Manaja ny olona be taona ny kristiana marina

“NY olona be taona, hoy ny nosoratan’ny mpanao fikarohana iray, Suzanne Steinmetz, dia eo am-pifaranan’ny fiainany raha ny amin’ny famokarana ara-toe-karena, izay amin’izany no anombanan’ny fanao mahazatra antsika ny vidin’ny olona sy anomezany azy fiheverana, toerana, fanajana sy valisoa.” Araka izany, ny fitambaran’olona ankehitriny dia manana fiheverana tsy manorina ny amin’ny olona be taona. Tsy mahagaga loatra amin’izany raha ariana na atao ratsy fitondra izy ireny matetika.

Inona anefa no hevitry ny Baiboly ny amin’ny olona be taona? Miaiky araka ny tena izy ny Tenin’Andriamanitra fa tsy mora akory izany hoe mihantitra. Nivavaka toy izao ny mpanao salamo: “Aza manary ahy, rehefa antitra aho; ary aza mahafoy ahy, rehefa ketraka ny heriko.” (Salamo 71:9). Tao anatin’ny fahanterany, dia tsapany tsy nisy toy izany mihitsy ny ilàna hotohanan’i Jehovah. Manorina ny hevitry ny Baiboly satria mampiseho fa isika kosa dia tokony hiahy ny amin’izay ilain’ny olona be taona.

Marina fa Solomona dia niantso ny fahanterana hoe “andro mahory” tsy ahatsapana zavatra ‘sitraky ny tena’ mihitsy. (Mpitoriteny 12:1-3.) Ao amin’ny Baiboly anefa, ny “andro maro sy taona ela iainana” dia ampiarahina koa amin’ny fitahiana avy amin’Andriamanitra (Ohabolana 3:1, 2). Manazava an’io fahamarinana io ny fampanantenana nomen’i Jehovah an’i Abrahama hoe: “Nefa hianao kosa (...) ho tratrantitra indrindra hianao vao hodi-mandry.” (Genesisy 15:15). Mazava ho azy fa Andriamanitra akory tsy nanameloka an’i Abrahama nahatoky handia “andro mahory” sy manjombona tsy hahitany zavatra ‘sitrany’ mihitsy. Tao anatin’ny fiadanana sy ny fahatoniana no niainany ireo taonany faramparany, satria raha nitodika ny lasa izy dia afa-po noho ny nandaniany ny fiainany tamin’ny asan’i Jehovah. Tetsy an-kilany koa, dia azony natao ny nitodika tany amin’ny “tanàna misy fanorenana”, dia ny Fanjakan’Andriamanitra (Hebreo 11:10). Noho izany antony izany dia maty “antitra sy afa-pon’ny niaina” izy. — Genesisy 25:8, MN.

Raha izany no izy, nahoana no nolazain’i Solomona ho “andro mahory” ny fahanterana? Nasiany fitenenana ny amin’ny fiharatsian’ny fahasalamana tsy azo sakanana mitranga amin’izay. Kanefa, ny olona izay tsy ‘nahatsiaro ny Mpanao azy tamin’ny andro fahatanorany’ dia mahita ny androny mihilana ho mahory indrindra (Mpitoriteny 12:1). Noho izy nandanilany foana ny fiainany, dia ‘tsy sitrany’ mihitsy ny miaina ireo taonany faramparany. Angamba aza ny fomba fiainany ratsy niteraka fikorontanana ara-batana izay mampitombo ny tsinin’ny fahanterana (jereo Ohabolana 5:3-11). Noho izany, rehefa mijery any anoloany izy, dia tsy misy afa-tsy ny fasana no ho aviny. Ny olona iray izay nanompo an’Andriamanitra nandritra ny andro niainany rehetra dia mahita “andro mahory” koa rehefa mihaosa ny tenany. Sahala amin’i Abrahama anefa, dia afaka ny ho sambatra sy afa-po izy raha feno tsara ny fiainany ary raha mampiasa ny hery mbola ananany amin’ny asan’Andriamanitra izy. “Satroboninahitra tsara tarehy ny volo fotsy, ao amin’ny làlan’ny fahamarinana no ahazoana azy”, hoy ny toky omen’ny Baiboly. — Ohabolana 16:31.

Raha ny marina, dia misy tombontsoa sasany aza amin’ny fahanterana. “Ny fahatanorana sy ny fahatanjahana dia samy zava-poana”, hoy ny fanantitranteran’i Solomona. Raha manana fahasalamana tsara ny tanora, dia matetika izy ireny no tsy ampy fanandraman-javatra sy fahaiza-mitsara zavatra. Ny fahanterana kosa anefa dia mitondra ny fanandraman-javatra nandritra ny fiainana manontolo. Ny olona be taona dia ‘mampivily ny ratsy tsy hikasika ny nofony’, tsy mba sahala amin’ny tanora mora taitaitra izay miroboka ao tsy misy fiheverana (Mpitoriteny 11:10; II Timoty 2:22). Marina àry ny nanambaran’i Solomona hoe: “ravaky ny anti-panahy ny volo fotsy.” — Ohabolana 20:29.

Araka izany, ny Baiboly dia manaja ny olona be taona. Amin’ny ahoana izany no misy heriny eo amin’ny fifandraisan’ny kristiana amin’izy ireny?

‘Mitsangana’ izy ireny eo anoloan’ny olona be taona

Nataon’Andriamanitra fitsipi-pitondrantenam-pirenena teo amin’ny Isiraely ny fanajana ny olona be taona. Nampiseho mazava tsara toy izao ny lalàn’i Mosesy: “Mitsangàna raha eo anatrehan’ny fotsy volo hianao, ka manajà ny tavan’ny anti-panahy.” (Levitikosy 19:32). Tatỳ aoriana dia niharihary fa nandray ara-bakiteny an’io lalàna io ny Jiosy. Izao no nosoratan’i Samuel Burder tao amin’ny bokiny hoe Ireo fanao tatsinanana (anglisy): “Lazain’ireo mpanoratra jiosy fa natao fitsipika ny fitsanganana teo anoloan’izy ireny [ny antitra] rehefa tokony ho efatra hakiho no nanelanelana taminy, ary dia nipetraka indray raha vao lasa izy ireny, mba ho hita fa nitsangana izy ireo mba ho fanajana azy ireny fotsiny.” Tsy ny olona ambony ihany no nampisehoana fanajana toy izany. “Hajao na dia ny antitra tsy mahay intsony aza”, hoy ny nambaran’ny Talmoda. Nilaza mazava ny raby iray fa izany fanajana izany dia tokony haseho koa amin’ny antitra tsy mahay na tsy nahita fianarana iray. “Ny nahatrarany ny fahanterana fotsiny, hoy ny fanazavany, dia porofo fa nisy fahamendrehana nananany.” — The Jewish Encyclopédia.

Amin’izao andro izao, ny kristiana dia tsy eo ambany fandidian’ny lalàn’i Mosesy intsony (Romana 7:6). Na dia izany aza anefa, dia tsy afaka amin’ny fampisehoana fiheverana ny olona be taona izy ireny. Miharihary izany amin’ny toromarika nomen’ny apostoly Paoly an’i Timoty mpiandraikitra kristiana: “Aza mamely mafy loatra ny anti-panahy, fa anaro [iangavio, MN ] toy ny ray izy, (...) ny vehivavy anti-panahy toy ny reny.” (I Timoty 5:1, 2). Timoty tanora, araka ny nohamafisin’i Paoly taminy, dia nanana fahefana mba handidy (I Timoty 1:3). Na dia izany aza, raha misy olona be taona noho izy, indrindra fa mpiandraikitra kristiana, diso fitsara na manao fanambarana tsy marina, dia tsy tokony ‘hamely mafy loatra azy’ toy ny atao amin’ny ambany i Timoty. Tokony ‘hiangavy azy toy ny ray’ kosa izy, amim-panajana. Nanana adidy haneho fiheverana toy izany koa ireo vehivavy be taona tao amin’ny kongregasiona i Timoty. Eny, azo lazaina hoe tokony ‘hitsangana eo anoloan’ny fotsy volo’ foana izy.

Fivavahana manaja ny olona be taona àry ny kristianisma. Hafahafa ihany fa maro amin’ireo antitra atao ratsy fitondra no anisan’ny firenena mihambo ho kristiana. Misy anefa mpino mbola manaraka ireo fotopoto-pitsipiky ny Baiboly ihany. Ny Vavolombelon’i Jehovah, ohatra, dia faly manana eo anivony, olona be taona an’arivony maro; tsy heveriny ho zavatra mitambesatra na enta-mavesatra izy ireny. Na dia misakana azy ireny tsy harisika toy ny teo aloha tokoa aza ny fahasalamany marefo, dia be dia be no nanatontosa asa kristiana maharitra tamim-pahatokiana, ary izany dia mamporisika ireo Vavolombelona tanora kokoa hanahaka ny finoan’izy ireny. — Jereo Hebreo 13:7.

Na dia izany aza, dia tsy antenaina akory ny tsy hanaovan’ireo kristiana be taona na inona na inona ao anatin’ny kongregasiona. Ny Baiboly dia mamporisika azy ireny mba hiseho ho ohatra faka tahaka ka “hahonon-tena, ho maotona, ho hendry, hatanjaka amin’ny finoana”, “hitondra tena toy izay miendrika ny olona masina” ka hampandray soa an-tsitrapo ny hafa amin’ny fahendreny sy ny fanandraman-javatra efa hitany (Titosy 2:2, 3). Nambaran’i Joela fa amin’ireo izay handray anjara amin’ny fanambarana ny hafatra ao amin’ny Baiboly dia hisy ‘lahi-antitra’. (Joela 3:1 [2:28, MN ]). Tsy isalasalana fa voamarikao fa Vavolombelona be taona maro no mahita fahafinaretana foana mandany hery amin’ny asa fitoriana isan-trano.

Aoka isika hanaja azy ireny “bebe kokoa”

Ny Vavolombelon’i Jehovah dia miezaka maneho fiheverana amin’ny olona be taona amin’ny fomba maro. Amin’ireo fivoriambe ara-pivavahana alaminy isan-taona indrindra dia matetika izy ireo no manokan-toerana ho azy ireny. Maneho fiheverana azy ireny isam-batan’olona koa izy ireo. Any Japon, ny Vavolombelona iray dia mamela ny toerany ao amin’ny fiarakodiam-pianakaviana mba hahafahan’ny vehivavy kristiana 87 taona mankany amin’ireo fivorian’ny kongregasiona. Ny tenany kosa dia mandeha amin’ny bisikileta ho any amin’ireo fivorian’ny kongregasiona. Ny tenany kosa dia mandeha amin’ny bisikileta ho any amin’ireo fivoriana. Monina any Brésil ny mpitory manontolo andro iray 92 taona. Ireo izay mahalala azy dia mitantara fa ny Vavolombelona ao amin’ny faritra misy azy dia “mitondra azy amim-panajana. Mifanakalo hevitra aminy (...); mpikambana ilaina ao amin’ny kongregasiona izy io”.

Tsy milaza akory izany hoe tsy azo atao ny mbola hanaja kokoa ihany ny olona be taona. Izao tokoa no nosoratan’i Paoly ho an’ireo kristiana tany Tesalonika: “Fa ny amin’ny fifankatiavan’ny mpirahalahy, dia (...) manao izany ihany hianareo amin’ny rahalahy rehetra eran’i Makedonia; nefa mananatra anareo ihany izahay, ry rahalahy, mba hitombo bebe kokoa.” (I Tesaloniana 4:9, 10). Indraindray isika dia mila ny handre torohevitra karazan’izany ny amin’ny fomba arahintsika eo anoloan’ny olona be taona. Ny kristiana iray 85 taona, ohatra, dia diso fanantenana aoka izany tsy nahazo anankiray tamin’ny boky vaovao momba ny Baiboly. Inona no antony? Noho izy lalodalovana dia tsy reny ny fampandrenesana nanasana ny mpikambana rehetra tao amin’ny kongregasiona hanafatra ilay boky resahina, ary tsy nisy olona nieritreritra ny hanafatra ho azy. Mazava ho azy fa nonerana haingana io fanadinoana io. Na dia izany aza, io fisehoan-javatra kely io dia manazava fa ilaina ny mahatakatra indrindra izay ilain’ny olona be taona.

Amin’izao androntsika izao, ireo mpanompon’Andriamanitra dia afaka manao toy izany “bebe kokoa” amin’ny fomba maro. Ireo fivoriana kristiana dia fahafahana ‘hamporisika’ ny olona be taona “ho amin’ny fitiavana sy ny asa tsara”. (Hebreo 10:24, 25, MN.) Na dia mifangaro malalaka aza ny tanora sy ny antitra ao amin’ireo Efitrano Fanjakanan’ny Vavolombelon’i Jehovah, dia angamba misy fomba mbola azo anaovana fiezahana misimisy kokoa amin’io lafiny io. Ohatra, misy ray aman-dreny mamporisika ireo zanany hanatona amim-panajana ireo tranainy ao amin’ny kongregasiona mba hiresaka amin’izy ireny.

Etsy an-daniny koa, dia tsy ilaina ny toe-javatra miseho manokana vao hanaja ireo olona be taona. Mifanaraka amin’ny fotopoto-pitsipika nambaran’i Jesosy ao amin’ny Lioka 14:12-14, dia azontsika atao ny manasa matetika kokoa ireo zokintsika rehefa mandray olona isika. Na dia tsy afaka ny ho tonga aza izy ireny, dia hankasitrahany ny hieritreretana azy ireny. Afa-tsy izany koa, ny kristiana dia anarina mba hanaraka ny lalan’ny ‘fahazotoana mampiantrano vahiny’. (Romana 12:13.) Tsy ilaina amin’izany ny hanaovana fanasana mirenty na mihaitraitra. Manipy hevitra toy izao ny Vavolombelona alemana iray: “Asao hisotro dite ireo olona be taona, dia angataho izy ireny hitantara zavatra niainany.”

Izao no nambaran’ny apostoly Paoly: “Mitariha lalana [manomeza ohatra, MN ] amin’ny fifanomezam-boninahitra.” (Romana 12:10). Eo amin’ny Vavolombelon’i Jehovah, dia ireo loholona voatendry ao amin’ny kongregasiona indrindra no manome ohatra raha ny amin’ny fanajana ireo Vavolombelona be taona. Azon’izy ireny atao matetika ny manankina aminy asa mety ho vitany, toy ny fampiofanana vaovao amin’ny fitoriana na fanampiana amin’ny fikarakarana ireo toeram-pivoriana kristiana. Ireo lehilahy tanora manao ny asan’ny loholona ao anatin’ny kongregasiona dia manaja ireo mpiandraikitra be taona kokoa amin’ny fangatahana amim-panetren-tena torohevitra amin’izy ireny sy amin’ny fanovozana amim-pahaiza-manavaka avy amin’ny hevitr’izy ireny voaeritreritra tsara (Ohabolana 20:5). Rehefa mivory ireny loholona ireny dia manaraka ny ohatra ao amin’ny Baiboly nomen’i Eliho tanora: miondrika amim-panajana eo anatrehan’ireo lehilahy be taona kokoa izy ireny amin’ny famelana azy ireny hiteny voalohany foana. — Joba 32:4.

Marina fa mora ny tsy hananana faharetana amin’ny olona be taona, satria angamba izy ireny tsy kinga na mahira-tsaina tahaka ny tanora. Nolazalazain’ny dokotera Robert Butler araka ny marina ny fahasahiranana sasany mitranga ao anatin’ny fahanterana: “Very ny herin’ny tena ara-batana, ny fahaiza-miaritra, ka mety hahatsiravina izany. Very indraindray ny fahaizan’ny vavahadin-tsaina lehibe, toy ny fandrenesana na ny fahitana.” Rehefa mahatsapa izany ireo tanora kokoa, moa ve izy ireny tsy tokony hipetraka eo amin’ny toeran’ireo zokiny ka haneho fangoraham-po? — I Petera 3:8.

Araka izany, ny kristiana dia manana adidy amin’izao androntsika izao hampiseho fitiavana amim-pahatsorana, fiheverana sy fanajana ireo be taona eo aminy, ary manatontosa izany amin’ny fomba faka tahaka ny Vavolombelon’i Jehovah. Fa inona no mitranga rehefa misy kristiana be taona na ray aman-drenin’ny Vavolombelona marary na tojo fahasahiranana ara-bola? Iza no manana andraikitra hikarakara azy ireny? Ireo lahatsoratra manaraka dia hiezaka hanome valin’ireo fanontaniana ireo araka ny Baiboly.

[Sary, pejy 7]

Ao amin’ireo kongregasionan’ny Vavolombelon’i Jehovah, ny olona be taona dia mahita asa mahasoa maro hotontosaina.