TRIBU

Grupo dagiti tattao, a buklen ti adu a pamilia wenno agkakapuli, a nagkaykaysa babaen iti rasa wenno kaugalian iti sidong dagiti isu met laeng a panguluen.

Ti Hebreo a sasao a masansan a maipatarus a “tribu” (mat·tehʹ ken sheʹvet) agpada a kaipapananda ti “sarukod” wenno “pagbaut.” (Ex 7:12; Pr 13:24) Mabalbalin a dagitoy a sasao ipasimudaagda ti “tribu,” a tumukoy iti grupo ti tattao nga idadauluan ti maysa a panguluen wenno adu a panguluen a siiiggem iti setro wenno sarukod. (Idiligyo ti Nu 17:2-6.) Iti kaaduan a kaso a sadiay ipakita ti konteksto a ti aniaman kadagita a sao addaan iti ideya ti “tribu,” naaramat dayta mainaig iti maysa kadagiti tribu ti Israel, kas iti “tribu [mat·tehʹ] ni Gad” wenno “tribu [sheʹvet] dagiti Levita.” (Jos 13:24, 33) Nupay kasta, ti ‘tribu a sinubbot ti Dios kas tawidna,’ a nadakamat iti Salmo 74:2, nabatad a tumukoy iti intero a nasion ti Israel, a tukoyenna dayta kas maysa a “tribu” wenno ili a naiduma kadagiti sabali pay a nasion ken il-ili. Ket ti termino a “tribu” iti Numeros 4:18 agparang a naaramat iti ad-adda nga espesipiko a kaipapanan, kas nayaplikar kadagiti Cohatita a nakabingayan pay ti tribu ni Levi. ‘Dagiti tribu’ ti Egipto iti Isaias 19:13 agaplikar la ketdi iti sumagmamano a kategoria ti tattao, mabalin a sigun iti rehion, sasaaden iti biag, wenno dadduma pay.

Ti Griego a termino a phy·leʹ (naipatarus a “tribu”) ket tumukoy iti maysa a grupo ti tattao a napagkaykaysa babaen iti maymaysa a kapuonan ken kasta met iti nakabingayan pay dayta, kayatna a sawen, maysa a puli wenno tribu. Masansan a maaramat dayta a sao iti Kristiano a Griego a Kasuratan mainaig kadagiti tribu ti nasion ti Israel. (Ara 13:21; Ro 11:1; Fil 3:5; Heb 7:13, 14; Apo 5:5) Iti sasao a kas iti “manipud iti tunggal tribu ken pagsasao ken ili ken nasion,” ti “tribu” agparang a kaipapananna ti maysa a grupo dagiti tattao nga agkakanaig gapu iti maymaysa a kapuonan. (Apo 5:9) Ngarud, ti kasta a sasao ket nalawa ti saklawenda, a tuktukoyenda ti amin a tattao, mabalin a sigun kadagiti tribu dagiti agkakabagian nga indibidual, nadumaduma a grupo a sabali ti pagsasaoda, dadakkel a benneg ti sangatauan, wenno pannakabingbingay iti politika. (Apo 7:9; 11:9; 13:7; 14:6) Kasta met, ti phy·leʹ ket agparang iti Apocalipsis 1:7 iti sasao nga “amin dagiti tribu iti daga,” a nabatad a kaipapananna ti amin a tattao ditoy daga, ta kunaen pay ti bersikulo nga “isu makitanto ti tunggal mata.”​—Idiligyo ti Mt 24:30.

Dagiti Tribu ti Israel. Ti pannakaurnos dagiti tribu iti Israel ket naibatay iti kapuonan manipud iti 12 nga annak ni Jacob. (Ge 29:32–30:24; 35:16-18) Dagitoy a “sangapulo ket dua nga ulo ti pamilia [Gr., doʹde·ka pa·tri·arʹkhas]” nakapataudda iti “sangapulo ket dua a tribu ti Israel.” (Ge 49:1-28; Ara 7:8) Nupay kasta, binendisionan ni Jacob ti dua nga annak ni Jose, ni Manases a laklakay ken ni Efraim nga ub-ubing, ket kinunana: “Da Efraim ken Manases agbalindanto a kukuak a kas kada Ruben ken Simeon [a pudpudno nga annakna].” (Ge 48:5, 13-20) Idi inawat ti nadumaduma a tribu ti tawidda a daga iti Naikari a Daga (Jos 13-19), ni Jose ket awanan iti “tribu.” Imbes ketdi, “ti annak ni Jose,” da Manases ken Efraim, naibilangda a kas naiduma a tribu iti Israel. (Kitaenyo ti BEDDENG; MAPA, Tomo 1, p. 744.) Nupay kasta, kas inyurnos ni Jehova, daytoy saanna a pinagbalin a 13 dagiti tribu ti Israel nga immawat iti tawid, agsipud ta dagiti Levita awananda iti tawid a daga. Pinili ni Jehova ti “tribu ni Levi” (Nu 1:49) kas sandi dagiti inauna ti dadduma pay a tribu tapno agserbi iti santuario. (Ex 13:1, 2; Nu 3:6-13, 41; De 10:8, 9; 18:1; kitaenyo ti LEVITA.) Gapuna, adda 12 a di Levita a tribu iti Israel.​—Jos 3:12, 13; Uk 19:29; 1Ar 11:30-32; Ara 26:7.

Idi binendisionan ni Moises dagiti tribu (De 33:6-24), saan a nadakamat ti nagan ni Simeon, nalabit gapu ta bimmassit unay dayta a tribu, ket ti bingayna a daga mailas-ud idi iti teritoria ti Juda. Iti sirmata ni Ezequiel maipapan iti nasantuan a kontribusion ken iti 12 a tribu, dagiti nailista a tribu isuda met laeng dagidiay immawat iti tawid a daga kas nailanad iti libro ti Josue. (Eze 48:1-8, 23-28) Iti sirmata ni Ezequiel, ti tribu ni Levi adda iti las-ud ti “nasantuan a kontribusion.”​—Eze 48:9-14, 22.

Urnos dagiti tribu. Ti kaaduan a pannakaorganisar dagiti Israelita ket nagpannuray sigun iti pannakaurnos dagiti tribu. Agpada a ti urnos ti panagmartsa ken panagpakarsoda iti let-ang ket sigun kadagiti tribu. (Nu 2:1-31; 10:5, 6, 13-28) Ti tawid a daga nabingbingay sigun kadagiti tribu, ket naipaay dagiti naisangsangayan a linteg tapno ti daga saan nga agrikus manipud iti maysa a tribu agingga iti sabali a tribu.​—Nu 36:7-9; Jos 19:51.

Ti pannakabingbingay ti nasion sigun kadagiti ulo ti pamilia ket naipatungpal pay iti uneg ti tunggal tribu. Nupay ti tribu isu idi ti pamunganayan ken kapatgan a benneg ti nasion, ti tunggal tribu ket nabingbingay pay iti daddadakkel a “pampamilia” (a ti sao a “pamilia” naaramat iti nalawa a kaipapanan) maibatay iti kapuonan manipud kadagiti panguluen nga amma. (Nu 3:20, 24; 34:14) Iti uneg ti tunggal “pamilia,” adda adu a sinaggaysa a sangakabbalayan. Daytoy nga urnos, a naipadron iti pannakaurnos dagiti tribu, ket nagsayaat ti pannakailadawanna iti Josue 7:16-18 ken 1 Samuel 9:21; 10:20, 21.

Dagiti Tribu ti Naespirituan nga Israel. Iti Apocalipsis 7:4-8, ti 144,000 a kameng ti naespirituan nga Israel ket nabingbingay iti 12 a “tribu,” a 12,000 ti kameng ti tunggal tribu. (Kitaenyo ti ISRAEL TI DIOS.) Daytoy a listaan adda bassit nakaidumaanna kadagiti listaan ti annak ni Jacob (a pakairamanan ni Levi) isuda a papanguluen idi dagiti tribu ti nainkasigudan nga Israel. (Ge 49:28) Ti mabalin a makagapu iti kasta a panagduma isu ti sumaganad:

Ti inauna nga anak ni Jacob a ni Ruben napukawna ti kalinteganna kas inauna gapu iti dakes nga aramidna. (Ge 49:3, 4; 1Cr 5:1, 2) Ni Jose (ti inauna nga anak ni Jacob babaen iti maikadua ken paboritona nga asawa a ni Raquel) nagun-odna dagiti pribilehio ti inauna nga anak, agraman ti kalintegan a maaddaan iti dua a paset wenno bingay iti Israel. (Ge 48:21, 22) Iti listaan ti Apocalipsis, nabatad a ti “Jose” itakderanna ti Efraim. Ket ti Manases irepresentarna ti maikadua a bingay ni Jose iti naespirituan nga Israel. Nailanad ti tribu ni Levi; tapno mairaman ni Levi a saan a manayonan ti bilang dagiti tribu, saan a nairaman ti tribu ni Dan iti Apocalipsis 7:4-8, ngem nalawag a saan a gapu iti aniaman a di pannakaikari ni Dan. Ti pannakairaman ni Levi mangipakita met nga iti naespirituan nga Israel awan naisangsangayan a tribu dagiti papadi, yantangay ti intero a naespirituan a nasion ket “maysa a naarian a kinapadi.”​—1Pe 2:9.

“Manguk-ukom iti Sangapulo ket Dua a Tribu ti Israel.” Imbaga ni Jesus kadagiti apostol nga iti “pannakaparsua manen,” ‘agtugawda iti sangapulo ket dua a trono, a manguk-ukom iti sangapulo ket dua a tribu ti Israel.’ (Mt 19:28; kitaenyo ti PANAMARSUA, PARSUA [Pannakaparsua Manen].) Ket inyebkasna ti umasping a kapanunotan idi nangaramid iti tulag kadagiti matalek nga apostolna maipaay iti maysa a Pagarian. (Lu 22:28-30) Saan a nainkalintegan a ti tuktukoyen ni Jesus ket ukomenda ti 12 a tribu ti naespirituan nga Israel a nadakamat iti Apocalipsis idi agangay, ta dagiti apostol agbalinda a paset dayta a grupo. (Efe 2:19-22; Apo 3:21) Dagidiay “naayaban nga agbalin a sasanto” naikuna nga ukomenda, saan a ti bagbagida, no di ket “ti lubong.” (1Co 1:1, 2; 6:2) Dagidiay makipagturay ken Kristo buklenda ti maysa a pagarian ti papadi. (1Pe 2:9; Apo 5:10) Gapuna, ti “sangapulo ket dua a tribu ti Israel” a nadakamat iti Mateo 19:28 ken Lucas 22:30 nabatad nga iladladawanda ti “lubong” ti sangatauan nga adda iti ruar dayta a klase naarian a kinapadi ken dayta ti ukomento dagidiay situtugaw kadagiti nailangitan a trono.​—Apo 20:4.