Panangipakita iti Ayat ken Panagraem kas Asawa a Lalaki
“Tunggal maysa kadakayo ayatenna koma ti asawana a kas iti bagina.”—EFESO 5:33.
1, 2. (a) Iti ania a kasaknap a ti diborsio ket parikut iti lubong itatta? (b) Maisupadi iti dayta, ania pay ti sabali a kasasaad nga adda?
IDI agtengnga iti 1980’s, impadamag ti Psychology Today: “Nasurok a maysa a milion nga agasawa iti tinawen [idiay E.U.A.] ti mangipatinggan iti naan-anay a kinaragsakda iti diborsio; ti promedio a kapaut ti panagasawa idiay Estados Unidos ket 9.4 a tawen. . . . Kinapudnona, kasla no dadduma nga awan ti siraragsak a naasawaan.” (Hunio 1985) No usigen dagiti nataengan agraman dagiti ubbing, agarup 3,000,000 a tattao ti apektado iti tinawen ti nasinasina a panagasawa iti maysa laeng a pagilian. Ngem ti diborsio ket sangalubongan a parikut, a mangipamatmat a ti ayat ken ti panagraem ket awanen kadagiti minilion a panagasawa.
2 Iti kasumbangirna, adda “sabali a grupo [a] kasla maliplipatan: dagidiay agasawa a mangikagkagumaan nga agtalinaed nga agkadua, a di mangipalubos iti aniaman a mamagsina kadakuada malaksid ti ipapatay.” (Psychology Today) Gapuna, addada met dagiti minilion nga agasawa a mangikagkagumaan a mangtaginayon iti panagasawada.
3. Ania dagiti saludsod a mabalintay nga iyimtuod iti bagbagitayo?
3 Kasano ti panagasawayo? Adda kadi nabara a panagayat ken panagraemyo nga agasawa? Adda kadi ayat dagiti nagannak ken dagiti annak iti pamilia? Wenno masarakanyo no dadduma ti bagiyo nga addaan iti nakaro a gura ken di panagtalek? Yantangay awan ti naan-anay kadatayo, mabalin a tumaud dagiti rigat iti aniaman a sangakabbalayan, nupay no padpadasentayo amin ti agbalin a Kristiano, ta “datay amin nagbasoltayo ket agkurangtayo iti dayag ti Dios.”—Roma 3:23.
4. Kasano ti panangipamatmat da Pablo ken Pedro no siasino ti addaan ti kangrunaan a rebbengen iti naragsak a pamilia?
4 Gapu iti kinapudno a tumaud ti rigat iti aniaman a sangakabbalayan, siasino ti nangnangruna a makinrebbeng iti panangtaginayon a natalna ken naurnos ti pamilia? Ipaay da apostol Pablo ken Pedro ti sungbat kadagiti direkta a balakad a masarakan kadagiti suratda. Nagsurat ni Pablo: “Ngem kayatko a maammuanyo koma a ti panguluen ti isuamin a tao isu ni Kristo; ket ti panguluen ti babai isu ti lalaki, ket ti pannakaulo ni Kristo isu ti Dios.” Kinunana pay: “Nga agtulnog ti maysa ken maysa kadakayo babaen iti panagbuteng ken Kristo. Dakayo a babbai, agtulnogkayo kadagiti assawayo, a kas iti Apo, ta ti asawa a lalaki isu ti ulo ti babai, a kas met ni Kristo isu ti ulo ti kongregasion.” (1 Corinto 11:3; Efeso 5:21-23) Iti isu met laeng a kapanunotan, nagsurat ni Pedro: “Ta maipaay iti daytoy [iti panangsurot ti ulidan ni Kristo], dakayo a babbai agtulnogkayo kadagiti assawayo.”—1 Pedro 2:21–3:1.
Ni Kristo—Ti Makabang-ar nga Ulidan
5, 6. Kasano a ni Jesu-Kristo ti ulidan iti kinaulo?
5 Sigun iti immunan a naibaga, ti lalaki ti Nainkasuratan nga ulo ti pamilia. Ngem iti ania a kaipapanan nga isu ti ulo? Kasano a maaramid ti kinaulo? Dadduma a lallaki mabalin a nalaka laeng a kiddawenda ti panagraem babaen ti panangipilitda nga isuda ‘ti ulo iti balay, ket kasta ti kunaen ti Biblia.’ Ngem kasano a dayta ket maitupag iti ulidan ni Kristo? Sitatangsit kadi a kiniddaw ni Kristo ti panagraem dagiti pasurotna? Makasaraktay kadi ti aniaman nga okasion nga isut’ sitatangsit a nagkuna: “Sino ti Anak ti Dios ditoy? Masapul a raemendak!” Maisupadi ketdi, nagun-odan ni Jesus ti panagraem. Kasano? Babaen ti nasayaat nga ulidan ti kababalin, panagsao, ken ti naasi a panangtratona kadagiti dadduma.—Marcos 6:30-34.
6 Gapuna ti panangibanag a siuumiso iti kinaulo kas asawa a lalaki ken ama isu ti panangsurot iti ulidan ni Jesu-Kristo. Uray pay no ni Jesus saan a pulos a nangasawa, ti pamay-an ti panangtratona kadagiti adalanna isu ti ulidan para kadagiti lallaki. Dayta ket pudno a karit iti aniaman a lalaki, ta ni Jesus ket naan-anay a pagannurotan. (Hebreo 4:15; 12:1-3) Nupay kasta, no as-asideg ti lalaki iti ulidan ni Kristo, naun-uneg met ti ayat ken panagraem a maipakita kenkuana. Ngarud, kitaentayo pay a naimbag ti kita ti kinatao ni Jesus.—Efeso 5:25-29; 1 Pedro 2:21, 22.
7. Ania ti intukon ni Jesus kadagiti pasurotna, ket manipud iti ania a gubuayan?
7 Iti maysa nga okasion, kinuna ni Jesus iti bunggoy: “Umaykayo kaniak dakayo amin nga agrigrigat ken madagdagsenan, ta painanaenkayto. Alaenyo ti sangolko kadakayo, ket agsursurokayo kaniak, ta siak naemmaak ken napakumbabaak iti panagpuspuso, ket makasarakkayto ti inana a maipaay kadagiti kararuayo. Ta ti sangolko nalaka ken nalag-an ti awitko.” Itan, ania ti intukon ni Jesus kadagiti managdengngegna? Ti naespirituan nga inana! Ngem sadino ti paggapuan ti pannakainana? Kaibagbagana pay laeng: “Ket awan met ti makaammo iti Ama, no saan a ti Anak ken daydiay kayat a pangipaltiinganto ti Anak.” Daytoy ipamatmatna a ni Jesus itukonna ti naespirituan a pannakainana babaen ti panangipalgak ti Ama kadagiti pudno a pasurotna. Ngem dagiti sasao ni Jesus kaipapananna met a ti pannakainana ket agtaud iti pannakilangen kenkuana, yantangay isu ti “naemma ken napakumbaba ti panagpuspusona.”—Mateo 11:25-30.
No Kasano ti Agbalin a Makabang-ar nga Assawa a Lallaki ken Amma
8. Kadagiti ania a pamay-an a ti lalaki ken ama makaparagsak?
8 Dagiti sasao ni Jesus tulongannatayo a makakita a ti Kristiano nga asawa a lalaki ket makabang-ar iti pamilia agpadpada iti naespirituan ken personal a pamay-an. Babaen iti kinaemmana ken panangisurona, masapul a tulonganna ti pamiliana nga umammo a nasaysayaat iti nailangitan nga Ama. Ti kababalinna masapul nga iparangarangna ti panunot ken tigtignay ti Anak ti Dios. (Juan 15:8-10; 1 Corinto 2:16) Makabang-ar para kadagiti amin iti pamilia ti makilangen iti kasta a lalaki agsipud ta isut’ managayat nga asawa, ama, ken gayyem. Masapul nga isut’ nalaka nga asitgan ket saan nga okupado unay a pagkonsultaan. Kinapudnona, masapul nga ammona no kasano ti agimdeng, saan laeng a dumngeg.—Santiago 1:19.
9. Ania a parikut ti mangapektar no dadduma kadagiti panglakayen iti kongregasion?
9 Daytoy ti mangipalagip ti parikut a mangapektar no dadduma kadagiti panglakayen ken dagiti pamiliada. Ti panglakayen gagangay nga okupado kadagiti naespirituan a kasapulan ti kongregasion. Masapul a mangipaay iti naimbag nga ulidan kadagiti Nakristianuan a gimgimong, ti ministerio, ken ti trabaho a panangipastor. (Hebreo 13:7, 17) Nupay kasta, dadduma a panglakayen, kaiyariganna, agbannogda a naimbag a maipaay iti kongregasion. Iti panagaramidda iti dayta nabaybay-anda dagiti pamiliada, a no dadduma dakes ti resultana. Iti maysa a kaso maysa a panglakayen ti okupado unay a makipagadal iti anakna a lalaki. Inyurnosna ti maysa a mangaramid iti dayta!
10. Kasano nga agbalin a natimbeng dagiti panglakayen iti panangidauloda iti kongregasion ken iti pagtaengan?
10 Ania ti ipaganetget daytoy nga ulidan? Ti pannakasapul ti maysa a lalaki a mangtimbeng kadagiti rebbengenna iti kongregasion ken iti asawa ken pamiliana. Kas pangarigan, kalpasan dagiti gimgimong dagiti panglakayen masansan nga okupadoda kadagiti parikut ken panagsasarita. No mabalin ken praktikal, saan kadi a makaparagsak no dayta a panglakayen iyurnosna ti maysa a mangiyawid iti asawana ken dagiti annakna, imbes a pagurayenna ida iti adu nga or-oras iti Kingdom Hall? Maiyalubog iti kalikaguman ti Biblia, makuna a ti ‘panangipastor mangrugi iti pagtaengan.’ No baybay-an ti maysa a panglakayen ti pamiliana, mabalin a perdienna ti pannakatudingna. Ngarud, dakayo a panglakayen, nakonsiderasionkay koma ket panunotenyo dagiti emosional, naespirituan ken dagiti dadduma a kasapulan ti pamiliayo.—1 Timoteo 3:4, 5; Tito 1:5, 6.
11, 12. Kasano a magun-odan ti Kristiano a lalaki ti panangsuportar ti pamiliana, ket ania a salsaludsod ti mabalin nga iyimtuod ti tunggal lalaki iti bagina?
11 Ti makaparagsak a Kristiano nga asawa saanto a naulpit wenno nauyong, a mangaramid kadagiti pangngeddeng a dina konkonsultaen ti pamiliana. Nalabit maikeddeng ti panagbaliw ti trabaho wenno ti lugar a pagtaengan wenno uray pay ti simple a banag a panaglinglingay ti pamilia. Yantangay dagiti amin a miembro ti pamilia ket mairamanda, saan aya a nainsiriban ken naasi a konsultaen ida amin? Ti opinionda mabalin a mangtulong kenkuana a makagteng iti nasirsirib, addaan konsiderasion, a pangngeddeng. Ngarud nalaklaka ti panangsuportar dagiti isuamin iti pamilia kenkuana.—Idiligyo ti Proverbio 15:22.
12 Manipud iti immunan a naibaga, nalawag a ti Kristiano nga asawa ken ama ket saan laeng a tagapagdisiplina iti pagtaengan. Masapul met a mangparagsak. Dakayo nga assawa ken amma, kaslakayo aya ken Kristo? Makaparagsakkayo aya iti pamiliayo?—Efeso 6:4; Colosas 3:21.
Pannakipagtaeng Sigun iti Pannakaammo
13. Nangitukon ni Pedro iti ania a nagsayaatan a balakad kadagiti lallaki?
13 Kas naibagan, da Pedro ken Pablo nangipaayda iti nasayaat a balakad kadagiti agasawa. Kas naasawaan a lalaki, ni Pedro doble ti panggundawayanna iti balakadna—kapadasan ken ti panangiturong ti nasantuan nga espiritu. (Mateo 8:14) Inturongna ti direkta a balakad kadagiti amin nga assawa a lallaki, a kunkunana: “Dakayo a lallaki, makipagnaedkayo kadagiti assawayo a mayalubog iti kinasirib, a padayawanyo ida a kas baso a narasrasi.” Mabasa ti naiyulog a patarus ni J. W. C. Wand: “Dagiti lallaki masapul nga iyaplikarda met laeng dagiti Nakristianuan a prinsipio a buyogen ti kinasirib iti pannakilangenda kadagiti assawada.”—1 Pedro 3:7.
14. Ania a salsaludsod ti tumauden?
14 Ita, ania ti kayat a sawen ti makipagnaed iti asawa “sigun iti pannakaammo” wenno ti ‘panangiyaplikar kadagiti Nakristianuan a prinsipio a buyogen iti kinasirib’? Kasano a padayawan ti lalaki ti asawana? Kinapudnona, kasano nga awaten ti Kristiano nga asawa a lalaki ti balakad ni Pedro?
15. (a) Apay a saan nga agballigi dagiti dadduma a panagasawa? (b) Ania ti pudno a karit iti panagasawa?
15 Adu a panagasawa ti naibatay laeng kadagiti pisikal a bambanag ken seksual a pannakaawis. Kaskasdi, ti napaut a panagasawa saan a maipanamnama a maibatay laeng iti kinapintas, ta dagitoy ket saan a natibker. Kamaudiananna agubanton ken agkuretretton ti kudil dagidiay a nagasawan iti adu a tawtawen. Ngem laglagipenyo a ti panagasawa isu ti panagtipon dagiti dua nga isip, dua a personalidad, dua a nalikudan ken nagtipon a naespirituan nga ipatpateg ken dua a pagsasao. Daytoy ti pudno a mangiparang iti karit! Kaskasdi, ti pannakaawat itoy ket nasken iti naragsak a panagasawa.—Proverbio 17:1; 21:9.
16. ‘Ti makipagtaeng kenkuana sigun iti pannakaammo’ ramanenna ti ania?
16 Malaksid kadagiti dadduma a banag, tapno ti Kristiano a lalaki makipagnaed iti asawana “sigun iti pannakaammo” kaipapananna a pudno a maawatanna dagiti kasapulanna. Dagitoy ket saan laeng a dagiti pisikal a kasapulan no di ket, nangnangruna pay, ti emosional, sikolohikal, ken naespirituan a kasapulanna. No isut’ ‘makipagnaed kenkuana sigun iti pannakaammo,’ maawatannanto ti intuding-Dios a rebbengenna. Dayta kaipapananna met a raemenna ti dayaw ti kinababaina. Daytoy ket maisupadi iti panangmatmat dagiti dadduma a Gnostics iti kaaldawan ni Pedro, a “dagiti babbai malalaisda kas nababbaba, nainlasagan, ken di nadalus a parsua.” (The Anchor Bible) Maysa a moderno nga Español a patarus ipatarusna dagiti sasao ni Pedro a: “No maipapan kadagiti lallaki: nataktikakayo iti panagbiagyo nga agkadua, a mangipakita iti konsiderasion iti babai, agsipud ta narasrasi ti pannakabukelna.” (Nueva Biblia Española) Daytoy addaan iti nagsayaatan a punto a malipatan dagiti lallaki no dadduma.
17. (a) Malaksid kadagiti dadduma a banag, ania ti ramanen ti “narasi a pannakabukel” ti ‘narasrasi a babai’? (b) Ania ti maysa a pamay-an a maipakita ti lalaki ti panagraem iti dayaw ti asawana?
17 Apay a ti babai “narasrasi ti pannakabukelna“? Malaksid kadagiti dadduma a banag, gapu iti sagutna a panagpaadu. Ti panagpaaduna ket agpannuray iti binulan a panagkadawyan a ramanenna ti sumagmamano nga aldaw a mabalin a nakapuy wenno nabannog ti riknana. No ti lalaki dina mapanunot daytoy ket parepareho ti kalikagumanna iti asawana iti inaldaw iti binulan, dinanto maraem ti dayaw ti kinababaina. Iti kasta ipakpakitananto a makipagnanaed kenkuana a buyogen iti naagum a kinamaag, imbes a buyogen iti pannakaammo.—Levitico 18:19; 1 Corinto 7:5.
Panangpadayaw iti Babai
18. (a) Iti ania a negatibo a kababalin nga agkurang dagiti dadduma nga assawa? (b) Kasano koma nga agtignay ti Kristiano nga asawa a lalaki?
18 Maysa pay a pamay-an a ti lalaki maipakitana iti ayat ken panagraem iti asawana ket babaen ti panangipakita ken panangiyebkas iti panangapresiar kenkuana ken kadagiti kababalinna. Ti lalaki mabalin a maiyugalina ti agkomento iti makaipababa iti asawana wenno mabalin a pagang-angawanna. Mabalin a pagarupen ti kasta a lalaki a makatulong daytoy iti pannakaay-ayona kenkuana. Kinapudnona, nupay kasta, maisupadi ti banagna, ta no kankanayon a pagbalinenna a maag ti asawana, nalawagen ti saludsod: Apay nga inasawana ti kasta a maag a babai? Pudno unay, kasla ti laeng di natalged a lalaki ti mangaramid kadagita a taktika. Ti naayat a lalaki raemenna ti asawana.—Proverbio 12:18; 1 Corinto 13:4-8.
19. Apay a di umiso nga ipababa ti maysa a lalaki ti asawana?
19 Kadagiti dadduma a pagilian, dagiti lallaki nakaugaliandan nga ipababa dagiti assawada kas pamay-an iti kinapakumbaba. Kas pangarigan, ti Hapones a lalaki iyam-ammona ti asawana babaen iti sao a “Gusai,” a kaipapananna ‘kuneng wenno maag nga asawa.’ Ti panggep daytoy ket tapno ti sabali a tao timbengenna ti kasasaad babaen iti sasao a mangkomplimento iti babai. No ti Kristiano a lalaki aramidenna daytoy a panangiyam-ammo, ‘padpadayawanna’ kadi ti asawana kas imbalakad ni Pedro? No matmatan dagiti bambanag iti sabali a paset, pudno kadi nga agsasao iti kinapudno kadagiti padana a tao? Pudno kadi a patienna a maag ti asawana?—Efeso 4:15, 25; 5:28, 29.
20. (a) Ania nga agsupadi a kasasaad ti mabalin a tumaud iti nagbaetan ti lalaki ken ti asawana? (b) Kasano a maliklikan dayta?
20 No dadduma ti lalaki ipakitana ti nakurang nga ayat ken panagraem babaen laeng iti pananglipatna a ti asawana ket maysa met a Kristiano a kabsat a babai, saan laeng nga idiay Kingdom Hall no di ket idiay pagtaengan ken iti tunggal okasion. Anian a naglakaan ti agbalin a naasi ken nadayaw idiay paggigimongan ket nadamsak ken nauyong idiay pagtaengan! Gapuna anian a maitutop ti balakad ni Pablo! Isut’ nagsurat: “Iti kasta ngarud surotenyo dagiti bambanag nga agpataud iti talna ken dagiti bambanag a makapalaing iti maysa ken maysa.” “Tunggal maysa kadatayo ay-ayuenna koma ti padana a tao a maipaay iti naimbag a pakapabilganna.” (Roma 14:19; 15:2) Awanen ti nasingsinged a tao no di ti asawa.
21. Ania ti mabalin nga aramiden dagiti lallaki a mangparegta kadagiti assawada?
21 Ngarud, ti naayat a Kristiano a lalaki mangiparangarangto iti panangapresiar iti asawana kadagiti sao ken aramid. Kas inyebkas ti di nainaganan a bumiberso iti dayta:
“Iti tengnga ti panagsuppiat ti agasawa
Nupay adut’ trabaho ken asikaso
No ipatpategyo ti asawayo—
Ipakaammom dayta kenkuana! . . .
Ikutannaka ken siksika laeng;
Wen ammom a siksika ti mangikut kenkuana;
Dika urayen nga ikitikit dayta iti bato—
Ipakaammom dayta kenkuana!”
Dagitoy a rikrikna ket nalawag a sinuportaran ti ina ni Ari Lemuel idi ugma. Iti pasetna, dineskribirna ti mapagulidanan nga asawa kadagitoy a sasao: “Dagiti annakna bumangonda ket naganenda a naragsak; ti met asawana idaydayawna, a kunkunana: ‘Adu nga inanak a babbai nagaramidda a maikari unay; ngem sika atiwem amin ida.’” (Proverbio 31:1, 28, 29, The New English Bible) Dakayo a lallaki, kankanayon kadi a padayawanyo dagiti assawayo, wenno dayta ket idi laeng agar-aremkayo?
22, 23. Iti ania ti nakaibatayan ti naballigi nga asawa?
22 Manipud itoy nga ababa a panangusig, nalawag a tapno maipakita ti lalaki ti panagayat ken panagraem iti asawana, saan nga umdas ti panangiyawidna iti sueldona. Ti naballigi a panagasawa ket naibatay iti naayat, nasungdo, ken addaan konsiderasion a relasion. (1 Pedro 3:8, 9) Bayat ti panaglabas dagiti tawen, napasinged daytoy a relasion bayat a ti lalaki ken ti babai apresiarenda dagiti kababalin ti tunggal maysa ken pabilgenda ken sursuruenda a lipaten ken pakawanen ti pagkapuyan ti tunggal maysa.—Efeso 4:32; Colosas 3:12-14.
23 No idauluan ti lalaki ti panangipakita iti ayat ken panagraem, mabendisionanto ti intero a pamilia. Ngem ania ti rebbengen ti Kristiano nga asawa a babai iti naragsak a pamilia? Ti sumaganad nga artikulo salaysayennanto dayta ken dagiti mainaig a saludsod.
Malagipyo Aya?
◻ Sino ti addaan ti kangrunaan a rebbengen iti naragsak a panagasawa, ken apay?
◻ Kasano a matulad dagiti assawa a lallaki ti makaparagsak nga ulidan ni Kristo?
◻ Ania a kinatimbeng ti kasapulan iti rebbengen ti kongregasion ken iti pamilia?
◻ Kasano a ‘makipagtaeng ti [lalaki] iti asawana sigun iti pannakaammo’?
◻ Ania ti kaipapanan ti ‘panangpadayaw iti asawa kas baso a narasrasi’?
[Ladawan iti panid 11]
Ti natimbeng a panglakayen ammona a ti panangipastor mangrugi iti pagtaengan