Ẹmeoyo—Yọ Obọdẹ Uwuhrẹ Oke Emaha?

“EYEWỌ E Gwọlọ Ahwo, Orọnikọ Emọ Ẹmeoyo Ọvo Ho.” Ere uzoẹme obe-usi jọ o ta. Uzoẹme osese nana u no ọkiẹriwo jọ nọ a jọ New Zealand ru ze, onọ u dhesẹ nọ “evaọ enọ a kiẹriwi na ahwo 22 ọvo evaọ udhusoi kpobi họ enọ i roro nọ a rẹ jọ obọ uwou wuhrẹ emọ ẹmeoyo.” Ọkiẹriwi na o te je dhesẹ nọ eyewọ inẹnẹ e rọwo nọ o mai wuzou re a wuhrẹ emọ eware wọhọ emamọ uruemu, epanọ a re ro dikihẹ k’omobọ rai, gbe ẹruorote owha-iruo.

Evaọ oge nana nọ ohwo kpobi ọ be jọ gwọlọ ru onọ u je rie je wo isiuru omobọ riẹ na, u gbunu hu inọ ahwo buobu a wo eriwo ọkpuakpua kpahe ẹmeoyo gbe emọ nọ a rẹ rehọ iẹe wuhrẹ. Kọ a rẹ rehọ ẹmeoyo evaọ oke emaha wọhọ oware anwae jọ gheghe? Hayo kọ o rọ usu iwuhrẹ nọ i wuzou nọ emọ e rẹ sai wuhrẹ je wo erere no ze? Maero, ẹvẹ Jihova Ọghẹnẹ, Ọnọ o muọ ọruẹrẹfihotọ uviuwou na họ, o rri ẹmeoyo kẹ esẹ gbe ini, kọ irere vẹ jọ i re no ẹmeoyo otiọye na ze?—Iruẹru 17:28; Ahwo Ẹfẹsọs 3:14, 15.

“Onana họ Onọ U Kiehọ”

Pọl ukọ na o kere se ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ evaọ Ẹfẹsọs nọ: “Whai emaha na, wha yo ẹme enọ i yẹ owhai eva Ọnowo na, keme onana họ onọ u kiehọ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:1) Fikiere, ugogo ẹjiroro ẹmeoyo otiọye na họ fikinọ o rọwo kugbe ute Ọghẹnẹ orọ oware nọ u kiehọ. Wọhọ epanọ Pọl o fi rie họ, “onana họ onọ u kiehọ.”

Rọwo kugbe onana, ma re muẹrohọ nọ Ẹme Ọghẹnẹ o dhesẹ ọwhọkuo ọsẹ gbe oni evaọ uyoyou wọhọ oware erru, “emamọ etu idodo rọ kẹ uzou ra, jegbe ifiare rọkẹ ohọe ra,” gbe oware nọ “o rẹ were Ọnowo na.” (Itẹ 1:8, 9; Ahwo Kọlọsi 3:20) Evaọ abọdekọ riẹ, uzou-uveghe kẹ ọsẹ gbe oni o rẹ wha ababọ ọjẹrehọ Ọghẹnẹ ze.—Ahwo Rom 1:30, 32.

“Re Uwoma kẹ Owhai”

Pọl o dhesẹ ewoma ẹmeoyo ọfa nọ o kere nọ: “ ‘Dhẹ ọsẹ ra avọ oni ra’ (onana họ uzi ọsosuọ avọ eya), ‘re uwoma kẹ owhai, wha ruẹse ria akpọ na kri.’ ” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:2, 3; Ọnyano 20:12) Ẹvẹ ẹmeoyo kẹ ọsẹ gbe oni ohwo o rẹ rọ wha ewoma se ohwo?

Orọ ọsosuọ, kọ o gbẹ rọ uzẹme inọ esẹ gbe ini a wo erere ẹkpako gbe eriariẹ? Dede nọ a make riẹ kpahe kọmputa hayo eware efa jọ nọ a be jọ isukulu wuhrẹ tere he, a riẹ kpahe ẹria-uzuazọ gbe eyerikugbe ebẹbẹ uzuazọ ziezi. Emoha, evaọ abọdekọ riẹ, a kare iroro owowa nọ ohwo o re wo no ẹkpako ze. Fikiere, emoha e rẹ jiroro ekpuakpua, a re kie kẹ otunyẹ ọhwa, avọ enwoma nọ i re noi ze te ai. Avọ iroro, Ebaibol na e ta nọ: “Ugheghẹ o rọ eva ọmaha.” Eme họ ifue riẹ? “Oviaviẹ ofa u re le i noi eva.”—Itẹ 22:15.

Erere ẹmeoyo ọ nya ba usu ọyewọ gbe ọmọ ọvo ho. Re okegbe ohwo-akpọ ọ nya kpatiẹ avọ erere, ọrọwokugbe ọ rẹ jariẹ hrọ, onọ o rẹ gwọlọ ẹmeoyo. Wọhọ oriruo, oware nọ o rẹ wha udhedhẹ, okugbe, gbe evawere ziọ orọo họ unevaze re a kie kẹ ohwo odekọ, viukpọ ayare owha nọ a re fihọ amọfa gbe ababọ ọdawẹ kẹ ẹgwọlọ gbe iroro amọfa. Evaọ oria iruo, ẹmeoyo iruiruo na o r’oja otẹrọnọ iruo na i re w’aro. Kpahe izi gbe ijaje egọmeti, orọnikọ ẹmeoyo ọ rẹ lẹliẹ ohwo vabọ no uye ọvo ho rekọ o rẹ jẹ wha ufuoma gbe uketha jọ ze.—Ahwo Rom 13:1-7; Ahwo Ẹfẹsọs 5:21-25; 6:5-8.

Emoha nọ e rẹ ghẹmeeyo kẹ udu-esuo a re zihe ruọ awha-ohọo evaọ ẹwho. Wo ohẹriẹ, ẹmeoyo nọ ohwo o wuhrẹ evaọ oke emaha o re wholo ohwo evaọ etoke uzuazọ riẹ kpobi. Ẹvẹ o rọ erere te re a wuhrẹ onana evaọ etoke emaha!

Erere Ologbo ọrọ Ẹmeoyo

Orọnikọ evawere evaọ usu uviuwou gbe irere ikrẹkri efa ọvo ẹmeoyo ọ rẹ wha ze he rekọ o rẹ jọ otọhotọ nọ a rẹ bọ usu nọ o mai wuzou kpobi fihọ—usu ohwo avọ Ọnọma riẹ. Wọhọ ‘Ọnọma Oride’ na ọnọ ọ rọ “eyeri azọ,” Jihova Ọghẹnẹ o te kẹ ẹmeoyo ọvọvọ mai.—Ọtausiwoma Na 12:1; Olezi 36:9.

Ubiẹme na “ẹmeoyo” evaọ oghoghẹrẹ riẹ o roma via bu vi asia 160 evaọ Ebaibol na. Fibae, a jọ eria udhusoi buobu ta kpahe izi, ijaje, gbe oziẹ-obro Ọghẹnẹ, aikpobi na e gwọlọ ẹmeoyo. U re vevẹ inọ Ọghẹnẹ o rri ẹmeoyo wọhọ ute nọ ma rẹ rọ reawere ọjẹrehọ riẹ. Ẹhẹ, ẹmeoyo ọ rọ okwakwa nọ a re rri vo ho ma tẹ gwọlọ bọ emamọ usu kugbe Jihova. (1 Samuẹle 15:22) U yoma gaga, a yẹ ohwo-akpọ avọ ẹmeoyo ho rekọ aghẹmeeyo. Ebaibol na e ta nọ: “Evaọ ohwo e vọ avọ umuomu nọ emaha ze.” (Emuhọ 8:21) Fikiere, a re wuhrẹ uwuhrẹ ẹmeoyo orọnikọ eva oke emaha ọvo ho rekọ evaọ etoke uzuazọ kpobi. Ere oruo o rẹ wha osohwa ulogbo ze.

Kareghẹhọ nọ, wọhọ epanọ Pọl ukọ na o fi rie họ, ujaje na re a yoẹme kẹ ọsẹ gbe oni u wo eyaa akuava, koyehọ, re “u woma kẹ owhai, wha ruẹse ria akpọ na kri.” A rẹ ruẹ ẹgbagba eyaa nana eva Itẹ 3:1, 2: “Ọmọ mẹ, uwuhrẹ mẹ o thọrọ owhẹ ẹro ho, jọ eva ra koko izi mẹ; keme e rẹte kẹ owhẹ edẹ ithethei gbe ukriakpọ avọ evawere.” Osohwa ulogbo rọkẹ enọ i yoẹme họ usu kugbe Jihova enẹna gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ udhedhẹ.—Eviavia 21:3, 4.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]

Ẹmeoyo ọ rẹ wha usu evawere ze evaọ uviuwou, eva oria iruo, je kugbe Jihova