Uzou 24
Ma Rọ Otọ Izi Ikpe na?
1. Uzi vẹ Mosis ọ rehọ kẹ ahwo na?
DIODẸ IZI Jihova ọ gwọlọ nọ ma koko? Kọ ma re he koko enọ Ebaibol o se nọ “uzi ọ Mosis na” hayo, nọ a re se ẹsejọ, nọ “Uzi na”? (1 Ivie 2:3; Taitọs 3:9) A re sei ẹsejọ nọ “uzi ọ Jihova,” keme Ọye ọ rehae ze. (1 Iruẹru-Ivie 16:40) Mosis ọ wha Uzi na ro se ahwo na ọvo.
2. Eme oru uzi na?
2 Izi nọ erọ eva uzi Mosis na ibute 600, hayo ijaje, udevie rai na izi 10 nọ eviodẹ na erọ. Wọhọ epanọ Mosis ọ tae: “Ọye [Jihova] ta nọ wha koko izi ikpe enana; koyehọ o kerai fihọ ehru ikulu itho ivẹ.” (Iziewariẹ 4:13; Ọnyano 31:18, King James Version) Rekọ amono Jihova ọ rehọ Uzi na nọ Izi Ikpe na erọ udevie rai na kẹ? Ahwo akpọ kpobi ọ rehe riẹ kẹ? Diodẹ ẹjiroro ọ jọ kpahe Uzi na?
A REHIẸE KẸ IZRẸL FIKI ẸJIRORO OGHẸRẸ SA
3. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Izrẹl ọvo a rehọ Uzi na kẹ?
3 A rehọ Uzi na kẹ ahwo akpọ kpobi hi. Jihova ọ reọvọ kugbe emọ Jekọp, nọ a ti zihe ruọ orẹwho Izrẹl. Orẹwho onana ọvo Jihova ọ rehọ uzi na kẹ. Ebaibol o dhesẹ onana vevẹ eva obe Iziewariẹ 5:1-3 gbe Olezi 147:19, 20.
4. Fikieme a jẹ rehọ Uzi na kẹ orẹwho Izrẹl?
4 Pọl ukọ na ọ nọ onọ jọ nnọ: “Eme o so orọ Uzi ze?” E, fikieme Jihova ọ jẹ rehọ uzi riẹ kẹ Izrẹl? Pọl o te je yo nọ: “Re a ro vuhu oruthọ bẹsenọ ubi nọ a ya eya riẹ na ọ rẹ tha. . . Kọ ere Uzi na o te rọ jọ owuhrẹ mai su omai bru Kristi.” (Galesha 3:19-24) Oware oghẹrẹsa nọ o so riẹ nọ a jẹ rehọ Uzi na kẹ orẹwho Izrẹl họ re u su ai bẹse nọ Jesu ọ rẹ tha a vuhiei. Idhe idhe buobu nọ a jọ Uzi na gwọlọ na o jẹ kareghẹhọ orẹwho Izrẹl nọ ae erahizi nọ e gwọlọ Osiwi.—Ahwo Hibru 10:1-4.
“IKRISTI O KU UZI NA HỌ”
5. Okenọ Kristi ọze je whu kẹ omai, eme ọvia kẹ Uzi na?
5 Ghinọ ere nọ Jesu Kristi họ Osiwi eya na, wọhọ epanọ ẹngẹle ọ ta eva oke eyẹ riẹ. (Luk 2:8-14) Fikiere nọ Jesu ọ ze nọ ọ jẹ rehọ uzuazọ ogbagba riẹ ro dhidhe, keme o te via kẹ Uzi na? A te siei no. “Ma gbẹ rọ otọ owuhrẹ ọyena ha,” ere Pọl o dhesẹ. (Galesha 3:25) Esino Uzi na yọ oware ezi rọ kẹ Izrẹl. U dhesẹ ae nọ ae erahizi, keme ai kpobi kie no ọriẹkoko Uzi na. “Kristi ọ dẹ omai no oja Uzi na,” wọhọ ẹme nọ Pọl ọ tae. (Galesha 3:10-14) Ebaibol ọ ta re nọ: “Kristi họ ekuhọ Uzi na.”—Ahwo Rom 10:4; 6:14.
6. (a) Ẹvẹ ojọ kẹ ahwo Izrẹl gbe enọ erọ ahwo Izrẹl he okenọ Uzi na ureno, kọ fikieme? (b) Ẹvẹ Jihova oru Uzi na?
6 Uzi na ọ jọ wọhọ uwru hayo “ugbẹhẹ” rọ kẹ orẹwho Izrẹl avọ ewhofa nọ a je koko ai hi. Rekọ ẹkwoma idhe uzuazọ riẹ na, Jesu “o ro voro. . . Uzi ọ ijaje nọ ezeghae na no re ọ ruẹse ku [orẹwho Izrẹl gbe erọ ewhofa] gbe oma riẹ fihọ ohwokpokpọ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 2:11-18) Rọ kpahe abọ nọ Jihova Ọghẹnẹ ọ rehọ kpahe uzi i Mosis na, ma re sei nọ: “Uwowo ọ rọ rehọ iruthọ mai kpobi vrẹ omai o te voro izi nọ a rehọ abọ so nọ e rọ so omai na no, makọ izi ijaje na [Izi Ikpe na te] enọ i mukpahe omai na [keme ibrukpe Izrẹl nọ ae erahizi]; yọ Ọ wọ rai no edhere k’omai ẹkwoma ure uye na nọ a tehe riẹ fihọ.” (Ahwo Kọlọsi 2:13, 14) Fikiere, idhe egbagba Kristi na, erehọ Uzi na te ekuhọ.
7, 8. Eme odhesẹ nọ aghale Uzi na kpohọ eko ivẹ hẹ?
7 Ahwo jọ a rẹ gbẹ vro nọ a ghale Uzi na kpọ abava: Koyehọ Izi Ikpe na gbe izi nọ ikiọkọ na. A rẹ hẹ ta nọ, izi efa na eye i re, rekọ Izi Ikpe na i gbe kiọkọ. E, onana uzẹme he. Eva Ẹmeọta riẹ obọ Ugberhu na Jesu ọ ta eme no Izi Ikpe na gbe Izi efa dekọ na ze, o fi ohẹriẹ ọvo hae he. Jesu ọ tẹ rehọ ere dhesẹ nọ ohẹriẹ o rọ izi Mosis na ha.—Matiu 5:21-42.
8 Muẹrohọ epanọ ẹzi Ọghẹnẹ o mu Pọl ro kere nọ: “Enẹna a siomai no otọ Uzi.” Kọ izi efa edekọ a si ahwo i Ju no kiọkọ Izi Ikpe na? Ijo, keme Pọl ọ zoma jẹ tanọ: “Mẹ hẹ riẹ oruthọ họ ogbẹrọnọ Uzi na o rọ họ, eva oriruo, Mẹ hẹ riẹ kpahe uvou eware amọfa ha, Uzi o gbẹ ta nọ: ‘Who wo urusio eware amọfa ha.’” (Ahwo Rom 7:6, 7; Ọnyano 20:17) Nọ “Urusio eware amọfa” o rọ orọ urere Izi Ikpe na, kiyọ a si ahwo Izrẹl nọ otọ Izi Ikpe na re.
9. Eme odhesẹ nọ uzi Ẹdijala orọ kẹkpoka kẹkpoka na a si rie no re?
9 Kọ onana u dhesẹ nọ uzi ẹdẹ Ẹdijala nọ o rọ uzi avọ ene Izi Ikpe na, u no otọ re? E, u noi. Ẹme nọ Ebaibol na ọ ta eva obe Ahwo Galesha 4:8-11 gbe Ahwo Kọlọsi 2:16, 17 u dhesẹ nọ ahwo Kristi a rọ otọ izi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ ahwo Izrẹl he, enọ a je koko Ẹdijala avọ edẹ oghẹrẹ jọ ikoko eva i kukpe-kukpe. A jẹ sae ruẹ nọ Ẹdijala ikoko ọ rọ kẹ ahwo Kristi hi eva obe Ahwo Rom 14:5.
IZI NỌ E RIẸ OBỌ TE AHWO KRISTI
10. (a) Izi evẹ ahwo Kristi arọ otọ rai? (b) Diẹse a rehọ ibuobu izi enana nọ ze, kọ fikieme ẹ rehọ no etẹ tha rai ọjẹ gba?
10 Kọ onana u dhesẹ nọ ahwo Kristi a rọ otọ Izi Ikpe i koko ha na a gbe koko uzi ovo ho? O rọ ere he. Jesu ọ rehọ “ọvọ ọkpokpọ” ro mu, ẹkwoma idhe uzuazọ o gbagba riẹ na. Ọvọ nana oye ahwo Kristi a rọ elele gbe izi ahwo Kristi kpobi. (Ahwo Hibru 8:7-13; Luk 22:20) Izi enana jọ yọ enọ a si no uzi Mosis ze. Onana o rọ oware idudhe hayo kọ aghẹruẹ hẹ. Ere o rẹ jọ okenọ esuo ọkpokpọ o te nwene esuo orẹwho kpobi. A sai nwene izi isuẹsu nọ ekake jọ a vẹ rehọ ekpokpọ mu eria rai rekọ esuo ọkpokpọ na ọ sa e rehọ izi jọ eva erọ anwae na kugbe. Eva edhere ọvo oyena, ọvọ Uzi na u ro re, rekọ, izi jọ eva ọ ọvọ anwae na e rọ rọ usu izi gbe ijaje ahwo Kristi.
11. Didi izi hayo iwuhrẹ arọkẹ ahwo Kristi nọ ewọhọ Izi Ikpe na gaga?
11 Muẹrohọ epanọ onana o rọ rọ ere nọ who je se Izi Ikpe na eva ọ ẹwẹreobe 203, re whọ rai wawo izi gbe iwuhrẹ ahwo Kristi enana: “Jihova Ọghẹnẹ ra na ọvo whọ rẹ gọ.” (Matiu 4:10; 1 Ahwo Kọrint 10:20-22) “Wha yọrọ oma rai obọ emedhọ.” (1 Jọn 5:21; 1 Ahwo Kọrint 10:14) “Ọsẹ mai obọ odhiwu, jọ a ru odẹ ra ọrẹri [koyehọ a rehiẹ jọdẹ hẹ].” (Matthew 6:9) “Whai emaha na wha yo ẹme kẹ eniyẹ owhai.” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:1, 2) Yọ Ebaibol o ru rie vevẹ nọ ahwokpe, ẹnwaobro, ujitho, erueta gbe urusio eware amọfa yọ eware nọ e rọ so izi ahwo Kristi.—Eviavia 21:8; 1 Jọn 3:15; Ahwo Hibru 13:4; 1 Ahwo Tẹsalonaika 4:3-7; Ahwo Ẹfẹsọs 4:25, 28; 1 Ahwo Kọrint 6:9-11; Luk 12:15; Ahwo Kọlọsi 3:5.
12. Ẹvẹ a rọ wha ehri uzẹme ọ uzi Ẹdijala ze iruẹru ahwo Kristi?
12 Makọ a kẹ ahwo Kristi ujaje Ẹdijala o koko ha na, ma jọ eva riẹ wuhrẹ oware jọ ze. Ahwo Izrẹl a je se oma họ eva oma i wo, rekọ ahwo Kristi a ti se oma họ eva abọ ẹzi. Edhere ọvẹ? Fiki ẹrọwọ avọ ẹmeoyo ahwo Kristi uzẹme a rẹ se iruo oriobọ. Iruo oriobọ enana i kuomagbe omodao re a rehọ ẹrẹreokie omobọ rai ro mu. (Ahwo Hibru 4:10) Eriosehọ ẹzi ọnana orọnikọ orọ ẹsiẹvo ẹkpoka ha, rekọ o rọ edẹ ihrẹ ẹkpoka na. Uzi ọ aruẹrẹ ẹdẹ ọvo kẹ eriosehọ eva Ẹkpoka fiki ewoma iruo ẹzi na, o thọ emọ Izrẹl uke re a se oke rai kpobi ba ẹ rọ gwọlọ ekwakwa efe. Elele ujaja utiona e kẹdẹ kẹdẹ eva edhere ẹzi u re fiobọhọ whaha uvou uthethe ẹgwọlọ ekwakwa efe.
13. (a) Didi uzi a ta kẹ ahwo Kristi nọ arugba, kọ ẹvẹ a bi ro ruei gba? (b) Didi uzi Jesu ofi ẹgba họ? (c) Uzi ovẹ họ ehri uzi Mosis na kpobi?
13 Enẹ a rehọ kpọ ahwo Kristi họ re “a lele uzi Kristi na” ikpe ọ ekru Izi Ikpe na. (Ahwo Galesha 6:2) Jesu ọ kẹ izi gbe ehrẹ buobu, yọ ma te lelai họ ma bi koko izi Kristi na. Maero, Jesu ọ jẹ ruẹobọhọ aghae uyoyou. (Matiu 22:36-40; Jọn 13:34, 35) E, re a you amọfa yọ uzi ahwo Kristi. Oye họ ehri izi Mosis na kpobi wọhọ epanọ Ebaibol e ta nọ: “Uzi na kpobi ogbae ẹme ọvo ọnana nọ: ‘Who re you ọrivẹ ra epanọ who you oma ra.’”—Ahwo Galesha 5:13, 14; Ahwo Rom 13:8-10.
14. (a) Didi ewoma ore noize, ma te wuhrẹ je fi ehri uzẹme ọ uzi Mosis na họ iruo? (b) Eme uyoyou orẹ wọ omai ru?
14 Izi nọ a rọ kẹ ẹkwoma i Mosis na avọ Izi Ikpe na re, eyena yọ izi ikiẹrẹe nọ i no obọ Ọghẹnẹ ze. Yọ makọ ma rọ otọ izi eyena oke onana ha na, ọnyaba izi eyena i gbe wo erere k’omai ruaro. Ma te bi wuhrẹ ai je fiai họ iruo ma rẹ rua wo evuhu aghare ẹruọ ọnọ ọ kẹ Izi na Jihova Ọghẹnẹ. Maero na kọ izi ahwo Kristi nọ ma re wuhrẹ ma fihọ iruo eva uzuazọ mai. Uyoyou no ma wo kẹ Jihova o rẹ wo mai ro lele epanọ ọ gwọlọ mi omai kpobi.—1 Jọn 5:3.
[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 203]
IZI IKPE NA
1. “Mẹ họ Jihova Ọghẹnẹ ra . . . Who re wo eghẹnẹ eva iraro mẹ hẹ.
2. “Whọ rẹ kare ẹdhọ ọvuọvo kẹ oma ra ha, hayo uwoho oware ovo nọ o rọ obọ odhiwu hu hayo nọ o rọ obotọ akpọ họ hayo nọ orọ eva ame eva otọakpọ. Who ruwẹ kae he whọ gọ ae gbe he . . .
3. “Whọ rẹ rọ odẹ Jihova Ọghẹnẹ ra se ugbese he . . .
4. “Kareghẹhọ ẹdẹ ẹdijala na re who ruei fo, edẹ ezeza who re ro ru iruo ra. Ẹdẹ avihrẹ na yọ ẹdijala rọ kẹ Jihova Ọghẹnẹ ra. Who re ru iruo ọvo ho, whẹ te ọmọzae ra hayo ọmọtẹ ra . . .
5. “Rehọ adhẹẹ kẹ ọsẹ avọ oni ra re edẹ ra ejọ thethei eva otọ nọ Jihova Ọghẹnẹ rai ọ be te kẹ owhai na.
6. “Who kpe ohwo ho.
7. “Who gbe igberẹ hẹ.
8. “Who tho uji hi.
9. “Who se isẹi ọrue kpe ọrivẹ ra ha.
10. “Whọ rẹ gwọlọ [urusio] uwou ọrivẹ ra ha. Whọ gwọlọ [urusio] aye ọrivẹ ra ha, hayo ọrigbo ọmọzae hayo ọrọ ọmọtẹ riẹ hẹ hayo eruẹ gbe eketekete riẹ hẹ hayo eware kpobi nọ o woi.”—Ọnyano 20:2-17.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 204, 205]
Uzi na o jọ wọhọ ugbẹhẹ nọ o hẹriẹ Izrẹl no erẹwho efa