Каква е Божјата намера со човештвото?
1-4. а) Која била Божјата првобитна намера со човештвото? б) Зошто човекот станал непослушен? (Види ја рамката, стр. 13.)
ВЕТУВАЊЕТО за свет без војна опишан во Исаија 2:2-4 и Михеј 4:1-4 не само што ни дава добро втемелена надеж за блиската иднина, туку ни говори и нешто многу важно за нашиот Творец, имено, дека тој е Бог кој има одредена намера. Всушност, пророштвото од Исаија, 2. поглавје, е дел од една долга серија пророштва кои се протегаат од првата па сѐ до последната страница на Библијата, која јасно покажува како Бог ќе ја оствари својата првобитна намера.
2 Кога Бог го создал првиот човечки пар, јасно му укажал која била неговата намера со нив. Во 1. Мојсеева 1. поглавје, 28. стих, читаме: „И ги благослови Бог, и им рече: ‚Плодете се, и множете се, и наполнете ја земјата, и господарете над неа, и овладајте ги рибите морски, и ѕверовите, и птиците, и сиот добиток, и со целата земја, и со сите животни што лазат по земјата‘“. Кога ќе ја поврземе оваа заповед со она што е изречено во следното поглавје од 1. Мојсеева: „И, земајќи го Господ Бог човекот, кого го создаде, го воведе во градината Едемска, за да ја обработува и да ја пази“, станува јасно дека Бог имал намера првобитната двојка, заедно со нејзиното потомство, да го прошири рајот надвор од границите на Еденската градина кој на крајот би ја опфаќал целата Земјина топкаa (1. Мојсеева 2:15).
3 Колку долго тие би уживале во нивниот рајски дом? Списите ни даваат до знаење дека човекот бил создаден засекогаш да живее на Земјата. До смрт за човештвото би дошло само доколку не би го послушале својот Творец, како што е наведено во 1. Мојсеева 2. поглавје, стихови 16 и 17: „И му заповеда Господ Бог на човекот и рече: ‚Од секое дрво во градината можеш да јадеш, освен од дрвото за познавање на доброто и на злото; од него не јади; зашто во оној ден кога ќе вкусиш од него, ќе умреш‘“. Според тоа, постојаната послушност би довела до траен, вечен живот во такви рајски услови (Псалми 36:29; Соломонови изреки 2:21, 22).
4 Меѓутоа, еден ангел, подоцна означен како Сатана (што значи „Противник“), повлијал на првата двојка да ја злоупотребат нивната слободна волја, со тоа што избрале непослушност кон Бог (Јов 1:6-12; спореди со 5. Мојсеева 30:19, 20). Создавајќи илузија дека зборува змија, овој бунтовен ангел ѝ рекол на Ева, а преку неа и на Адам, дека тие би станале помудри и дека нивните животи би биле поисполнети ако не му се подложат на Бог како на Врховна Властb (1. Мојсеева 3:1-19). Поради нивниот отворен бунт биле осудени на смрт. Дали со тоа била осуетена или спречена Божјата намера со човештвото? Не, но тоа сепак значело дека ќе биде потребно друго средство за да се исполни Божјата првобитна намера за рајска Земја исполнета со послушни луѓе кои ќе се радуваат на вечен живот. На кој начин би било возможно тоа?
Ветено семе
5, 6. а) Што ветил Бог како решение за проблемите на Земјата предизвикани со побуната на Сатана? б) Што му ветил Бог на Авраам?
5 При изрекувањето на пресудата над оние коишто биле вклучени во бунтот против неговата власт, Јехова Бог изјавил дека тој ќе подигне „семе“ или „потомок“ кој ќе ја отстрани штетата што ја предизвикал поттикнувачот на бунтот. За змијата, која го претставувала Сатана, Бог со симболични изрази рекол дека тоа Семе ќе ѝ ја згази, односно здроби главата, и на тој начин ќе му стави крај на постоењето на Сатана и на неговиот бунт. Низ годините овие стихови од 1. Мојсеева биле интерпретирани на различни и противречни начини. Но со оглед на тоа што зборот „семе“ е употребен во многу пророштва, други поврзани ветувања откриваат што тоа означува (1. Мојсеева 3:15).
6 Изразот „семе“ честопати е поврзан со исполнувањето на Божјата намера со човештвото во целост. Како што е забележано во 1. Мојсеева 22:18, на верниот Евреин Авраам, Бог му го дал следново ветување: „И ќе бидат благословени преку потомството [семето, JP] твое сите народи на земјата, зашто го послуша гласот Мој“ (нагласено од нас). Бог покажал посебен интерес за Авраам како за човек кој навистина го барал Него. Сепак, иако Бог и директно го наградил Авраам, овој стих јасно покажува дека Божјиот интерес не бил свртен кон Авраам, ниту исклучително кон неговите телесни потомци. Бог постојано ја имал на ум својата првобитна намера за рајска Земја за целото човештво, за „сите народи“. Во таа прилика му открил на Авраам дека како резултат на неговата верност, ќе има предност да донесе на свет „семе“ преку кое ќе бидат благословени сите народи.
7, 8. Како ова ветено Семе било поврзано со сфаќањата за царствувањето и Месијата?
7 Авраам станал татко на многу големи нации (1. Мојсеева 17:4, 5). Но, Јехова Бог јасно открил преку која од овие линии на потомство ќе дојде ветеното Семе кое ќе донесе благослови за целото човештво (1. Мојсеева 17:17, 21). За Исак, Авраамовиот син, и Јаков, неговиот внук, било споменато дека ѝ припаѓаат на лозата која ќе го произведе „семето“. Една нација која произлегла од Авраам била израелската нација; ја сочинувале 12-те племиња кои потекнувале од синовите на Јаков, внукот на Авраам. Конечно, ветеното „семе“ требало да се појави во оваа нација (1. Мојсеева 26:1, 4; 28:10, 13-15).
8 Подоцна, едно друго пророштво открило дека едно посебно семе, односно владетел, требало нарочно да дојде преку племето на Јуда. Прва Мојсеева 49:10 наведува: „Нема да недостасува кнез од Јуда, и водач од бедрата негови, сѐ дури не дојде Оној [Шило], Кому му припаѓа власта, и Он е надеж на народите“.3 Библискиот коментатор Раши наведува дека изразот „сѐ дури не дојде Оној (Шило)“ значи „додека не дојде Царот Месија, чие ќе биде царството“.4 Слично на Раши, многу библиски коментатори разбрале дека ова пророштво има месијанско значење.
9. а) Што му ветил Бог на цар Давид во поглед на Семето? б) Како ветувањето од 1. Мојсеева 49:10 е поврзано со она од Псалми 71:7, 8?
9 На Давид, првиот владетел од линијата на Јуда, Бог му ветил: „Твојот дом и . . . престолот твој ќе остане засекогаш“ (2. Царства 7:16). Понатаму Бог ветил: „Тогаш ќе го подигнам твоето семе по тебе, . . . и ќе го зацврстам царството негово. Тој ќе Ми изгради дом, и ќе го утврдам престолот негов засекогаш“ (1. Летописи 17:11, 12). Давидовиот син и наследник, царот Соломон, навистина му изградил дом или храм на Јехова, но, очигледно тој не владеел засекогаш. Меѓутоа, еден од Давидовото семе требало да биде тој „Шило“ или Месијата, проречен во 1. Мојсеева 49:10. Зборувајќи пророчки за него, цар Давид напишал: „Во Негово време ќе зацари правда, и ќе има изобилен мир сѐ додека не се одземе месечината. И ќе владее од море до море и од реката до краиштата на земјата“ (Псалми 71:7, 8).
10. Што требало да се исполни преку Семето кое е ветено во 1. Мојсеева 3:15, и како тоа се совпаѓа со ветувањето што му било дадено на Авраам?
10 Следејќи го постепеното откривање преку пророштвата, дознаваме дека благословите кои му биле ветени на Авраам — „ќе бидат благословени преку потомството твое сите народи на земјата“ — всушност ќе се исполнат преку овој ист Владетел од лозата на Давид (1. Мојсеева 22:18). На тој начин, пророштвата во врска со Семето ѝ биле приклучени на надежта на еврејската нација во Месијата, за време на чие владетелство Земјата ќе поседува сеопшт мир. Всушност, тој е „семето“ што е споменато во 1. Мојсеева 3:15 кое ќе му стави крај на првобитниот бунт против Божјиот суверенитет и кое ќе ја отстрани штетата која произлегла од него (Псалми 2:5, 8, 9). Други прашања и информации за ветениот Месија обработени се на страниците 24-31. Но, сега да разгледаме како Бог понатаму постапувал со потомците на Авраам.
Целта на Сојузот на Законот
11-13. Како Сојузот на Законот бил корисен за нацијата и дали требало да трае засекогаш?
11 Неколку стотини години после Авраам, Израелците станале нација. Бог ги ослободил тие наследници од ропството во Египет и под водството на Мојсеј, еден друг човек од вера кого Тој го избрал, Бог склучил посебен сојуз или договор со нив (2. Мојсеева 19:5, 6; 5. Мојсеева 5:2, 3). Ваквиот Сојуз на Законот ѝ дал на нацијата јасно упатство за тоа како Бог барал да биде обожаван и ги организирал како нација за такво обожавање.
12 Можеме да забележиме дека уште од самиот почеток овој сојуз бил условен. Пред да ѝ ги објави на нацијата Израел Десетте заповеди и целиот сојуз од кој тие биле дел, Бог им соопштил: „Ако го слушате гласот Мој и го пазите заветот мој, ќе ми бидете народ избран меѓу сите народи, зашто Моја е земјата цела. И вие ќе ми бидете царство на свештеници и народ свет“ (2. Мојсеева 19:5, 6). За и понатаму да бидат употребени од Бог како избран народ, требало верно да го слушаат. Тоа биле условите на сојузот.
13 Ветената награда за нивната верност — дека ќе служат како царство на свештеници — открива дека Сојузот на Законот не бил склучен заради самиот сојуз, туку напротив, тој бил преоден чекор кон оспособување на свештенство кое ќе им помогне на останатите нации да го запознаат вистинскиот Бог. Од самиот почеток Божјата намера била да биде благословено целото човештво, а не само луѓето од една нација (1. Мојсеева 22:18).
14. Кои други користи произлегле од Сојузот на Законот?
14 Со оглед на тоа што Сојузот на Законот не бил крајната цел, тогаш, која била неговата цел? Тој недвосмислено ги разоткрил и ги жигосал сите лажни религиски сфаќања коишто човекот почнал независно да ги развива уште од времето на бунтот во Еденската градина (5. Мојсеева 18:9–13). Тој исто така го штител израелскиот народ од одвратните обичаи и од обожавањата на околните народи така што контактирањето со таквите нации било сведено на минимум (5. Мојсеева 7:1-6). Сѐ додека Израел го чувал Законот, тие ќе биле заштитени во чиста религиозна состојба во каква на крајот би можеле да го препознаат и да му изразат добредојде на ветеното Семе, односно, Месијата.
15, 16. Кои важни духовни поуки што биле вклучени во Сојузот на Законот, исто така укажувале на нивниот привремен карактер?
15 Сојузот на Законот исто така ја истакнал потребата од помирување, воведувајќи јасно утврден систем на жртви кој бил составен дел од еврејското обожавање (3. Мојсеева 1:1-17; 3:1-17; 16:1-34; 4. Мојсеева 15:22-29). Уште од бунтот на Адам и Ева, човештвото го изгубило совршенството кое би му овозможувало да живее вечно во совршено здравје (1. Мојсеева 2:17). Како последица на првиот грев, потомството на Адам и Ева (сето родено после побуната) наследило несовршеност и вродена склоност кон грев (1. Мојсеева 8:21; Псалми 50:5; Проповедник 7:20). Несовршеноста водела до болести, стареење и смрт, и до формирање на преграда меѓу човекот и Бог (3. Царства 8:46; спореди со Плач Јеремиин 3:44). Била потребна некаква основа за да се поправи штетата, како и да се победи и постигне помирување за несовршената состојба на човекот. Мажите од вера секогаш биле живо заинтересирани за таквата потреба (Јов 1:4, 5; Псалми 32:1–5).
16 Сојузот на Законот нагласувал дека Бог има правни мерила кои мора да се задоволат. Тој исто така пружил основа да се разбере како Божјите мерила за правда ќе бидат потполно задоволениc. Системот на жртви во Сојузот на Законот никогаш не би можел да ја обнови Божјата првобитна намера со човештвото, затоа што нивното делување било од привремен карактер, и ја истакнувал грешната состојба, а не ја отстранувал или спречувал. Според тоа, Законот бил еден преоден чекор кој ѝ послужил на оваа организирана нација од обожаватели да разбере како во одреденото време ќе го препознае Семето и како тоа Семе ќе ја отстрани штетата што била предизвикана со Адамовиот грев. Каде Тората укажува на тоа?
Ветување на пророк како Мојсеј
17, 18. Што било мислено со Божјето ветување во 5. Мојсеева 18:15, 18, 19 дека ќе подигне пророк?
17 Во 5. Мојсеева 18. поглавје, 15. стих, Мојсеј ѝ рекол на израелската нација: „Господ, твојот Бог, ќе ти издигне пророк од браќата твои, како мене, — Него слушајте Го“. Во истото поглавје, во 18. и 19. стих, Јехова му зборува на Мојсеј, оној кого Тој го наименувал како посредник меѓу себе и својот народ, со зборовите: „Јас ќе им издигнам пророк од браќата нивни, каков што си ти, ќе ги ставам зборовите Мои во устата Негова и Он ќе им каже сѐ, што Јас ќе му заповедам; а кој не ќе ги послуша зборовите што ќе говори оној Пророк од Мое име, Јас ќе му се одмаздам“. Како треба да се разбере ова пророштво?
18 Пророкот кој овде се споменува очигледно е специфична и посебна личност. Контекстот јасно покажува дека тоа не е само вообичаено начело во поглед на Божјиот наум да продолжи да подига пророци за нацијата, како што некои претпоставувале. Зборот за пророк (нави́) на хебрејски е во еднина, кога ќе се спореди со Мојсеј кој бил единствен во историјата на нацијата. Според тоа, во завршните зборови од истата книга, 5. Мојсеева, се наведува: „И не се појави веќе таков пророк во Израилот, како Мојсеј, кого Господ го познаваше лице со лице“ (5. Мојсеева 34:10-12). Оној кој ги запишал овие зборови најверојатно бил Исус, синот на Навин, кој самиот бил голем водач и пророк наименуван од Бог. Но од неговата сопствена изјава е очигледно дека тој не се сметал себеси за оној на кого се исполниле Мојсеевите зборови за пророк како Мојсеј. Тогаш, што имал Бог на ум кога ветил дека ќе подигне пророк како Мојсеј? Каков бил Мојсеј?
Проречен е нов сојуз
19. а) На кој начин Мојсеј бил единствен? б) На кои други начини би требало да служи пророкот како Мојсеј?
19 Мојсеј бил голем водач; тој бил законодавец, пророк, чудотворец, учител и судија. Тој исто така бил и посредник, единствениот пророк кој посредувал сојуз меѓу Бог и човек (во овој случај израелската нација). Пророкот кој е навистина како него би морал да направи нешто слично. Дали тоа значело дека Бог имал намера Сојузот на Законот да го замени со друг сојуз? Да! Преку пророкот Јеремија, Бог јасно навел дека има намера да склучи нов сојуз. Новиот сојуз би барал нов посредник. Единствено некој кој бил како Мојсеј би можел да ги исполни барањата за една таква задача. Ако испитаме што содржи новиот сојуз, ќе можеме подобро да ја разбереме улогата на посредникот.
20, 21. а) Што е ветено во Јеремија 31:31-34? б) Која била наведената цел на новиот сојуз? в) На крајот, што требало да се случи со Сојузот на Законот?
20 Околу 900 години после Мојсеј, Јеремија ѝ ги пренел Божјите зборови на нацијата Израел: „Еве настапуваат дни, вели Господ, ќе склучам со домот Израилев и со домот на Јуда нов завет (сојуз, Та). Не онаков завет, каков што склучив со татковците нивни во денот, кога ги фатив за раце, за да ги изведам од Египетската земја; тој Мој завет тие го нарушија, . . . вели Господ. Но еве го заветот, што ќе го склучам со домот Израилев по оние дни . . . ќе им ги простам беззаконијата нивни, и за гревовите нивни нема веќе да се сеќавам“d (Јеремија 31:31-34).
21 Ако тој пророк како Мојсеј требало да служи како нов посредник на нов сојуз, тогаш, без сомнение, сите особености на обожавањето што се барале под Мојсеевиот Закон требало да бидат во сила не трајно, туку само додека се воспостави новиот сојуз. Се разбира, кога Бог овозможил темел за ‚заборавање на нивните беззаконија и несеќавање на нивните гревови‘, веќе немало потреба од целиот тој систем на жртви што биле обезбедувани преку храмот, а кои донесувале само привремено простување. Со воспоставувањето на новиот сојуз, церемонијалните обележја од Сојузот на Законот, како што било држењето на Сабатот и празниците, повеќе не требало да го задржат истото значење. Во свое одредено време, Бог сигурно би открил што се барало од оние коишто биле вклучени во подготовката на тоа ветување за нов сојуз (Амос 3:7).
Благослови за сите нации
22, 23. а) Која била целта на новиот сојуз во поглед на нациите? б) Како други пророштва покажуваат која била Божјата намера со сите народи?
22 Сфаќањето дека пророкот како Мојсеј и Семето на Авраам се едно исто, ни овозможува да согледаме еден друг, многу важен аспект на новиот сојуз; тоа е правното средство преку кое луѓе од сите нации ќе можат да го обожаваат вистинскиот Бог. Бидејќи 1. Мојсеева 22:18 вели дека преку ова „семе“ (JP) „ќе бидат благословени . . . сите народи на земјата”, јасно е дека во одреден дел од човечката историја Бог повеќе нема да се занимава исклучиво со една нација, имено, со потомството на Авраам. Откако нацијата Израел послужила во оваа важна подготовка на ветеното Семе и откако бил воспоставен новиот сојуз, обожавањето на вистинскиот Бог било пристапно за луѓе од сите нации и раси.
23 Сигурно дека никој не би можел оправдано да ја оспори Божјата праведност затоа што дозволил грешни луѓе од сите нации и раси да го обожаваат. Тоа било Божја намера уште од почетокот, а постојат и многу пророштва во Библијата кои го потврдуваат фактот дека луѓе од сите народи ќе бидат благословени преку семето на Авраам (Захарија 8:20-23). Пример за тоа може да се најде во Зефанија 3. поглавје, 9. стих (NW), каде што Бог изјавува: „Тогаш . . . ќе го променам јазикот на народите во чист јазик, за да сите го привикуваат името Јеховино, да му служат рамо до рамо“. Самото пророштво од Исаија 2. поглавје, споменато на почетокот од оваа брошура, го истакнува обединувачкиот аспект од обожавањето на Бог, како луѓе од сите нации се преобратиле за да му служат во вистина и да ги учат патиштата на мирот; тоа исто така нагласува кога тоа ќе се случи: „во последните дни“ (Исаија 2:2). Што е мислено со овој израз „последните дни“?
24. а) Што значи изразот „последни денови“? б) Што е опишано во 38. и 39. поглавје од Езекиил?
24 Светото писмо повеќе пати говори за денот кога Бог сите народи ќе ги изведе пред суд (Исаија 34:2, 8; Јеремија 25:31-35; Јоел 3:2; Авакум 3:12; Софонија 1:18; 3:8). Уште од отфрлањето на Божјиот суверенитет во Еденската градина, пропустот на човештвото успешно да владее самото со себе, станува сѐ поочигледен. Човечките влади биле крајно промашување и предизвикале неискажано страдање. Ако им се допушти да постојат и понатаму во овој век на нуклеарно вооружување и загадување на околината во светски размери, луѓето би можеле да се уништат самите себе и својот земски дом. Затоа Бог ќе интервенира и ќе го употреби својот наименуван Месија, Семето (Псалми 2:1-11; 109:1-6). Пророкот Језекиил ја прорекол Божјата завршна битка против човечките влади. Во 38. и 39. поглавје од неговата книга, тој ја опишува Божјата војна против „Гог од земјата Магог“ (Језекиил 38:2), што во светски размери може да се препознае како пророштво за последните денови. Внимателното испитување на Писмото открива дека овде „Гог“ е симболично име за истиот духовен бунтовник, Сатана, кој ги одвел Адам и Ева на патот на непослушност спрема Бог. Поразот на овој дух заедно со неговите сили, кој долго време бил Божји непријател, всушност е почетниот дел од исполнувањето на првобитното ветување дека „семето“ во симболична смисла, смртно ќе ја згмечи главата на „змијата“, Сатана (1. Мојсеева 3:15, JP).
25. Што е проречено дека ќе се случи по уништувањето на Сатановите сили?
25 По уништувањето на силите на Сатана, првобитните рајски услови од Еден ќе бидат обновени. Но, овојпат, под уредувањето на новиот сојуз, човештвото ќе му биде послушно на Бог (Исаија 11:1-9; 35:1-10). Нема само да му бидат простени гревовите, туку тоа потполно ќе биде обновено до совршенство (Исаија 26:9). На крајот, ќе биде наградено со вечен живот (Псалми 36:29; Исаија 25:8). Во тоа време дури и мртвите, не само оние кои умреле како верни на Бог, туку и милијарди кои никогаш немале вистинска можност да бидат поучени за него, ќе бидат обновени во живот — ќе бидат воскреснати! (Даниил 12:2, 12; Исаија 26:19). Зарем ваквата прекрасна надеж не нѐ приближува поблиску до Бог кој ги замислил тие работи?
26. Што бара од нас појавувањето на пророкот како Мојсеј?
26 Тоа се само некои од благословите наменети за луѓето од сите нации кои ќе го препознаат и послушаат гласот на пророкот како Мојсеј, т. е. Семето кое ќе владее на Давидовиот престол „сѐ додека постои месечината“, што значи засекогаш (Псалам 72:7, ДК). Што се однесува до овој пророк како Мојсеј, 5. Мојсеева 18:19 исто вели: „А кој не ќе ги послуша зборовите што ќе говори оној Пророк од Мое име, Јас ќе му се одмаздам“. Дали ќе си одвоиш време и дали ќе ги направиш потребните напори за да го препознаеш овој Пророк како Мојсеј, овој Месија, и така да научиш сѐ што бара Бог? Дали лично ќе го запознаеш вистинскиот Бог?
[Фусноти]
a Извештајот во книгата 1. Мојсеева, кој ја опишува Еденската градина, не е некаква парабола, туку Еден бил стварно подрачје кое било доста пространо. Текстот укажува на локација што се наоѓа северно од Месопотамските низини, на изворите на реките Еуфрат и Тигар (1. Мојсеева 2:7-14). Тоа требало да послужи како образец според кој човекот би можел да го обликува и да го обработува останатиот дел од Земјата.
b За потемелно разбирање на значењето на овој бунт види ја рамката на стр. 16-17.
c Претходниот правен пример што го кодификувал Мојсеј во поглед на начинот на плаќање при прекршување на Законот — „душа за душа, око за око, заб за заб“ — го одразувал главното начело кое го применил и самиот Бог во решавањето на прашањето за спасување на човекот (5. Мојсеева 19:21). Совршениот човек Адам, бил одговорен за осудата на човечката раса, затоа бил потребен друг совршен човек кој, како надомест за оваа штета, би го положил својот живот. На овој начин неговата смрт требало да биде совршена надомест за Адамовиот грев и неговите последици за човештвото. Само доаѓањето на ветеното ‚семе‘, чиј живот би бил понуден како законска откупнина, би можело потполно да постигне такво ослободување (1. Мојсеева 3:15, JP). За поцелосно разбирање на овој аспект на Семето во Божјата намера, види ги страниците 28-29, пасуси 17 до 20.
d Едно стандардно толкување од страна на јудаизмот денес гласи дека Јеремија само прорекол обновување, или реафирмација на Сојузот на Законот со Израел, како што се случило по нивното враќање од прогонството во Вавилон во 537 п. н. е. (1. Ездра 10:1-14). Но самото пророштво уште еднаш го негира таквото објаснување. Бог јасно изјавил дека тоа ќе биде ‚нов сојуз‘, а не само обновен сојуз. Понатаму, тој нагласил дека тој сојуз не е ист како сојузот што го склучил кога ги извел од египетското ропство. Некои велат дека бил „нов“ во таа смисла што сега требало верно да го чуваат истиот сојуз, но историјата покажала поинаку. Всушност, нивниот недостиг на вера довел до уништување на вториот храм (5. Мојсеева 18:19; 28:45-48).
[Рамка на страница 13]
КОЈ Е САТАНА?
БИБЛИЈАТА не зборува за Сатана како за „зла склоност“ внатре во човекот, туку како за едно невидливо духовно суштество, ангел (Јов 1:6). Како еден од ангелите, односно синовите Божји, тој бил создаден како совршен, но подоцна самиот предизвикал да стане прв бунтовник или противник на Бог (5. Мојсеева 32:4; спореди Језекиил 28:12-17). Како дел од неговата побуна против Божјиот суверенитет, тој ги обвинува луѓето дека не се верни, дека тие постапуваат само за своја корист. Забележи некои од библиските стихови кои отворено ги разоткриваат Сатановите подли настојувања да ги одведе луѓето на пат на непослушност и погрешно однесување:
1) Јов 1:6-12; 2:1-7
[Рамка/слики на страници 16 и 17]
ЗОШТО БОГ ГО ДОПУШТА ЗЛОТО?
ВЕРОЈАТНО некогаш во својот живот си се запрашал: „Ако постои Бог, зошто го допушта страдањето?“, или: „Ако страдањето веќе постои затоа што Бог го допушта, зошто тоа трае толку долго?“ Ваквите прашања тешко можат да се одговорат, особено оние што се однесуваат на холокаустот кој веројатно повеќе од било која друга поединечна појава станал крајниот синоним за страдање на човекот. Во своите напори да пронајдат објаснение, некои го побиваат постоењето на Бог, додека други го побиваат постоењето на злото. Дали се реални ваквите заклучоци? Постои ли задоволувачки одговор?
2 Некои се согласни дека прашања од ваква природа не треба ни да се поставуваат. Меѓутоа, верните пророци, како што бил Авакум, не сметале за несоодветно да постават такво прашање. Авакум го прашал Бог: „До кога, Господи, ќе повикувам, а Ти не ме слушаш; викам кон Тебе поради насилството, а Ти не ме избавуваш? Зошто ми дозволуваш да гледам злодејанија, и да гледам неволји?“ (Авакум 1:2, 3).
3 За несреќа, постојат такви кои не се во состојба да прифатат било каков одговор, без оглед на тоа дали тој е точен или не. Суровите настани и човековата бруталност ја попречиле нивната способност за непристрано истражување. Затоа, оној кој го бара одговорот мора чесно да ја процени својата сопствена склоност, како и разумноста на даденото објаснение.
Вината да се фрли на правото место
4 Бог никогаш не учествувал во човечките злосторства. Меѓутоа, некои религиски науки ја унапредуваат таквата идеја, и така уште повеќе ја замрсуваат работата. На пример, верувањата кои го поткрепуваат мислењето дека светот е место за испит пред идниот живот и дека преку смртта Бог „ги зема“ саканите, дури и малите деца, создаваат впечаток дека тој лично е одговорен за несреќите, злосторствата и катастрофите. Истото може да се каже и за доктрините за предодреденост и судбина. Постојат и такви кои се обидуваат да објаснат дека холокаустот е „божествена казна за световноста на европските Евреи“ или „Божји начин за светот да ја сфати потребата од еврејска држава“. Повеќето можат таквото размислување да го сметаат не само за неприфатливо, туку и за нападно.
5 Зарем таквите верувања не го оцрнуваат Бог? Не е ли човекот, а не Бог, оној кој е одговорен за сите неправди сторени низ вековите? (Проповедник 8:9). Како што и историчарот Арнолд Тојнби изјавил: „Само човечките суштества се во состојба да бидат злобни, бидејќи единствено тие се свесни за своите постапки и прават избор по слободна волја“.e Поради тоа, кога човекот ја злоупотребувал слободната волја, тоа доведувало до неискажано страдање. Тогаш, зошто Бог не го создал човекот така за да не му нанесува штета на својот ближен?
6 Човекот бил создаден според Божјиот „образ“ и со дар на слободна волја (1. Мојсеева 1:26). Кога тоа не би било така, човекот не би можел да ги доживее задоволството и радоста кои произлегуваат од спонтаното правење добро на другите. Совеста не би имала никакво значење, а човековото постоење би било слично на пониските облици на живот. Слободната волја е благослов за човекот и таа го прави човечко суштество, а не робот. Но слободната волја вклучувала и слобода во изборот, што вклучува и погрешен или штетен избор. Меѓутоа, прифаќањето на фактот дека Бог не е одговорен за злото, не дава одговор на прашањата „Зошто тој го дозволува? И зошто веднаш не му ставил крај на страдањето?“
Како можел Бог тоа да го дозволи?
7 Зошто постои злото ако постои сила која е во состојба да го спречи? Библискиот одговор на тоа прашање пред сѐ се наоѓа во извештајот за првиот маж и жена, Адам и Ева. Поглавја 2 и 3 од 1. Мојсеева известуваат дека тие избрале да не го слушаат Бог со тоа што јаделе од „дрвото за познавање на доброто и злото“. Со нивната непослушност биле двигнати важни спорни прашања. Оној кој ги навел на побуна (види ја рамката, стр. 13), го сторил тоа кога им рекол: „Вие нема да умрете“, и на тој начин ја довел во прашање Божјата вистинитост, бидејќи Бог јасно изјавил дека непослушноста ќе биде казнета со смрт (1. Мојсеева 2:17; 3:4). Искушувачот продолжил велејќи им: „Бог знае оти оној ден кога ќе вкусите од него, ќе ви се отворат очите, па ќе станете како богови и ќе знаете што е добро, а што зло“ (1. Мојсеева 3:5). Очигледно, навестувањето било дека Бог неправедно им скусувал нешто. На тој начин бил фрлен сомнеж врз исправноста на Божјите закони и неговиот начин на владеење. Тоа претставувало напад врз Божјиот суверенитет, врз самото негово право да биде единствениот и апсолутен Владетел над човештвото.
8 Се појавиле темелни спорни прашања: Дали на човекот навистина му е потребно Божјето водство за успешно да владее со самиот себе и со целата Земја? Доколку не, тогаш Бог веројатно бил неправеден кога барал послушност од човекот. Ако човекот е во состојба да владее самиот со себе, зошто Бог би бил единствениот кој одлучува што е исправно за човекот, а што не е? Ако престапниците биле погубени, тоа не би овозможило одговор на вакви прашања. Дури со текот на времето луѓето требало да покажат дека човекот е неспособен успешно да владее самиот со себе.
Кој има право да одлучува?
9 Веројатно најважното прашање на кое секој од нас мора лично да одговори е: Дали Бог има право да одлучи кои работи имаат првенствена важност, и кога треба да се решат? Многумина тешко можат да го прифатат убедувањето дека некакво спорно или морално прашање би можело да биде доволно значајно за да го оправда допуштањето на човечкото страдање. Меѓутоа, не е ли разумно да се прифати дека Божјиот далекусежен поглед му овозможува да делува за најдобрите интереси на сите негови суштества?
10 Пророкот Исаија напишал: „Моите мисли не се ваши мисли, ниту вашите патишта се Мои патишта, вели Господ“ (Исаија 55:8). Секако, Бог не е рамнодушен спрема човечкото страдање, но бидејќи е совршено мудар и вечен, тој е во најдобра положба да одлучи не само за сите фактори што поврзани со спорните прашања кои се вклучени, туку и како и кога да се решат на начин од кој ќе имаат корист сите оние кои се вовлечени во тоа.
11 Со тоа што допуштил доволно време да се решат прашањата кои биле двигнати, Бог направил еден преседан за сета вечност. Доколку во иднина повторно би било предизвикано Божјето извршување на суверенитет, нема да биде потребно на бунтовникот да му се дозволи некакво додатно време да го докаже своето тврдење (Наум 1:9). Сѐ што ќе треба да се докаже, веќе ќе биде докажано. Во меѓувреме, ние имаме предност да застанеме на Божјата страна во спорното прашање, како што сториле и многу верни во минатото. На пример, иако Јов воопшто не знаел која е причината за неговото страдање, бил одлучен да му остане лојален на Бог (Јов 2:9, 10). Зарем Бог, Творецот на човекот, не заслужува таква лојалност?
Кое е Божјето решение?
12 Временскиот период што го допуштил Бог за да се решат различните прашања што биле вклучени, се приближува кон својот крај. Злото и сите оние кои го предизвикуваат наскоро ќе бидат отстранети (Соломонови изреки 2:21, 22; Даниил 2:44). Бог лично ќе осигури вечен мир и среќа за човештвото на рајска Земја (Исаија 14:7). Како Бог на праведноста, Јехова нема да ги заборави оние кои неправедно страдале и умреле. Тие ќе бидат воскреснати, обновени за живот токму овде на Земјата (Јов 14:14, 15; Исаија 25:6-8). Според Божјето лично ветување, „поранешните [работи, NW] нема повеќе да се спомнуваат, ниту на ум ќе доаѓаат“. Вечниот живот ќе им пружи доволна можност на луѓето точно да ги разберат причините зошто Бог го допуштил злото. Ниту еден од оние кои ќе примат такви благослови нема да биде незадоволен поради своето лично страдање или страдањето на некој друг од минатото. „Радост довека за она што Јас го создавам“ ќе значи повеќе отколку само задоволување на потребите (Исаија 65:17, 18).
13 Преку Библијата, Бог јасно ни кажал зошто постои страдањето. Меѓутоа, една кратка статија не може да одговори на сите прашања што се поврзани со едно такво длабоко спорно прашањеf. Целосен одговор може да се добие единствено преку потемелно истражување на Библијата од сите нејзини аспекти. Дали ќе го прифатиш предизвикот и дали ќе бидеш спремен да посветиш доволно време за такво истражување? Одговорите на спорните прашања го заслужуваат тоа.
[Фусноти]
e Цитирано од Човештвото и Мајката Земја (Mankind and Mother Earth), 1976, стр. 13.
f За поопширно разгледување на оваа тема види ја книгата Животот — како настанал? Преку еволуција или преку создавање? (хрв.), 16. поглавје, издадена од Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc.
1-3. Како некои се обиделе да одговорат на прашањето зошто постои страдањето?
4, 5. Кои се некои од науките што го оцрнуваат Бог?
6. Што вклучувала за човештвото слободната волја?
7, 8. Кои спорни прашања се наметнале на почетокот од човечката историја?
9-11. Зошто Бог толку долго го допуштил страдањето?
12, 13. Како Бог наскоро ќе ја обнови праведноста на Земјата?
[Слика на страница 15]
Зошто Бог барал жртви како дел од Сојузот на Законот?