Panagwaywayas iti Tiempo a Narigat ti Panagbiag

“KAYATKO ti mangasawa idi agtawenak iti 25,” kinuna ni Chuks, nga agnanaed idiay Makinlaud nga Africa. “Adda idi iti panunotko ti balasang nga asawaek, ken interesado idi kaniak. Ti parikut ket kuarta. Awan panggedan da tatang ken ni manongko, ket ages-eskuela dagiti in-inaudi a kakabsatko. Namnamaendak a mangsuporta iti pamilia. Kalpasanna, kimmaro pay dagiti pasamak, nagsakit dagiti nagannakko, ket kaipapananna a manggedak ti ad-adu pay a kuarta a gastosen iti panagpaagas.”

Ni Chuks, a maysa a Saksi ni Jehova, dina kayat ti mangasawa no saanna a masuportaran ni baketna. Sipapanunot iti sasao ni Pablo a masarakan iti 1 Timoteo 5:8: “Pudno unay no ti asinoman dina taraonan dagidiay bukodna, ken nangnangruna kadagidiay kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.”

“Inggaedko ti agtrabaho,” innayon ni Chuks, “ngem pulos a di pay umdas ti kuarta. Kas banagna, namin-adu a naitantan ti planomi a panagkallaysa. Kamaudiananna nakaawatak iti surat manipud iti balasang a mangibagbaga nga adda maysa nga immasideg ken ni tatangna tapno agkiddaw nga isut’ pakikallaysaanna. Immanamong ti ama. Sumagmamano la nga aldaw kalpasan a dimteng ti suratna, inangay ti pamilia ti engagement party.”

Kas ken Chuks, adu a lallaki a Kristiano ti napaay ti planoda a mangasawa wenno naitantan gapu kadagiti rigat ti panagbiag. Iti adu a daga nakaro unay ti implasion. Kas pagarigan, iti maysa a pagilian iti makintengnga nga Africa, nakagteng dagiti presio ti gagatangen iti 8,319 porsiento iti makatawen! Iti sumagmamano a pagilian narigat ti agbirok iti trabaho. Masansan met a bassit ti sueldo ta marigatan ti maysa a lalaki a mangsuportar iti bagina, nangnangruna no addan asawa ken annakna. Maysa nga agtutubo a lalaki idiay Nigeria ti nagsennaay ta ti amin-tiempo a trabaho a naitukon kenkuana iti maysa a pabrika ket agpasueldo iti $17 laeng iti makabulan​—kurang pay a pagpletena iti bus nga agpapan-agawid iti pagtrabahuan!

Mabigbig met ti adu a babbalasang a Kristiano a ti narigat a panagbiag ti mangtuben iti planoda a makiasawa. Masansan a kasapulan nga agtrabahoda tapno masuportaran dagiti kameng ti pamiliada. No makita dagiti babbaro dayta a kasasaad, agtukiadda, iti pannakautobda a ti lalaki nga adda iti kasta a kasasaad kasapulan a manggedda iti umdas a pangsuporta saan la nga iti asawa no di pay ket iti pamilia a pakaikamanganda. Ni Ayo, nagturpos iti unibersidad, ti mangikagkagumaan a mangsuporta iti bagina, ni nanang, ken kadagiti inaudi a kakabsatna. “Kayatko ti makiasawa,” insennaayna, “ngem no umay ti dadduma ket makitada ti atiddog a listaak [adu a responsabilidadko], didakon a kayat.”

Nupay narigat ti panagbiag, adu a di naasawaan a Kristiano ti pilpiliten dagiti kabagian ken sabsabali pay a mangasawa ken maaddaan iti annak. No dadduma, agparang a panangumsi daytoy a panangpilit. Kas pagarigan, iti sumagmamano a paset ti Africa, kannawidanen no kumablaaw iti maysa a nataengan a komustaen ti asawa ken dagiti annakna. No dadduma maar-aramat dagita a kablaaw a pangrabak kadagiti di naasawaan a tattao. Kuna ni John, nga agtawenen iti nasurok nga 40: “No angawen ken ibaga dagiti tao kaniak: ‘Komusta ni baketmo?,’ isungbatko, ‘Awan ditoy.’ Ti kinapudno ket, kasano a mangasawaak no diak met mabiag?”

Para ken ni John ken adu a kas kenkuana, kastoy ti kinuna ti maysa a pagsasao iti Yoruba maipapan iti kasasaad: “Ti sidadarasudos a panagasawa ket saan a banag a pagpangas; ti kinangina ti taraon a pangbiag iti pamilia ti makagapu.”

Aramidenyo ti Kasayaatan iti Kasasaadyo

Naglaka ti maupay no saan a dumteng ti banag namnamaentayo. Kuna ti Proverbio 13:12: “Ti inanama a maitantantan pagsakitenna ti puso.” Nalabit a kastoy ti mariknayo no agngayangaykay a mangasawa ngem saanyo a kabaelan. Mabalin a nangruna a pudno daytoy no maysakayo kadagidiay tinukoy ni apostol Pablo a ‘sumsumged iti derrep.’​—1 Corinto 7:9.

Narigat a sarangten ti parikut, ngem addada maaramidanyo tapno makapagibtur ken makasarakkay pay ketdi iti rag-o iti kasasaadyo. Ni Jesu-Kristo, a maysa a lalaki a di naasawaan, nangipaay iti maysa a praktikal a prinsipio iti Biblia a tumulong kadakayo a mangsaranget iti pannakaupay a bunga ti inanama a naitantan. Kinunana: “Ad-adu ti kinaragsak iti pannangted ngem iti panangawat.”​—Aramid 20:35.

Mayaplikaryo daytoy babaen ti panagaramidyo kadagiti naimbag a bambanag iti pamiliayo ken iti sabsabali iti kongregasion. Nalabit a maparang-ayyo pay ti aramidyo iti Nakristianuan a ministerio. No naan-anay nga igubesyo ti bagiyo iti naparabur a panangted, masarakanyo a ‘makapagpannuraykay iti pusoyo, a maiturayanyo ti bukodyo a pagayatan.’​—1 Corinto 7:37.

Maysa pay a lalaki a di naasawaan, ni apostol Pablo, imbalakadna: “Itultuloyyo ti agaluad a siiinget a ti pannagnayo saan a kas kadagiti nakuneng no di ket kas kadagiti masirib a tattao, a gatangenyo ti nainggundawayan a tiempo maipaay iti bagbagiyo, agsipud ta dagiti aldaw nadangkesda.” (Efeso 5:15, 16) Adu a Kristiano a di naasawaan ti nakasarak iti ‘bang-ar maipaay iti kararuada’ babaen ti panangaramat iti panawenda nga umadani nga ad-adda ken Jehova babaen iti kararag, panagadal iti Sao ti Dios, ken pannakipaset kadagiti Nakristianuan a panaggigimong. (Mateo 11:28-30) No aramidenyo daytoy, ad-adda a mapagballigianyonto ti rigat ti panagbiag. Tulongannakayto met daytoy a mangparang-ay pay iti espiritualidadyo, a pagbalinennakay a nasaysayaat nga asawa a lalaki wenno babai no mangasawakayto kamaudiananna.

Pulos a dikay liplipatan nga ipatpateg ni Jehova amin nga agserserbi kenkuana. Ammona dagiti parikut ken pakarigatan a sagsagabaenyo. Ammo met ti managayat nga Amatayo idiay langit ti manayon a pagimbaganyo, agpadpada iti espiritual ken emosional. No siaanus nga iyaplikaryo dagiti prinsipio ti Saona iti inaldaw a panagbiagyo, makasigurokayo nga isut’ mangyegto iti bang-ar iti naikeddeng a tiempo ket pennekenna dagiti kasapulan ken tarigagayyo iti pamay-an nga agpaay iti agnanayon a pagimbaganyo. Ipanamnama ti Biblia: “Ni Jehova a mismo dinanto ikedked ti aniaman a naimbag manipud kadagidiay magna a sililinteg.”​—Salmo 84:11.

Kumita iti Positibo a Dasig Dagiti Banag

Laglagipenyo met, nga adda dagiti piho a pagimbagan iti panagwaywayas. Insurat ni apostol Pablo: ‘Isu . . . a mangited ti kinabirhenna iti pannakiasawa naimbag ti aramidenna, ngem ti di mangited iti dayta iti pannakiasawa naim-imbagto ti aramidenna.’​—1 Corinto 7:38.

Apay a ti panagwaywayas ‘naim-imbag’ ngem iti panagasawa? Inlawlawag ni Pablo: “Ti awanan asawa a lalaki maringgoran kadagiti bambanag ti Apo, no kasano a magun-odanna ti anamong ti Apo. Ngem ti naasawaan a lalaki maringgoran kadagiti bambanag ti lubong, no kasano a magun-odanna ti anamong ti asawana, ket isu nabingbingay. Kanayonanna, ti awanan asawa a babai, ken ti birhen, maringgoran kadagiti bambanag ti Apo, tapno isu agbalin a nasantuan agpadpada iti bagina ken iti espirituna. Nupay kasta, ti naasawaan a babai maringgoran kadagiti bambanag ti lubong, no kasano a magun-odanna ti anamong ti asawana.”​—1 Corinto 7:32-34.

Iti sabali a pannao, dagiti naasawaan a Kristiano maseknanda unay iti kasapulan, kayat, ken di kayat dagiti assawada. Ngem dagiti Kristiano nga agwaywayas maiturongda ti atensionda iti panagserbi ken Jehova nga ad-adda a naipamaysa. No idilig kadagidiay naasawaan, dagiti Kristiano nga agwaywayas addada iti nasaysayaat a kasasaad nga agbalin a ‘naynay nga agserbi iti Apo nga awan ti makasinga.’​—1 Corinto 7:35.

Saan nga ibagbaga ni Pablo nga awan dagiti pakasingaan ti Kristiano nga agwaywayas. No parikutyo ti narigat a panagbiag, mabalin a panunotenyo a nagadu dagiti banag a mangsinga kadakayo iti ministerioyo. Nupay kasta, kadawyan a dakdakkel ti personal a wayawaya nga agserbi iti Dios para iti lalaki wenno babai a di naasawaan ngem kadagidiay naasawaan.

Nupay maisingasing ti panagwaywayas kas naim-imbag a kurso, saan nga imbaga ni apostol Pablo a dakes ti mangasawa. Insuratna: “Uray pay no nangasawaka, dika makabasol.” Nupay kasta, namakdaar: “Dagidiay mangaramid iti kasta [a mangasawa] maaddaandanto ti rigat iti lasagda.”​—1 Corinto 7:28.

Aniat’ kayatna a sawen iti dayta? Ti panagasawa mangyeg iti sumagmamano a pakariribukan. Kadagiti panawen a narigat ti biag, ti kasta a rigat iramanna ti pannakaseknan ti ama no kasano a suportaranna ti asawa ken annakna. Mangnayon met ti sakit kadagiti pinansial ken emosional a pakadagsenan iti pamilia.

Gapuna kabayatan nga addakay iti kasasaad a diyo tarigagayan, mabalin nga addakay iti nasaysayaat a kasasaad ngem no adda asawa ken pagrebbenganyo a suportaran nga annak. Temporario dagiti rigat a sagsagabaenyo ita; mapunasdanto iti baro a sistema ti Dios​—ken nalabit ti sumagmamano uray pay iti kasakbayan dayta.​—Idiligyo ti Salmo 145:16.

Mapalawayo Aya ti Ministerioyo?

Nupay saan nga amin ket makaaramid iti daytoy, dadduma ti makapagserbi iti amin-tiempo iti laksid dagiti rigat ti panagbiag. Ni Chuks, a nadakamaten, naggatang ken naglako kadagiti aramaten iti panagsurat tapno masuportaranna ti pamiliana. Iti isu met laeng panawen a di natuloy ti panagkallaysana, nakaawat iti maysa a surat a mangaw-awis kenkuana nga agbalin a temporario a trabahador iti panagibangon iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society iti lugarda. Gapu ta parikutna ti kuarta, isut’ inupay ni manongna a mapan. Nupay kasta, inkalintegan ni Chuks a ni Jehova ti timmulong kenkuana a mangipasdek iti negosiona, isu a rumbeng nga iyun-unana ti interes ti Pagarian ken agtalek iti abilidad ti Dios a mangipaay. (Mateo 6:25-34) Maysa pay, nautobna, a tallo a bulan laeng dayta.

Pinatgan ni Chuks ti awis ken inyallawatna ti negosio ken ni manongna. Kalpasan ti innem a tawen, nagtalinaed ni Chuks iti amin-tiempo a panagserbi, isut’ maysa a panglakayen iti Nakristianuan a kongregasion, ket no kuarta ti pagsasaritaan nakasagana itan a mangasawa. Nagbabawianna aya ti nagbanagan dagiti pasamak iti biagna? Kuna ni Chuks: “Naupayak idi di mabalin a mangasawaak nupay kayatko, ngem narisut ti kasasaad a nagtungpal iti kasayaatan para kaniak. Sinagrapko ti adu a rag-o ken pribilehio ti panagserbi a nalabit a diak koma a natagiragsak no nangasawaak idin ken nagpamilia.”

Kinatalged Para iti Masanguanan

Kadagiti panawen ti rigat, adu ti agsapul iti kinatalged iti panagasawa tapno pagkamangan no adda panagrigat iti masanguanan. Ti sumagmamano a pagilian a nailumlom iti utang, bassit wenno awan unay maitulongda kadagiti lallakay ken babbaket. Gapuna masansan nga agpannuray dagiti nagannak kadagiti pamiliada, ken nangruna kadagiti annakda, a mangsuporta kadakuada iti panaglakay/panagbaketda. Iti dayta, masansan a mapilit a mangasawa ken maaddaan annak dagiti babbaro ken babbalasang, nupay agngangabit ti pinansial a kasasaadda.

Ngem ti panagasawa ken panaganak dida ipasiguro ti kinatalged. Adda sumagmamano a nailubongan nga annak nga agkedked a mangaywan kadagiti lallakay/babbaketen a nagannakda, dadduma awan mabalinda, idinto ta pumusay ti dadduma nga umun-una ngem dagiti nagannakda. Mabirokan dagiti Kristiano ti kinatalged nangnangruna iti sabali, tangay adda iti panunotda ti kari ti Dios: “Saankanto a pulos panawan ket saankanto a pulos baybay-an.”​—Hebreo 13:5.

Saan a mabaybay-an dagidiay itantanda ti agasawa tapno makapagserbida ken Jehova iti amin-tiempo. Ni Christiana ket balasang ken agtawen iti 32. Isut’ agserserbin kas regular pioneer idiay Nigeria iti napalabas a siam a tawen. Kunana: “Nagtalekak ken Jehova, a mangipasiguro kadatayo a pulos a dina baybay-an dagiti adipenna. Nagtalekak iti karina. Ipaay ni Jehova ti espiritual ken material a kasapulak. Pinaneknekanna nga isut’ managparabur nga Ama. Kas pagarigan, immakarak tapno agpayunir iti maysa a lugar a sadiay dakkel ti pakasapulan kadagiti Saksi. Nupay adda sumagmamano a pagnam-ayan iti biag, nasursurok ti agbalin a kontento. Idi mayospitalak gapu iti tipus, simmarungkar ken inaywanandak dagiti kakabsat iti dati a kongregasionko.

“Mapnekak unay iti amin-tiempo a panagserbi. Para kaniak maysa daytoy a dakkel a pribilehio nga agserbi a kadua ti Namarsua ti uniberso ken ti nakaad-adu a kakabsat iti aglikmut ti lubong. Makitak nga adu nga agtutubo ti mapapaay ken maaw-awanan namnama kas bunga ti bambanag a mapaspasamak iti aglikmutda. Para kaniak, napnuan kaipapanan ti biagko; makainanamaak iti masanguanan nga addaan panagtalek. Ammok a ti panagbalin a nadekket ken Jehova isut’ kasayaatan a solusion dagiti parikut a naipasango kadatayo ita.”

No agngayangaykay a mangasawa ngem di makaasawa gapu kadagiti rigat ti panagbiag, dikay maupay! Saankay nga agmaymaysa. Adu ti agib-ibtur kadagiti isu met laeng a suot gapu iti tulong ni Jehova. Gundawayanyo ti panawenyo nga agaramid kadagiti nasayaat a bambanag agpaay iti sabsabali ken panangparang-ay iti espiritualidadyo. Umadanikayo iti Dios; tulongannakayto gapu ta pudno nga ipatpategnakayo.​—1 Pedro 5:7.