Landa Mabanza ya Kimpeve Sambu Nge Zinga!

“Bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimpeve, mabanza yina ke pesaka bo moyo.”​—ROMA 8:6.

1, 2. Inki mutindu Biblia kefwanisa “nitu” ti “mpeve”?

YO KELE pete ve na kuvanda ntangu yonso na mabanza ya mbote na ntwala ya Nzambi sambu beto kezingaka na kati ya bantu ya kubeba yina kemonaka kulungisa bampusa na bo ya nitu neti dyambu ya kuluta mbote. Kansi, Masonuku kefwanisa “nitu” ti “mpeve,” mpi yo kemonisa pwelele luswaswanu yina kele na kati ya mambu ya mbi yina kekuminaka muntu yina kebikaka nde nzala ya nitu ya masumu kuyala yandi ti balusakumunu yina mpeve santu ya Nzambi kepesaka.

² Mu mbandu, Yezu Kristu kutubaka nde: “Mpeve ya Nzambi muntu ke pesaka moyo, kansi nitu yo ke na kisalu ve. Mambu ya mono me tubila beno, yo ke songaka nki mutindu Mpeve-Santu ti moyo kele.” (Yoane 6:63) Ntumwa Polo kusonikilaka Bakristu ya Galatia nde: “Luzolo ya kimuntu ti luzolo ya Mpeve ya Nzambi yo ke wakanaka ve ata fioti. Yo yina, beno lenda sala ve mambu yina ya beno ke zolaka kusala.” (Galatia 5:17) Polo kutubaka dyaka nde: “Muntu yina ke kunaka bambuma ya kimuntu, yandi ta katula bambuma ya lufwa; kansi muntu yina ke kunaka bambuma ya kimpeve, yandi ta katula bambuma ya kimpeve, disongidila nde moyo ya mvula na mvula.”​—Galatia 6:8.

 3. Inki beto kele na yo mfunu sambu bampusa ti bangindu ya mbi kuyala beto ve?

³ Mpeve santu ya Yehowa, disongidila ngolo ya yandi kesadilaka kisalu, lenda katula beto mpenza “nzala ya kimuntu” mpi kusadisa beto na kubuya nde nitu na beto ya masumu kuyala beto. (1 Piere 2:11) Sambu na kuzenga bansinga ya bangindu na beto ya mbi, yo kele mfunu nde beto vanda na lusadisu ya mpeve ya Nzambi, sambu Polo kusonikaka nde: “Bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimuntu, mabanza yina ke nataka bo na lufwa. Kansi bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimpeve, mabanza yina ke pesaka bo moyo ti ngemba.” (Roma 8:6) Mabanza ya kimpeve kezola kutuba nki?

“Mabanza ya Kimpeve”

 4. “Mabanza ya kimpeve” ketendula nki?

⁴ Ntangu Polo kusonikaka mambu yina metala “mabanza ya kimpeve,” yandi sadilaka ngogo mosi ya Kigreki ya kele na dibanza ya “mutindu ya kuyindula, bangindu, . . . lukanu, mambu yina muntu kezola kulungisa, kutula ngolo.” Kisongi-dyambu yina mefwanana na yo kele “kuyindula, kudipesa na kuyindula dyambu mosi.” Yo yina, kana beto kele ti mabanza ya kimpeve, beto tabika nde ngolo ya Yehowa kutwadisa, kuyala mpi kupusa beto na luzingu. Yo ketendula nde beto kezola nde mpeve ya Nzambi kutwadisa bangindu na beto, mabanza ya ntima na beto, mpi mambu yonso yina beto kezola kusala.

 5. Na nki kiteso beto fwete bika mpeve santu kutwadisa beto?

⁵ Polo kutubilaka mingi kiteso ya beto fwete bika mpeve ya Nzambi kutwadisa beto ntangu yandi tubaka nde beto fwete ‘sadila Nzambi mutindu mpeve na yandi ke songa beto.’ (Roma 7:6) Na nsadisa ya lukwikilu na bo na nkudulu ya kimenga ya Yezu, Bakristu mekatukaka na kimpika ya masumu mpi bo ‘mefwaka’ na kimuntu na bo ya ntete yina vandaka kukumisa bo bampika ya masumu. (Roma 6:2, 11) Bantu yina ya mefwaka na kifwani mutindu yina kele kaka na luzingu na nitu mpi ntangu yai bo kele na kimpwanza ya kulanda Kristu bonso “bampika ya mambu yina ya Nzambi ke zolaka.”​—Roma 6:18-20.

Kubaluka ya Ngolo

 6. Inki nsoba bantu yina mekuma ‘bampika ya mambu yina ya yandi ke zolaka’ kesalaka?

⁶ Kubika kuvanda “bampika ya masumu” sambu na kusadila Nzambi bonso ‘bampika ya mambu yina yandi ke zolaka” kele dyambu mosi ya nene mpenza. Sambu na bantu yankaka yina mebalulaka luzingu na bo mutindu yina, Polo kusonikaka nde: “Beno me sukulaka ntima na beno, Nzambi na beto me kitulaka beno bantu na yandi, yandi me ndimaka beno mpi na zina ya Mfumu Yesu Kristo ti na Mpeve-Santu.”​—Roma 6:17, 18; 1 Korinto 6:11.

 7. Sambu na nki yo kele mfunu na kuzaba mutindu Yehowa ketadilaka makambu?

⁷ Sambu luzingu na beto kubaluka ngolo mutindu yina, beto fwete zaba ntete mutindu Yehowa ketadilaka makambu. Bamvula mingi meluta, muyimbi-bankunga Davidi kulombaka Nzambi na kikesa yonso nde: “Mfumu, songa mono nzila ya nge zola nde mono landa. . . . Longa mono na kulanda nzila na nge ya kieleka na luzingu na mono.” (Nkunga 25:4, 5) Yehowa kundimaka kisambu ya Davidi, mpi Yandi lenda pesa mvutu na kisambu ya mutindu yina ya bansadi na yandi ya ntangu na beto mpi. Sambu banzila mpi kyeleka ya Nzambi kele ya kukonda mvindu mpi ya santu, kuyindulula mambu yango tasadisa beto kana beto mewa nzala ya kuyangidika bampusa ya kukonda bunkete ya nitu na beto.

Mfunu ya Ndinga ya Nzambi

 8. Sambu na nki beto fwete longuka Biblia?

⁸ Ndinga ya Nzambi, Biblia, mekatukaka na mpeve na yandi. Yo yina, mutindu mosi ya mbote ya kubika mpeve yango kusala na kati na beto kele kutanga mpi kulonguka Biblia, kana mpila kele konso kilumbu. (1 Korinto 2:10, 11; Efezo 5:18) Kana beto fulusa mabanza ti ntima na beto ti bakyeleka mpi minsiku ya Biblia, yo tasadisa beto na kununga mambu yonso yina lenda nwanisa kimpeve na beto. Ya kyeleka, kana bampukumunu ya kimpeve mekumina beto, mpeve ya Nzambi lenda yibusa beto bangibusa yina kele na Masonuku mpi minsiku ya beto fwete landa yina lenda pesa beto ngolo ya kukangama na desizio na beto ya kusala mambu yina kewakana na luzolo ya Nzambi. (Nkunga 119:1, 2, 99; Yoane 14:26) Yo yina, beto kekusamaka ve na kulanda nzila ya mbi.​—2 Korinto 11:3.

 9. Inki mutindu kulonguka Biblia kepesaka beto kikesa ya kutanina kinduku na beto ti Yehowa?

⁹ Kana beto kelanda kulonguka Masonuku na masonga yonso mpi na kikesa na nsadisa ya mikanda yina ketendulaka Biblia, mpeve ya Nzambi takuma kusala na mabanza mpi na ntima na beto, ebuna beto takuma kuzitisa bansiku ya Yehowa mingi. Kinduku na beto ti Nzambi takuma kima ya kuluta mfunu na luzingu na beto. Kana mpukumunu mekwisila beto, beto fwete losa bangindu ya kuyindula kyese yina beto tabaka na kusala mambu ya mbi. Kansi, susi na beto ya ntete kele ya kuvanda kaka ya kwikama na Yehowa. Kana beto kebaka kinduku na beto ti yandi na valere, yo tapusa beto na kunwana ti konso dibanza yina lenda bebisa to kufwa yo.

“Mono Ke Zolaka Bansiku na Nge Mingi!”

10. Sambu na nki kulemfuka na nsiku ya Yehowa kele mfunu sambu na kulanda mabanza ya kimpeve?

¹⁰ Kana beto kezola kulanda mabanza ya kimpeve, nzayilu ya Ndinga ya Nzambi mefwana ve. Ntotila Salomo vandaka kubakisa mbote bansiku ya Yehowa, kansi yandi kukaka ve kuzitisa yo na nsuka ya luzingu na yandi. (1 Bantotila 4:29, 30; 11:1-6) Kana beto kele na mabanza ya kimpeve, beto tamona ve kaka mfunu ya kuzaba mambu yina Biblia ketuba, kansi yo tasadisa beto mpi na kuzitisa bansiku ya Nzambi na ntima yonso. Yo ketendula kutadila bansiku ya Yehowa na dikebi yonso mpi kusala kikesa na kulanda yo na masonga yonso. Muyimbi-bankunga vandaka na mabanza ya mutindu mosi. Yandi yimbaka nde: “Mono ke zolaka bansiku na nge mingi! Mono ke yindulaka yo kilumbu ya mvimba.” (Nkunga 119:97) Kana beto kele mpenza na susi ya kulanda nsiku ya Yehowa, tuba nde beto meyantika na kusonga bikalulu yina Nzambi kele na yo. (Efezo 5:1, 2) Na kisika ya kudibikisa na kusala mambu ya mbi, beto tamonisa bambuma ya kimpeve, mpi mpusa ya kupesa Yehowa kyese tasadisa beto na kuyambula bangindu ya kusala “bisalu ya kinsuni.”​—Galatia 5:16, 19-23, NW; Nkunga 15:1, 2.

11. Monisa nde nsiku ya Yehowa yina kebuyisaka pite kele lutaninu sambu na beto.

¹¹ Inki mutindu beto lenda yedisa luzitu ya mingi mpi zola na nsiku ya Yehowa? Mutindu mosi ya kusala yo kele kutadila mbotembote mfunu na yo. Baka mbandu ya nsiku ya Nzambi yina kepesa nswa ya kuvukisa nitu kaka na bantu yina mekwelaka kansi yo kebuyisa pite ti bizumba. (Baebreo 13:4) Keti kulemfuka na nsiku yai kepimisaka beto kima mosi ya mbote? Keti Tata na beto ya zola lendaka kusala nsiku mosi yina kepimisa beto kima mosi ya mbote? Ata fyoti ve! Tala mambu yina kebwilaka bantu mingi yina kelemfukaka ve na bansiku ya Yehowa. Bo kebakaka mavumu ya kukonda kukana yina kenataka bo mbala mingi na kubasisa yo to mbala yankaka kukota na makwela ya bumwana mpi ya mpasi. Bamingi fwete sansa mwana kukonda bakala to nkento. Dyaka, bayina kesalaka pite kevandaka na kigonsa ya kubaka bamaladi yina kekwisaka na kuvukisa nitu. (1 Korinto 6:18) Ebuna kana nsadi ya Yehowa kusala pite, yo lenda pesa yandi mpasi mingi na mawi. Kumeka kubumba mpasi yina yandi kewa sambu na kansansa na yandi lenda sala nde yandi kuzwa dyaka ve mpongi na mpimpa. (Nkunga 32:3, 4; 51:3) Keti yo kele pwelele ve nde, nsiku ya Yehowa yina kebuyisaka kusala pite kele sambu na kutanina beto? Ya kyeleka, kuzinga ti mabanza ya kukonda mvindu kenataka mambote mingi!

Samba Sambu Yehowa Kusadisa Nge

12, 13. Sambu na nki yo kele mbi ve na kusamba na ntangu bampusa ya kusala masumu mekwisila beto?

¹² Ntembe kele ve nde kuzinga ti mabanza ya kimpeve kelombaka kusala bisambu ya masonga. Yo kele mbi ve na kulomba lusadisu ya mpeve ya Nzambi, sambu Yezu kutubaka nde: “Kana beno zaba kupesa makabu ya mbote na bana na beno, zaba nde Tata yina kele na zulu ta pesa mpenza Mpeve na yandi na bantu yina ke lombaka yandi Mpeve.” (Luka 11:13) Na kisambu, beto lenda monisa nde beto ketula ntima nde mpeve kusadisa beto na mambu yina beto kele ngolo ve. (Roma 8:26, 27) Kana beto memona nde mpusa ya kusala masumu to bangindu ya mutindu yina meyantika kukotila beto, to kana mpangi mosi ya luzolo mekebisa beto nde mambu yai kezomba beto, yo tavanda mbote beto kutubila dikambu yai pwelele na bisambu na beto mpi kulomba lusadisu ya Nzambi sambu na kulosa bangindu yina.

¹³ Yehowa lenda sadisa beto na kutula mabanza na beto kaka na mambu yina kele ya mbote, ya luzitu, ya kufwana, mpi ya lukumu. Mpi yo kele mbi ve ata fyoti na kubondila yandi na kikesa yonso sambu ‘ngemba ya Nzambi’ kutanina ntima mpi mabanza na beto! (Filipi 4:6-8) Yo yina, bika beto samba Yehowa sambu yandi sadisa beto sambu beto ‘landa mambu ya kieleka, mambu ya kinzambi, mambu ya lukwikilu, mambu ya kuzolana; beto kanga ntima, beto vanda bantu ya pima.’ (1 Timoteo 6:11-14) Na lusadisu ya Tata na beto ya zulu, basusi ti bampukumunu taluta ve ngolo na mpila nde beto kuka ve kununga yo. Kansi, luzingu na beto tavanda ti ngemba yina kekatukaka na Nzambi.

Kupesa Ve Mpeve Mawa

14. Sambu na nki mpeve ya Nzambi kele kima ya kepesaka ngolo sambu na kuvanda kukonda mvindu?

¹⁴ Bansadi ya Yehowa ya kuyela kesadilaka bo mosi ndongisila ya Polo yai: “Beno kanga nzila ve na Mpeve-Santu.” (1 Tesalonika 5:19) Sambu mpeve ya Nzambi kele “mpeve ya busantu,” yo kele mvindu ve, yo kele ya santu. (Roma 1:4, NW) Na ntangu yo kesala na kati na beto, mpeve yina kepesaka beto ngolo sambu na kusala mambu ya santu, to ya kukonda mvindu. Yo kesadisaka beto na kuvanda na luzingu mosi ya kukonda mvindu yina kemonanaka na bulemfu na Nzambi. (1 Piere 1:2) Kusala dikambu ya mbi ketendula kukonda kuzitisa mpeve yango, mpi yo lenda nata mambu mingi ya mbi na nima. Inki mutindu?

15, 16. (a) Inki mutindu beto lenda pesa mpeve ya Nzambi mawa? (b) Inki mutindu beto lenda buya na kupesa mpeve ya Yehowa mawa?

¹⁵ Polo kusonikaka nde: “Beno monisa Mpeve-Santu ya Nzambi mawa ve; sambu Mpeve yango kele bonso kidimbu yina ke songa nde beno kele bantu ya Nzambi; yo ke songa mpi nde ya kieleka, kilumbu kele ya Nzambi ta gulusa beno.” (Efezo 4:30) Masonuku kebinga mpeve ya Yehowa nde kidimbu sambu na Bakristu ya kupakulama ya kwikama, to ‘kidimbu ya mambu yina yandi mebumbilaka bo.’ Ebuna mambu yango kele luzingu yina lenda fwa ve na zulu. (2 Korinto 1:22; 1 Korinto 15:50-57; Kusonga 2:10) Mpeve ya Nzambi lenda twadisa bapakulami ti bampangi na bo yina kele na kivuvu ya kuzinga na ntoto na kuvanda na luzingu mosi ya kwikama mpi yo lenda sadisa bo na kubuya kusala masumu.

¹⁶ Ntumwa Polo kukebisaka beto na bangindu ya kutuba luvunu, ya muyibi, ya mansoni, mpi buna na buna. Kana beto bika nde bima ya mutindu yina kubenda beto, beto tasala mambu yina kewakana ve ti bandongisila yina kele na Ndinga ya Nzambi yina bo sonikaka na ngolo ya mpeve. (Efezo 4:17-29; 5:1-5) Beto tapesa mpeve ya Nzambi mawa, mpi yo ke pwelele nde beto fwete buya na kusala kima ya mutindu yai. Yo yina, kana beto yantika kubuya bandongisila ya Ndinga ya Yehowa, beto lenda yantika kukuna bangindu to bikalulu yina lenda nata beto na kusala masumu na luzolo yonso mpi kuvidisa kinduku ti Nzambi. (Baebreo 6:4-6) Ata beto kesala ve masumu ntangu yai, yo lenda vanda nde beto ke na kulanda nzila yina tanata beto na kusala yo. Kana beto buya na kulanda lutwadisu ya mpeve, beto tapesa yo mawa. Beto tayantika kubuya mpi kupesa Yehowa mawa, yandi muntu kepesaka beto mpeve santu. Beto bantu ya kezolaka Nzambi, beto fwete zola ve kusala mambu ya mutindu yina. Kansi, beto lenda samba Yehowa sambu yandi sadisa beto na mpila nde beto pesa ve mpeve na yandi mawa kansi beto pesa lukumu na zina na yandi na mutindu beto ketambula na mabanza ya kimpeve.

Landa na Kutambula na Mabanza ya Kimpeve

17. Tanga mwa balukanu ya kimpeve ya beto lenda baka, mpi sambu na nki kusala yo kele mayele?

¹⁷ Mutindu mosi ya mbote ya kulanda na kutambula na mabanza ya kimpeve kele kuvanda ti balukanu ya kimpeve mpi kusala ngolo sambu na kulungisa yo. Ata yo fwete landa bampusa na beto ti mutindu luzingu kekwendila, balukanu na beto lenda vanda ya kusosa kutomisa bikalulu na beto ya kulonguka, kusala mingi na kisalu ya kulonga, to kusala ngolo sambu na kubaka mikumba ya kisalu, bonso kisalu ya kimupasudi-nzila ya ntangu yonso, kisalu ya Betele, to kisalu ya kimisionere. Mambu yai tasala nde mabanza na beto kufuluka na mambu ya kimpeve mpi yo tasadisa beto na kunwana sambu beto bwa ve na bifu na beto to kukuma na balukanu ya kusosa kuzwa bima mingi na luzingu mpi bampusa yina kewakana ve na Masonuku kansi yina bantu ya inza yai kelandaka. Ntembe kele ve nde yai kele nzila ya mayele, sambu Yezu kutubaka nde: “Beno bumba kimvwama awa na nsi-ntoto ve. Awa na nsi-ntoto baniama ke diaka yo, yo ke bwaka matadi, bamiyibi ke kotaka na nzo na ngolo na kwenda kuyiba yo. Kansi beno bumba kimvwama na zulu; kuna baniama lenda dia yo ve, yo lenda bwa matadi ve, bamiyibi lenda kota mpi ve na kwenda kuyiba. Sambu kisika kele kimvwama na nge, po pana mpi ta vanda ntima na nge.”​—Matayo 6:19-21.

18. Sambu na nki yo kele mfunu na kulanda mabanza ya kimpeve na bilumbu yai ya nsuka?

¹⁸ Kulanda mabanza ya kimpeve mpi kubuya bampusa ya inza kele mpenza nzila ya mayele na “bilumbu ya nsuka” yai. (2 Timoteo 3:1-5) Na kuta masonga, “nsi-ntoto ti bima yonso kele na yo ya bantu ke zolaka, yo ke mana, kansi muntu yina ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi ke zingaka mvula na mvula.” (1 Yoane 2:15-17) Mu mbandu, kana Mukristu mosi ya leke kesala sambu na kulungisa lukanu na yandi ya kisalu ya ntangu yonso, yo lenda twadisa yandi na nsungi ya bamvula ya yandi takuma toko to ntangu yandi takuma mwa mbuta. Kana yandi kewa nzala ya kusala mambu ya mbi, muntu ya mutindu yai tabakisa mbote mfunu ya mambu yina yandi kezola kulungisa na kisalu ya Yehowa. Muntu ya kimpeve ya mutindu yina tamona yo kukonda mayele, to nkutu buzoba, na kubuya kulungisa balukanu ya kimpeve sambu na kusosa kuzwa bima mingi ya kinsuni to kyese yina disumu lenda pesa yandi. Yibuka nde sambu yandi vandaka na kimpeve ya mbote, Moize “zolaka ve kuzinga na kiese ya masumu ata na mwa-ntangu fioti, kansi yandi zolaka kumona mpasi nzila mosi ti bantu ya Nzambi.” (Baebreo 11:24, 25) Ata beto kele baleke to bambuta, beto mpi keponaka na kusala mpidina ntangu beto kelandaka mabanza ya kimpeve na kisika ya kulanda bampusa ya kinsuni ya kubeba.

19. Inki mambote beto tabaka kana beto kelanda mabanza ya kimpeve?

¹⁹ “Bantu yina ke vandaka kaka na mabanza ya kimuntu bo kele bambeni ya Nzambi,” kansi “bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimpeve, mabanza yina ke pesaka bo moyo ti ngemba.” (Roma 8:6, 7) Kana beto kelanda kaka mabanza ya kimpeve, beto tazinga na ngemba. Yo tatanina mpenza ntima ti mabanza na beto na bupusi ya kekatukaka na nitu na beto ya masumu. Yo tasadisa beto na kunwana ti bampukumunu ya kusala mambu ya mbi. Ebuna Nzambi tasadisa beto na kuzaba kuzinga ti bitumba yina nitu kenwanaka ti mpeve.

20. Sambu na nki beto fwete ndima nde mpila kele ya kununga bitumba ya kesalama na nitu ti mpeve?

²⁰ Kana beto kelanda kaka mabanza ya kimpeve, beto tavanda na kuwakana ya mbote ti Yehowa, nto ya luzingu mpi muntu yina kepesaka beto mpeve santu. (Nkunga 36:9; 51:11) Satana Dyabulu ti bantu na yandi kesalaka na mitindu yonso sambu na kufwa kinduku na beto ti Yehowa Nzambi. Bo kemekaka kutwadisa mabanza na beto, sambu bo kezaba nde kana beto bikila bo nzila, yo tasuka na kukumisa beto bambeni ya Nzambi mpi yo tanata beto na lufwa. Kansi beto lenda nunga bitumba yina nitu kenwanaka ti mpeve. Polo kumonaka makambu yai, sambu ntangu yandi sonikaka mambu yina metala bitumba ya yandi mosi vandaka kunwana, yandi yulaka nde: “Nani ta katula mono na nitu yai ke nata mono na lufwa?” Ebuna sambu na kumonisa nde lusadisu kele, yandi tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Mersi na Nzambi, na zina ya Mfumu na beto Yesu Kristo.” (Roma 7:21-25) Beto mpi lenda pesa Nzambi mersi na zina ya Kristu sambu yandi kepesaka beto bima yina kesadisaka beto na kuzinga mpi kunwana ti bifu ya nitu na beto mpi kulanda na mabanza ti kivuvu ya kitoko ya luzingu ya kukonda nsuka.​—Roma 6:23.

Keti Nge Keyibuka?

• Kulanda mabanza ya kimpeve ketendula nki?

• Inki mutindu beto lenda bika mpeve ya Yehowa kusala na kati na beto?

• Tendula sambu na nki, na bitumba ya beto kenwana ti masumu, yo kele mfunu na kulonguka Biblia, kulemfuka na bansiku ya Yehowa, mpi kusamba?

• Inki mutindu kuvanda ti balukanu ya kimpeve kesadisaka beto na kubikala na nzila ya luzingu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 14]

Kulonguka Biblia kesadisaka beto na kununga mambu yina kesosaka kufwa kimpeve na beto

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

Yo kele mbi ve na kusamba sambu na kununga bampusa ya kusala masumu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]

Balukanu ya kimpeve lenda sadisa beto na kulanda mabanza ya kimpeve