Libaka Likande la Simu ya Edeni Haliswanela Kuba la Butokwa ku Mina
NTO yeñwi yekomokisa hahulu kikuli licaziba babañwi bahana kuli likande la simu ya Edeni ki la niti kakuli halifumanehi mwa libuka zeñwi za Bibele. Ka mutala, Caziba wa Lituto za Bulapeli yabizwa Paul Morris naañozi cwana ka za taba yeo: “Hakuna litaba zeñwi za mwa Bibele zebulela ka kunonga ka za likande la simu ya Edeni.” Nihaike kuli licaziba babañwi balumelelana ni caziba yo, taba yeo haki ya niti.
Mane mwa Bibele, kunani litaba zeñata-ñata zebulela za simu ya Edeni, Adama, Eva, ni noha.a Nihaike kuli mubonelo wa licaziba bao ka za simu ya Edeni ufosahalile, habasika kelusa batu babañata hahulu sina babahulu ba bulapeli ni batu babahanyeza litaba za mwa Bibele. Ka kuhanyeza taba ya simu ya Edeni yeñozwi kwa Genese, babahulu ba bulapela ni bahanyezi ba litaba za Bibele mane bahanyeza litaba kaufela zebulezwi mwa Bibele. Ka mukwa ufi?
Kuutwisisa zeneezahezi mwa simu ya Edeni kuka lutusa kuutwisisa litaba zeñwi kaufela zebulezwi mwa Bibele. Ka mutala, Linzwi la Mulimu lilukiselizwe kuli lilutuse kuziba likalabo kwa lipuzo za butokwa hahulu zebaipuzanga batu. Hañata-ñata, likalabo za mwa Bibele kwa lipuzo zeo lisupa kwa lika zeneezahezi mwa simu ya Edeni. Halunyakisiseñi mitala isikai.
● Ki Kabakalañi batu habasupala ni kushwa? Bo Adama ni Eva nebaka pila kuya kuile hane bakazwelapili kuutwa Jehova. Kono nebaka shwa hane bakakwenuhela Mulimu. Ka lona lizazi lene bamukwenuhezi, bakala kushwa. (Genese 2:16, 17; 3:19) Batuhela kuba batu babapetahalile mi bana babona bahoza sibi ku bona ni kusapetahala. Mi ki lona libaka Bibele haibulela kuli: ‘Sibi sikeni mwa lifasi ka mutu alimuñwi ni lifu litile ka sibi, mi ka mukwa ocwalo lifu layamba kwa batu kaufela kakuli kaufelaa bona baezize sibi.’—Maroma 5:12.
● Ki kabakalañi Mulimu hatuhelela bumaswe? Mwa simu ya Edeni, Satani naapihile kuli Mulimu ki lihata, mi utimanga libupiwa zahae lika zende. (Genese 3:3-5) Ka kubulela cwalo, Satani naakakanya taba ya kuli Jehova waswanela kubusa. Adama ni Eva nebaiketezi kulikanyisa Satani; kacwalo, ni bona bahana kubusiwa ki Jehova, mi ka kueza cwalo, nebabonisa kuli batu bakona kuiketela isali bona sesinde ni sesimaswe. Bakeñisa kuli Jehova unani katulo yelukile mi unani butali, naaziba kuli butata bo nebukona feela kutatululwa hande hase kufitile nako yetelele, kuli afe batu kolo ya kuipusa bona bañi sina feela mone babatela. Zenezwile mwateñi kikuli bumaswe bwaekezeha hahulu, mi Satani azwelapili kukukueza batu, mi hanyinyani-hanyinyani, taba ya butokwa ye yakala kuiponahalela hande: Mutu haakoni kuipusa ili yena kusina tuso ya Mulimu.—Jeremia 10:23.
● Mulelo wa Mulimu ka za lifasi ki ufi? Jehova naacezi simu yende ya Edeni, ili kubonisa kuli ubata kuli lifasi libe cwalo. Naalaezi bo Adama ni Eva kutaza lifasi ka bana babona ni ‘kubusa fahalimwaa lona,’ ilikuli lifasi kaufelaa lona libonahale hande sina mone ibonahalela simu ya Edeni. (Genese 1:28) Kacwalo, mulelo wa Mulimu ka za lifasi kikuli libe paradaisi fokupila batu babasimuluha ku Adama ni Eva, ili babapetahalile ni babaswalisani. Buñata bwa litaba zebulezwi mwa Bibele libonisa mo Mulimu akataleleza mulelo wahae wa kwa makalelo.
● Ki kabakalañi Jesu Kreste hanaatile fa lifasi? Bukwenuheli bone bubile teñi mwa simu ya Edeni butahisize kuli Adama ni Eva ni batu kaufela babasimuluha ku bona bashwange, kono bakeñisa lilato lahae, Mulimu atusa bana ba Adama kuba ni sepo. Naalumile Mwanaa hae fa lifasi kuli afe sitabelo sa tiululo, sina moiboniseza Bibele. (Mateu 20:28) Taba yeo italusañi? Jesu neli yena “Adama wa mafelelezo”; naakonile kueza nto yanaapalezwi kueza Adama. Jesu naazwezipili kuba mutu yapetahalile bakeñisa kuli naazwezipili kuutwa Jehova. Afa bupilo bwahae sina sitabelo, kamba tiululo, ili kutusa kuli batu kaufela babasepahala baswalelwe libi zabona ni kuikola kupila bupilo bobunde bobuswana ni bone bapila bo Adama ni Eva mwa simu ya Edeni pili basika eza kale sibi. (1 Makorinte 15:22, 45; Joani 3:16) Kacwalo, Jesu utusize kuli mulelo wa Jehova wa kueza lifasi kuba paradaisi ukone kutalelezwa kwapili.b
Mulelo wa Mulimu ka za lifasi haki taba yesina mutomo kamba tuto feela ya bulapeli. Kono ki taba ya luli. Sina feela simu ya Edeni hane iliteñi luli fa lifasi mi nekupila batu ni lifolofolo mwateñi, sepiso ya Mulimu ka za lika za kwapili ni yona ki ya niti, ikatalelezwa hona cwale-cwale fa. Kana ni mina mukapila mwa lifasi lelicwalo? Kuitingile ku mina. Mulimu ubata kuli batu babañata baikole kupila bupilo bobucwalo kwapili, mane nihaiba baezalibi.—1 Timotea 2:3, 4.
Jesu hanaatuha ashwa, naaambozi ni muuna yanaabanga muezalibi. Muuna yo naali sikebenga; naaziba kuli naaswanela kubulaiwa. Kono naabata kuomba-ombiwa ki Jesu ni kuba ni sepo. Jesu naamualabile cwañi? Ali ku yena: “Ukaba ni na mwa Paradaisi.” (Luka 23:43) Haiba Jesu utabela kuli muuna yo yanaali sikebenga azusiwe kwa bafu ni kuba ni tohonolo ya kupila kuya kuile mwa paradaisi yeswana sina simu ya Edeni, uzibe utabela hahulu kuli ni mina muikole limbuyoti zeswana. Ndatahe ni yena uikutwa cwalo! Haiba mubata kuli muikole bupilo bobucwalo kwapili, mueze momukonela kaufela kuituta ka za Mulimu yanaacezi simu ya Edeni.
[Litaluso za kwatasi]
a Ka mutala, mubone Genese 13:10; Deuteronoma 32:8; 2 Samuele 7:14; 1 Makolonika 1:1; Isaya 51:3; Ezekiele 28:13; 31:8, 9; Luka 3:38; Maroma 5:12-14; 1 Makorinte 15:22, 45; 2 Makorinte 11:3; 1 Timotea 2:13, 14; Juda 14; ni Sinulo 12:9.
b Kuli muzibe litaba zeñata ka za sitabelo sa Kreste sa tiululo, mubone kauhanyo 5 ya buka ya Bibele Ilulutañi? yehatisizwe ki Lipaki za Jehova.
[Mbokisi/Maswaniso]
BUPOLOFITA BOBUSWALISANISA LITABA ZEBULEZWI MWA BIBELE
“Nikabeya sitoyo mwahalaa hao [noha] ni musali ni mwahalaa mwanaa hao ni mwanaa musali. Mwana yo ukapyata toho yahao, mi wena uka muluma kwa lisito.”—Genese 3:15.
Bo neli bona bupolofita bwapili bobuñozwi mwa Bibele bwanaafile Mulimu mwa simu ya Edeni. Ki mañi musali, mwanaa musali, noha, ni mwanaa noha? Libupiwa zeo nelika toyana cwañi?
NOHA
Ki Satani Diabulosi.—Sinulo 12:9.
MUSALI
Ki kopano ya Jehova ya libupiwa zahae ze kwa lihalimu. (Magalata 4:26, 27) Isaya naapolofitile kuli kwapili “musali” yo naakapepa sicaba sa kwa moya.—Isaya 54:1; 66:8.
MWANAA NOHA
Ki babaiketela kueza lika zatabela Satani.—Joani 8:44.
MWANAA MUSALI
Sihulu uyemela Jesu Kreste, yena yanaazwa mwa kalulo ya kopano ya Jehova ya kwa lihalimu. “Mwanaa musali” hape ukopanyeleza ni banyani ba Kreste ba kwa moya bababusa ni yena kwa lihalimu. Bakreste ba kwa moya bao ki bona sicaba sa kwa moya, yena “Isilaele wa Mulimu.”—Magalata 3:16, 29; 6:16; Genese 22:18.
KULUMA KWA LISITO
Kutalusa taba yeutwisa butuku yeezahala ku Mesia kono butuku bo ki bwa ka nakonyana. Satani naakonile kutahisa kuli Jesu abulaiwe fa lifasi. Kono Jesu naazusizwe kwa bafu.
KUPYATA TOHO
Kutalusa kubulaiwa kwa Satani. Jesu ukayundisa Satani kuya kuile. Pili asika eza kale cwalo, Jesu ukafelisa bumaswe kaufela bwanaakalisize Satani mwa simu ya Edeni.—1 Joani 3:8; Sinulo 20:10.
Kuli muzibe zeñata ka za taba yetuna yebulezwi mwa Bibele, mubone broshuwa ya The Bible—What Is Its Message? yehatisizwe ki Lipaki za Jehova
[Siswaniso]
Bo Adama ni Eva nebaipatiselize manyando amañata kabakala sibi sene baezize