Dinto Agtaktak ni Jehova

“Nupay no agtaktak [ti sirmata], isu urayem; ta pudno nga umayto, a dinto agbayag.”​—HABACUC 2:3.

 1. Ania a determinasion ti impakita ti ili ni Jehova, ket tinignayna ida daytoy a mangaramid iti ania?

“AGTAKDERAKTO iti rabaw ti pagbantayak.” Dayta ti natibker a determinasion ti mammadto ti Dios a ni Habacuc. (Habacuc 2:1) Kasta a determinasion ti impakita ti ili ni Jehova iti daytoy maika-20 a siglo. Gapuna, sireregta nga impangagda daytoy nga awis iti nakallalagip a kombension idi Setiembre 1922: “Daytoy ti aldaw dagiti amin nga aldaw. Adtoy, agturturayen ti Ari! Dakayo dagiti para-waragawagna. Gapuna ipablaak, ipablaak, ipablaakyo ti Ari ken ti pagarianna.”

 2. Idi napaganaygayda kalpasan ti Gubat Sangalubongan I, ania ti maibaga dagiti napulotan a Kristiano?

² Kalpasan ti Gubat Sangalubongan I, pinaganaygay ni Jehova dagiti matalek a napulotan a natda. Kas ken Habacuc, maibaga ngarud ti tunggal maysa kadakuada: “Tumugawakto iti rabaw ti torre, ket kumitaakto a mangmatmat iti aniaman nga isaonanto kaniak.” Ti Hebreo a sasao para iti ‘kumita’ ken ‘agbantay’ ket naulit-ulit iti adu a padto.

“Dinto Agbayag”

 3. Apay a masapul nga agtalinaedtayo a nasalukag?

³ Bayat nga iwarwaragawag dagiti Saksi ni Jehova ti pakdaar ti Dios ita, masapul a kanayon nga alistoda a mangipangag iti pangserra a sasao ti naindaklan a padto ni Jesus: “Agtultuloykayo nga agbantay, ta dikay ammo no kaano nga umay ti apo ti balay, no iti mumalemen wenno iti tengnga ti rabii wenno iti panagtaraok ti kawitan wenno iti nasapa iti bigat; tapno iti kasta no dumteng a kellaat, dinakay masarakan a matmaturog. Ngem ti kunaek kadakayo kunaek kadagiti isuamin, Agtultuloykayo nga agbantay.” (Marcos 13:35-37 ) Kas ken Habacuc, ken maitunos iti sasao ni Jesus, masapul nga agtalinaedtayo a nasalukag!

 4. Kasano nga umasping ti kasasaadtayo iti kasasaad ni Habacuc idi agarup 628 K.K.P.?

⁴ Nalabit nalpas nga insurat ni Habacuc ti librona idi agarup 628 K.K.P., sakbay pay a nagbalin ti Babilonia a kabilgan a pannakabalin ti lubong. Adu a tawen a naipakaammo ti panangukom ni Jehova iti apostata a Jerusalem. Nupay kasta, awan idi ti nabatad a pakakitaan no kaano a maibanag dayta a panangukom. Siasino idi ti mangipagarup a 21 a tawen laengen ken usaren ni Jehova ti Babilonia a mangibanag iti panangukomna? Ditay met ammo ita ti naikeddeng nga ‘aldaw ken oras’ a panagpatingga daytoy a sistema, ngem impakpakauna ni Jesus kadatayo: “Paneknekanyo a sisasaganakayo, agsipud ta iti oras a dikay ipagarup nga isu dayta, ti Anak ti tao umay.”​—Mateo 24:36, 44.

 5. Ania ti makaparegta unay maipapan iti sasao ti Dios a nailanad iti Habacuc 2:2, 3?

⁵ Adda naimbag a rason nga inted ni Jehova ken Habacuc daytoy makagutugot nga annongen: “Isuratmo ti sirmata, ket aramidem a nabatad kadagiti tapi, tapno napardas koma a basaen. Ta ti sirmata agpaay pay laeng iti nadutokan a panawen, ken agsiglat a tumurong iti pannakatungpal, ket saanto nga agulbod: nupay no agtaktak, isu urayem; ta pudno nga umayto, a dinto agbayag.” (Habacuc 2:2, 3) Agraraira ita ti kinadakes ken kinaranggas iti intero a daga, a mangipasimudaag a nakaas-asidegen ti “dakkel ken nakakigkigtot nga aldaw ni Jehova.” (Joel 2:31) Wen, makaparegta unay ti mismo a pammasiguro ni Jehova: “Dinto agbayag”!

 6. Kasanotayo a makalasat iti sumungsungad nga aldaw ti panangukom?

⁶ No kasta, kasanotay a makalasat iti sumungsungad nga aldaw ti panangukom? Sumungbat ni Jehova babaen ti panamagdiligna iti nalinteg ken nakillo: “Adtoy, ti kararuana pimmalangguad, saan a nalinteg kenkuana; ngem ti nalinteg agbiagto a gapu iti pammatina.” (Habacuc 2:4) Dagiti natangsit ken naagum nga agtuturay ken tattao minansaanda dagiti pinanid ti moderno a historia iti dara dagiti minilion nga inosente a biktima, nangnangruna kadagiti dua a sangalubongan a gubat ken kadagiti etniko a panangpapatay. Maisupadi iti dayta, nagtalinaed a matalek dagiti mannakikappia a napulotan nga adipen ti Dios. Isuda ti “nalinteg a nasion a matalek.” Sursuroten daytoy a nasion, agraman dagiti kakaduada, ti “sabsabali a karnero,” ti patigmaan nga: “Agtalekkayo ken ni Jehova iti agnanayon; ta ken ni Jehova, ni met laeng Jehova, maysa a bato nga agnanayon.”​—Isaias 26:2-4; Juan 10:16.

 7. Maitunos iti panangaramat ni Pablo iti Habacuc 2:4, ania ti masapul nga aramidentayo?

⁷ Iti suratna kadagiti Hebreo a Kristiano, inadaw ni apostol Pablo ti Habacuc 2:4 idi kinunana iti ili ni Jehova: “Kasapulanyo ti panagibtur, tapno iti kasta, kalpasan a naaramidyon ti pagayatan ti Dios, awatenyo ti kaitungpalan ti kari. Ta ‘iti mabiit unayen a kanito,’ ken ‘daydiay umay dumtengto ket saan nga agtaktak.’ ‘Ngem ti nalinteg a taok agbiagto gapu iti pammati,’ ken, ‘no isu agsanud, awanto ti pakaragsakan ti kararuak kenkuana.’” (Hebreo 10:36-38) Saan nga ita ti tiempo tapno agpampamayan wenno pasiluantayo kadagiti minamaterialistiko nga aramid wenno minamaag a pagraragsakan ti lubong ni Satanas. Ania ti masapul nga aramidentayo agingga a di pay naibus ti “mabiit unayen a kanito”? Kas ken Pablo, datayo nga adda iti nasantuan a nasion ni Jehova masapul a ‘ragpatentayo dagiti bambanag iti masanguanan, nga agtultuloytayo nga agturong iti kalat’ a biag nga agnanayon. (Filipos 3:13, 14) Ken kas ken ni Jesus, masapul nga ‘agibturtayo gapu iti rag-o a naikabil iti sanguanantayo.’​—Hebreo 12:2.

 8. Siasino ti “lalaki” iti Habacuc 2:5, ket apay a dinto agballigi?

⁸ Maisupadi kadagiti adipen ni Jehova, dakamaten ti Habacuc 2:5 ti maipapan iti “lalaki” [“nabaneg a lalaki,” NW] a dina maragpat ti kalatna, nupay ‘pinadakkelna ti kalikagumna a kas ken ni Tanem.’ Siasino daytoy lalaki a “di mabalin a penneken”? Kas iti awan pannakapnekna a Babilonia idi kaaldawan ni Habacuc, daytoy a “lalaki,” nga iti tiempotayo iladladawanna dagiti napolitikaan a turay​—turay man dagiti Facista, Nazi, Komunista, wenno uray ti makunkuna a demokratiko​—ket makigubgubat tapno mapalawana ti teritoriana. Punnuenna met ti Tanem kadagiti inosente a kararua. Ngem daytoy nagulib a “lalaki” iti lubong ni Satanas, a nabartek iti panagtalekna iti bukodna a kinapateg, ket saan nga agballigi a ‘mangurnong kadagiti amin a nasnasion ken amin nga il-ili.’ Ni laeng Jehova a Dios ti makapagkaykaysa iti intero a sangatauan, ket aramidennanto daytoy babaen ti Mesianiko a Pagarian.​—Mateo 6:9, 10.

Ti Umuna Kadagiti Lima a Panangay-ay

9, 10. (a) Ania ti impakaammo ni Jehova babaen ken Habacuc? (b) Maipapan iti dakes a gunggona, ania ti kasasaad iti kaaldawantayo?

⁹ Babaen ken Habacuc a mammadtona, impakaammo ni Jehova ti agsasagadsad a lima a panangay-ay, dagiti panangukom a masapul a maibanag kas panangisagana iti daga a pagnaedan dagiti matalek nga agdaydayaw iti Dios. Dagiti kasta a nasingpet ti panagpuspusoda a tattao ‘mangisingasingda iti maysa a pangngarig’ nga impaay ni Jehova. Mabasatayo iti Habacuc 2:6: “Asi pay daydiay a mangpaadu iti dina kukua! Kasanonto ti kapautna? Ket gabsuonenna kenkuana dagiti tanda ti salda?”

¹⁰ Naipaganetget ditoy ti dakes a gunggona. Iti lubong a pagbibiagantayo, bumakbaknang dagiti nabaknang, ket pumangpanglaw dagiti napanglaw. Agpabpabaknang iti kasta unay dagiti sindikato ti droga ken dagiti nasaur a tattao, idinto ta mabisbisinan dagiti gagangay a tattao. Naikuna a kakapat iti populasion ti lubong ti nairarem iti nakaro a kinapanglaw. Nakaam-amak ti kasasaad ti panagbiag iti adu a pagilian. Iyas-asug dagidiay agtarigagay iti kinalinteg ditoy daga: “Kasanonto ti kapautna” ti panagraira dagitoy a kinadakes! Nupay kasta, asidegen ti panungpalan! Kinapudnona, “dinto agbayag” ti sirmata.

11. Ania ti kuna ni Habacuc maipapan iti panangibukbok iti dara ti tao, ket apay a maikunatayo a nakaro ti panangibuyat iti dara ditoy daga ita?

¹¹ Kuna ti mammadto iti nadangkes: “Agsipud ta sinamsammo dagiti adu a nasnasion, amin dagiti matda kadagiti il-ili samsamendakanto, maipuon iti dara dagiti lallaki, ken ti panangranggas naaramid iti daga, iti ili ken iti amin nga agnaed kenkuana.” (Habacuc 2:8) Anian a panangibukbok iti dara ti maar-aramid ditoy daga iti kaaldawantayo! Imbatad ni Jesus: “Amin dagidiay mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan.” (Mateo 26:52) Ngem iti laengen maika-20 a siglo, nasurok a sangagasut a milion a tattao ti pinapatay dagiti manangibukbok iti dara a nasnasion ken etniko a grupo. Asi pay dagidiay makiramraman kadagitoy a panagibuyat iti dara!

Ti Maikadua a Panangay-ay

12. Ania ti maikadua a panangay-ay nga insurat ni Habacuc, ket kasanotay a masigurado nga awanto ti mamaay ti kinabaknang a sinasaur ti pannakagun-odna?

¹² Ti maikadua a panangay-ay, a nailanad iti Habacuc 2:9-11, ket para iti “daydiay a manggun-od iti dakes a gunggona a maipaay iti balayna, tapno mangisaad iti umokna iti ngato, ket maispal koma iti ima ti dakes!” Awanto ti mamaayna ti kinabaknang a sinasaur ti pannakagun-odna, kas nalawag a kinuna ti salmista: “Dika agbuteng no adda bumaknang, no ti dayag ti balayna dumakkel: Ta intono matay awanto ti maipanawna: ti dayagna dinto bumaba a sumurot kenkuana.” (Salmo 49:16, 17) Rumbeng ngarud nga ipangagtayo ti nainsiriban a balakad ni Pablo: “Ibilinmo kadagidiay babaknang itoy agdama a sistema ti bambanag a saan koma a nangato ti panagpampanunotda, ket isadagda ti namnamada, saan a kadagiti pagduaduaan a kinabaknang, no di ket iti Dios, a sibabaknang a mangipaay kadatayo iti isuamin a bambanag a pagragsakantayo.”​—1 Timoteo 6:17.

13. Apay nga itultuloytay koma nga ipakaammo ti pakdaar ti Dios?

¹³ Anian a nagpateg a maiwaragawag ita dagiti mensahe maipapan iti panangukom ti Dios! Idi binabalaw dagiti Fariseo ti panangitan-ok dagiti umariwekwek a tattao ken Jesus kas “ti Maysa nga um-umay kas Ari iti nagan ni Jehova,” kinunana: “Ibagak kadakayo, No dagitoy nagtalinaedda a siuulimek, dagiti batbato agikkisdanto.” (Lucas 19:38-40) Umasping iti dayta, no saan nga ibutaktak ti ili ti Dios ita ti kinadakes ditoy lubong, ‘ti bato umkis manipud iti bakud.’ (Habacuc 2:11) No kasta, masapul nga itultuloytayo nga ipakaammo ti pakdaar ti Dios!

Ti Maikatlo a Panangay-ay ken ti Maipapan iti Panangibukbok iti Dara

14. Ania a panangibukbok iti dara ti sungsungbatan dagiti relihion ditoy lubong?

¹⁴ Ti maikatlo a panangay-ay a naipakaammo babaen ken Habacuc ket maipapan iti panangibukbok iti dara. Kuna ti Habacuc 2:12: “Asi pay daydiay a mangbangon iti maysa nga ili babaen ti dara, ken mangpasingked iti ili babaen ti kinadangkes!” Iti daytoy a sistema ti bambanag, masansan nga agdanggay ti kinakillo ken ti panangibukbok iti dara. Nakadidillaw ta dagiti relihion iti lubong ti nangnangruna a manungsungbat iti kaaduan a nakaap-aprang a pammapatay iti historia. Alaentay laengen a pagarigan dagiti Krusada, a makagapu iti panagbinnusor dagiti makunkuna a Kristiano ken Muslim; ti Inkisision Katoliko idiay España ken Latin America; ti Tallo Pulo a Tawen a Gubat idiay Europa iti nagbaetan dagiti Protestante ken Katoliko; ken ti kadadaraan kadagita, ti dua a sangalubongan a gubat iti siglotayo, nga agpada a nangrugi iti Kakristianuan.

15. (a) Ania ti agtultuloy nga ar-aramiden dagiti nasion a supsuportaran wenno konkonsintiren ti iglesia? (b) Kabaelan aya ti Naciones Unidas a pagpatinggaen ti panagpaadu ti armas ditoy lubong?

¹⁵ Maysa kadagiti kadangkokan a pasamak idi maikadua a gubat sangalubongan isu ti Nazi Holocaust, a nangikisap iti minilion a Judio ken dadduma pay nga inosente a tattao idiay Europa. Itay laeng nabiit nga inamin ti hirarkia ti Iglesia Katolika Romana idiay Francia a dina pinawilan ti pannakaipan ti ginasut a ribu a biktima kadagiti death chamber dagiti Nazi. Kaskasdi, agtultuloy nga agsagsagana dagiti nasion a mangibukbok iti dara, a supsuportaran wenno konkonsintiren ti iglesia. Iti di pay nabayag, kastoy ti kinuna ti magasin a Time (internasional nga edision) maipapan iti Russian Orthodox Church: “Ti nakaungar a simbaan nakaro met ti impluensiana iti maysa a banag a dati a dina pulos maimpluensiaan: ti makinaria ti Russia iti gubat. . . . Gistay gagangayen ti panangbendision kadagiti pakigubat nga eroplano ken kampo. Idi Nobiembre, idiay Danilovsky Monastery ti Moscow nga ayan ti Patriarchate ti Russia, kinonsagrar pay ti iglesia dagiti nuklear nga armas ti Russia.” Maatipa ngata ti Naciones Unidas ti panagpaadu daytoy a lubong kadagiti sinasairo nga instrumento a pakigubat? Saan a pulos! Sigun iti periodiko a The Guardian ti London, England, kinuna ti maysa a nangabak iti Nobel Peace Prize: “Ti pudno a makapadanag, dagiti lima a permanente a miembro ti UN Security Council ti lima a kangrunaan a mangsupsuplay kadagiti armas a pakigubat iti intero a lubong.”

16. Anianto ti aramiden ni Jehova kadagiti nasion a mangisungsungsong iti gubat?

¹⁶ Dusaento ngata ni Jehova dagiti nasion a mangisungsungsong iti gubat? Kastoy ti kuna ti Habacuc 2:13: “Adtoy, saan aya a nagtaud ken ni Jehova dagiti buybuyot a dagiti tattao agbannogda iti maipaay iti apuy, ken dagiti nasnasion agbannogda iti maipaay iti kinaubbaw?” “Ni Jehova dagiti buybuyot”! Wen, addaan ni Jehova kadagiti nailangitan a buyot a buklen dagiti anghel, nga usarennanto a mangikisap kadagiti mannakigubat a tattao ken nasnasion!

17. Kasanonto kasaknap a mapno ti daga iti pannakaammo ken Jehova kalpasan ti panangdusana kadagiti naranggas a nasion?

¹⁷ Anianto ti mapasamak kalpasan ti panangdusa ni Jehova kadagiti nadamsak a nasnasion? Sumungbat ti Habacuc 2:14: “Ti daga mapunnonto iti pannakaammo iti dayag ni Jehova, a kas dagiti dandanum abbonganda ti taaw.” Anian a nagsayaat a namnama! Inton Armagedon, maalangonton nga agnanayon ti kinasoberano ni Jehova. (Apocalipsis 16:16 ) Ipatalgedna kadatayo nga ‘aramidennanto ti disso dagiti saksakana a nagloriaan,’ daytoy a daga a pagnanaedantayo. (Isaias 60:13) Masursuruanto ti intero a sangatauan iti dalan ti Dios iti biag, tapno mapno ti daga iti pannakaammo maipapan kadagiti nadayag a panggep ni Jehova a kas iti pannakapunno dagiti taaw iti danum.

Ti Maikapat ken Maikalima a Panangay-ay

18. Ania ti maikapat a panangay-ay a naipakaammo babaen ken Habacuc, ket kasano a nayanninaw dayta iti moral a kasasaad ti lubong iti kaaldawantayo?

¹⁸ Nadeskribir iti Habacuc 2:15 ti maikapat a panangay-ay kadagitoy a sasao: “Asi pay daydiay a mangted ti inumen ken ni kaarrubana, sika a manggampor ita gamutmo, ket isu bartekem met, tapno makitam koma ti kinalamolamoda.” Ipasimudaag daytoy ti narugit ken nagdakes a kasasaad ti lubong iti kaaldawantayo. Nakaro unayen ti imoralidadna, a supsuportaran pay ketdi dagiti napanuynoy a narelihiosuan a grupo. Iti intero a daga, agraraira dagiti sakit a kas ti AIDS ken dadduma pay a mainaig iti sekso. Imbes nga iyanninawda ti “dayag ni Jehova,” ad-adda ti panagsuek daytoy agdama a managimbubukodan a kaputotan iti nakaro a kinadakes nga agturong iti panangukom ti Dios. Yantangay ‘napno iti bain, ket saan a dayag,’ dandanin uminum daytoy nasukir a lubong iti malukong ti pungtot ni Jehova, a mangirepresentar iti pagayatanna mainaig iti dayta. Addanto ‘nakaar-ariek a bain a mangabbong iti dayagna.’​—Habacuc 2:16.

19. Maipapan iti ania ti kababagas ti pangrugian ti maikalima a panangay-ay nga impakaammo ni Habacuc, ket apay a maitutop dagita a sasao iti lubong ita?

¹⁹ Nainget a ballaag maibusor iti panagdayaw kadagiti kinitikitan a ladawan ti kababagas ti pangrugian ti maikalima a panangay-ay. Tinignay ni Jehova ti mammadtona a mangiwaragawag kadagitoy a nabileg a sasao: “Asi pay daydiay nga agkuna iti kayo, Agriingka; iti umel a bato, Tumakderka! Mangisuronto aya daytoy? Adtoy, nga isu nakalupkopan iti balitok ken pirak, ket awan ti aniaman nga anges iti unegna.” (Habacuc 2:19) Agingga ita, ti Kakristianuan ken dagiti di mamati iti Biblia agpapadada nga agrukrukbab kadagiti krusipihoda, Birhen Maria, imahen, ken dadduma pay a kaasping ti tao ken animal. Awan kadagitoy ti makariing a mangisalakan kadagiti agdaydayaw kadakuada inton ibanag ni Jehova ti panangukomna. Awanto a pulos ti kaimudinganna dagiti kalupkopda a balitok ken pirak no maidilig iti kinadayag ti agnanayon a Dios, a ni Jehova, ken ti dayag dagiti sibibiag a parsuana. Itan-oktayo koma ti awan kaaspingna a naganna iti agnanayon!

20. Iti ania a templo a pribilehiotayo ti agserbi a sirarag-o?

²⁰ Wen, maikari ni Jehova a Diostayo a pangipaayan iti amin a dayaw. Buyogen ti nauneg a panagraem kenkuana, ipangagtay koma dayta nainget a ballaag maibusor iti idolatria. Ngem imdenganyo! Agsasao pay laeng ni Jehova: “Ni Jehova adda iti nasantuan a templona: agulimek koma ti isuamin a daga iti saklangna.” (Habacuc 2:20) Sigurado a pampanunoten idi ti mammadto ti templo sadi Jerusalem. Nupay kasta, pribilehiotay ita ti agdayaw iti nadaydayag nga amang a naespirituan a templo, a nakaisaadan ni Apotayo a Jesu-Kristo kas Nangato a Padi. Iti naindagaan a paraangan dayta a templo ti pagtataripnongan, pagserserbian, ken pagkarkararagantayo, nga ipapaaytayo ken Jehova ti dayaw a pakaikarian ti nadayag a naganna. Ken anian a rag-otayo a naimpusuan nga agdaydayaw iti naayat a nailangitan nga Amatayo!

Malagipyo Kadi?

• Ania ti makunayo maipapan iti sasao ni Jehova a: “Dinto agbayag”?

• Ania ti kaipapananna iti panawentayo dagiti panangay-ay nga impakaammo ni Habacuc?

• Apay nga itultuloytay koma nga ipakaammo ti pakdaar ni Jehova?

• Iti paraangan ti ania a templo a pribilehiotayo ti agserbi?

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Kas ken Habacuc, ammo dagiti adipen ti Dios iti agdama a panawen a dinto agtaktak ni Jehova

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Apresiarenyo kadi ti pribilehio nga agdaydayaw ken Jehova iti paraangan ti naespirituan a templona?

[Picture Credit Line iti panid 16]

U.S. Army photo