Ukokeja kūminina kufika ne ku mfulo

“Tunyeme ne bukankamane [kūminina, NW] ponka luno lubilo lo tutungilwe.”—BAHEBELU 12:1.

“KUTŪKIJA mutyima [kūminina, NW] biyampe e kwimwendelemo,” mo mwāsonekele mutumibwa Polo mu mukanda waātumine kudi bene Kidishitu Bahebelu ba mu myaka katwa imbajinji. (Bahebelu 10:36) Mutumibwa Petelo nandi, pa kukokela milangwe pa mvubu ya kūminina, wākankamika bene Kidishitu amba: “Mu kwitabija kwenu tūlaimo . . . kutūkija mutyima [kūminina, NW].” (2 Petelo 1:5, 6) Lelo kūminina kwine i bika?

² Dibuku dishintulula bishima bya Kingidiki mu Angele dishintulwile kyubwa kya mu Kingidiki “kūminina” bu “kushala nyeke pa kyaba kya kunyema . . . kukwata pototo, kushimata.” Pa kino kishima kya Kingidiki “kūminina,” dibuku dimo dinena’mba: “I mutyima wa kuyuka kutyumwina bintu mu manwi, ke na kusūla’byopo bitupu, mhm, ino i na kikulupiji kikabe . . . I ngikadilo imanijanga muntu shinkidingi utadidile mwiya luvula. I bulumbuluke bwalamunanga matompo makomokomo ke ntumbo, mwanda bumonanga kitungo kine kisusukilwa.” Kūminina nanshi kukwashanga muntu emanije pototo mu bijika nansha mu bikambija pambulwa kujimija lukulupilo. I bāni nakampata basakilwa kwikala na ino ngikadilo?

³ Bene Kidishitu bonso badi mu lubilo lwa kyelekejo lulomba kūminina. Mu mwaka wa 65 K.K., mutumibwa Polo wātumīne Temote mwingidi ne mwendi nandi wakikōkeji mukanda wa kumukankamika’mba: “Napu kulwa divita dilumbuluke, nafikija ponka pamfulo pa lubilo lwami, ndaminine ne lwitabijo.” (2 Temote 4:7) Polo pa kunena kino kishima “nafikija ponka pamfulo pa lubilo lwami,” wādi udingakanya būmi bwandi bwa bwine Kidishitu na kunyema lubilo, ludi na ngalwilo ne mfulo. Popa Polo wādi kafwena ku bushindañani, ku mfulo ya lubilo lwandi, utengele na kikulupiji kupalwa mpalo. Ubweja’ko amba: “Ino pano ne umbīkilwe kilukwa kya boloke, kyo nkapebwa kudi Mfumwami, Mutyibi moloke, mu dyodya difuku’dya.” (2 Temote 4:8) Polo wādi usumininwe amba ukapalwa mpalo, o mwanda wāūminine kufika ne ku mfulo. Le batwe bashele netu?

⁴ Polo wāsonekele mwanda wa kukankamika boba bashilula luno lubilo amba: “Tunyeme ne bukankamane [kūminina, NW] ponka luno lubilo lo tutungilwe.” (Bahebelu 12:1) Batwe bene Kidishitu tushilulanga luno lubilo lulomba kūminina potwipānanga batwe bene kudi Yehova Leza kupityila kudi Yesu Kidishitu. Kushilula biyampe luno lubilo lwa bu mwanā-bwanga kudi na mvubu, ino kya mvubu kupityidila i kufikija’lo ku mfulo. Yesu wānene amba: “Aye ukōminina pototo, ne pamfulo pene, nabya aye ukapandako.” (Mateo 24:13) Bine, mpalo ikapalwa boba bafikija lubilo lwabo ku mfulo i būmi bwanyeke! Nanshi, byotudi na kino kitungo mu mityima yetu, tufwaninwe kūminina kufika ne ku mfulo. I bika biketukwasha tufikile pa kino kitungo?

Kudya kuyampe—ko kwine kusakibwa

⁵ Kubwipi na kibundi kya Kodinda, mu Ngidiki, kwādi kifuko kitumbe kya Makayo a Kwitāka ādi akaibwa mu myaka ya kala. Polo wādi uyukile biyampe amba banabetu bene Kodinda bādi bajingulwile makayo a kwitamuna ngitu nansha makayo a kwitāka ādi akaibwa kuno. O mwanda wākokele milangwe yabo pa bintu byobādi bayukile kala, wēbavuluja lubilo lwa būmi lobādi banyema, amba: “Lelo kemuyūkilepo’mba, ku boba banyema lubilo i bonso banyema, nanshi i umo wakutambula mpalo? Nenu monka, nyemai, amba mutambule.” Polo wādi wibakoma pano mvubu ya kutakamana mu lubilo, kwenda nyeke kumeso kufika ne ku mfulo. Ino i bika byādi bya kwibakwasha? “Bantu bonso bakwitompa mpata batūkije mu bintu byonso,” ye aye ubweja’ko. Eyo, boba bādi betāka mu makayo a pa kala bādi bepāna mu kwifunda kwa kuputuma byanga, kutupu kudya’bo kidyedye nansha kutoma kitometome, bējiba bintu bivule mwa kubwinina.—1 Kodinda 9:24, 25.

⁶ Le tukanena bika pa luno lubilo lunyema bene Kidishitu dyalelo? Mukulumpe umo mu kipwilo kya Batumoni ba Yehova unena’mba: “Shi usaka kūminina mu lubilo lwa kukamona būmi, ta mutyima ku bidibwa byobe bya kumushipiditu.” Tala byakudya bya kumushipiditu bitupanga Yehova, ‘Leza upāna kūminina.’ (Loma 15:5) Nsulo yetu mine mikatampe ya bidibwa bya kumushipiditu i Bible, Kinenwa kyandi. Mwene tufwaninwe kwikala na mpangiko miyampe ya butangi bwa Bible? Yehova witupanga kadi, kupityila kudi “umpika wabinebine ne wamanwa,” Kiteba kya Mulami ne Amkeni! pa kitatyi kifwaninwe ne mabuku makwabo esambila pa Bible. (Mateo 24:45, NW) Kwifunda’o na kininga kuketukomeja kumushipiditu. Bine, twitūdilei’ko kitatyi—‘kukūla kitatyi kifwaninwe’—kya kwifunda pa kasuku.—Efisesa 5:16.

⁷ Pa kusaka kutakamana nyeke mu lubilo lwa bu bana-babwanga bene Kidishitu, tufwaninwe kushiya “lufundijo lwa bya ngalwilo,” lwa kyalwilo, tunyemene ‘ku bya butame.’ (Bahebelu 6:1, MB) Tufwaninwe kwabila kuyuka ‘bunkimbwa ne bula ne bwimwa ne nkulwe’ ya bubinebine, ne kudya ‘bidibwa bikomo bya bantu batame.’ (Efisesa 3:18; Bahebelu 5:12-14) Tukwate kifwa kya nsekununi ikulupilwa ya būmi bwa Yesu pano panshi—idi mu Evanjile ya Mateo, Mako, Luka, ne Yoano. Shi twifunde na katentekeji ino mānga, ketukayukapo’nka bilongwa byālongele Yesu, ne mwaādi wikadile, ino tukajingulula ne mulangilo mwine wādi umutonona alonge bino bilongwa. Wivwane netu tulongele monka, i bine nankyo netu tubalanga “mulangila Kidishitu.”—1 Kodinda 2:16, MB.

⁸ Polo wāpele balunda nandi mu lwitabijo madingi amba: “Twitei mityima bātwe bene na bene ya pa kwisombela ku [buswe] ne mīngilo miyampe; ne kuleka’byo kubungakana mpika, pamo na muswelo wa bamobamo, poso kwikwasha bātwe bene; ne byo mwamona difuku dibafwena po pene pa kuningija.” (Bahebelu 10:24, 25) Bine, kupwila kwa bwine Kidishitu i nsulo mikatampe ya kwikankamika! Kwikala pamo na batutu ne bakaka betuswele, betutele mutyima, basaka kwitukwasha tūminine kufika ne ku mfulo, i kintu kituletelanga nsangaji mpata! Ketufwaninwepo kusebula ino mpangiko ya buswe itambile kudi Yehova. Twikalei ‘batame mu bukomo bwa kwivwanija’ na kwifunda kwetu kwa pa kasuku na kininga ne na kutanwa nyeke ku kupwila.—1 Kodinda 14:20.

Bantu bakutala bo ba kukukankamika

⁹ Munyemi ukokeja kwikala mwiteakanye senene, ino bintu byatana mwishinda byamukukaja. Polo wāipangwile amba: “Mwadi munyema lubilo biyampe, lelo i ani wemukankeje’mba, kemukakōkela [bubinebine], a?” (Ngalatea 5:7) I bine, bene Kidishitu bamo bene Ngalatea bāponene mu kisense kibi, ku mfulo bālengwa’ko kunyema lubilo. Ku mutamba mukwabo, kukwatakanibwa ne kukankamikwa na bakwenu kukokeja kukukwasha upelēlwe kūminina mu lubilo lobe. Kino kidi pamo bwa mukankamikilwanga bakayi na boba bebatala. Byungwe bitūtanga kibumbo byo bipanga boba betāka kininga tamba ku ngalwilo kufika ne ku mfulo. Mikunda ilanga boba babandila, kutentekela’po ne bityabutyabu bya bemba ne nkashi yobakashila, byonso’bya byo bitononanga boba bakaya bendelele kufika ne ku mfulo. I bine, bantu babandila bakankamikanga boba banyema lubilo shi badi ku wabo mutamba.

¹⁰ Lelo mu lubilo lwa bwine Kidishitu namo motudi, bantu betutala i bāni? Polo wātelele mu Bahebelu shapita 11 batumoni ba Yehova bādi’ko kumeso kwa kushimika bwine Kidishitu, kupwa wāsoneka’mba: “Penepo kadi, bātwe netu byo twaelwa umbukata mwa kibumbo [dikumbi, NW] kikatakata, kidi namino, kya [batumoni], . . . tunyeme ne bukankamane [kūminina, NW] ponka luno lubilo lo tutungilwe.” (Bahebelu 12:1) Polo pano watela kishima dikumbi dya kyelekejo, kengidijepo kishima kya Kingidiki kilombola dikumbi dya bukata kampanda nansha dya bula kansangwa. Ino waingidija kishima kinena W. E. Vine mushintuludi wa bishima’mba “kilombola mukutukutu wakubulwa poukadikile, upūtanga diulu dyonso.” I kimweke patōka amba Polo wādi wela milafwe ku kibumbo kikatampe kya batumoni—dintu dīfimpile fututu pamo bwa mukutukutu wa makumbi.

¹¹ Le batumoni bakikōkeji bādi’ko kumeso kwa kushimika bwine Kidishitu bakokeja kubandila buntu-ntala bintu bilongeka dyalelo? Kebakokejapo. Mwanda abo bonso ke balāle mu lufu, bakungila lusangukilo. Inoko pobādi bakidi bōmi bādi banyemi babinebine ba lubilo, ne bifwa byabo bikishele bivulukwa ne dyalelo bisonekwe mu Bible. Shi twifunda Bisonekwa tukebamona pamo bwa bōmi mu ñeni yetu, betukashila nkashi amba tunyeme kufika ne ku mfulo.—Loma 15:4.a

¹² Kifwa, shi kudi bintu kampanda bya bwine ntanda bitukoka, mwene kubandaula muswelo wāpelele Mosesa ntumbo ya Edipito kuketutonona tutakamane nyeke mu lubilo lwetu? Shi ditompo dyotwikonda nadyo dimweka bu dikomo, kuvuluka kitompibwa kikatampe kyāfikile Abalahama pobāmulombele kulambula wandi mwana Isake kiketukankamika tuleke kutuna lwitabijo. Kukankamika kukokeja kwitukankamika dino ‘dikumbi dikatakata’ dya batumoni kwimanine pa muswelo otwibamona na meso etu a kwivwanija.

¹³ Tujokolokelwe kadi na Batumoni ba Yehova bavule mpata ba mu ano mafuku. Bine tudi na bifwa bya kutendelwa bya lwitabijo lwa bene Kidishitu bashingwe-māni ne bya bana-balume ne bana-bakaji ba mu “kibumbo kikatampe”! (Kusokwelwa 7:9) Tufwaninwe kutanga kyaba ne kyaba nsekununi ya būmi bwabo mu dino dipepala nansha mu mabuku makwabo a Watch Tower.b Tulangulukei pa lwitabijo lwabo, biketupa bukankamane bwa kūminina kufika ne ku mfulo. Bine, i kipite buya kukwatakanibwa na balunda ba pa mutyima ne balongo bengidila Yehova na kikōkeji! Eyo, tudi na bavule ba kwitukankamika mu lubilo lwa kukamona būmi lotunyema.

Tabula matabula obe na tunangu

¹⁴ Munyemi shi kanyema lubilo, kifwa lwa panshi, ufwaninwe kutabula matabula andi na tunangu. “Kuvulumuka lubilo lwa kwipeneneka kukakufudija ku kukomenwa,” mo munenene dipepala dimo (New York Runner). “Ku mfulo wakōka koenda wesakana mu mulela wa lubilo abe muntu kodi ku makilometele a ku mvuyo, shi kutadije walekelela’byo.” Munyemi wa lubilo lwa panshi umo uvuluka’mba: “Muneni onakemvwene wadi wituteakanya ku lubilo wetudyumwine patōkelela’mba: ‘Kokasaka kwipaka na banyemi bepeneneka na lubilo. Nyema pangya matabula obe. Shi bitupu ukakōka, waleka’byo.’ Kulonda konalondele ano madingi kwankweshe, nafikija lubilo lwami ku mfulo.”

¹⁵ Bengidi ba Leza nabo bafwaninwe kwielela’ko byabinebine mu lubilo lwa kukamona būmi. (Luka 13:24) Inoko mwanā-bwanga Yakoba wāsonekele amba: ‘Tunangu tutamba mūlu i . . . tulumbuluke.’ (Yakoba 3:17) Eyo, kifwa kiyampe kya bakwetu kikokeja shakyo kwitukankamika tulonge bivule, ino milangwe milumbuluke ayo iketukwasha twitungile bitungo bifikile, byenzankene na manwa ne na ngikadilo yotudi’mo. Bisonekwa bituvuluja’mba: “Ino bantu bonso, ku muntu, ku muntu, batompe wa mīngilo yandi, wa mīngilo yandi, nankyo bakamona mwakwitendelela shabo, wa kwandi, wa kwandi aye mwine, ke kwa ku mukwabo, mhm. Ke-bantu abo bonsololo bakaselanga byakwibalemena, wa kyandi, wa kyandi.”—Ngalatea 6:4, 5.

¹⁶ Mu Mika 6:8, i betwipangule’mo kipangujo kyotufwaninwe kulanguluka’po amba: “Lelo i kika kyaswele Yehova kodi, a? Poso’nka . . . kunanga mu kwiubija na Leza obe.” Kwiubija kulomba ne kwiyuka mikalo yetu. Lelo bya misongosongo nansha bununu bitukadilanga mikalo mu byobya byotukokeja kulonga mu mwingilo wa Leza? Ketwakizozai. Yehova witabijanga bukomo ne kwipāna kwetu mungya ‘bintu byotudi nabyo, ke mu byobya byoketudipo nabyo, mhm.’—2 Kodinda 8:12; enzankanya na Luka 21:1-4.

Bambila meso obe ku mpalo

¹⁷ Polo wātelele mwanda mukwabo utala pa Makayo a Kwitāka wādi ufwaninwe bene Kidishitu ba mu Kodinda kuta’ko mutyima mu kūminina mu lubilo lwabo lwa kukamona būmi. Wāsoneka pangala pa boba bādi betompa mu oa makayo amba: “Pano abo, i bine, [banyemanga] namino amba batambule kilukwa kyoneka, ino batwe i kekyoneka. O mwanda muswelo ami onyema lubilo ke walakanwapo; ne muswelo ongela bikoni byami ke wa kukupilapo luvula.” (1 Kodinda 9:25, 26, NW) Mu oa makayo a kala, mpalo ya mushindañani yādi kilukwa, nansha nkata wa mani a mutyi utelwa mu bulungu bu pin, nansha a bimuna bikwabo, kifwa seledi ya ntanda—bine kyādi “kilukwa kyoneka.” Le mpalo mine itengele bene Kidishitu bakōminina kufika ne ku mfulo i mpalo’ka?

¹⁸ Mutumibwa Polo wēsambile padi Yesu Kidishitu, Kifwa kyetu, amba: “Aye [wāuminine mutyi wa masusu] ne kubanga bumvu kwine mpika, pa mwanda wa tusepo twadi tumutūdilwe kumeso, ino pano washikata ku lundyo lwa lupona lwa Leza.” (Bahebelu 12:2) Yesu wāuminine kufika ne ku mfulo ya būmi bwandi pano panshi mwanda kādipo ukadikija meso pa mutyi wa masusu, mhm, wādi wela meso ku mpalo yaādi wa kupalwa: nsangaji yaādi nayo pangala pa kulunga kwaālungile kuboko ku mwingilo wa kuyukanya buujila bwa dijina dya Yehova, kukūla bantu ku lufu, ne kubikala bu Mulopwe, Kitobo Mukatampe ukajokeja bantu bakikōkeji ku būmi bwampikwa mfulo mu paladisa pano pantanda.—Mateo 6:9, 10; 20:28; Bahebelu 7:23-26.

¹⁹ Tulondelondei bwana-bwabwanga bwetu bwa bwine Kidishitu, nsangaji mikatampe yoi itutūdilwe ku meso etu. Yehova witupele mwingilo uleta nsangaji mikatampe mpata wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, ne wa kupa bakwetu buyuki bwa mu Bible bumwenwa’mo būmi. (Mateo 28:19, 20) Bine, tuloelelwanga mpata pa kutana muntu usangela myanda itala padi Leza wabine ne kumukwasha ashilule nandi kunyema lubilo lwa kukamona būmi! Nansha shi bantu botusapwila betabije nansha bapele, tudi na madyese pano potwingila mwingilo wa kuyukanya buujila bwa dijina dya Yehova. Wivwane tūminine mu mwingilo wetu nansha byokudi buñumauma ne lwana lwa boba botutana mu mwaba motupāna bukamoni, tudi na nsangaji mwanda tutōkejanga Yehova pa mutyima. (Nkindi 27:11) Ebiya mpalo mine mikatampe yalaile kuketupala i būmi bwanyeke. Bine, ikekala nsangaji ya kashaa! Tufwaninwe kubambila meso nyeke ku ano madyese ne kūminina mu lubilo lwetu.

Penda pafwena mfulo pano

²⁰ Tufwaninwe kulwa na Satana Dyabola, kinkwa mukatampe mu lubilo lwetu lwa kukamona būmi. Ne byafwena mfulo, po pene usakanga’nka kwitukukaja nansha kutyepeja lubilo lwetu. (Kusokwelwa 12:12, 17) Bine ke kipēlapo kwendelela na mwingilo wetu bu basapudi ba Bulopwe bepāne kadi bakikōkeji na bino bimavita, bipupo bya nzala, bipupo bya mba, ne bikoleja bikwabo byonso biyukilwa’ko “kitatyi kya ku mfulo.” (Danyele 12:4, NW; Mateo 24:3-14; Luka 21:11; 2 Temote 3:1-5) Kyaba kimo, mfulo ikokeja kumweka bu ikidi kulampe kutabuka motwadi tulangila, nakampata shi twashilwile luno lubilo myaka makumi mavule kunyuma. Ino Kinenwa kya Leza kitukulupija amba mfulo ikafika binebine. Yehova unena’mba keikejepo. Mfulo keidi pabwīpi ponka.—Habakuka 2:3; 2 Petelo 3:9, 10.

²¹ Pa kusaka amba tubwanye luno lubilo lwa kukamona būmi, tufwaninwe kutapula bukomo mu bidibwa bya kumushipiditu bitupanga Yehova. Tusakilwa kadi kukankamikwa kutamba ku kwenda kisense kyaba ne kyaba na balunda netu betabije banyema lubilo pamo netu. Nansha shi kupangwapangwa kukomokomo ne byamalwa byakubulwa kulaya byotutana mu dishinda bibakoleja lubilo lwetu, tukokeja kūminina kufika ne ku mfulo, mwanda Yehova witupanga ‘bukomo butabukile pa botwikalanga nabo nyeke.’ (2 Kodinda 4:7) Bine, kuyuka amba Yehova witusakilanga kufikija luno lwetu lubilo ku mfulo na bushindañani i kintu kitupa kikulupiji mpata! Shi ke pano, tusumininwei byabinebine, “tunyeme ne bukankamane [kūminina, NW] ponka luno lubilo lo tutungilwe,” koku tukulupile na mutyima umo amba “tukāngulanga mwaka pa kufikila ponka, wivwane ne kupungila mpika.”—Bahebelu 12:1; Ngalatea 6:9.

[Footnotes]

Lelo ubavuluka?

◻ Mwanda waka tufwaninwe kūminina kufika ne ku mfulo?

◻ I mpangiko’ka ya Yehova yoketufwaninwepo kuzobolola?

◻ Mwanda waka kutabula matabula na tunangu i kintu kya mvubu?

◻ I nsangaji’ka itutūdilwe kumeso pano potwendelela na kunyema lubilo?

[Study Questions]

 1, 2. Kūminina kushintulula kika?

 3, 4. (a) I bāni basakilwa kūminina? (b) Mwanda waka tufwaninwe kūminina kufika ne ku mfulo?

 5, 6. (a) I kwepi kotufwaninwe kuta mutyima shi tusaka kūminina mu lubilo lwa kukamona būmi? (b) I mpangiko’ka ya kumushipiditu idi na bukwashi bukatampe yotufwaninwe kulonda, ne mwanda waka?

 7. (a) Mwanda waka ketufwaninwepo kukadikila’nka pa buyuki bwa kyalwilo bwa mfundijo ya bwine Kidishitu? (b) I muswelo’ka otukokeja ‘kutundulukila ku bya butame’?

 8. Kupwila kwa bwine Kidishitu kwitukwashanga namani tūminine mu lubilo lwetu lwa kukamona būmi?

 9, 10. (a) Bantu batala bakokeja mu miswelo’ka kwikala nsulo ya kukankamikwa ku muntu ūminina mu lubilo? (b) ‘Dikumbi dikatakata dya batumoni ditujokolokele’ ditelelwe mu Bahebelu 12:1 i kika?

11, 12. (a) I muswelo’ka otukokeja kunena’mba batumoni bādi’ko kumeso kwa kushimika bwine Kidishitu betukashilanga nkashi ya kwitukankamika tunyeme lubilo na kūminina? (b) I muswelo’ka otukokeja kumwena bikatampe mu ‘dikumbi dikatakata dya batumoni’?

13. Batumoni ba Yehova ba mu ano mafuku betukankamikanga muswelo’ka ku kuninga mu lubilo lwetu lwa kukamona būmi?

14, 15. (a) Mwanda waka kutabula matabula etu na tunangu i kintu kidi na mvubu? (b) Mwanda waka tufwaninwe kwitungila bitungo pa ntungilo?

16. Kwiubija kwitukwashanga namani mu kutabula matabula?

17, 18. Yesu wādi ubambile meso sō ku bika byāmupele bukomo bwa kūminina mutyi wa masusu?

19. Potulonda bwana-bwabwanga bwetu bwa bwine Kidishitu, i bika byotufwaninwe kubambila’ko meso sō?

20. Lubilo lwa būmi lukokeja kwikala lukomo namani pano pafwena mfulo?

21. (a) I kika kiketukankamika twendelele kunyema lubilo lwa kukamona būmi? (b) I kusumininwa’ka kotufwaninwe kusumininwa byafwena mfulo pabwīpi?

[Picture on page 31]

Mwena bukankamane mu kupwila kwa bwine Kidishitu