“Mambu Yai Pesa Yo na Bantu ya Kwikama”

1, 2. Inki mutindu bantu mingi ke tadilaka bisalu na bo?

BANTU mingi ke monaka nde bo kele mfunu mingi sambu na kisalu yina bo ke salaka, kansi bankaka ke monaka nde bo kele ve mfunu sambu na kisalu yina bo ke salaka. Na bisika ya nkaka, kana nge ke zola kuzabana ti muntu, nge fwete yula yandi nde, “Inki kisalu nge ke salaka?”

² Biblia ke tubilaka bisalu yina bantu ya nkaka vandaka kusala. Mu mbandu, yo ke tubilaka “Matayo kalaki ya mpaku,” “Simoni muntu ya ke yidikaka bampusu ya mbisi,” mpi “Luka, munganga.” (Matayo 10:3; Bisalu 10:6; Bakolosai 4:14) Yo ke tubilaka mpi mikumba yina bantu ya nkaka vandaka na yo na kisalu ya Yehowa. Mu mbandu, Davidi vandaka ntotila, Eliya vandaka profete mpi Polo vandaka ntumwa. Bantu yai bakaka na mbalu kisalu yina Yehowa pesaka bo. Beto mpi fwete baka na mbalu konso mukumba yina beto kele na yo na kisalu ya Yehowa.

 3. Sambu na nki bambuta fwete pesa baleke formasio? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

³ Beto ke zolaka kusadila Yehowa mpi ke bakaka kisalu na beto na mbalu. Bambangi ya Yehowa mingi ke zolaka kibeni kisalu na bo mpi bo ke zolaka kulanda kusala yo ntangu yonso. Diambu ya mawa kele nde ntangu bantu ke kumaka bambuta, bo ke kukaka diaka ve kusala mambu yina bo vandaka kusala ntangu bo vandaka batoko. (Longi 1:4) Mambu yai mpi ke kuminaka bansadi ya Yehowa. Bubu yai, kisalu ya kusamuna ke landa na kuyela mpi dibundu ya Yehowa ke sadila teknolozi sambu bantu mingi kuwa nsangu ya mbote. Kansi yo ke vandaka mpasi sambu bambuta kuyikana na mutindu ya mpa ya kusala mambu. (Luka 5:39) Diaka, kana bantu me kuma bambuta, ngolo na bo ke manaka. (Bingana 20:29) Yo yina, kana bambuta ke pesa baleke formasio sambu na kubaka mikumba na dibundu ya Yehowa, yo ke monisaka zola mpi mayele.—Tanga Nkunga 71:18.

 4. Sambu na nki yo ke vandaka mpasi na kupesa bantu ya nkaka mikumba? (Tala lupangu “Bikuma Yina Lenda Pusa Beto na Kupesa Ve Bampangi ya Nkaka Mikumba.”)

⁴ Yo ke vandaka ve pete ntangu yonso nde bampangi yina kele ti mikumba kupesa yo na baleke. Bo lenda wa mpasi ntangu bo ke bakisa nde bo ta salaka diaka ve kisalu yina bo vandaka kuzola mingi. To bo lenda kudiyangisa nde kana bo ke twadisa ve kisalu yina, bampangi ya nkaka ta sala yo ve mbote. Bampangi ya nkaka lenda mona nde bo kele ve ti ntangu ya kupesa baleke formasio. Na ndambu ya nkaka, baleke fwete vanda ntima-nda kana bo me pesa bo ntete ve mikumba.

 5. Inki bangiufula beto ta tadila na disolo yai?

⁵ Sambu na nki yo kele mfunu nde bambuta kusadisa baleke na kubaka mikumba? Inki mutindu bo lenda sala yo? (2 Timoteo 2:2) Sambu na nki baleke fwete vanda ti mabanza ya mbote ntangu bo ke longuka na bambuta yina me zaba mambu mingi mpi ke sala kumosi ti bo? Beto tala ntete mutindu ntotila Davidi sadisaka mwana na yandi na kulungisa mukumba mosi ya nene.

 6. Inki ntotila Davidi zolaka kusala? Inki Yehowa zabisaka yandi?

⁶ Bo niokulaka Davidi bamvula mingi mpi yandi vandaka kubumbana na bisika ya kuswaswana. Ntangu yandi kumaka ntotila, yandi kumaka kuzinga na nzo mosi ya kitoko. Yo yina, yandi songaka profete Natani nde: “Tala, mono ke zinga na nzo ya banti ya sedre kansi sanduku ya kuwakana ya Yehowa kele na nsi ya bilele ya tenta.” Davidi vandaka na mpusa ya kutungila Yehowa tempelo ya kitoko. Natani zabisaka yandi nde: “Sala mambu yonso yina kele na ntima na nge, sambu Nzambi ya kieleka kele ti nge.” Kansi yo vandaka ve luzolo ya Yehowa. Yehowa songaka Natani na kuzabisa Davidi nde: “Nge ve muntu ta tungila mono nzo ya mono ta zinga.” Ata Yehowa silaka Davidi nde yandi ta vanda ti yandi ntangu yonso, Davidi bakisaka nde mwana mosi na kati ya bana na yandi muntu ta tunga tempelo. Inki mutindu Davidi tadilaka mambu yai?—1 Bansangu 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

 7. Inki mutindu Davidi tadilaka lutwadisu ya Yehowa?

⁷ Sambu Davidi vandaka kibeni na mfunu ya kutungila Yehowa tempelo, ziku yo pesaka yandi mpasi mingi. Ata mpidina, yandi sadisaka kibeni mwana na yandi Salomo na kisalu ya tempelo yina yandi ta tunga. Davidi yidikaka dezia bantu yina ta sala kisalu mpi bibende, kwivre, arza, wolo mpi mabaya. Yandi kudiyangisaka ve nde muntu ya nkaka ta baka lukumu yina yandi zolaka kubaka kana yandi tungaka tempelo. Salomo bakaka lukumu yina sambu bo bingaka yo tempelo ya Salomo. Nkutu, yandi siamisaka Salomo na bangogo yai: “Ntangu yai, mwana na mono, bika Yehowa kuvanda ti nge, mpi bika nge nunga mpi nge tunga nzo ya Yehowa Nzambi na nge, kaka mutindu yandi tubaka sambu na nge.”—1 Bansangu 22:11, 14-16.

 8. Ziku nki pusaka Davidi na kumona nde Salomo ta kuka ve kutunga tempelo? Kansi nki Davidi salaka?

⁸ Tanga 1 Bansangu 22:5. Mbala ya nkaka, Davidi monaka nde Salomo me kuka ntete ve na kutwadisa kisalu yina ya nene. Tempelo yina bo ta tunga “fwete vanda kitoko mingi kibeni.” Salomo vandaka ‘leke mpi yandi zabaka mambu mingi ve.’ Kansi Davidi zabaka nde Yehowa ta sadisa Salomo na kusala kisalu yai ya mfunu. Yo yina, Davidi salaka yonso sambu na kusadisa yandi na kusala kisalu yai.

 9. Inki ntangu bambuta ta wa kiese na formasio yina bo pesaka bankaka? Pesa mbandu.

⁹ Bambuta fwete mona ve mbi na kupesa batoko mikumba. Beto fwete bakisa nde kima ya kuluta mfunu kele kisalu ya Yehowa. Kupesa batoko formasio sambu bo baka mikumba ta sala nde kisalu ya Yehowa kukwenda na ntwala. Yindula diambu yai. Ntangu bankento ke vandaka ntete baleke, bo ke monaka mutindu bamama ke lambaka. Ntangu bo ke yela, bamama ke tendudilaka bo mutindu ya kulamba. Na nima ya bantangu, bana-bankento ke yantikaka mpi kulamba bo mosi. Ata mpidina, bamama ke landaka kusonga bo mutindu ya kulamba. Bilumbu ya nkaka, bo ke pesaka bana bima sambu bo lamba. Nsuka-nsuka kana bamama me lemba, bana yina ke bakaka bisika ya bamama na bo mpi ke kumaka kulamba. Keti bamama ke waka makasi? Ve, bo ke waka kiese ntangu bo ke mona bana ke lamba. Mutindu mosi, bampangi yina me kuma bambuta ta vanda na kiese ya kumona batoko yina bo pesaka formasio ke baka mikumba na dibundu ya Yehowa.

10. Inki mutindu Moize vandaka kutadila lukumu mpi mikumba?

¹⁰ Beto fwete wila ve bankaka kimpala sambu na mikumba yina bo kele ti yo. Beto lenda baka malongi na kikalulu yina Moize monisaka ntangu bantu ya nkaka ya Izraele yantikaka kusala mambu bonso baprofete. (Tanga Kutanga 11:24-29.) Yozue zolaka kubuyisa bo, kansi Moize tubaka nde: “Keti nge ke wa kimpala sambu na mono? Ve, mono ke zola nde bantu yonso ya Yehowa kuvanda bambikudi mpi nde Yehowa kutula mpeve na yandi na zulu na bo!” Moize zabaka nde Yehowa muntu vandaka kutwadisa mambu. Na kisika ya kusosa lukumu, Moize zolaka nde bansadi ya Yehowa yonso kubaka mpi mikumba. Yo ke longa beto nki? Keti beto ke waka kiese ntangu bampangi ya nkaka ke baka mikumba na kisalu ya Yehowa?

11. Mpangi mosi tubaka nki na yina me tala kupesa bampangi ya nkaka mikumba?

¹¹ Bampangi mingi me lungisaka mikumba ya nene na kisalu ya Yehowa bamvula mingi mpi bo me sadisaka batoko na kubaka mikumba. Mpangi Piere salaka bamvula 74 na kisalu ya ntangu yonso. Yandi salaka bamvula 35, na biro ya filiale na Eropa. Kuna, yandi vandaka nkengi ya Biro ya Ke Talaka Kisalu ya Bilanga bamvula mingi. Na nima, Paul, toko mosi yina mpangi Piere pesaka formasio, kumaka kusala kisalu yai. Keti mpangi Piere waka mpasi sambu na nsoba yai? Ve. Yandi tubaka nde: “Mono ke na kiese sambu bampangi ke ndima kubaka formasio, ke lungisa mikumba ya nene mpi ke sala kisalu mbote.”

12. Mbandu ya Rehoboami ke longa beto nki?

¹² Ntangu Rehoboami, mwana ya Salomo kumaka ntotila, yandi sosaka bandongisila na bambuta sambu na kulungisa mbote-mbote mukumba na yandi. Kansi yandi sadilaka yo ve! Yandi sadilaka bandongisila ya batoko yina yelaka ti yandi. Yo nataka bampasi. (2 Bansangu 10:6-11, 19) Mambu yai ke longa beto nki? Yo kele mbote na kulomba bandongisila na bambuta mpi na bampangi yina me zaba mambu mingi kuluta beto. Baleke fwete yindula ve nde bo fwete sala mambu kaka mutindu yo vandaka kusalama ntete. Ata mpidina, bo fwete widikila na dikebi yonso mambu yina bambuta ke tuba mpi kuyindula ve nswalu nde bangindu ya bambuta kele mbote ve.

13. Inki mutindu batoko fwete sala kumosi ti bambuta?

¹³ Bantangu ya nkaka, baleke lenda baka mikumba yina bambuta vandaka na yo. Yo ta vanda mbote bo ndima nde bambuta yina kulonga bo. Mpangi Paul yina kumaka nkengi na kisika ya mpangi Piere, tubaka nde: “Mono vandaka kulomba bandongisila na mpangi Piere mpi mono zabisaka bampangi yina beto vandaka kusala ti bo na kusala mutindu mosi.”

14. Bumosi ya Polo ti Timoteo ke longa beto nki?

¹⁴ Timoteo vandaka mwana na ntwala ya Polo, ata mpidina bo salaka kumosi bamvula mingi. (Tanga Bafilipi 2:20-22.) Polo zabisaka Bakristu ya Korinto nde: “Mono ke tindila beno Timoteo, sambu yandi kele mwana na mono ya mono ke zolaka mingi mpi ya kwikama na Mfumu. Yandi ta yibusa beno mitindu na mono ya kusala mambu na kisalu ya Kristu Yezu, mutindu mono ke longaka bisika yonso na konso dibundu.” (1 Bakorinto 4:17) Mambu yai ke monisa pwelele nde Polo ti Timoteo vandaka kusala na bumosi mpi bo zole vandaka kusadisana. Polo longaka Timoteo ‘mitindu ya kusala mambu na kisalu ya Kristu’ mpi Timoteo zabaka yo mbote. Polo zolaka Timoteo mingi mpi yandi vandaka ti kivuvu nde Timoteo ta sadisa bampangi ya Korinto mbote. Bankuluntu lenda landa mbandu ya ntumwa Polo, bo fwete sadisa bampangi ya nkaka sambu bo mpi kutwadisa dibundu.

15. Inki mutindu Baroma 12:3-5 lenda sadisa beto na kundima bansoba?

¹⁵ Nsungi na beto me swaswana ti bansungi ya nkaka. Kitini ya organizasio ya Yehowa yina kele awa na ntoto ke yela na mutindu ya kuyituka. Yo ke monisa nde mambu ya nkaka ta soba. Bansoba yai lenda kumina beto mpi. Kana yo me kumina beto, yo ke vandaka ve pete na kundima yo. Kansi kana beto kele bantu ya kudikulumusa, beto ta tula ve dikebi na mambu yina beto mosi ke zola, kansi na mambu ya mfunu sambu mambote ya Kimfumu kukwenda na ntwala. Kana beto sala mutindu yina, beto ta landa kuzinga na bumosi. Polo sonikilaka Bakristu ya Roma nde: “Mono ke zabisa konso muntu na kati na beno na kuyindula ve nde yandi kele mfunu kuluta mutindu yandi kele.” Na nima, yandi tendudilaka bo nde, kaka mutindu nitu kele ti bitini mingi mpi konso kitini kele ti kisalu na yo, konso muntu na dibundu kele ti mambu yina yandi ke salaka.—Baroma 12:3-5.

16. Inki konso muntu lenda sala sambu na kutanina ngemba mpi bumosi ya dibundu ya Yehowa?

¹⁶ Bansadi ya Yehowa yonso ke sepelaka kupesa maboko na Kimfumu mpi ke ndimaka kusala mambu yonso yina Yehowa ke lombaka bo. Bankuluntu fwete pesa baleke formasio. Baleke fwete lungisa mikumba ya nene ti luzitu mpi kudikulumusa. Bampangi-babakala ke waka kiese mingi ntangu bankento na bo ke landaka kusadisa bo ata ntangu mambu ya luzingu na bo me soba. Bampangi-bankento ya mutindu yai ke landaka mbandu ya Prisila, yina landaka kusala na kwikama yonso ti bakala na yandi Akilasi.—Bisalu 18:2.

17. Yezu pesaka balongoki formasio sambu bo sala nki?

¹⁷ Yezu pesaka mbandu ya mbote na yina me tala kusadisa bantu ya nkaka. Yandi zabaka nde bantu ya nkaka ta landa kusala kisalu yina yandi vandaka kusala. Yandi zabaka nde balongoki na yandi kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi yandi vandaka ti kivuvu nde bo ta longa nsangu ya mbote tii na bisika ya ntama yina yandi mosi kumaka ve. (Yoane 14:12) Yandi pesaka bo formasio ya mbote mpi bo vandaka ya kuyilama na kusamuna na konso kisika yina bo ke kwenda.—Bakolosai 1:23.

18. Inki kisalu beto ta sala na bilumbu ke kwisa? Inki kisalu beto fwete sala bubu yai?

¹⁸ Na nima ya lufwa ya Yezu, Yehowa futumunaka yandi mpi pesaka yandi diaka kisalu ya nene mpi kiyeka na ‘zulu ya konso luyalu, kiyeka, ngolo, mpi kimfumu.’ (Baefezo 1:19-21) Kana beto me fwa ya kwikama na ntwala nde Armagedoni kuyantika, Yehowa ta futumuna beto mpi ta pesa beto kisalu ya mbote na nsi-ntoto ya mpa. Bubu yai, beto yonso kele ti mukumba ya mfunu ya kulonga nsangu ya mbote mpi kukumisa bantu balongoki. Yo yina yo vanda baleke to bambuta, konso muntu fwete “vanda ntangu yonso ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu.”—1 Bakorinto 15:58.