpukkawda iti napigsa. Impagarup ngata dagiti guardia iti ngato ti pader ti Jerico a daytoy a panagpukkawda ket karkarna nga iraraut? Di nagbayag dayta a pagarupda, ta nangrugin nga aggunggon ti dakkel a pader. Kalpasanna, nagbirri ken narban dayta! Ngem adda maysa a paset ti pader a saan a narba. Ti laeng balay ni Rahab ti nakatakder, pammaneknek iti natibker a pammatina. Napalalo la ketdi ti ragsak ni Rahab idi sinalakniban ni Jehova agraman ti sangakabbalayanna!a​—Josue 6:10, 16, 20, 21.

Ni Rahab ket rinaem ti ili ni Jehova gapu iti pammatina. Idi nakitada ti agmaymaysa a balay a saan a narba, ammoda nga insalakan ni Jehova daytoy a babai gapu iti pammatina. Isu ken ti sangakabbalayanna ket naisalakan idi nadadael ti dakes a siudad. Kalpasanna, napalubosan ni Rahab nga agnaed iti asideg ti kampo ti Israel. Idi agangay, nagbalinen ni Rahab a paset ti nasion dagiti Judio. Nakiasawa iti lalaki nga agnagan Salmon. Ti anakna a ni Boaz ket naaddaan iti nabileg a pammati. Kamaudiananna, nagbalin nga asawa ni Ruth a Moabita.b (Ruth 4:13, 22) Ni Ari David ken idi agangay ti Mesias a ni Jesu-Kristo ket nagtaud iti pamilia ni Rahab nga addaan nabileg a pammati.​—Josue 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16.

Ipakita ti pakasaritaan ni Rahab a napategtayo amin ken Jehova. Am-ammonatayo, mabasana ti linaon ti pusotayo, ken maragsakan no makitana nga addaantay iti pammati a kas ken Rahab a nagtignay gapu iti pammatina. Kas kuna ti Biblia, ‘naideklara a nalinteg babaen kadagiti aramidna.’ (Santiago 2:25) Nagsayaat no tuladentayo ti pammatina!