PAGPAARABAN
Maysa a kataltalonan, a nangnangruna a naaramat kas pagipaaraban iti an-animal, nga adda iti likmut ti tunggal maysa kadagiti 48 a siudad dagiti Levita a naiwaras iti Israel. Saan a mabalin nga ilako dagitoy a daga, nupay mabalin a lakuen ti balbalay nga adda iti uneg ti siudad dagita ken sakup ti alagaden ti Jubileo.—Nu 35:2-5; Le 25:32-34; Jos 21:41, 42.
Dagiti pagpaaraban ket addaan iti kalawa a ‘manipud iti pader ti siudad agingga iti kaadayo a sangaribu a kasiko [445 m; 1,458 pie] iti intero nga aglikmut.’ Ngem inayon ti sumaganad a bersikulo: “Masapul a mangrukodkayo iti ruar ti siudad iti sikigan iti daya iti dua ribu a kasiko” ken kasta met iti amin nga uppat a sikiganna. (Nu 35:4, 5) Adu dagiti naisingasing a pamay-an a panamagtunos kadagitoy dua a rukod. Insitar ti dadduma a ti mabasa iti Griego a Septuagint ket “dua ribu” iti umuna a teksto imbes a “sangaribu.” Nupay kasta, “sangaribu” ti mabasa iti Hebreo a teksto kasta met iti Latin a Vulgate ken iti Syriac a Peshitta. Indatag dagiti Judio a komentarista ti posibilidad a ti immuna a sangaribu a kasiko (Nu 35:4) ket nawayang ken naaramat a pagmulaan iti olibo ken pakaikabilan dagiti kuadra ti an-animal, idinto ta ti maikadua a rukod (Nu 35:5) ket isu ti pagiwaywayanda wenno pagpaarabanda kasta met a nagpaay a talonen ken pagmulaanda iti ubas, iti kasta nagdagup iti 3,000 a kasiko iti tunggal sikigan.
Nupay kasta, yantangay panaginayon daytoy kadagiti kaipapanan a saan nga aktual a dinakamat ti teksto, agparang nga adda pay sabali a nasaysayaat a panangilawlawag. Isu a patien ti dadduma a komentarista a dagitoy a rukod ipamatmatda a 1,000 a kasiko ti narukod manipud iti tunggal maysa kadagiti uppat a sikigan ti siudad, ti daya, laud, amianan, ken abagatan, nga isu ti agbalin a pagpaaraban. No maipapan iti 2,000 a kasiko iti tunggal sikigan, patienda a ti sasao a “ruar ti siudad” kaipapananna a dagitoy 2,000 a kasiko ket saan a narukod manipud kadagiti pader ti siudad nga agturong iti arubayanna no di ket rukrukod ti tunggal maysa kadagiti uppat a deppaar ti lugar a pagpaaraban a paatiddog ti pannakarukodna. No agpayso a kasta, kaipapananna a ti disso a nagsaadan ti ‘siudad nga adda iti tengnga’ ket saan a nairaman iti narukod a 2,000 a kasiko. Daytoy a panangilawlawag ti mamagtunos kadagiti dua a rukod, kas ipakita ti naibalabala a ladawan iti baba.
Iti sirmata ni Ezequiel maipapan iti templo, masapul nga addaan ti santuario iti 50 a kasiko “kas pagpaaraban iti tunggal sikigan.” (Eze 45:2) Ti siudad a naawagan iti “Ni Jehova a Mismo Adda Sadiay” a nakita ti mammadto iti sirmata ket addaan kadagiti pagpaaraban a 250 a kasiko iti tunggal sikigan. (Eze 48:16, 17, 35) Nadakamat dagiti pagpaaraban iti 1 Cronicas 5:16 mainaig iti “Saron,” a patien ti dadduma a dayta ket rehion wenno ili iti daya ti Jordan. Ti Hebreo a sao a naipatarus a “pagpaaraban” kadagita a teksto ket agparang met iti Ezequiel 27:28, a nakaaramatanna mainaig iti Tiro, ti siudad nga iti dapnis ti ayanna idi damo ngem idi agangay masarakanen iti maysa nga isla. Iti daytoy a teksto, dayta a Hebreo a sao ket naipatarus a “(dap)dapnis” (Mo, JB), “aw-away” (RS), “nawayang nga away” (NW), ken “distrito iti away” (Le), a nalabit ipakpakita ti padto nga agun-unnoyto iti pannakaduprak ti Tiro dagidiay agnanaed iti dapnis nga adda iti asidegna.
Iti biag ti adu nga Israelita nakapatpateg dagiti arban, isu nga agkasapulanda kadagiti pagpaaraban a pangipastoranda kadagiti karnero ken kalding. (2Sm 7:8; 1Cr 4:39-41) Agrigatda no awan ti pangipaarabanda kadagiti tarakenda. (Ge 47:3, 4) Idinto ta nangyeg iti kinarang-ay ken kinatalna no adu ti pagpaarabanda. (Isa 30:23; Sal 65:12, 13; 23:2) Kanayonanna, ti nagpanawan a pagpaaraban ket mangipamatmat iti naan-anay a panaglangalang (Isa 27:10), idinto ta no maaramat manen dagiti pagpaaraban kaipapananna ti pannakaisubli ti kinatalna ken anamong. (Isa 65:10; Jer 23:3; 33:12; 50:19; Mik 2:12) Kas iti ar-aramiden ti maysa a naayat a pastor a panangiturong kadagiti karnerona iti pagpaaraban a sadiay natalgedda ken aduanda iti makan, kasta ti panangidalan ken panangaywan ni Jehova iti ilina.—Sal 79:13; 95:7; 100:3; Eze 34:31.
[Diagrama iti panid 606]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
2,800 kasiko − 800 kasiko [kadakkel ti siudad] = 2,000 kasiko
1,000 kasiko
800 kasiko
SIUDAD
800 kasiko
1,000 kasiko