តើបុរាណវត្ថុវិទ្យាមានភស្តុតាងថាពិតជាមានព្រះយេស៊ូទេ?
«ថ្មចារឹកបង្ហាញភស្តុតាងថាពិតជាមានព្រះយេស៊ូ»។ នេះជាចំណងជើងនៃគម្របទស្សនាវដ្ដីបុរាណវត្ថុវិទ្យាព្រះគម្ពីរ(ខែវិច្ឆិកា/ធ្នូ ២០០២)។ នៅលើក្របនោះមានរូបកោដ្ឋមួយមានរាងបួនជ្រុងធ្វើពីថ្មកំបោរដែលត្រូវបានគេរកឃើញនៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។ ជនជាតិយូដាទូទៅធ្លាប់ប្រើកោដ្ឋនោះអស់ប៉ុន្មានឆ្នាំរវាងឆ្នាំ១មុនស.យ. (សករាជយើង) និងឆ្នាំ៧០ស.យ.(សករាជយើង)។ ដោយឡែកកោដ្ឋនេះ គឺពិសេសដោយព្រោះមានអក្សរភាសាអារ៉ាមចារឹកនៅចំហៀង។ បណ្ឌិតមួយចំនួនបានយល់ស្របគ្នាថា អក្សរនោះអានថា«យ៉ាកុប កូនរបស់យ៉ូសែប ជាប្អូនយេស៊ូ»។
យោងទៅតាមព្រះគម្ពីរ យេស៊ូពីក្រុងណាសារ៉ែតមានប្អូនប្រុសឈ្មោះយ៉ាកុបដែលត្រូវជាកូនយ៉ូសែប ហើយយ៉ូសែបត្រូវជាប្ដីរបស់ម៉ារា។ នៅពេលព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទបង្រៀននៅស្រុកទ្រង់ អ្នកស្ដាប់កោតស្ងើចណាស់ និងនាំគ្នាសួរថា៖«តើមិនមែនជាកូនរបស់ជាងឈើទេឬអី? តើម្ដាយមិនមែនឈ្មោះម៉ារាហើយបងប្អូនឈ្មោះយ៉ាកុប យ៉ូសេ ស៊ីម៉ូន ហើយនឹងយូដាសទេឬអី? ឯប្អូនស្រី តើមិននៅជាមួយនឹងយើងទេឬអី?»។—ម៉ាថាយ ១៣:៥៤-៥៦; លូកា ៤:២២; យ៉ូហាន ៦:៤២
ពិតណាស់ អក្សរចារឹកនៅលើកោដ្ឋនេះគឺសមស្របនឹងជីវប្រវត្ដិរបស់យេស៊ូពីក្រុងណាសារ៉ែតមែន។ លោកអនត្រេ ឡាមែរ អ្នកចេះដឹងផ្នែកអក្សរចារឹកបុរាណនិងជាអ្នកសរសេរអត្ថបទខាងលើក្នុងបុរាណវត្ថុវិទ្យាព្រះគម្ពីរបានមានប្រសាសន៍ថា បើយ៉ាកុបដែលមានឈ្មោះក្នុងអក្សរចារឹកលើកោដ្ឋនេះពិតជាប្អូនម្ដាយតែមួយរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទមែន ដូច្នេះបានសេចក្ដីថាកោដ្ឋនេះគឺជា«ភស្តុតាងចាស់បំផុតផ្នែកបុរាណវត្ថុវិទ្យាក្រៅពីព្រះគម្ពីរដែលបញ្ជាក់ថាពិតប្រាកដធ្លាប់មានព្រះយេស៊ូ»។ លោកហឺហ្សីល ហ្សេង អ្នកផ្ទៀងផ្ទាត់ទស្សនាវដ្ដីបុរាណវត្ថុវិទ្យាព្រះគម្ពីរបានប្រាប់ថាកោដ្ឋនេះ៖«ជាអ្វីមួយដែលយើងអាចមើលឃើញនិងប៉ះពាល់បាន ដែលតភ្ជាប់សម័យយើងទៅនឹងសម័យនៃបុគ្គលដ៏សំខាន់បំផុតដែលធ្លាប់នៅលើផែនដី»។
ក៏ប៉ុន្តែ ឈ្មោះទាំងបីដែលមានក្នុងអក្សរចារឹកលើកោដ្ឋនោះ គឺជាឈ្មោះធម្មតានៅសតវត្សទីមួយ។ ដូច្នេះក្រៅពីគ្រួសារព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ អាចមានគ្រួសារមួយផ្សេងទៀតដែលមានសមាជិកឈ្មោះយ៉ាកុប យ៉ូសែប និងយេស៊ូដែរ។ លោកឡាមែរប៉ាន់ស្មានថា៖«នៅទីក្រុងយេរូសាឡិមក្នុងកំឡុងពីរតំណមុនឆ្នាំ៧០ស.យ. មាន . . . ប្រហែលជា២០នាក់ដែលអាចហៅថា‹យ៉ាកុប កូនរបស់យ៉ូសែប ជាប្អូនយេស៊ូ›»។ យ៉ាងណាក៏ដោយ គាត់ជឿ៩០ភាគរយថា យ៉ាកុបដែលមានឈ្មោះលើកោដ្ឋនោះគឺជាប្អូនម្ដាយតែមួយរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ។
មានកត្ដាមួយទៀតដែលធ្វើឲ្យមនុស្សជឿថាឈ្មោះយ៉ាកុបក្នុងអក្សរចារឹកនេះគឺជាប្អូនម្ដាយតែមួយរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ទោះជាការចារឹកឈ្មោះឪពុកទៅលើកោដ្ឋរបស់អ្នកស្លាប់គឺជាទង្វើធម្មតាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែ កម្រមានអ្នកណាដាក់ឈ្មោះបងប្អូនប្រុសៗ។ ហេតុនេះហើយបានជាបណ្ឌិតខ្លះជឿថាឈ្មោះយេស៊ូនេះត្រូវជាមនុស្សសំខាន់ណាស់។ ដូច្នេះពួកគេសន្និដ្ឋានថាគឺជាព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទជាអ្នកផ្ដើមគ្រីស្ទសាសនា។
តើនោះជាកោដ្ឋពិតប្រាកដមួយឬ?
តើកោដ្ឋជាអ្វី? កោដ្ឋរបស់ជនជាតិយូដាជាប្រអប់សំរាប់ដាក់ធាតុរបស់អ្នកស្លាប់ក្រោយរូបកាយបានរលួយក្នុងផ្នូរនៅក្នុងរូងភ្នំអស់ទៅ។ កោដ្ឋជាច្រើនត្រូវបានមនុស្សលួចពីទីបញ្ចុះសពផ្សេងៗនៅក្រុងយេរូសាឡិម។ ប្រអប់ដែលមានឈ្មោះយ៉ាកុបត្រូវបានរកឃើញនៅផ្សារលក់វត្ថុបុរាណ មិនមែនពីកន្លែងជីកដីស្រាវជ្រាវជាផ្លូវការទេ។ មានគេប្រាប់ថាម្ចាស់កោដ្ឋនោះបានទិញវាក្នុងតម្លៃតែពីរបីរយដុល្លារនៅទសវត្សឆ្នាំ១៩៧០។ ដូច្នេះ ប្រភពដើមនៃកោដ្ឋនេះជាអាថ៌កំបាំងមួយ។ លោកប៊្រូស ឈីលតុង សាស្ដ្រាចារ្យម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យបាដនៅរដ្ឋញូវយ៉កបានប្រាប់ថា៖«បើអ្នកមិនដឹងថាវត្ថុបុរាណនោះត្រូវបានរកឃើញនៅឯណា ឬក៏មិនដឹងថាវាបានស្ថិតនៅកន្លែងណាក្នុងកំឡុង២.០០០ឆ្នាំកន្លងមក នោះអ្នកក៏គ្មានទីសំអាងបញ្ជាក់ពីទំនាក់ទំនងរវាងវត្ថុនោះនឹងមនុស្សដែលមានឈ្មោះលើវត្ថុបុរាណនោះដែរ»។
ដើម្បីដោះស្រាយនូវកង្វះខាតអំពីទីសំអាងផ្នែកបុរាណវត្ថុវិទ្យា លោកអនត្រេ ឡាមែរផ្ញើប្រអប់នោះទៅក្រសួងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាតិនិងភូមិសាស្ត្រអ៊ីស្រាអែល។ អ្នកស្រាវជ្រាវនៅទីនោះបានបញ្ជាក់ថា កោដ្ឋនោះធ្វើអំពីថ្មកំបោរពីសតវត្សទីមួយឬទីពីរស.យ.។ ពួកគេបានរាយការណ៍ថាពួកគេ«រកមិនឃើញអ្វីដែលចង្អុលប្រាប់ថាឧបករណ៍ទំនើបត្រូវបានយកមកប្រើដើម្បីធ្វើកោដ្ឋនោះទេ»។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បណ្ឌិតព្រះគម្ពីរដែលត្រូវបានសម្ភាសន៍ដោយកាសែតមួយបានប្រាប់ថា«ទោះជាមានភស្តុតាងប្រយោលដែលបង្ហាញថាកោដ្ឋនេះទាក់ទងនឹងព្រះយេស៊ូប្រហែលជាភស្តុតាងរឹងមាំមែនក៏ដោយ វានៅតែជាភស្តុតាងប្រយោលប៉ុណ្ណោះ»។ The New York Times
ទស្សនាវដ្ដីមួយបានប្រាប់ថា៖«សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកចេះដឹងសឹងតែគ្រប់រូបទាំងអស់ជឿថាធ្លាប់មានព្រះយេស៊ូមែន»។ (Time) ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សជាច្រើនគិតថាគួរតែមានភស្តុតាងក្រៅពីព្រះគម្ពីរទៀតដើម្បីបង្ហាញថាពិតប្រាកដធ្លាប់មានព្រះយេស៊ូមែន។ តើបុរាណវត្ថុវិទ្យាគួរជាទីសំអាងនៃជំនឿទៅលើព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទទេ? តើមានភស្តុតាងក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រដែលបញ្ជាក់ថាពិតជាធ្លាប់មាន «បុគ្គលដ៏សំខាន់បំផុតដែលធ្លាប់គង់នៅផែនដី»ឬទេ?
[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យប្រើរូបភាពនៅទំព័រ៣]
Left, James Ossuary: AFP PHOTO/J.P. Moczulski; right, inscription: AFP PHOTO/HO