Sambu na Nki Yo Kele Mfunu na Kuzitisa Bandilu na Beto?

1, 2. Sambu na nki Nzambi buyaka Saule? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

NTANGU Yehowa ponaka Saule na kuvanda ntotila, Saule vandaka muntu ya kudikulumusa. (1 Samuele 9:1, 2, 21; 10:20-24) Kansi ntangu yandi kumaka ntotila, yandi kumaka lulendo. Kilumbu mosi basoda mingi ya Filistia kwisaka kunwanisa bantu ya Izraele. Profete Samuele zabisaka Saule nde yandi ta kwisa kutambikila Yehowa kimenga. Samuele sukininaka, ebuna bantu ya Izraele waka boma mpi bantu mingi tinaka. Saule kumaka ntima zulu-zulu, yandi vingilaka ve Samuele mpi tambikaka kimenga. Saule vandaka ve ti nswa ya kutambika kimenga mpi yo pesaka ve Yehowa kiese.—1 Samuele 13:5-9.

² Ntangu Samuele kumaka, yandi nganinaka Saule sambu yandi lemfukilaka ve Yehowa. Kansi Saule ndimaka ve nde yandi me sala mbi. Yandi pesaka bikuma, nkutu yandi pesaka bantu ya nkaka foti. (1 Samuele 13:10-14) Banda ntangu yina, Saule kumaka kusala mambu mingi na lulendo. Yo yina, Yehowa katulaka yandi kiyeka ya ntotila. (1 Samuele 15:22, 23) Na luyantiku, Saule vandaka ntotila ya mbote, kansi na nima yandi kumaka mbi kibeni.—1 Samuele 31:1-6.

 3. (a) Bantu mingi ke yindulaka nki na yina me tala bandilu na bo? (b) Disolo yai ta pesa mvutu na nki bangiufula?

³ Bubu yai, bantu mingi ke yindulaka nde kana bo kudikulumusa, bo ta vanda ve ti luzingu ya mbote to kisalu ya mbote. Bo ke kudikumisaka sambu bantu kumona nde bo me luta bantu ya nkaka. Mu mbandu, muntu mosi ya politiki ya me zabanaka mingi tubaka nde: “Luzingu na mono lenda vanda ve ti bandilu, mpi yo ta vandaka ve ti bandilu.” Kansi sambu na nki Mukristu fwete zitisa bandilu na yandi? Kuzitisa bandilu ke tendula nki mpi yo ke tendula ve nki? Disolo yai ta pesa mvutu na bangiufula yai. Disolo yina ke landa ta monisa mutindu beto lenda landa kaka kuzitisa bandilu na beto ntangu yonso.

 4. Kusala mambu na lulendo ke tendula nki?

⁴ Biblia ke monisa luswaswanu ya nene na kati ya lulendo ti kudikulumusa. (Tanga Bingana 11:2.) Davidi bondilaka Yehowa nde: “Kupesa ve nzila nde nsadi na nge kusala mambu ya lulendo.” (Nkunga 19:13) Kusala mambu na lulendo ke tendula nki? Yo ke tendula kusala kima mosi yina beto kele ve ti nswa, mbala ya nkaka, sambu beto kele lulendo to ntima zulu-zulu. Bantangu ya nkaka beto yonso ke salaka mambu na lulendo sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi mbandu ya ntotila Saule ke monisa nde kana beto me kuma lulendo, Yehowa ta sepela ve ti beto ata fioti. Nkunga 119:21 ke tuba nde Yehowa “ke nganinaka bantu ya lulendo.” Sambu na nki yandi ke salaka mutindu yina?

 5. Sambu na nki kusala mambu na lulendo kele mbi kibeni?

⁵ Ntete-ntete, kana beto me sala mambu na lulendo, yo ke monisa nde beto ke zitisa ve Yehowa, Nzambi mpi Mfumu na beto. Ya zole, ntangu beto ke sala mambu yina beto kele ve ti nswa, yo lenda basisa kuswana mpi mavwanga ti bantu ya nkaka. (Bingana 13:10) Ya tatu, ntangu bantu ya nkaka ta bakisa nde beto me sala kima mosi na lulendo, bo ta kuma kumona nde beto kele ve mayele. (Luka 14:8, 9) Mambu yai ke monisa pwelele kikuma yina Yehowa ke zolaka nde beto zitisa bandilu na beto.

6, 7. Inki mutindu kuzaba bandilu kele ti kuwakana ti kudikulumusa?

⁶ Kuzitisa bandilu kele ti kuwakana ya ngolo ti kudikulumusa. Mukristu ya kudikulumusa ke vandaka ve lulendo kansi yandi ke monaka nde bantu ya nkaka me luta yandi. (Bafilipi 2:3) Muntu ya kudikulumusa ke zabaka ntangu yonso bandilu na yandi. Yandi ke bakisaka nde yandi kele ve ti nswa ya kusala mambu yonso mpi ke ndimaka bifu na yandi na kudikulumusa yonso. Yandi ke widikilaka bangindu ya bantu ya nkaka mpi ke ndimaka nde bantu ya nkaka kulonga yandi. Ya kieleka, muntu ya kudikulumusa ke pesaka Yehowa kiese.

⁷ Biblia ke monisa nde muntu ya kudikulumusa ke zabaka bandilu na yandi. Yandi ke ndimaka nde yandi ta kuka ve kusala mambu yonso mpi ke zabaka nde yandi kele ve ti nswa ya kusala mambu ya nkaka. Yo ke sadisaka yandi na kuzitisa bantu ya nkaka mpi kusadila bo mambu na mawete yonso.

 8. Inki mabanza beto fwete buya sambu beto landa kuzitisa bandilu na beto?

⁸ Beto lenda kuma lulendo kukonda kuzaba. Inki mutindu yo lenda salama? Mu mbandu, kana beto ke kudimona mfunu kuluta bantu ya nkaka sambu beto to bantu yina beto me zabana ti bo kele ti mikumba na dibundu. (Baroma 12:16) To kana beto me yantika kubenda dikebi ya bantu na kimuntu na beto. (1 Timoteo 2:9, 10) Diaka, kana beto me kuma kusonga bantu mambu yina bo fwete sala mpi yina bo fwete sala ve.—1 Bakorinto 4:6.

 9. Inki me kumisaka bantu ya nkaka lulendo? Pesa mbandu.

⁹ Beto lenda kuma lulendo kana beto ke yala ve banzala na beto ya mbi. Bantu mingi me kumaka lulendo sambu bo ke zolaka lukumu, ke lulaka bantu ya nkaka to ke yalaka ve makasi na bo. Mambu yai kuminaka bantu ya nkaka yina Biblia ke tubilaka, mu mbandu Absalomi, Uziya mpi Nabukodonozore. Yehowa monisaka bo pwelele nde bo fwete vanda bantu ya kudikulumusa.—2 Samuele 15:1-6; 18:9-17; 2 Bansangu 26:16-21; Daniele 5:18-21.

10. Sambu na nki beto fwete yindudila ve bantu ya nkaka mambu ya mbi? Pesa mbandu.

¹⁰ Kansi mambu ya nkaka lenda sala nde muntu kuzitisa ve bandilu na yandi. Tadila mbandu ya Abimeleki mpi Piere. (Kuyantika 20:2-7; Matayo 26:31-35) Keti bo vandaka bantu ya lulendo? Keti yo lenda vanda nde bo zabaka ve mambu yonso to bo salaka mambu kukonda kuyindula? Sambu beto lenda zaba ve mambu ya kele na ntima ya muntu, beto fwete yindudila ve bantu ya nkaka mambu ya mbi.—Tanga Yakobo 4:12.

11. Inki beto fwete bakisa?

¹¹ Muntu ya kudikulumusa ke zabaka bandilu na yandi na dibundu ya Nzambi. Yehowa kele Nzambi ya ndonga. Yandi me pesaka konso Mukristu kisalu na dibundu. Beto yonso kele mfunu. Yehowa me pesaka konso muntu ngolo, mayele mpi makuki ya kuswaswana ti ya bantu ya nkaka mpi yandi me pesaka beto nswa ya kupona mutindu beto ta sadila yo. Kana beto ke zaba bandilu na beto, beto ta sadila makuki na beto na mutindu yina Yehowa ke zola. (Baroma 12:4-8) Beto ke bakisaka nde Yehowa ke lombaka beto na kusadila makuki na beto sambu na kupesa yandi lukumu mpi kusadisa bantu ya nkaka.—Tanga 1 Piere 4:10.

12, 13. Inki beto fwete vila ve kana mukumba na beto na kisalu ya Yehowa me soba?

¹² Bantangu ya nkaka mukumba na beto na kisalu ya Yehowa lenda soba. Mu mbandu, yindula bansoba mingi yina kuminaka Yezu na luzingu na yandi. Ntete, yandi vandaka kuzinga kaka ti Tata na yandi. (Bingana 8:22) Na nima, yandi sadisaka Yehowa na kuganga bawanzio, zulu ti ntoto mpi bantu. (Bakolosai 1:16) Diaka, Nzambi tindaka yandi na ntoto. Yandi butukaka, yelaka mpi kumaka mbuta. (Bafilipi 2:7) Na nima ya lufwa, Yezu vutukaka na zulu mpi na 1914 yandi kumaka Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi. (Baebreo 2:9) Na bilumbu ke kwisa, Yezu ta yala bamvula funda. Na nima, yandi ta vutula Kimfumu na Yehowa sambu “Nzambi kuvanda bima yonso sambu na bantu yonso.”—1 Bakorinto 15:28.

¹³ Luzingu na beto mpi lenda soba na mambu mingi. Balukanu na beto mosi lenda sala nde mikumba na beto kusoba. Mu mbandu, kana beto kele bampumpa beto lenda kwela. Na nima ya kukwela, beto lenda buta. Na nima, beto lenda baka lukanu ya kuyidika luzingu na beto sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso. Diaka, mambu ya nkaka ya luzingu na beto lenda sala nde mikumba na beto kusoba. Mu mbandu, kana beto kele ti ngolo ya kusala mingi to beto kele diaka ve ti ngolo ya kusala mingi. Yo vanda beto kele baleke to bambuta, yo vanda nitu na beto kele ngolo to ve, Yehowa ke zabaka kisalu yina konso muntu lenda sala na kutadila ngolo na yandi. Yandi ke lombaka beto ve na kusala mambu yina beto ta kuka ve kusala. Yandi ke sepelaka na mambu yonso yina beto ke salaka sambu na yandi.—Baebreo 6:10.

14. Inki mutindu kudikulumusa ke sadisaka beto na kuvanda na kiese ntangu yonso?

¹⁴ Yezu vandaka kusepela na konso mukumba yina Yehowa vandaka kupesa yandi, beto mpi lenda sala mutindu mosi. (Bingana 8:30, 31) Muntu ya kudikulumusa ke sepelaka ti konso mukumba yina yandi kele na yo na dibundu. Yandi ke lulaka ve mikumba ya bampangi ya nkaka. Kansi, yandi ke sepelaka na mambu yina yandi ke salaka na dibundu ya Nzambi. Yandi ke monaka nde Yehowa muntu me pesa yandi yo. Muntu ya kudikulumusa ke zitisaka bantu ya nkaka mpi ke sadisaka bo na kiese yonso. Yandi ke bakisaka mpi nde Yehowa muntu me pesa bampangi ya nkaka mikumba yina bo kele ti yo.—Baroma 12:10.

15. Mbandu ya Gideoni ke longa beto nki?

¹⁵ Gideoni kele mbandu ya mbote na yina me tala kuzitisa bandilu. Ntangu Yehowa pesaka yandi mukumba ya kugulusa dikanda ya Izraele na maboko ya bantu ya Madiani, yandi tubaka nde: “Dibuta na mono kele ya kuluta fioti na Manase, mpi mono kele muntu ya kukonda mfunu na nzo ya tata na mono.” (Bazuzi 6:15) Kansi Gideoni tudilaka Yehowa ntima mpi ndimaka mukumba yina. Gideoni sosaka kubakisa mbote-mbote mambu yina Yehowa vandaka kulomba yandi mpi yandi sambaka sambu Yehowa kusadisa yandi. (Bazuzi 6:36-40) Gideoni vandaka bakala ya ngolo, ya kikesa mpi ya mayele kibeni. (Bazuzi 6:11, 27) Na nima, ntangu bantu lombaka yandi na kuyala bo, yandi buyaka. Na nima ya kusala mambu yina Yehowa songaka yandi, Gideoni vutukaka na nzo na yandi.—Bazuzi 8:22, 23, 29.

16, 17. Inki mutindu muntu yina ke zabaka bandilu na yandi ke yelaka na kimpeve?

¹⁶ Kana muntu me ndima mukumba mosi ya mpa to ke zola kusala mingi na dibundu, yo ke tendula ve nde yandi ke zabaka ve bandilu na yandi. Biblia ke tuba nde yo kele mbote nde nsadi ya Yehowa kudipesa mingi na kusadila bampangi na yandi mpi kuyela na kimpeve. (1 Timoteo 4:13-15) Ata mpidina, keti yo ke tendula nde sambu na kuyela na kimpeve beto fwete baka mukumba ya mpa? Ve. Beto yonso lenda landa na kutomisa bikalulu na beto mpi makuki yina Yehowa me pesaka beto sambu na kusadila yandi mbote kuluta mpi kusadisa bantu ya nkaka.

¹⁷ Na ntwala ya kundima mukumba, mpangi yina ke zabaka bandilu na yandi ke sosaka ntete kuzaba mambu yina mukumba yango ta lomba yandi. Yandi ke sambaka sambu na yo mpi ke tadilaka mbote-mbote kana yandi ta kuka kusala kisalu yina. Keti yandi ta vanda ti ntangu mpi ngolo ya kusala mambu ya nkaka ya mfunu? Kana yo kele mpidina ve, keti bantu ya nkaka lenda sala bisalu ya nkaka yina yandi vandaka kusala ntete? Na nima ya kutadila mambu yai, mpangi yina ke zabaka bandilu na yandi lenda mona nde yandi ta kuka ve kulungisa mbote-mbote mukumba yina bo ke zola kupesa yandi. Kana beto ke zabaka bandilu na beto, beto fwete ndima ve bisalu yonso yina bo ke pesa beto.

18. (a) Muntu yina ke zabaka bandilu na yandi ke salaka nki ntangu bo ke pesa yandi mukumba? (b) Inki mutindu Baroma 12:3 ke sadisa beto na kuvanda bantu yina ke zabaka bandilu na bo?

¹⁸ Yehowa ke zola nde beto tambula ti yandi na kudikulumusa yonso. (Mika 6:8) Yo yina, kana bo me pesa beto mukumba, beto fwete sosa lutwadisu ya Yehowa mpi kulomba yandi na kusadisa beto mutindu Gideoni salaka. Beto fwete yindula mingi mambu yina Yehowa ke songa beto na nzila ya Biblia mpi ya dibundu na yandi. Beto vila ve nde mambu yonso yina beto ke salaka na kisalu ya Yehowa kele ve sambu beto kele ti makuki mingi, kansi sambu Yehowa ke kudikulumusaka mpi ke zolaka kusadisa beto. (Nkunga 18:35) Muntu ya kudikulumusa ke yindulaka “ve nde yandi kele mfunu kuluta mutindu yandi kele.”—Baroma 12:3.

19. Sambu na nki beto fwete zitisa bandilu na beto?

¹⁹ Muntu yina ke zabaka bandilu na yandi ke bakisaka nde Yehowa mpamba me fwana na kubaka nkembo yonso sambu yandi kele Ngangi mpi Muntu ya Kuluta Zulu. (Kusonga 4:11) Kana beto ke zaba bandilu na beto, beto ta sepela ti konso kisalu yina beto lenda sadila Yehowa. Beto ta zitisa mawi ti bangindu ya bampangi mpi beto ta zinga na bumosi. Muntu yina ke zabaka bandilu na yandi ke yindulaka mbote-mbote na ntwala ya kusala mambu, yo ke sadisaka yandi na kusala ve bifu mingi. Yehowa ke zolaka mingi bantu yina ke zabaka bandilu na bo. Yo yina, bansadi ya Nzambi fwete zitisa bandilu na bo. Na disolo ya ke landa, beto ta longuka mutindu beto lenda landa kuzitisa bandilu na beto ntangu yonso.