Dagiti Kangrunaan a Paset ti Biblia 1 to 41

Kantaen ti Salmista ti Dayaw ken ni Jehova

“Daydayaw.” Daytoy ti kaipapanan ti Hebreo a nagan ti libro a Dagiti Salmo, ket anian ti pannakaiyanatop dayta! Ti intero a libro ket, kasla, maysa nga atiddog a pukkaw iti panangidaydayaw ken ni Jehova a Dios. Salaysayen Dagiti Salmo dagiti kualidad ken mannakabalin nga ar-aramid ni Jehova. Naglaonda kadagiti padpadto ken ibagana met kadatayo dagiti rikna dagiti napaltiingan a mannurat bayat a nagsagabada ti pannakaidadanes, manipud pannakaup-upay, ken uray pay ti dakes a konsiensia. Adu met kadagiti Kristiano nga agsagsagaba kadagiti umas-asping a suot ti makagun-od ti pigsa manipud kadagiti sasao ti Salmo.

Ti libro a Salmo ti nabingay iti lima a paset. Ditoy salaysayentayo ti immuna kadagitoy, ti Salmo 1 aginggana iti 41.

Panagpasakop kadagiti Pangpanggep ni Jehova

Pangngaasiyo ta Basaenyo ti Salmo 1 agingganat’ 14. Iyam-ammo daytoy a grupo dagiti salmo ti sumagmamano kadagiti kangrunaan a tema ti Salmo: ti kinapateg ti Linteg, dagiti padto maipapan iti um-umay a Mesianiko nga Ari, ken dagiti karkararag a maipaay iti tulong iti sango dagiti nakaro unay a pakarigatan. Mainayon pay, maadaltayo a, agpapan pay iti temporario nga iyaadu ti kinadakes, ti nalinteg mabendisionanto.

◆ 2:1​—Ania daydiay “banag nga ubbaw” a “pampanunoten” dagiti nasnasion?

Agtultuloy a “pampanunoten” (wenno, “mennamennaen”) dagiti nasnasion ti panangitultuloyda iti kabukbukodanda nga autoridad, imbes nga awatenda Daydiay Pinulotan ni Jehova. Addaan aplikasion dagitoy a sasao idi umuna a siglo K.P., idi a dagiti agtuturay a Romano ken Judio nagnumuanda a papatayen daydiay pinulotan ni Jehova nga Ari, ni Jesu-Kristo. (Aramid 4:26-28) Nupay kasta, ti kangrunaan a kaitungpalanna ket nanipud 1914, idi nga amin dagiti nasnasion linaksidda ti ari nga introno ti Dios ket pinadpadasda nga itandudo ti kabukbukodanda a kinasoberano.

◆ 2:12​—Apay adda ti bilin nga, “Agepenyo ti anak”?

Idi panawen ti Biblia, ti panangagep ket maysa nga ebkas ti pannakigayyem ken nausar a mangabrasa kadagiti sangaili iti kinamanagpadagos iti pagtaengan ti maysa a tao. Iti daytoy a bersikulo, bilbilinen ni Jehova dagiti nasnasion nga agepanda wenno abrasaenda ti Anakna kas ti napulotan nga Ari.​—Salmo 2:2, 6-8.

◆ 9:12​—Apay a ni Jehova “agpalutpot gapu iti panangibukbok ti dara”?

Kas maysa a hues nga agtugtugaw iti panangukom, sapsapulen ni Jehova dagidiay sibabasol iti dara gapu iti panangibukbok iti dara ti awan basolna nga ilina. (Genesis 9:5, 6; Lucas 11:49, 50) Dusaenna met dagiti sibabasol. Ngem ti panangdusana adda pilpilienna. Ipasiguro ni salmista David kadatayo: “Saanna a malipatan ti asug dagiti napanglaw.”​—Idiligyo iti 2 Pedro 2:9.

◆ 11:3​—Ania “dagiti pamuon” a marbekto?

Dagiti pamuon ti kinahustisia, lintegm ken urnos​—dagiti pundasion a nakaisaadan ti kagimongan. No madadael ti sosial nga urnos, nga awan posibilidad ti kinahustisia, aniat’ rebbeng nga aramiden ti tao a managbuteng iti Dios? Agtalek ken ni Jehova. Isu ti adda iti nailangitan a tronona, makitana ti isuamin a mapaspasamak, ket dinatayto paayen.

Leksion Agpaay Kadatayo: Igunamgunam ti Salmo 4:5 kadagidiay managbuteng iti Dios nga ‘idatonda dagiti datdaton ti kinalinteg.’ Idi kaaldawan ni David, agidatdaton dagiti Israelitas ti datdaton idiay altar ni Jehova. Ngem masapul a maaddaanda met ti umiso a motibo ken agbabbabawida a sipupudno. (Isaias 1:11-17) No isango met dagiti Kristiano ti naespirituan a datdatonda, uray isuda met, masapul a maaddaanda kadagiti umiso a motibo ket masapul nga agbiagda a maitunos kadagiti nangato a pagalagadan ni Jehova.​—Hebreo 13:4, 5, 15, 16; 1 Pedro 2:1, 5.

Ti Di Maartapan a Dios

Basaenyo ti Salmo 15 ingganat’ 24. Daytoy a grupo dagiti salmo ti naglaon iti sumagmamano nga ebkas ti panagdaydayaw ken Jehova. Isu ti Mannalaknib ti ilina (18), Namarsua ken Mannangted-Linteg (19), Manangisalakan (20), Manangsalaknib iti Ari a pinilina (21), ti Naindaklan a Pastor (23), ken ti Nadayag nga Ari (24).

◆ 16:10​—Asino ti “santo” a nadakamat ditoy?

Dadduma kadagiti eskolar ti Biblia iyaplikarda daytoy a bersikulo kadagiti matalek a kaaduan, nga isitsitarda kas mangsuportar iti kinapudno nga iti sumagmamano a manuskrito a Hebreo ti sao a “santo” ket adda iti plural. Nupay kasta, idi naadaw daytoy a bersikulo idiay Kristiano a Griego a Kasuratan, ti sao ket adda iti singular, a mangipamatmat ti maysa laeng a “santo.” Asino daytoy? Iti immuna nalabit ni David a mismo. Ngem iti padto, da Pedro ken ni Pablo agpadpada nga inyaplikarda daytoy a bersikulo ken Jesus.​—Aramid 2:25-32; 13:35-37.

◆ 21:3​—Ania daydiay “balangat a balitok a nagugoran”?

Nalabit daytoy ket maysa a literal a balangat, kas daydiay naikkat manipud iti didiosen a ni Malcam. (Idiligyo iti 2 Samuel 12:29, 30.) Wenno nalabit ti balangat ket piguratibo laeng, maysa a simbolo ti kinapudno a ti panagballigi ni David ti ad-adda a nangted arkos iti nadayag a kinaarina. Ngem, babaen iti padto, itudtudo daytoy a salmo no kasano nga inted ni Jehova ti balangat ti panagturay ken Jesus idi 1914. Ti “balangat a balitok a nagugoran” itudtudona ti kinapudno a ti panagturayna ket kangatuan unay ti kualidadna.

◆ 22:1​—Ti Dios binaybay-anna aya ni David?

Saan, ngem idi a ni David ti adda iti sidong ti nakaro unay a pammarigat manipud kadagiti kabusorna, kasla nagparang a kasta. Nupay kasta, ti natauan a tignay ni David idi napalalo a rigatna ket saanna nga isarsarming ti kinakurang ti pammati, yantangay intultuloyna ti nagkararag a sitatalek a maipaay iti pannakaispal. (Bersikulo 16-19) Makapainteres, nagadaw ni Jesus manipud iti daytoy a salmo sakbay ti ipapatayna iti kayo a pagtutuokan. Babaen ti panagsaludsod iti “apay?” inyebkas ni Jesus ti nakaro unay a pammarigat a sagsagabaenna, maigiddato iti dayta iwarwaragawagna ti kinaawan basolna kadagiti ulbod a pammabasol a nangiturong iti pannakapapatayna.

Leksion Agpaay Kadatayo: Inadaw ni apostol Pablo ti Salmo 22:22 ket inyaplikarna dayta iti panangidadaulo ni Jesu-Kristo kadagiti napulotan a kakabsatna iti panangiwaragawag ti nagan ni Jehova. (Hebreo 2:11, 12) Itudtudo ti Salmo 22:27 ti tiempo inton, “amin nga agkakabagian kadagiti nasnasion” tumipondanto iti ili ni Jehova a mangidaydayaw kenkuana. Itatta, maysa a nasaknap, internasional a bunggoy ti agdaydayaw iti Dios a kadua dagiti kakabsat ni Jesus. (Apocalipsis 7:9) Rebbeng nga agtalinaedtayo a nasinged iti daytoy nasantuan pannakaorganisarna nga urnos.

Ti Naindaklan a Pannakabalin ni Jehova

Basaenyo ti Salmo 25 ingganat’ 34. Idiay Salmo 25 ken 26, inwaragawag ni David ti tarigagayna a magna iti kinatarnawna. Kalpasanna simmaruno dagiti ebkas ti maingel a panagtalek ken ni Jehova ken, iti Salmo 33, ti naranga a pannakailadawan ti pannakabalin ni Jehova.

◆ 28:8​—Asino daydiay “pinulotan” ni Jehova?

Iti daytoy a bersikulo ti “pinulotan” isu ti ili a pinili ni Jehova, kas makita manipud kadagiti katupag a linea “ni Jehova isu ti bilegna.” Dagitoy a sasao ti addaan naimpadtuan a kaipapananna nga umas-asping kadagidiay adda iti Habacuc 3:13. Itudtudona ti panangisalakan ni Jehova iti natda a pinulotanna idiay gubat ti Armagedon.

◆ 29:5, 6​—Kasano a ti timek ni Jehova sipakenna dagiti cedro?

Iti daytoy a Salmo naglawag ti pannakailadawan ti pannakabalin ni Jehova babaen ti panangiyaspingna iti timekna iti bagyo. Ti bagyo ti agdaliasat manipud Lebano iti amianan agingga kadagiti umabagatan a depaar dagiti let-ang, a daytat’ mamagsiddaaw iti sadinoman a pagturonganna. (Bersikulo 9b) Ti anginna bungbungtolenna dagiti cedro idiay Lebano, a “paglagtuenna met ida a kas urbon a baka,” ket dagiti kimatna tumbaenna dagiti kaykayo, a ‘sip-akenna ida.’ Kasta met ti angin ti bagyo ‘pagarigenggenenna ti let-ang’ (versikulo 8), a puyotanna dagiti kadaratan ti let-ang a gapu itoy agparang a kasla agtirtiritirda iti rigatda.

◆ 33:6​—Ania ‘ti espiritu iti ngiwat ni Jehova’?

Ti espiritu wenno sang-aw, ditoy kaipapananna ti nasantuan nga espiritu ni Jehova, wenno ti aktibo a puersa. No kasano a ti sasao ken sang-aw aggapuda manipud ti ngiwattayo nga aggiddan, kasta met ti sao, wenno bilin ni Jehova, ti napakuyogan ditoy iti sang-awna, wenno espirituna. Inusar ti Dios ti nasantuan nga espirituna idi a pinarsuana ti init, bulan, ken dagiti bitbituen, kayatna a sawen, amin dagiti piguratibo a buyot ti namaterialan a langlangit.​—Idiligyo iti Genesis 1:1, 2.

Leksion Agpaay Kadatayo: Idiay Salmo 26:5, kuna ni David a kagurana ti kongregasion dagiti managdakdakes. Kasta met ita dagiti Saksi ni Jehova liklikanda ti pannakitimpuyog kadagiti managdakdakes. (1 Corinto 15:33) Kas ti panangipakita ni David ti dakkel nga interesna iti balay ti Dios, dagitoy a pudno a Kristiano maragsakanda met a makitimpuyog iti maysa ken maysa iti organisasion ni Jehova.​—Salmo 26:6-8; 122:1.

“Bendito Koma ni Jehova”

Basaenyo ti Salmo 35 agingganat’ 41. Ti naisangsangayan unay iti daytoy a grupo isu ti Salmo 36, nga ipabpabigbigna ni Jehova a kas ti Ubbog ti Biag, ken ti Salmo 37, nga ipaspasigurona kadatayo ti agangay a gunggona kadagidiay a nalaka a pasursuruan. Nangnangruna a makapainteres met, isu ti Salmo 40, a naglaon kadagiti ebkas a propetiko maipapan ken Jesu-Kristo.

◆ 35:19​—Apay a dagiti kabusor ni David “agkikinniddayda”?

Ti teksto a Hebreo literal nga aw-awaganna ita “dagiti kabkabusorko [iti] kinaulbod.” Kayatna a sawen, ti gurada ti nagtaud manipud di umiso a motibo. Awan naaramidan ni David a maikari iti ibubusorda, ket nagkararag tapno maawananda koma ti okasion nga agrag-o wenno maitan-ok gapu kenkuana. (Bersikulo 19a) Kalpasanna, indawatna a dagiti malicioso a kabkabusorna awan koma ti rason nga “agkikinniddayda,” iti kasta a literal a panagkikinnidday a mangted pammaneknek a pagragragsakanda ti panagballigi ti dakes a gakgakatda. (Proverbio 10:10; 16:29, 30) Inadaw ni Jesus daytoy a bersikulo ket inyaplikarna dayta kadagidiay gumurgura kenkuana.​—Juan 15:24, 25.

◆ 36:3​—Adda kadi ti pannakaawat dagita a managdakdakes?

Isingsingasing daytoy nga adda ti panagbalbaliw iti kababalin ti kasta a tao ket isut’ saanen a kas iti dati a panagkunana. Nalabit naminsan impamatmatna ti kinasirib ket nagaramid kadagiti bambanag a naimbag. Ngem tinallikudanna dayta, ket nagbalin nga apostata. Ni Ari Saul ti maysa a nangpanaw iti kurso ti kinasirib, nga impakitana ti gurana ken David. (1 Samuel, kapitulo 18) Patien pay dagiti dadduma nga eskolar a tinukoy ni David daytoy idiay Salmo 36 a sipapanunot ken ni Saul.

◆ 40:6​—Ania ti kaipapanan dagiti sasao a, ‘Dagiti lapayagko pinaglukatmo’?

Mabalin a kaipapanan daytoy a tinignay ni Jehova dagiti lapayag ni David a mairuam kadagiti panangiturong ti Dios, wenno ni Jehova ti nangparsua kadagiti lapayag a mabalin a pagdengngeg ni David kadagiti bilbilinna. Makapainteres, idiay Septuagint naipaulog dagitoy a sasao a “maysa a bagi ti insaganam agpaay kaniak” Aniaman ti gubuayan daytoy a patarus, aw-awiten dayta ti isu met laeng a pamunganayan nga idea a kas ti Hebreo. Kayatna a sawen, ipagpaganetget dayta ti pannakasapul ti panagtulnog. (Idiligyo iti 1 Samuel 15:22; Oseas 6:6.) Inyaplikar ni Pablo daytoy a bersikulo ken ni Jesu-Kristo. (Hebreo 10:5-10) Yantangay inaramat ni Pablo ti panangipaulog ti Septuagint, ti sasao a “maysa a bagi ti insaganam nga agpaay kaniak” ket maysa ita a paset ti “amin a Kasuratan” nga “impaltiing ti Dios.”​—2 Timoteo 3:16.

Leksion Agpaay Kadatayo: Ti Salmo 37 ti naglaon kadagiti adu a leksion agpaay kadatayo, ita ta agbibiagtayo iti tengnga ti maysa a nakillo a kaputotan. Nupay agrangpaya dagiti managdakdakes, ditay koma nga umapal ket padpadasen a tuladen ida. Imbes ketdi, rebbengna a “agtalna[tayo] ken Jehova,” a ditay agsapsapul ti lussok, no di ket, sikakalma nga agtalektay kenkuana nga agtignay a maipaay kadatayo iti mismo a tiempona.​—Salmo 37:5, 7.

Wen, adu dagiti makapargeta ken makaliwliwa a sasao nga ituktukon ti Salmo. Dagitoy umuna a 41 a salmo ti maulit-ulit nga impakitada a, nupay kasano karigat dagiti kasasaadtayo, dinatayto baybay-an ni Jehova. Pudno unay, kalpasan ti panangbasa kadakuada, rebbengna a matignaytayo a mangikallungogan kadagiti sasao a nangserra iti Salmo 41: “Bendito koma ni Jehova a Dios ti Israel manipud kinaagnanayon agingga ti kinaagnanayon. Sapay koma ken sapay koma ta kasta.”