Kọ Who Bi Yo Ẹme Evaọ Eware Kpobi?
“Ọnọ o wo orọwọ evaọ osese vievie o wo orọwọ evaọ ibuobu re.”—LUK 16:10.
1. Ovẹ họ edhere jọ nọ Jihova o re ro nwene he?
NỌ ỌRE ọ be jẹlẹ na, kọ who muẹrohọ oware nọ o rẹ via kẹ uwoho ure nọ o rrọ otọ? Ẹhẹ, oghẹrẹ nọ uwoho na o rro te je theri te u re dhe enwenwene! Eyaa gbe omodawọ ahwo-akpọ e wọhọ uwoho, e rẹ dọmu hu. Rekọ epanọ Jihova Ọghẹnẹ ọ rrọ anwẹdẹ, epọvo na ọ rrọ nẹnẹ. Jemis olele na o dhesẹ i rie wọhọ “Ọsẹ ilo . . . ọnọ ẹrẹriẹ ọ rọ obọ riẹ hẹ, hayo uwoho ekurẹriẹ.” (Jemis 1:17) Jihova o re nwene he, ọ rrọ ohwo nọ a re fi eva họ, makọ evaọ eware esese kpobi. Ọ rrọ “Ọghẹnẹ ọtẹruo.”—Iziewariẹ 32:4.
2. (a) Fikieme ma jẹ kiẹ oma mai riwi re ma ruẹ sọ ma bi yo ẹme? (b) Enọ vẹ kpahe ẹmeoyo ma be te ta ẹme kpahe?
2 Ẹvẹ Ọghẹnẹ o rri ekiete enọ e be gọe? Nwane wọhọ epanọ Devidi o rri rai, ọnọ ọ ta kpahe ae nọ: “Mẹ rẹ te rehọ ohrọ riwẹ enọ evọ avọ ọtẹruo evaọ otọ na, re a ruẹse ria kugbe omẹ; ọnọ ọ be nya ababọ afuẹwẹ, ọ rẹ te gba odibo kẹ omẹ.” (Olezi 101:6) Ẹhẹ, ẹmeoyo idibo riẹ o rẹ were Jihova eva. Oye jabọ nọ Pọl ukọ na o ro kere nọ: “A gwọlọ nọ irieyero na a rẹ jọ ahwo eva-ifihọ.” (1 Ahwo Kọrint 4:2) Eme o gwọlọ re ohwo ọ jọ ohwo evaifihọ, hayo ọnọ o re yo ẹme? Abọ sa-sa vẹ ọrọ uzuazọ u jo fo nọ ma re jo yo ẹme? Didi eghale i re te ohwo nọ ọ be “nya ababọ afuẹwẹ”?
Oware nọ U Dhesẹ re A Yo Ẹme
3. Eme o re dhesẹ sọ ma bi yo ẹme?
3 Ahwo Hibru 3:5 o ta nọ: “Mosis ọ rọ oma kpotọ . . . wọhọ odibo.” Eme a rọ ta nọ Mosis ọruẹaro na ọ rọ oma kpotọ, hayo yo ẹme? Evaọ ebabọ gbe ẹwhẹhọ uwou-udhu na, ‘Mosis o ru wọhọ epanọ ỌNOWO na ọ ta kẹe na. Ere o ru.’ (Ọnyano 40:16) Wọhọ enọ e be gọ Jihova, ma re dhesẹ nnọ ma rrọ ahwo nọ a re fi eva họ ẹkwoma ẹmeoyo nọ ma rẹ rọ gọe. Onana o kẹre te ẹrọwọ nọ ma re kru rọ dadamu abọ Jihova nọ ma tẹ rẹriẹ ovao ku edawọ egaga. Dede na, orọnikọ epanọ ma sai thihakọ te evaọ otọ edawọ ilogbo ọvo họ oware nọ u re dhesẹ sọ ma bi yo ẹme he. Jesu ọ ta nọ: “Ọnọ o wo orọwọ evaọ osese vievie o wo orọwọ evaọ ibuobu re; ọnọ o kiẹrẹe evaọ osese vievie he, o re kiẹrẹe evaọ ibuobu hu re.” (Luk 16:10) Ma re yo ẹme makọ evaọ eware nọ a rẹ sai rri kakao.
4, 5. Eme ẹmeoyo mai evaọ “osese vievie” u re dhesẹ via?
4 Ẹmeoyo kẹdẹ kẹdẹ evaọ “osese vievie” o roja fiki ẹjiroro ivẹ. Orọ ọsosuọ, u re dhesẹ epanọ esuo Jihova ọ rrọ omai oma. Roro kpahe odawọ ẹmeoyo nọ a fihọ aro ọzae gbe aye ọsosuọ na, Adamu avọ Ivi. Uzi nọ a fihọ kẹ ae na o wha ọbẹwẹ ọvo se ai hi. A rẹ sae re koghẹrẹ koghẹrẹ emu kpobi nọ ọ rrọ ogba Idẹn na odode, ajokpa ubiure ovo jọ ọvo a ta kẹ ae inọ a dhobọ te he—“ure ẹriẹ ewoma gbe eyoma.” (Emuhọ 2:16, 17) Omarokpotọ nọ a re ro yo ẹme kẹ ujaje olọlọhọ yena o hai dhesẹ inọ ọzae gbe aye ọsosuọ na a rrọ abọ esuo Jihova. Ẹmeoyo kẹ ithubro Jihova kẹdẹ kẹdẹ u re dhesẹ inọ abọ esuo-okpehru Jihova ma rrọ.
5 Orọ avivẹ, uruemu mai evaọ “osese vievie” u wo obọ kpahe oghẹrẹ uruemu nọ ma ti dhesẹ ‘evaọ ibuobu re,’ koyehọ, nọ ma tẹ rẹriẹ ovao ku edawọ ilogbo evaọ uzuazọ. Evaọ ẹme nana, roro kpahe oware nọ o via kẹ Daniẹl gbe egbẹnyusu Hibru esa riẹ—Hananaya, Mishẹl, gbe Azaraya. A mu rai kpohọ igbo evaọ Babilọn evaọ 617 B.C.E. Nọ a gbẹ jọ emaha, ẹsejọhọ ikpe ikpegbọ, a tẹ rehọ ae kpohọ uwou-ovie ọrọ Nebukadneza Ovie na. A momaa nọ a rẹ “wawọ emu okpẹdẹ rọ kẹ ae, otiọ emamọ emu nọ ovie omariẹ ọ rẹ ria gbe otiọ udi nọ ọ rẹ da. A re wuhrẹ ae ikpe esa, nọ oke na o jẹ gba no a ve mu iruo họ eru kẹ ovie.”—Daniẹl 1:3-5.
6. Didi odawọ Daniẹl avọ egbẹnyusu esa riẹ a rẹriẹ ovao ku evaọ uwou-ovie Babilọn?
6 Rekọ emuore ovie Babilọn na o jọ use-abọ kẹ izoge Hibru ene na. O wọhọ nọ emuore nọ Uzi Mosis na o ghọ e jọ usu emu ovie na. (Iziewariẹ 14:3-20) Ẹsejọhọ a jẹ hai bru erao uriohọ ziezi hi, yọ ẹriọ erao itieye na o hae jọ ezue Uzi Ọghẹnẹ. (Iziewariẹ 12:23-25) O sae jẹ jọnọ a kake rehọ emu na dhidhe kẹ emedhọ no, wọhọ epanọ o jọ uruemu egagọ ahwo Babilọn na re a tẹ te re emu rai kugbe.
7. Eme ẹmeoyo Daniẹl gbe egbẹnyusu esa riẹ na u dhesẹ?
7 Sọ a rẹ ghọ oghẹrẹ emu jọ hayo a rẹ ghọ emu jọ họ o jọ oware ulogbo kẹ uviuwou ovie orọ Babilọn ho. Dede na, Daniẹl avọ egbẹnyusu riẹ a jọ udu rai gbae mu inọ a re gbe oma rai ku hu fiki ẹriọ emu nọ Uzi Ọghẹnẹ nọ ọ rọ kẹ Izrẹl o ghọ. Ẹme nana o kpomahọ omarokpotọ gbe ẹmeoyo rai kẹ Ọghẹnẹ. Fikiere a tẹ yare inọ a kẹ ae emuore ẹbe gbe ame, a te gine ru ere kẹ ae. (Daniẹl 1:9-14) Rọkẹ ahwo jọ nẹnẹ, oware nọ emoha ene yena a ru na o sae wọhọ oware nọ u tulo ho. Dede na, ẹmeoyo rai kẹ Ọghẹnẹ u dhesẹ oria nọ a dikihẹ evaọ ẹme ọ esuo Jihova.
8. (a) Didi odawọ ulogbo orọ ẹmeoyo emoha Hibru esa na a rẹriẹ ovao ku? (b) Ẹvẹ odawọ na u ro kuhọ, kọ eme onana u dhesẹ?
8 Ẹmeoyo evaọ oware nọ a rẹ sai rri fihọ oware osese gheghe o ruẹrẹ Daniẹl gbe egbẹnyusu esa riẹ kpahe nọ a ro thihakọ odawọ ulogbo. Rovie Ebaibol ra kpohọ Daniẹl uzou avọ 3, re who se kẹ oma ra epanọ emoha Hibru esa na a rọ rẹriẹ ovao ku obrukpe uwhu fikinọ a se nọ a rẹ gọ ẹmema igoru nọ Nebukadneza Ovie na o ro vi. Nọ a rehọ ae ziọ aro ovie na, a rehọ ududu ta onọ o rrọ ae eva: “Otẹrọ ere, Ọghẹnẹ no ma be gọ na ọ rẹ sae siwi omai no ebruerae na; o ve je siwi omai no obọ ra, O ovie. Ogbẹrọ erehe, riẹ onana, ovie, inọ ma rẹ sae gọ edhọ hayo rehọ uzou kpotọ kẹ omama oro ra nọ who ro vi hi.” (Daniẹl 3:17, 18) Kọ Jihova o siwi rai? Egbaẹmo nọ i je rroro ovie na nọ i gbolo emoha na fihọ erae na a whu, rekọ emoha Hibru esa na a nya lahwe omakọkọ—erri erae na dede o mu rai hi! Uruemu ẹmeoyo rai nọ o reria e rai obọ no u fi obọ họ kẹ ae yo ẹme evaọ odawọ ulogbo yena. Kọ onana u gbe dhesẹ epanọ u wuzou te re ma yo ẹme evaọ eware esese?
Ẹmeoyo Kpahe ‘Efe nọ O Kiẹrẹe He’
9. Didi eme e wariẹ eme ọ Jesu nọ e rrọ Luk 16:10 na họ?
9 Taure ọ tẹ te fodẹ ehri-uzi na inọ ohwo nọ o wo ẹrọwọ evaọ eware nọ a rri fihọ esese o re wo ẹrọwọ re evaọ ilogbo, Jesu ọ hrẹ enọ e jẹ gaviezọ kẹe inọ: “Mẹ ta kẹ owhai nọ, wha rehọ fiki efe e nọ ikiẹrẹe he ru ezọ kẹ oma rai; re, nọ u je ti re a vẹ rehọ owhai họ iwou ebẹdẹ bẹdẹ.” Ọ tẹ rehọ ẹme ẹrọwọ, hayo ẹmeoyo evaọ eware esese ro lele iei. Kẹsena, Jesu ọ tẹ ta nọ: “Fikiere who gbe wo orọwọ evaọ efe e nọ ikiẹrẹe he, ono ọ rẹ rehọ emamọ efe họ obọ ra? . . . Odibo ọvo ọ sai ru iruo kẹ ilori ivẹ hẹ; kiyọ o re mukpahe ọjọ, o you ọjọ; hayo o re kru ọjọ rehọ, o ve ri ọdekọ kakawo. Wha sae ru iruo kẹ Ọghẹnẹ gbe efe he.”—Luk 16:9-13.
10. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ẹmeoyo evaọ eroruiruo ‘efe mai nọ o kiẹrẹe he’?
10 Wọhọ epanọ eme nọ e wariẹ e riẹ họ na i dhesẹ, oware ọsosuọ nọ Jesu o wo họ iroro ta eme nọ e rrọ Luk 16:10 na u kie kpahe eroruiruo ‘efe nọ o kiẹrẹe he,’ ekwakwa iwo mai. A dhesẹ i rai inọ i kiẹrẹe he keme ahwo-akpọ erahaizi a be kpọ oghẹrẹ nọ a rẹ rehọ ekwakwa efe—maero kọ ugho—ro ruiruo. Ofariẹ, isiuru ilale efe o rẹ sai su kpohọ eruo eware nọ i fo ho. Ma re dhesẹ ẹmeoyo ẹkwoma ekwakwa iwo mai nọ ma re ro ruiruo evaọ edhere areghẹ. Ukpenọ ma rẹ rehọ ae le isiuru oriobọ, ma gwọlọ rehọ ae le isiuru Uvie na haro gbe evaọ obọ ufihọ kẹ enọ e rrọ uye. Ma te bi yo ẹme evaọ edhere nana, yọ ma bi mu usu kugbe Jihova Ọghẹnẹ gbe Jesu Kristi, enọ i wo “iwou ebẹdẹ bẹdẹ.” A ti dede omai rehọ ziọ eria nana ẹkwoma uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ a te kẹ omai evaọ obọ odhiwu hayo evaọ Aparadase eva otọakpọ.
11. Fikieme ma gbẹ rọ siọ enọ ma be ta usiuwoma kẹ ba ẹtakẹ hẹ inọ ma re mi unevaze nọ a ru kẹ iruo akpọ-soso erọ Isẹri Jihova?
11 Ofariẹ, okenọ ma te bi whowho ovuẹ Uvie na kẹ ahwo, dai roro oware nọ ma be ta kẹ enọ ma fi ebe họ ada kẹ nọ a ru na okenọ ma tẹ ta kẹ ae inọ ma re mi unevaze nọ a ru kẹ iruo akpọ-soso erọ Isẹri Jihova. Kọ ogbẹrọnọ ma be ta kẹ ae re a rehọ ekwakwa efe rai ruiruo evaọ edhere areghẹ? Dede nọ eroruiruo ekwakwa efe họ oware nọ Luk 16:10 o mai kie kpahe, ehri-uzi nọ o rrọ etẹe na u kie kpahe abọfa uzuazọ re.
Oruọzewọ O Roja
12, 13. Eria vẹ ma sae jọ dhesẹ oruọzewọ?
12 Pọl ukọ na o kere nọ: “U mu omai ẹro nọ iroro mai e rẹ fuafo be guọlọ epanọ ma re ro ru eware na kpobi ziezi.” (Ahwo Hibru 13:18) “Eware na kpobi” i gine kugbe ẹme kpobi nọ o kpomahọ ugho. Ma rẹ hwa esa nọ ma re gbe esa-uzou mai evaọ ẹruoke avọ oruọzewọ. Fikieme? Ma re ru ere fiki obroziẹ-iroro mai gbe maero fiki uyoyou nọ ma wo kẹ Ọghẹnẹ gbe ẹmeoyo kẹ ithubro riẹ. (Ahwo Rom 13:5, 6) Eme ma re ru otẹrọnọ ma ruẹ oware nọ o rrọ omai hi? Ma rẹ gwọlọ edhere nọ ma re ro zihe iei se ohwo nọ o wo rie. Dai roro emamọ isẹri-ise nọ onana o rẹ jọ kẹ amọfa okenọ ma tẹ fodẹ oware nọ o wọ omai zihe oware ohwo na sei!
13 Re ma jọ oruọzewọ evaọ eware kpobi o gwọlọ oruọzewọ evaọ oria nọ a jọ rehọ omai iruo. Oruọzewọ evaọ oghẹrẹ nọ ma bi ru iruo u re si iroro kpohọ oghẹrẹ Ọghẹnẹ nọ ma be gọ. Ma re “tho” oke hayo raha oke kufiẹ hẹ ẹkwoma iruo nọ ma re ru simẹ simẹ. Ukpoye, ma re ruiruo gaga epaọ ẹsenọ ma bi ru iruo na kẹ Jihova. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:28; Ahwo Kọlọsi 3:23) A ta inọ evaọ orẹwho Europe jọ, omọvo evaọ imasa kpobi nọ a rehọ iruo, a tẹ gwọlọ rehọ iwhayo siọ iruo ba, a ve mi edọkita ileta nọ e rẹ kẹ ohwo udu nnọ ọ siọ iruo ba fikinọ ọ be mọ. Uvi idibo Ọghẹnẹ a rẹ gwọlọ oware nọ a rẹ rọ fo oma re a ruẹse siọ iruo ba ha. Ẹsejọ, a rẹ kpare Isẹri Jihova fihọ ọkwa okpehru fikinọ enọ e rehọ e rai iruo a muẹrohọ no inọ a rẹ rehọ oruọzewọ ruiruo, a vẹ jẹ rehọ udu dhe iruo nọ a kẹ rai.—Itẹ 10:4.
Ẹmeoyo Evaọ Odibọgba Oleleikristi Mai
14, 15. Idhere jọ vẹ ma sai ro dhesẹ ẹmeoyo evaọ odibọgba Ileleikristi na?
14 Ẹvẹ ma re ro dhesẹ ẹmeoyo evaọ odibọgba nọ a mu họ omai obọ na? Ebaibol e ta nọ: “Jọ ma rehọ okẹ iwẹegọ ejiro rọ kẹ Ọghẹnẹ kẹse kẹse, koyehọ, ma rẹ rọ enu mai jiri odẹ riẹ.” (Ahwo Hibru 13:15) Edhere nọ ọ mae rro nọ ma re ro dhesẹ ẹmeoyo evaọ odibọgba mai họ ma rẹ ruabọhọ iẹe ẹsikpobi. Fikieme ma jẹ kuvẹ re amara jọ ọ vrẹ ababọ ẹme nọ ma rẹ ta kpahe Jihova gbe ẹjiroro riẹ? Usiuwoma nọ ma re kpohọ ẹsikpobi u re je fi obọ họ kẹ omai wo ẹnyaharo evaọ ona mai.
15 Emamọ edhere ọfa nọ ma re ro dhesẹ ẹmeoyo evaọ odibọgba mai họ ma re fi iroro-ejẹ nọ e rrọ Uwou-Eroro Na gbe Odibọgba Uvie Mai họ iruo. Ma tẹ ruẹrẹ oma kpahe jẹ rehọ idhere usiuwoma ota nọ a jiroro rai kẹ omai na gbe efa nọ i kiehọ ruiruo, kọ ma gbẹ be ruẹ nọ odibọgba mai o bi wo ẹnyaharo ziezi? Ma tẹ nyaku ohwo nọ o dhesẹ isiuru kpahe ovuẹ Uvie na, kọ ma be nya lele isiuru na ababọ okioraha? Kọ ẹvẹ kpahe ebe-iwuhrẹ Ebaibol nọ ma muhọ kugbe ahwo nọ a wo isiuru? Kọ ma bi ru iwuhrẹ na ẹsikpobi? Ẹmeoyo mai evaọ odibọgba na o rẹ sae kẹ omai gbe enọ e be gaviezọ kẹ omai na uzuazọ—1 Timoti 4:15, 16.
Oma Usino Akpọ Na
16, 17. Idhere vẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma si oma no akpọ na?
16 Evaọ olẹ se Ọghẹnẹ, Jesu ọ ta kpahe ilele riẹ nọ: “Mẹ kẹ rae ẹme ra; akpọ na o te mukpahe ae, fiki epanọ a rọ e rọ akpọ na ha, wọhọ epanọ mẹ rọ ọ rọ akpọ na ha. Mẹ lẹ nọ who si ai no eva akpọ na ha, rekọ re who siwi ai no obọ oyoma na. A rọ e rọ akpọ na ha, wọhọ epanọ mẹ rọ ọ rọ akpọ na ha.” (Jọn 17:14-16) Ma rẹ sae gbaemu je kru oma ga inọ ma re si oma no akpọ na evaọ eware ilogbo, wọhọ isuẹsu, edẹ-ehaa gbe iruẹru egagọ, gbe ọfariẹ-ogbe. Kọ ẹvẹ kpahe eware ekakao? Kọ o sae jọ nọ idhere akpọ na i bi wholo omai ababọ ẹro nọ ma bi muhọ iẹe? Wọhọ oriruo, ma gbẹ yọrọ oma ha, dai roro epanọ o rẹ lọhọ te re ẹgọ mai ọ jọ yoyoma! Ẹmeoyo o gwọlọ “umutho-egọ no re fo.” (1 Timoti 2:9, 10) Ẹhẹ, ma re “ru ohwo ọvo zoruẹ eva oware ovo ho, re a siọ iruo mai ba ẹfuọ. Rekọ eva eware kpobi ma [re] dhesẹ oma mai, wọhọ iruiruo Ọghẹnẹ.”—2 Ahwo Kọrint 6:3, 4.
17 Fikinọ ma gwọlọ kẹ Jihova orro, ma rẹ gẹgọ ziezi kpohọ iwuhrẹ mai. Epọvo na o rẹ jọ re nọ ma te bi kpohọ ikokohọ mai. U fo nọ ẹgọ mai ọ rẹ jọ kpatiẹ. Onana o rẹ jọ isẹri kẹ ahwo nọ e be ruẹ omai. Ijẹle na dede a bi muẹrohọ iruo mai, wọhọ epanọ a muẹrohọ iruo Pọl gbe egbẹnya Ileleikristi riẹ na. (1 Ahwo Kọrint 4:9) Evaọ uzẹme, u fo nọ ma rẹ gẹgọ kpatiẹ ẹsikpobi. Rọkẹ otujọ, ẹmeoyo evaọ oria ẹgọ o rẹ sae jọ oware nọ u te ẹme he, rekọ evaọ aro Ọghẹnẹ o rrọ oja.
Eghale erọ Ẹmeoyo
18, 19. Didi eghale i re no ẹmeoyo ze?
18 A dhesẹ uvi Ileleikristi wọhọ “irieyero oghoghẹrẹ aruoriwo Ọghẹnẹ.” Fikiere, a ‘rẹro so ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ.’ (1 Pita 4:10, 11) Ofariẹ, wọhọ irieyero, a mu oware jọ nọ o ginẹ rrọ omai hi họ omai obọ—odhesẹvia aruoriwo Ọghẹnẹ, onọ odibọgba na ọ rrọ abọjọ riẹ. Re ma dhesẹ oma mai wọhọ uvi irieyero, ma rẹro so ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ kẹ, “ogaga ulogbo.” (2 Ahwo Kọrint 4:7) Onana yọ emamọ uwuhrẹ nọ u re fi obọ họ kẹ omai rẹriẹ ovao ku odawọ kpobi nọ o rẹ sai te omai evaọ obaro.
19 Ọso-ilezi na ọ so nọ: “Wha you ỌNOWO, whai erezi riẹ kpobi! ỌNOWO ọ [rẹ] yọrọ erọ ọtẹruo.” (Olezi 31:23) Joma gbae mu inọ ma re yo ẹme, avọ evaifihọ nọ ma re wo inọ Jihova họ “Osiwi ahwo kpobi, omaero kọ otu nọ ọ rọwo.”—1 Timoti 4:10.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Fikieme ma je “wo orọwọ evaọ osese vievie”?
• Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ẹmeoyo
evaọ abọ oruọzewọ?
evaọ odibọgba na?
evaọ omasino akpọ na?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Orọwọ evaọ osese vievie, orọwọ evaọ ibuobu re
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
‘Dhesẹ oruọzewọ evaọ eware kpobi’
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Emamọ edhere nọ ma re ro dhesẹ ẹmeoyo họ ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe ziezi kẹ odibọgba na
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]
Jọ kpatiẹ evaọ ẹgọ gbe osẹ