Bambangi Bakristu Ti Kisitwaye Ya Zulu

“Kansi beto, beto kele basitwaye ya zulu.”​—⁠FILIPI 3:⁠20.

BANTU ya mebutukaka awa na zulu ya ntoto tayala bonso bantotila mpi banganga-nzambi na zulu, ata na zulu ya bawanzyo mpi. (1 Korinto 6:​2, 3; Kusonga 20:⁠6) Kyeleka ya ngituka ya inki mutindu yau kele! Kansi, Yehowa kukanaka yau, ye yandi kelungisa yau na nzila ya Mwana na yandi mosi kaka, Yezu Kristu. Sambu na inki Ngangi na beto kesala kima ya mutindu yai? Mpi inki mutindu nzayilu na yau fwete kuvanda na bupusi na zulu ya Mukristu bubu yai? Bika beto kutala mutindu Biblia kevutula bamvutu na bangyufula yai.

² Ntangu Yoane Mbotiki vandaka kuyidika nzila sambu na Yezu, yandi samunaka nde Yezu tasala kima mosi ya mpa. Nkenda keta nde: “[Yoane] kulongaka nde: ‘Muntu mosi ke kwisa na nima na mono; yandi me luta mono na ngolo. Mono mefwana ve ata na kunieka na kukangula bansinga ya basandale na yandi. Mono me botika beno na masa, kansi yandi ta botika beno [ti] Mpeve ya Nzambi.’ ” (Marko 1:​7, 8) Na ntwala ya ntangu yina, muntu mosi ve kubotamaka ti mpeve santu. Yai kuvandaka ngidika ya mpa ya vandaka kukotisa mpeve santu, ye yau vandaka kuwakana ti lukanu ya Yehowa ya kuvandaka penepene na kuzabana, sambu na kubongisa bantu sambu na luyalu ya zulu.

“Kubutuka Mbala ya Zole”

³ Na lukutakanu mosi ya kinsweki ti Farize mosi ya mfunu, Yezu kutendulaka mambu mingi ya metadila lukanu ya Nzambi yai. Farize, Nikodemo, kwisaka na Yezu na mpimpa, ye Yezu songaka yandi nde: “Ata muntu mosi ve lenda mona Kimfumu ya Nzambi kana yandi me butuka diaka mbala ya zole ve.” (Yoane 3:⁠3) Yau fwete kuvanda nde Nikodemo, bonso Farize, kulongukaka Masonuku ya Kiebreo, kuzabaka mwa kima ya metadila kyeleka ya nene ya Kimfumu ya Nzambi. Mukanda ya Daniele kubikulaka nde Kimfumu tapesama “na muntu mosi bonso mwana ya muntu” ye na “bantu yina ya kele basantu ya Nzambi ya zulu.” (Daniele 7:​13, 14, 27, NW) Yau kulombaka nde Kimfumu “kufwa mpi kutula nsuka” na bimfumu ya nkaka yonso ye yau kubikala kimakulu. (Daniele 2:44) Yau fwete kuvanda kibeni nde, Nikodemo kuyindulaka nde bambikudulu yina zolaka kulungana na nsi ya Bayuda; kansi Yezu kutubaka nde sambu na kumona Kimfumu, yau kulombamaka nde muntu kubutuka mbala ya zole. Nikodemo kubakisaka ve, yau yina Yezu kufulaka na kutuba nde: “Ata muntu mosi ve lenda kota na Kimfumu ya Nzambi kana yandi me butuka ve na masa ti na Mpeve-Santu.”​—⁠Yoane 3:⁠5.

⁴ Yoane Mbotiki kutubilaka mbotika ti mpeve santu. Ntangu yai, Yezu keyika nde muntu fwete kubutuka na mpeve santu kana yandi kezola kukota na Kimfumu ya Nzambi. Na lubutuku yai mosi kaka, babakala ti bankento ya konda kukuka kekota na luwisanu mosi ya sipesiale kibeni ti Yehowa Nzambi. Bau kekuma bana na yandi ya lundi. Beto ketanga nde: “Kansi bantu ya nkaka yambaka [Yezu], bo ndimaka yandi mpi na ntima na bo. Ebuna yandi pesaka bo kiyeka ya kukituka bana ya Nzambi. Bo kumaka ve bana ya Nzambi na mutindu ya kimuntu bonso bana kebutukaka na bibuti na bo na nsi-ntoto yai, kansi bo kumaka bana ya Nzambi sambu Nzambi muntu kuvandaka Tata na bo.”​—⁠Yoane 1:​12, 13; Roma 8:⁠15.

Bana ya Nzambi

⁵ Ntangu Yezu kutubaka na Nikodemo, mpeve santu vandaka meyita kukwisa na zulu ya Yezu, na kupakulaka yandi sambu na kimfumu na yandi ya makwisa na Kimfumu ya Nzambi, ebuna Nzambi kundimaka Yezu na meso ya bantu yonso bonso Mwana na Yandi. (Matayo 3:​16, 17) Yehowa kulundaka bana mingi ya kimpeve na Pentakoti ya mvu 33 T.B. Balongoki ya kwikama ya kuvukanaka na suku ya zulu na Yeruzalemi kubotamaka ti mpeve santu. Na ntangu yau yina mosi, bau kubutukaka mbala ya zole na mpeve santu sambu na kuvanda bana ya kimpeve ya Nzambi. (Bisalu 2:​2-4, 38; Roma 8:15) Kuluta dyaka, bau kupakulamaka ti mpeve santu ti lukanu ya difwa mosi ya zulu na makwisa, ye ntetentete, bau kutulamaka bidimbu ti mpeve santu bonso kifwani ya kemonisa kivuvu yina ya zulu.​—⁠2 Korinto 1:​21, 22.

⁶ Bayayi kuvandaka bantu ya konda kukuka ya ntete ya kuponamaka na Nzambi sambu na kukota na Kimfumu. Disongidila nde, na nima ya lufwa ti lufutumuku na bau, yau kulombamaka nde bau kubaka kabu na organizasio ya Kimfumu ya zulu yina tayala na zulu ya bantu ti ya bawanzyo. Yehowa kukanaka nde na nsadisa ya Kimfumu yai, zina na yandi tasantisama ye kimfumu na yandi tanungisama na ntwala ya lugangu yonso. (Matayo 6:​9, 10; Yoane 12:28) Dyambu ya kufwana ya inki mutindu kana bantu kebaka kabu na Kimfumu! Satana kusadilaka bantu na kutula ntembe na yandi ya ntete ti kimfumu ya Yehowa ntama na masamba ya Edeni, ebuna ntangu yai Yehowa kekana nde, bantu fwete kuvanda na kati sambu na kupesa mvutu na ntembe yina. (Kuyantika 3:​1-6; Yoane 8:44) Ntumwa Piere kusonikilaka bantu ya kuponamaka sambu na kuyala na Kimfumu yina nde: “Lusakumunu kuvanda na Nzambi mpi Tata ya Mfumu na beto Yezu Kristu, sambu na nkenda na yandi ya nene, yandi pesaka beto lubutuku ya mpa sambu na kivuvu mosi ya moyo na nzila ya lufutumuku ya Yezu Kristu na bafwa, sambu na difwa mosi ya konda kubeba, ya konda mvindu ye ya konda kuvila. Ya mebumbanaka na mazulu sambu na beno.”​—⁠1 Piere 1:​3, 4, NW.

⁷ Bonso bana ya lundi ya Nzambi, Bakristu ya kuponama yai kukumaka bampangi ya Yezu Kristu. (Roma 8:​16, 17; 9:​4, 26; Baebreo 2:11) Mutindu Yezu kupesaka nzikisa ya kuvanda nkuna ya kusilamaka na Abrahami, Bakristu yai ya kupakulama na mpeve kele ndambu ya mevukana, to ndambu ya nkaka, ya nkuna yina, yina tapesa lusakumunu na zulu ya bantu ya lukwikilu. (Kuyantika 22:​17, 18; Galatia 3:​16, 26, 29) Lusakumunu ya inki mutindu? Dibaku ya kukatulama na masumu ti kuwisana dyaka ti Nzambi mpi kusadila yandi ntangu yai mpi mvula na mvula. (Matayo 4:23; 20:28; Yoane 3:​16, 36; 1 Yoane 2:​1, 2) Bakristu ya kupakulama na zulu ya ntoto kenatisa bantu ya ntima ya mbote na lusakumunu yai na kutaka kimbangi na yina metadila mpangi na bau ya kimpeve, Yezu Kristu, mpi sambu na Tata na bau ya lundi, Yehowa Nzambi.​—⁠Bisalu 1:8; Baebreo 13:⁠15.

⁸ Biblia ketubila “nzayikusu” ya bana yina ya Nzambi, ya kubutukaka na mpeve. (Roma 8:​19, NW) Na kuvukanaka na Kimfumu bonso bantotila ti Yezu, bau kebaka kabu na kufwa ngidika ya bima ya nza ya satana. Na nima, na nsungi ya bamvu funda mosi, bau kesadisa na kutinda mambote ya nkayilu ya nkudulu na bantu, sambu na kutombula mbandu ya bantu na nkadilu ya kukuka yina ya Adami kuvidisaka. (2 Tesalonika 1:​8-10; Kusonga 2:​26, 27; 20:6; 22:​1, 2) Bima yai yonso kele na kati ya nzayikusu na bau. Yau kele kima mosi ya lugangu ya bantu ya lukwikilu kekingaka ti mpusa yonso.

⁹ Kimvuka ya nza ya mvimba ya Bakristu ya kupakulama kele “dibundu ya bana ya ntete ya kusonamaka na zulu.” (Baebreo 12:​23, NW) Bau kele bantu ya ntete na kubaka mambote ya nkudulu ya nkayilu ya Yezu. Bau kele mpi “nitu ya Yezu,” kima ya kesonga luwisanu na bau bamosi ti bankaka ye ti Yezu. (1 Korinto 12:27) Polo kusonikaka nde: “Kristu kele bonso nitu mosi mpamba yina ke na bandambu mingi; nitu yina kele kaka mosi ka yo, ata yo ke na bandambu mingi. Mutindu mosi, beto yonso, Bayuda ti bantu yina kele Bayuda ve, bampika ti bayina kele bampika ve, Mpeve mosi me botikaka beto yonso sambu beto kuvanda na nitu mosi. Beto yonso me fuluka mpi na Mpeve mosi.”​—⁠1 Korinto 12:​12, 13; Roma 12:5; Efeso 1:​22, 23; 3:⁠6.

“Izraele ya Nzambi”

¹⁰ Na kiteso ya bamvula kuluta 1500 na ntwala Yezu kukwisa bonso Mesya ya kusilamaka, kikanda ya kinsuni ya Izraele vandaka bantu ya sipesiale ya Yehowa. Ata bangibusa ya mbala na mbala ya Yehowa kuvandaka, kikanda na kimvuka kumonanaka ya kukonda kwikama. Ntangu Yezu kubasikaka, kikanda yina kulosaka yandi. (Yoane 1:11) Yau yina, Yezu kusongaka bantwadisi ya mabundu ya Bayuda nde: “Yo yina mono ke tubila beno nde Nzambi ta katula beno Kimfumu na yandi, ebuna yandi ta pesa yo na [kikanda yina tabuta mbuma, NW].” (Matayo 21:43) Kundima “kikanda yina ya kebuta mbuma [ya Kimfumu]” kele mfunu sambu na luguluku.

¹¹ Kikanda ya mpa kele dibundu ya Bakristu ya kupakulama, ya kubutukaka na Pantekoti ya mvu 33 T.B. Bamambere na yau ya ntete kuvandaka balongoki ya Yezu ya Bayuda yina kundimaka yandi bonso Ntotila na bau ya zulu. (Bisalu 2:​5, 32-36) Kansi, yau kele ve nde bau kuvandaka bamambere ya kikanda ya mpa ya Nzambi sambu bau kubutukaka Bayuda, kansi sambu bau kuvandaka na lukwikilu na Yezu. Yau yina, Izraele yai ya mpa ya Nzambi kuvandaka kima ya lenda kutesama ve​—⁠kikanda ya kimpeve. Ntangu ntalu ya kuluta mingi ya Bayuda kubuyaka na kundima Yezu, imvitasio ya kubaka kabu na kikanda ya mpa kupesamaka ntete na bantu ya Samaria, na nima na Bampani. Kikanda ya mpa kubingamaka “Izraele ya Nzambi.”​—⁠Galatia 6:⁠16.

¹² Na Izraele ya ntama, ntangu bantu ya vandaka Bayuda ve kukumaka baprozelite [bampani ya mekuma Bayuda], bau vandaka kulemfuka na Nsiku ya Moize, ye babakala vandaka kumonisa yau na kuyotisamaka. (Kubasika 12:​48, 49) Bakristu ya nkaka ya Bayuda kuyindulaka nde mambu fwanaka kusalama mutindu mosi na Izraele ya Nzambi. Kansi, Yehowa kuvandaka na kima ya kuswaswana na mabanza. Mpeve santu kutwadisaka ntumwa Piere na nzo ya Mumpani Korneye. Ntangu Korneye ti dibuta na yandi kundimaka malongi ya Piere, bau kubakaka mpeve santu​—⁠nkutu na ntwala bau kubotama na masa. Yau kumonisaka pwelele nde Yehowa kundimaka Bampani yina bonso bamambere ya Izraele ya Nzambi, nkatu kulomba nde bau kulemfuka na Nsiku ya Moize.​—⁠Bisalu 10:​21-48.

¹³ Bankwikidi ya nkaka kumonaka mpasi na kundima dyambu yai, ebuna, nswalunswalu, dyambu yango kutadilamaka na bantumwa ti bankuluntu na Yeruzalami. Kimvuka yina ya vandaka ti kiyeka kuwidikilaka bimbangi ya kuvandaka kutendula mutindu mpeve santu kumonisaka ngolo na yau na zulu ya bankwikidi ya vandaka Bayuda ve. Bansosa ya Biblia kumonisaka nde yau kuvandaka sambu na ndungisa ya mbikudulu ya kupemama. (Yezaya 55:5; Amosi 9:​11, 12) Nzengolo mosi ya mbote kubakamaka: Bakristu ya kele Bayuda ve vandaka na ntuma ve ya kulemfuka na Nsiku ya Moize. (Bisalu 15:​1, 6-29) Yau yina, Izraele ya kimpeve kuvandaka mpenza kikanda ya mpa, kansi yau vandaka ve kitini ya nkabwana ya dibundu ya Bayuda.

¹⁴ Na kuwakana ti mambu yai, ntangu yandi kusonikilaka Bakristu ya kupakulama ya mvunkama ya ntete, longoki Yakobo kutindaka mukanda na yandi na “[makanda kumi na zole ya, NW] bantu ya Nzambi yina me panzanaka na bansi yonso.” (Yakobo 1:1; Kusonga 7:​3-8) Ya kyeleka, basitwaye ya Izraele ya mpa kutindamaka ve na bikanda ya kuponama. Kuvandaka ve ti nkabwana na kati ya bikanda 12 na Izraele ya kimpeve bonso yau kuvandaka na Izraele ya kinsuni. Kansi, bangogo ya kupemama ya Yakobo kesonga nde na meso ya Yehowa, Izraele ya Nzambi kuyingaka mbotembote makanda 12 ya Izraele ya kinsuni. Kana muntu ya kubutukaka na kinsuni bonso Muyuda kukuma mambere ya kikanda ya mpa, lubutuku na yandi ya kinsuni​—⁠ata nkutu yandi kuvandaka na kikanda ya Yuda to ya Levi​—⁠vandaka na mfunu ve.​—⁠Galatia 3:28; Filipi 3:​5, 6.

Ngwakana Mosi ya Mpa

¹⁵ Na meso ya Yehowa, bamambere ya kikanda ya mpa ya kele Bayuda ve, kele Bayuda ya mvimba na kimpeve! Ntumwa Polo kutendulaka nde: “Muyuda ya kieleka kele ve muntu yina ke monikaka Muyuda kaka na meso ya bantu, to yina ya bo me zengaka. Kansi Muyuda ya kieleka kele muntu yina kele Muyuda na kati ya ntima na yandi, yina ya bo me zengaka na ntima na yandi. Kuzenga yina kele kisalu ya bansiku ve yina ya bo me sonikaka na mukanda, kansi yo kele kisalu ya Mpeve ya Nzambi. Muntu yina kele Muyuda ya kieleka ke bakaka lukumu na yandi na bantu ve, kansi na Nzambi.” (Roma 2:​28, 29) Bampani mingi kundimaka imvitasio ya kubaka kabu na Izraele ya Nzambi, ye dyambu yina kulungisaka mbikudulu ya Biblia. Mu mbandu, mbikudi Ozea kusonikaka nde: “Mono tamonisa nkenda na yina ya monisilaka nkenda ve, ye mono tatuba na bayina ya kele bantu na mono ve nde: ‘Beno kele bantu na mono’; ye bau, na ndambu na bau, tabuba nde: ‘Nge kele Nzambi na beto.’ ”​—⁠Osea 2:​23, NW; Roma 11:​25, 26.

¹⁶ Kana Izraele ya kimpeve kuvandaka ve na nsi ya kuwakana ya Nsiku ya Moize, na inki lufulu bau kuvandaka ndambu ya kikanda ya mpa? Yehowa kusalaka kuwakana ya mpa ti kikanda yina ya kimpeve na nzila ya Yezu. (Baebreo 9:15) Ntangu Yezu kusalaka na mbala ya ntete Lusungiminu ya lufwa na yandi, na Nisani 14, ya mvu 33 T.B., yandi kulutisaka mampa ti vinu na bantumwa na yandi ya kwikama 11 mpi yandi kutubaka nde vinu kuvandaka kidimbu ya “menga ya kuwakana.” (Matayo 26:28; Yeremia 31:​31-34) Mutindu yau metubama na nkenda ya Luka, Yezu kutubaka nde mbungu ya vinu vandaka kidimbu ya “kuwakana ya mpa.” (Luka 22:20) Na ndungisa ya bangogo ya Yezu, ntangu mpeve santu kutyamukaka na Pantekoti ye Izraele ya Nzambi kubutukaka, Kimfumu kubotulamaka na bantu ya Izraele ya kinsuni ye kupesamaka na Izraele ya mpa, kikanda ya kimpeve. Na kisika ya Izraele ya kinsuni, kikanda yai ya mpa kuvandaka ntangu yai nsadi ya Yehowa ya kutungamaka na bambangi na yandi.​—⁠Yezaya 43:​10, 11.

“Yeruzalemi ya Mpa”

¹⁷ Nkembo ya inki mutindu kekinga bayina ya kuzwaka dibaku ya kubaka kabu na imvitasio ya zulu! Ye inki kyese ya kulonguka mambu ya ngituka ya kekinga bau! Mukanda ya Kusonga kepesa beto bizuzi ya kyese ya difwa na bau ya zulu. Mu mbandu na Kusonga 4:​4, beto ketanga nde: “Bakiti ya nkaka makumi zole na iya ya kimfumu vandaka me ziunga mpi kiti yina ya ntete ya kimfumu [ya Yehowa]. [Bankuluntu, NW] makumi zole na iya yina vandaka me lwata bilele ya mpembe ti bampu ya wolo ya kimfumu, bo vandaka me vanda na bakiti yina.” Bankuluntu 24 yina kele Bakristu ya kupakulama, ya kufutumukaka ye mebaka ntangu yai pozisio ya zulu yina ya Yehowa kusilaka bau. Bampu ti bakiti na bau ya kimfumu keyibusa beto Kimfumu na bau. Yindula mpi, dibaku na bau ya kuluta kitoko ya kusala na lweka ya kiti ya kimfumu ya Yehowa!

¹⁸ Na Kusonga 14:​1, beto kemona kizuzi na bau ya nkaka: “Ebuna ntangu mono talaka, mono monaka Mwana-dimeme me telema na ngumba ya Sioni, bantu mile nkama mosi makumi iya na iya (144000) vandaka ti yandi. Na ilungi na bo bo me sonika zina ya Mwana-dimeme yina ti zina ya Tata na yandi.” Awa, beto kemona ntalu ya nsuka ya bapakulami yina​—⁠144000. Nkadilu ya kimfumu na bau kemonana na mutindu ya bau metelema ti Mfumu ya Yehowa meyadisa, “Mwana-dimeme,” Yezu. Ye bau kele na Ngumba Sioni ya zulu. Ngumba Sioni ya ntoto kuvandaka na Yeruzalemi, mbanza ya kimfumu ya Izraele. Ngumba Sioni ya zulu kemonisa pozisio ya lukumu ya Yezu ti bamvingidi-difwa ya mevukana ti yandi, ya ketunga Yeruzalemi ya zulu.​—⁠2 Bansangu 5:2; Nkunga 2:⁠6.

¹⁹ Na kuwakana ti mambu yai, bapakulami na nkembo na bau ya zulu ketubilamaka mpi bonso “Yeruzalemi ya mpa.” (Kusonga 21:⁠2) Yeruzalemi ya ntoto kuvandaka “[mbanza, NW] ya Mfumu ya nene” dyaka mpi kisika ya tempelo kuvandaka. (Matayo 5:35) Yeruzalemi ya Mpa ya zulu kele organizasio ya Kimfumu, na nzila ya Nkwa-Kimfumu ya nene, Yehowa, ti Ntotila na yandi ya kusolamaka, Yezu, keyala ntangu yai ye na kati na yau kisalu ya kiganga-nzambi kesalama mutindu balusakumunu ya kekita tuka kiti ya kimfumu ya Yehowa sambu na kubeluka ya bantu. (Kusonga 21:​10, 11; 22:​1-5) Na mbona-meso ya nkaka Yoane kewa Bakristu bapakulami ya kwikama, ya kufutumukaka, ketubilama bonso ‘nkento ya Mwana-dimeme.’ Kifwanisu ya tiya ya inki mutindu yai kemonisa kinduku ya bau tasepela na yau ti Yezu ye luzolo na bau ya kulemfuka na yandi! Yindula kyese ya tavanda na zulu ntangu muntu ya nsuka na kati na bau tabaka nsendo na yandi ya zulu. Ntangu yai, na nsuka, “makwela ya Mwana-dimeme” lenda kusalama! Organizasio ya kimfumu ya zulu yina talungana ntangu yina.​—⁠Kusonga 19:​6-8.

²⁰ Ee, balusakumunu ya ngituka mebumbama sambu na bayina ya ntumwa Polo kutubilaka nde: “Kansi beto, beto kele basitwaye ya zulu.” (Filipi 3:20) Na kiteso ya mafunda ya bamvula zole, Yehowa vandaka kupona bana na yandi ya kimpeve ye vandaka kuyidika bau sambu na difwa mosi ya zulu. Na kutadilaka banzikisa ya kyeleka yonso, kisalu yai ya kupona ti kuyidika kele kibeni ya kumana. Kansi, mambu ya kulanda kuvandaka mingi, mutindu yau kutendulamaka na Yoane na mbona-meso ya kele na Kusonga kapu 7. Ebuna ntangu yai, kimvuka ya nkaka ya Bakristu kelomba dikebi na beto, ye beto tatadila kimvuka yai na disolo ya kelanda.

[Study Questions]

 1. Inki lukanu ya ngituka Yehowa kele na yau yina metadila bantu ya nkaka?

 2. Inki kima ya mpa Yoane Mbotiki zabisaka nde Yezu fwanaka kusala, ye kima ya mpa yina vandaka kutadila inki?

 3. Inki bima ya mpa ya metadila Kimfumu ya zulu Yezu kutendulaka na Nikodemo?

 4. Na bayina ya kubutukata na mpeve santu, inki mutindu luwisanu na bau ti Yehowa fwanaka kusoba?

 5. Inki ntangu balongoki ya ntete ya kwikama kubotamaka ti mpeve santu, ye inki bisalu ya kewakana ti mpeve santu kusalamaka na ntangu yina?

 6. Inki kele lukanu ya Yehowa na yina ketadila Kimfumu ya zulu, ye sambu na inki yau melunga nde bantu kubaka kabu na kati na yau?

 7. Inki luwisanu mosi kaka ti Yezu bayina ya mebotama na mpeve santu kesepela na yau?

 8. Inki kele “nzayikusu” ya bana ya Nzambi ya kubutukaka na mpeve?

 9. Inki mutindu Biblia ketubila kimvuka ya nza ya mvimba ya Bakristu ya kupakulama?

10, 11. Na mvunkama ya ntete, sambu na inki Izraele ya mpa kuvandaka na mfunu, ye banani kusalaka kikanda yina ya mpa?

12, 13. Inki mutindu yau kekuma pwelele nde Izraele ya mpa yina kuvandaka ve kitini ya nkabwana ya dibundu ya Bayuda?

14. Inki kemonana na mutindu ya kubinga ya Yakobo ya dibundu ya Bakristu nde “makanda kumi na zole ya bantu ya Nzambi yina me panzanaka na bansi yonso”?

15, 16. (a) Inki mutindu Yehowa ketadilaka bamambere ya Izraele ya Nzambi ya kele Bayuda ve? (b) Na inki lufulu ya kyeleka Izraele ya mpa kutulamaka?

17, 18. Inki bantendula mepesama na mukanda ya Kusonga ya lukumu ya kekinga Bakristu ya kupakulama?

19, 20. (a) Bakristu ya kupakulama tavanda ndambu ya inki Organizasio ya zulu? (b) Na inki nsungi ya ntangu Yehowa kuponaka bayina ya kisitwaye tavanda na zulu?

[Caption on page 1]

[Bangyufula]

[Caption on page 17]

[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 17]

Na kati ya nsungi mosi ya mfinama na bamvu mafunda zole, Yehowa kusolaka bayina tayala na Kimfumu ya zulu

[Caption on page 1]

Keti Nge Keyibuka?

◻ Inki kele bisalu ya luswaswanu ya mpeve santu na zulu ya bayina kele ti difwa ya zulu?

◻ Inki luwisanu ya ngolo bapakulami kesepela na yau ti Yehowa? ti Yezu?

◻ Inki mutindu dibundu ya Bakristu ya kupakulama metendulama na kati ya Biblia?

◻ Na inki lufulu ya kyeleka Izraele ya Nzambi kutulamaka?

◻ Inki mabaku ya zulu kekinga Bakristu ya kupakulama?