HUSTISIA, KINAHUSTISIA

Panangtaginayon wenno panangipakat iti umiso babaen iti nainkalintegan ken di mangidumduma a pamay-an ken maitunos iti maysa a pagalagadan. Ti Hebreo a sao a mish·patʹ, masansan a naipatarus a “kinahustisia” wenno “panangukom” (NW, RS), mabalin met a mangipasimudaag iti maysa nga espesipiko a plano (Ex 26:30), kaugalian (Ge 40:13), pagannurotan (2Cr 4:20), wenno kadawyan a pamay-an (Le 5:10) iti panangaramid iti bambanag.

Ti dua a Hebreo a sao a masansan unay a naipatarus a “kinahustisia” iti King James Version (tseʹdheq ken tsedha·qahʹ) ket gagangay a naipatarus a “kinalinteg” iti Baro a Lubong a Patarus. (Ge 18:19; Job 8:3) Nupay ti kinahustisia adda pakainaiganna iti linteg, no ar-arigen awan nagdumaan ti kinahustisia ken kinalinteg.​—Idiligyo ti Am 5:24.

Ti maysa a Griego a sao a naipatarus a “maitunos iti kinahustisia” (NW) tumukoy iti maysa a banag a “nainkalintegan” (KJ, RS) wenno pakaikarian. (Ro 3:8; Heb 2:2) “Panangukom” ken “pammales” ti kangrunaan a kaipapanan ti dua a sabali pay a Griego a sasao a no dadduma naipatarus a “hustisia.”​—Mt 12:20, NW, RS; Lu 18:7, NW.

Ti katan-okan nga Ukom ken Manangted-Paglintegan (Isa 33:22), ni Jehova a Dios, ket “managayat iti kinalinteg ken kinahustisia.” (Sal 33:5) “Ti kinahustisia ken kinaruay ti kinalinteg saannanto a tagibassiten.” (Job 37:23) Patalgedan daytoy a saannanto a pulos baybay-an dagidiay nasungdona. (Sal 37:28) Saan a mangidumduma ni Jehova iti pannakilangenna kadagiti parsuana, no di ket awaten ken bendisionanna amin dagidiay agbuteng kenkuana ken agar-aramid iti kinalinteg. (Ara 10:34, 35) Madusa wenno magunggonaan dagiti tattao ken nasnasion sigun kadagiti aramidda. (Ro 2:3-11; Efe 6:7-9; Col 3:22–4:1) Ti kinahustisia ni Jehova natimbengan met iti asi, ket gapu iti daytoy addaan dagiti tattao ken nasnasion iti gundaway nga agbaw-ing manipud dakes a daldalanda ket iti kasta malisianda ti pannakaipakat dagiti nakaro a panangukomna.​—Jer 18:7-10; Eze 33:14-16; kitaenyo ti IDEKLARA A NALINTEG.

Adayo a natantan-ok ti sirib ni Jehova ngem ti sirib dagiti imperpekto a tattao, ket ti tao, saan a ti Dios, masapul a sursuruenna ti dana ti kinahustisia. (Isa 40:14) Gapuna, awan karbengan ti tao a mangukom iti ar-aramid ti Dios kas nainkalintegan wenno di nainkalintegan, no di ket masapul a sursuruenna nga itunos ti panunotna iti pagalagadan ti kinahustisia nga impalgak ni Jehova iti Saona. Kinuna ti Dios kadagiti Israelita: “No maipapan kadagiti dalanko, saan kadi a siuumiso a naatur, O balay ti Israel? Saan kadi a dagiti dalanyo isuda dagidiay saan a siuumiso a naatur?” (Eze 18:29) Kasta met, yantangay ni Jehova ti Namarsua, awan panggapuan a mangkuestionar iti kinalinteg dagiti aramidna.​—Ro 9:20, 21; kitaenyo met ti Job 40:8–41:34.

Gapuna, kankanayon a nainkalintegan a kalikaguman ni Jehova a dagidiay agtartarigagay a gumun-od iti anamongna ammuenda ti pagalagadanna iti kinahustisia ket surotenda dayta. (Isa 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Eze 45:9, 10; Am 5:15; Mik 3:9-12; 6:8; Zac 7:9-12) Kas panangtulad iti Dios, masapul a saanda a mangidumduma, ta no mangidumdumada, dayta ket di nainkalintegan ken panangsalungasing iti linteg ti ayat. (San 2:1-9) Nupay kasta, saan a dadagsen ti panangwatwat iti kinahustisia sigun iti pagalagadan ti Dios; iti kinapudnona agpannuray iti dayta ti kinaragsak ti tao. (Sal 106:3; idiligyo ti Isa 56:1, 2.) Daytoy a kinapudno binigbig ti nalatak nga Ingles a hues a ni Blackstone: “Nakasingsinged ti panamagsinggalut [ti Dios] kadagiti linteg ti agnanayon a kinahustisia ken ti kinaragsak ti tunggal tao, ta ti kinaragsak saan a magun-odan no ti kinahustisia di masalimetmetan; ket no ti kinahustisia naan-anay a maannurot, mangibunga la ketdi iti kinaragsak.”​—Chadman’s Cyclopedia of Law, 1912, Tomo I, p. 88.

No ti autoridad ti gobierno umiso ti panangipakatna iti kinahustisia, makaipaay met dayta iti kinaragsak ken pagimbagan dagiti sakupna. (Idiligyo ti Pr 29:4.) Yantangay ti kinahustisia kankanayonto nga ipakat ni Kristo Jesus kas Ari ti Pagarian ti Dios ken dagidiay amin nga agserbi kadagiti administratibo a saad iti sidongna, dagiti nasungdo nga iturayanna maragsakandanto nga agpasakup iti nalinteg a turayna.​—Isa 9:6, 7; 32:1, 16-18; 42:1-4; Mt 12:18-21; Jn 5:30; idiligyo ti Pr 29:2.

Maipapan iti pannakaipakat ti kinahustisia ken dagiti prinsipio a nairaman, kitaenyo ti LEGAL A KASO; LINTEG; PANGUKOMAN.