“വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ ഉറച്ചു​നിൽക്കു​വിൻ”

1. (എ) ഗലീല​ക്ക​ട​ലിൽ വെച്ച്‌ കൊടു​ങ്കാ​റ്റ​ടി​ച്ച​പ്പോൾ പത്രോ​സിന്‌ എന്ത്‌ സംഭവി​ച്ചു? (ലേഖനാ​രം​ഭ​ത്തി​ലെ ചിത്രം കാണുക.) (ബി) പത്രോസ്‌ മുങ്ങി​ത്താ​ഴാൻ തുടങ്ങി​യത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

ശക്തമായ കാറ്റുള്ള ഒരു രാത്രി. പത്രോസ്‌ അപ്പൊ​സ്‌ത​ല​നും മറ്റ്‌ ചില ശിഷ്യ​ന്മാ​രും വള്ളം തുഴഞ്ഞ്‌ ഗലീല​ക്കടൽ കുറുകെ കടക്കാൻ പാടു​പെ​ടു​ക​യാണ്‌. അപ്പോൾ, യേശു കടലി​ന്മീ​തെ നടക്കു​ന്നത്‌ അവർ കണ്ടു. വെള്ളത്തി​ലൂ​ടെ നടന്ന്‌ യേശു​വി​ന്റെ അടുക്ക​ലേക്ക്‌ വന്നോട്ടെ എന്ന്‌ പത്രോസ്‌ യേശു​വി​നോട്‌ ഉച്ചത്തിൽ വിളിച്ച്‌ ചോദി​ച്ചു. വന്നു​കൊ​ള്ളാൻ യേശു പറഞ്ഞു. അതു​കേട്ട്‌ പത്രോസ്‌ വള്ളത്തിൽനിന്ന്‌ ഇറങ്ങി യേശു​വി​ന്റെ അടു​ത്തേക്ക്‌ നടന്നു. അൽപ്പദൂ​രം നടന്നതും അവൻ മുങ്ങി​ത്താ​ഴാൻ തുടങ്ങി. എന്തു​കൊണ്ട്‌? ഉഗ്രമായ കാറ്റിൽ ഇളകി​മ​റി​യുന്ന തിരമാ​ല​ക​ളി​ലേക്ക്‌ നോക്കിയ പത്രോസ്‌ ഭയന്നു​പോ​യി! സഹായ​ത്തി​നാ​യി അവൻ ഉറക്കെ നിലവി​ളി​ച്ചു. പെട്ടെന്ന്‌ അവന്റെ കൈ പിടി​ച്ചു​യർത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ യേശു ചോദി​ച്ചു: “അൽപ്പവി​ശ്വാ​സി​യേ, നീ എന്തിനു സംശയി​ച്ചു?”—മത്താ. 14:24-32.

2. ഇപ്പോൾ നമ്മൾ എന്ത്‌ പരിചി​ന്തി​ക്കും?

² വിശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പത്രോ​സി​ന്റെ അനുഭ​വ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പഠിക്കാൻ കഴിയുന്ന മൂന്നു കാര്യങ്ങൾ നമുക്ക്‌ നോക്കാം. (1) യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ തന്നെ സഹായി​ക്കാ​നാ​കു​മെന്ന വിശ്വാ​സം പത്രോസ്‌ തുടക്ക​ത്തിൽ പ്രകടി​പ്പി​ച്ചത്‌ എങ്ങനെ? (2) പത്രോ​സിന്‌ വിശ്വാ​സം നഷ്ടപ്പെ​ടാൻ തുടങ്ങി​യത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌? (3) വിശ്വാ​സം വീണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ പത്രോ​സി​നെ സഹായി​ച്ചത്‌ എന്താണ്‌? ‘വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ ഉറച്ചു​നിൽക്കാൻ’ കഴിയു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ​യെന്ന്‌ കാണാൻ ഈ കാര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പരിചി​ന്തനം നമ്മളെ സഹായി​ക്കും.—1 കൊരി. 16:13.

3. പത്രോസ്‌ വള്ളത്തിൽനിന്ന്‌ ഇറങ്ങി​യത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌, സമാന​മാ​യി നമ്മൾ എന്ത്‌ ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു?

³ പത്രോ​സിന്‌ ശക്തമായ വിശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ നമ്മൾ അങ്ങനെ പറയു​ന്നത്‌? യേശു വിളിച്ച ഉടനെ അവൻ വള്ളത്തിൽനിന്ന്‌ ഇറങ്ങി വെള്ളത്തി​ലൂ​ടെ നടക്കാൻ തുടങ്ങി. വെള്ളത്തി​ന്മീ​തെ നടക്കാൻ ദൈവ​ശക്തി യേശു​വി​നെ പ്രാപ്‌ത​നാ​ക്കിയ അതേ വിധത്തിൽ, തന്നെയും പ്രാപ്‌ത​നാ​ക്കു​മെന്ന്‌ പത്രോസ്‌ വിശ്വ​സി​ച്ചു. സമാന​മാ​യി, തന്നെ അനുഗ​മി​ക്കാൻ യേശു നമ്മളെ ക്ഷണിച്ച​പ്പോൾ, നമ്മൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ നമ്മളെ​ത്തന്നെ സമർപ്പി​ക്കു​ക​യും സ്‌നാ​ന​മേൽക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. എന്തു​കൊണ്ട്‌? യഹോ​വ​യി​ലും യേശു​വി​ലും വിശ്വാ​സ​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടും അവർ നമ്മളെ സഹായി​ക്കു​മെന്ന ഉറച്ച ബോധ്യ​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടും ആണ്‌ നമ്മൾ അങ്ങനെ ചെയ്‌തത്‌.—യോഹ. 14:1; 1 പത്രോസ്‌ 2:21 വായി​ക്കുക.

4, 5. വിശ്വാ​സം വില​യേ​റിയ ഒരു സ്വത്ത്‌ ആയിരി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

⁴ വളരെ വില​യേ​റിയ ഒന്നാണ്‌ വിശ്വാ​സം. വെള്ളത്തി​ന്മീ​തെ നടക്കാൻ പത്രോ​സി​ന്റെ വിശ്വാ​സം അവനെ പ്രാപ്‌ത​നാ​ക്കി, പ്രത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ മനുഷ്യർക്ക്‌ അസാധ്യ​മെന്ന്‌ തോന്നുന്ന ഒരു കാര്യം. അസാധ്യ​മെന്ന്‌ തോന്നി​യേ​ക്കാ​വുന്ന കാര്യ​ങ്ങൾപോ​ലും ചെയ്യാൻ വിശ്വാ​സ​ത്തിന്‌ നമ്മളെ സഹായി​ക്കാ​നാ​കും. (മത്താ. 21:21, 22) നമ്മളിൽ ചിലർ മനോ​ഭാ​വ​ത്തി​ലും പെരു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലും വലിയ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, മുമ്പ്‌ നമ്മളെ അറിയാ​വുന്ന ആളുകൾക്ക്‌ ഇപ്പോൾ നമ്മളെ തിരി​ച്ച​റി​യാൻപോ​ലും കഴിയാത്ത തരത്തി​ലുള്ള മാറ്റങ്ങ​ളാണ്‌ അവ. യഹോ​വയെ സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ നമ്മൾ ഈ മാറ്റങ്ങ​ളെ​ല്ലാം വരുത്തി​യത്‌. അവൻ നമ്മളെ അതിന്‌ സഹായി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (കൊ​ലോ​സ്യർ 3:5-10 വായി​ക്കുക.) യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ നമ്മളെ​ത്തന്നെ സമർപ്പി​ക്കാൻ വിശ്വാ​സം നമ്മളെ പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ചു. അങ്ങനെ നമ്മൾ അവന്റെ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നു. അവന്റെ സഹായം കൂടാതെ നമുക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലും ഇതിന്‌ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല.—എഫെ. 2:8.

⁵ നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം നമ്മളെ ശക്തരാ​ക്കു​ന്നു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നമ്മുടെ ശക്തനായ ശത്രു​വായ പിശാ​ചി​ന്റെ ആക്രമ​ണ​ങ്ങൾക്കെ​തി​രെ പോരാ​ടാൻ അത്‌ നമ്മളെ സഹായി​ക്കു​ന്നു. (എഫെ. 6:16) യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​കു​മ്പോൾ നമ്മൾ അത്രയ​ധി​കം ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തില്ല. നമ്മൾ അവനിൽ വിശ്വ​സി​ക്കു​ക​യും രാജ്യം ഒന്നാമത്‌ വെക്കു​ക​യും ചെയ്‌താൽ, നമ്മുടെ അടിസ്ഥാ​നാ​വ​ശ്യ​ങ്ങൾക്കാ​യി കരുതു​മെന്ന്‌ യഹോവ ഉറപ്പ്‌ തന്നിരി​ക്കു​ന്നു. (മത്താ. 6:30-34) അതിലു​പരി, നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം നിമിത്തം യഹോവ നമുക്ക്‌ നിത്യ​ജീ​വ​നെന്ന അമൂല്യ​മായ സമ്മാനം നൽകും.—യോഹ. 3:16.

6, 7. (എ) പത്രോ​സി​നെ ഭയപ്പെ​ടു​ത്തിയ കാറ്റി​നെ​യും തിരമാ​ല​ക​ളെ​യും എന്തി​നോട്‌ താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താം? (ബി) വിശ്വാ​സം നഷ്ടമാ​കാൻ സാധ്യ​ത​യു​ണ്ടെന്ന കാര്യം നമ്മൾ തിരി​ച്ച​റി​യേ​ണ്ടത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

⁶ കടലി​ലൂ​ടെ നടക്കാൻ തുടങ്ങിയ പത്രോസ്‌ ഭയന്നു​പോ​യത്‌ എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌? കാറ്റും തിരമാ​ല​ക​ളും കാരണം. ആ കാറ്റി​നെ​യും തിരമാ​ല​ക​ളെ​യും ഇന്ന്‌ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ അനുഭ​വി​ക്കുന്ന പ്രലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളോ​ടും പരി​ശോ​ധ​ന​ക​ളോ​ടും താരത​മ്യം ചെയ്യാ​നാ​കും. ഈ പ്രശ്‌നങ്ങൾ അങ്ങേയറ്റം രൂക്ഷമാ​ണെ​ങ്കിൽപ്പോ​ലും യഹോ​വ​യു​ടെ സഹായ​ത്താൽ നമുക്ക്‌ ശക്തരാ​യി​രി​ക്കാം. എന്നാൽ പത്രോ​സിന്‌ എന്തു സംഭവി​ച്ചെ​ന്നോർക്കുക. കാറ്റു​വീ​ശി​യ​തു​കൊ​ണ്ടോ തിരമാ​ലകൾ ആഞ്ഞടി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടോ ആയിരു​ന്നില്ല അവൻ മുങ്ങി​ത്താ​ഴാൻ തുടങ്ങി​യത്‌. പകരം, ബൈബിൾ പറയു​ന്നത്‌ ഇതാണ്‌: “ശക്തമായ കാറ്റു​കണ്ട്‌ അവൻ ഭയന്നു.” (മത്താ. 14:30) പത്രോസ്‌ യേശു​വി​നെ നോക്കു​ന്നത്‌ മതിയാ​ക്കി ശക്തമായ കാറ്റി​ലേക്ക്‌ നോക്കി. അപ്പോൾ അവന്റെ വിശ്വാ​സം ദുർബ​ല​മാ​കാൻ തുടങ്ങി. ഇതു​പോ​ലെ, പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളിൽ ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യാൽ യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കു​മോ എന്ന്‌ നമ്മളും സംശയി​ച്ചു തുടങ്ങി​യേ​ക്കാം.

⁷ നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം നഷ്ടമാ​കാൻ സാധ്യ​ത​യു​ണ്ടെന്ന കാര്യം നമ്മൾ തിരി​ച്ച​റി​യണം. എന്തു​കൊണ്ട്‌? വിശ്വാ​സം നഷ്ടമാ​കു​ന്ന​തി​നെ, “മുറു​കെ​ച്ചു​റ്റുന്ന പാപ”ത്തോടാണ്‌ ബൈബിൾ ബന്ധിപ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. (എബ്രാ. 12:1) പത്രോ​സി​നെ​പ്പോ​ലെ, ശ്രദ്ധപ​ത​റി​ക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ നോക്കി​യാൽ നമ്മുടെ വിശ്വാ​സ​വും പെട്ടെന്ന്‌ ദുർബ​ല​മാ​യി​പ്പോ​യേ​ക്കാം. നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം അപകട​ത്തി​ലാ​ണോ എന്ന്‌ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ അറിയാം? പിൻവ​രുന്ന ചോദ്യ​ങ്ങൾ, ആത്മപരി​ശോ​ധന നടത്താൻ നമ്മളെ സഹായി​ക്കും.

8. ഒരിക്കൽ യഥാർഥ​മാ​യി തോന്നി​യി​രുന്ന ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ ഇപ്പോൾ അത്ര യഥാർഥ​മാ​യി തോന്നാ​തി​രു​ന്നേ​ക്കാ​വു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

⁸ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ മുമ്പ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ ഇപ്പോ​ഴും എനിക്ക്‌ യഥാർഥ​മാ​ണോ? ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, സാത്താന്റെ ലോകത്തെ നശിപ്പി​ക്കു​മെന്ന്‌ ദൈവം വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌. എങ്കിലും, സാത്താന്റെ ലോകം വെച്ചു​നീ​ട്ടുന്ന വ്യത്യ​സ്‌ത​തരം വിനോ​ദങ്ങൾ നമ്മുടെ ശ്രദ്ധപ​ത​റി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? അങ്ങനെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, അന്ത്യം അടു​ത്തെ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന കാര്യ​ത്തിൽ നമുക്ക്‌ സംശയം തോന്നി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യേ​ക്കാം. (ഹബ. 2:3) മറ്റൊരു ഉദാഹ​രണം നോക്കാം. മറുവി​ല​യു​ടെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ യഹോവ നമ്മുടെ പാപങ്ങൾ ക്ഷമിച്ചു​ത​രാം എന്ന ഉറപ്പ്‌ തന്നിട്ടുണ്ട്‌. എന്നിട്ടും, നമ്മൾ കഴിഞ്ഞ​കാല തെറ്റു​ക​ളിൽത്ത​ന്നെ​യാണ്‌ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, യഹോവ ശരിക്കും നമ്മളോട്‌ ക്ഷമിച്ചോ എന്ന്‌ നമ്മൾ സംശയി​ച്ചു​പോ​യേ​ക്കാം. (പ്രവൃ. 3:19) തത്‌ഫ​ല​മാ​യി, ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തി​ലുള്ള സന്തോഷം നഷ്ടമാ​കാ​നും നമ്മൾ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം നിറു​ത്തി​ക്ക​ള​യാ​നും ഇടയുണ്ട്‌.

9. നമ്മുടെ ജീവി​ത​ത്തിൽ സ്വന്തം താത്‌പ​ര്യ​ങ്ങൾക്ക്‌ കൂടുതൽ പ്രാധാ​ന്യം കൊടു​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ എന്ത്‌ സംഭവി​ച്ചേ​ക്കാം?

⁹ ഇപ്പോ​ഴും ഞാൻ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ എന്റെ ഏറ്റവും നല്ലത്‌ കൊടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? യഹോ​വ​യ്‌ക്കു​വേണ്ടി നമ്മൾ കഠിനാ​ധ്വാ​നം ചെയ്യു​മ്പോൾ നമ്മുടെ ഭാവി​പ്ര​ത്യാ​ശ​യിൽ ശ്രദ്ധയൂ​ന്നാൻ അത്‌ നമ്മളെ സഹായി​ക്കും. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, നമ്മൾ ഇപ്പോൾ സ്വന്തം താത്‌പ​ര്യ​ങ്ങൾക്ക്‌ കൂടുതൽ പ്രാധാ​ന്യം നൽകാൻ തുടങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലോ? ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നല്ല ശമ്പളമു​ള്ള​തും ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തി​ലെ നമ്മുടെ പങ്ക്‌ പരിമി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു​മായ ഒരു ജോലി നമ്മൾ സ്വീക​രി​ക്കു​ന്നു എന്നിരി​ക്കട്ടെ. ഇത്‌ നമ്മുടെ വിശ്വാ​സത്തെ ദുർബ​ല​മാ​ക്കി​യേ​ക്കാം. അങ്ങനെ യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ ചെയ്യാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ കുറച്ചു​മാ​ത്രം ചെയ്‌തു​കൊണ്ട്‌ നമ്മൾ ‘മന്ദതയു​ള്ള​വ​രും’ ആയേക്കാം.—എബ്രാ. 6:10-12.

10. മറ്റുള്ള​വ​രോട്‌ ക്ഷമിക്കു​മ്പോൾ നമ്മൾ യഹോ​വ​യി​ലുള്ള വിശ്വാ​സം പ്രകട​മാ​ക്കു​ക​യാണ്‌, എങ്ങനെ?

¹⁰ എനിക്ക്‌ ക്ഷമിക്കാൻ ബുദ്ധി​മു​ട്ടു തോന്നു​ന്നു​ണ്ടോ? മറ്റുള്ളവർ അവഹേ​ളി​ക്കു​ക​യോ മുറി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യോ ചെയ്യു​മ്പോൾ അവരോട്‌ കോപി​ക്കാ​നോ മിണ്ടാ​തി​രി​ക്കാ​നോ നമുക്ക്‌ തോന്നു​മോ? അങ്ങനെ സംഭവി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ നമ്മുടെ വികാ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ നമ്മൾ കണക്കി​ല​ധി​കം പ്രാധാ​ന്യം കൊടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും. മറ്റുള്ള​വ​രോട്‌ ക്ഷമിക്കു​മ്പോൾ യഹോ​വ​യി​ലുള്ള വിശ്വാ​സ​മാണ്‌ നമ്മൾ തെളി​യി​ക്കു​ന്നത്‌. അത്‌ എങ്ങനെ? നമ്മൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ എതിരെ പാപം ചെയ്യു​മ്പോൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ നമ്മൾ കടക്കാ​രാ​കു​ന്നു. ആരെങ്കി​ലും നമുക്ക്‌ എതിരെ പാപം ചെയ്യു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അവർ നമുക്ക്‌ കടക്കാ​രാ​കു​ന്നു. (ലൂക്കോ. 11:4) പകരം​ചെ​യ്യാ​തെ അവരോട്‌ ക്ഷമിക്കു​മ്പോൾ യഹോവ നമ്മുടെ ആ മനോ​ഭാ​വത്തെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​മെന്ന വിശ്വാ​സ​മാണ്‌ നമ്മൾ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നത്‌. മറ്റുള്ളവർ നമുക്ക്‌ തരാനുള്ള കടത്തേ​ക്കാൾ എത്രയോ വില​യേ​റി​യ​താണ്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്രഹം! മറ്റുള്ള​വ​രോട്‌ ക്ഷമിക്കാൻ വിശ്വാ​സം ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ യേശു​വി​ന്റെ ശിഷ്യ​ന്മാർ പഠിച്ചു. അവർക്കെ​തി​രെ പല പ്രാവ​ശ്യം തെറ്റു ചെയ്‌ത​വ​രോ​ടു​പോ​ലും ക്ഷമിക്കാൻ യേശു അവരോട്‌ പറഞ്ഞ​പ്പോൾ ആ ശിഷ്യ​ന്മാർ അവനോട്‌ ഇങ്ങനെ യാചിച്ചു: “ഞങ്ങൾക്കു വിശ്വാ​സം വർധി​പ്പി​ച്ചു​ത​രേ​ണമേ.”—ലൂക്കോ. 17:1-5.

11. ബുദ്ധി​യു​പ​ദേ​ശ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പഠിക്കാൻ നമ്മൾ പരാജ​യ​പ്പെ​ട്ടേ​ക്കാ​വു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ?

¹¹ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേശം കിട്ടു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ നീരസം തോന്നാ​റു​ണ്ടോ? നമുക്ക്‌ ഒരു ബുദ്ധി​യു​പ​ദേശം ലഭിക്കു​മ്പോൾ അതിലെ പിശകു​ക​ളോ അത്‌ തന്ന വ്യക്തി​യു​ടെ കുറവു​ക​ളോ കണ്ടുപി​ടി​ക്കാൻ നോക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം, ആ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേ​ശ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പാഠങ്ങൾ ഉൾക്കൊ​ള്ളുക. (സദൃ. 19:20) നമ്മുടെ ചിന്തകളെ യഹോ​വ​യു​ടെ ചിന്തകൾക്ക്‌ ചേർച്ച​യിൽ കൊണ്ടു​വ​രാൻ കിട്ടുന്ന ഒരു അവസര​വും നമ്മൾ പാഴാ​ക്ക​രുത്‌!

12. നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വർക്കെ​തി​രെ ഒരു വ്യക്തി എപ്പോ​ഴും പരാതി​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അത്‌ എന്തിന്റെ സൂചന​യാ​യി​രു​ന്നേ​ക്കാം?

¹² സഭയിൽ നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞാൻ പരാതി പറയാ​റു​ണ്ടോ? പത്ത്‌ ഒറ്റുകാ​രു​ടെ ഊതി​പ്പെ​രു​പ്പിച്ച വിവര​ണ​ത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ച​പ്പോൾ ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ മോശ​യ്‌ക്കും അഹരോ​നും എതിരെ പരാതി​പ്പെട്ടു. അപ്പോൾ യഹോവ മോശ​യോട്‌, “അവർ എത്ര​ത്തോ​ളം എന്നെ വിശ്വ​സി​ക്കാ​തി​രി​ക്കും” എന്ന്‌ ചോദി​ച്ചു. (സംഖ്യാ. 14:2-4, 11) താൻ നിയമിച്ച മോശ​യ്‌ക്കും അഹരോ​നും എതിരെ ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ പരാതി പറഞ്ഞതി​നാൽ അവർക്ക്‌ തന്നിൽ വിശ്വാ​സ​മി​ല്ലെന്ന്‌ യഹോവ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. അതി​നോട്‌ സമാന​മാ​യി, ഇന്ന്‌ ദൈവ​ജ​നത്തെ നയിക്കാൻ യഹോവ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നമ്മൾ എപ്പോ​ഴും പരാതി​പ്പെ​ടു​ന്നെ​ങ്കിൽ ദൈവ​ത്തി​ലുള്ള നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം ദുർബ​ല​മാ​യ​താ​യി അത്‌ സൂചി​പ്പി​ച്ചേ​ക്കാം.

13. നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം അൽപ്പം ദുർബ​ല​മാ​യ​താ​യി തോന്നു​ന്നെ​ങ്കിൽ നിരാ​ശ​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തി​ല്ലാ​ത്തത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

¹³ ഈ ചോദ്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ചോദി​ക്കു​മ്പോൾ നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സം ദുർബ​ല​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണു​ന്നെ​ങ്കിൽ നിരാ​ശ​പ്പെ​ടേണ്ട. പത്രോസ്‌ അപ്പൊ​സ്‌ത​ലൻപോ​ലും ഭയപ്പെ​ടു​ക​യും സംശയാ​ലു​വാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തെന്ന്‌ ഓർക്കുക. യേശു തന്റെ അപ്പൊ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ അൽപ്പവി​ശ്വാ​സം നിമിത്തം ചില സമയങ്ങ​ളിൽ അവർക്ക്‌ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേശം കൊടു​ത്തി​ട്ടുണ്ട്‌. (മത്താ. 16:8) എന്നാലും പത്രോ​സി​ന്റെ അനുഭ​വ​ത്തിൽനിന്ന്‌ ഒരു പ്രധാ​ന​പാ​ഠം നമുക്ക്‌ പഠിക്കാ​നുണ്ട്‌. സംശയി​ക്കാ​നും കടലിൽ മുങ്ങി​ത്താ​ഴാ​നും തുടങ്ങി​യ​തി​നു ശേഷം അവൻ എന്തു ചെയ്‌തു എന്ന്‌ നമുക്ക്‌ നോക്കാം.

14, 15. (എ) മുങ്ങി​പ്പോ​കാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾ പത്രോസ്‌ എന്ത്‌ ചെയ്‌തു? (ബി) യേശു​വിൽ “ദൃഷ്ടി ഉറപ്പിച്ചു” നിറു​ത്താൻ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ കഴിയും?

¹⁴ മുങ്ങി​പ്പോ​കാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾ പത്രോസ്‌ എന്താണ്‌ ചെയ്‌തത്‌? പത്രോ​സിന്‌ നന്നായി നീന്താൻ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവന്‌ വേണ​മെ​ങ്കിൽ വള്ളത്തി​ലേക്ക്‌ തിരിച്ച്‌ നീന്താ​മാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ. 21:7) പക്ഷേ അവൻ എന്തു​കൊണ്ട്‌ അങ്ങനെ ചെയ്‌തില്ല? കാരണം, സഹായ​ത്തി​നാ​യി അവൻ തന്നിൽത്തന്നെ ആശ്രയി​ച്ചില്ല. വീണ്ടും അവൻ യേശു​വി​ലേക്ക്‌ നോക്കു​ക​യും അവന്റെ സഹായം സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം ദുർബ​ല​മാ​യ​താ​യി ശ്രദ്ധയിൽപ്പെ​ടു​ന്നെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ പത്രോ​സി​നെ അനുക​രി​ക്കണം. നമുക്ക്‌ അത്‌ എങ്ങനെ ചെയ്യാം?

¹⁵ സഹായ​ത്തി​നാ​യി പത്രോസ്‌ വീണ്ടും യേശു​വി​ലേക്ക്‌ നോക്കി​യ​തു​പോ​ലെ, നമ്മളും യേശു​വിൽ “ദൃഷ്ടി ഉറപ്പിച്ചു” നിറു​ത്തണം. (എബ്രായർ 12:2, 3 വായി​ക്കുക.) പത്രോ​സി​നെ​പ്പോ​ലെ, അക്ഷരീയ കണ്ണുകൾകൊണ്ട്‌ നമുക്ക്‌ യേശു​വി​നെ നോക്കാ​നാ​കില്ല. അപ്പോൾപ്പി​ന്നെ യേശു​വിൽ “ദൃഷ്ടി ഉറപ്പിച്ചു” നിറു​ത്താൻ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ കഴിയും? യേശു പഠിപ്പി​ച്ച​തും ചെയ്‌ത​തു​മായ കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പഠിക്കാ​നും അങ്ങനെ അവനെ അടുത്ത്‌ അനുക​രി​ക്കാ​നും നമുക്കാ​കും. അങ്ങനെ ചെയ്യു​മ്പോൾ വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കാൻ ആവശ്യ​മായ സഹായം ലഭിക്കും. യേശു​വി​നെ അനുക​രി​ക്കാ​നാ​കുന്ന ചില വിധങ്ങൾ ഇപ്പോൾ നമുക്ക്‌ നോക്കാം.

16. നമ്മുടെ വിശ്വാ​സം ശക്തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ബൈബി​ളിന്‌ സഹായി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ?

¹⁶ ബൈബി​ളി​ലുള്ള നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കുക. ബൈബിൾ ദൈവ​വ​ച​ന​മാ​ണെ​ന്നും അത്‌ നമുക്ക്‌ ഏറ്റവും നല്ല ഉപദേശം നൽകു​ന്ന​താ​ണെ​ന്നും യേശു​വിന്‌ ബോധ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ. 17:17) നമുക്കും യേശു​വി​ന്റെ അതേ ബോധ്യ​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​തിന്‌ എല്ലാ ദിവസ​വും ബൈബിൾ വായി​ക്കു​ക​യും പഠിക്കു​ക​യും പഠിച്ച കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ധ്യാനി​ക്കു​ക​യും വേണം. സംശയ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യാൽ അവയ്‌ക്കുള്ള ഉത്തരത്തി​നാ​യി ഗവേഷ​ണ​വും നടത്തണം. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നമ്മൾ അന്ത്യനാ​ളു​ക​ളി​ലാണ്‌ ജീവി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന ശക്തമായ വിശ്വാ​സം നിങ്ങൾക്കു​ണ്ടോ? നമ്മൾ ജീവി​ക്കു​ന്നത്‌ അന്ത്യകാ​ല​ത്താ​ണെന്ന്‌ തെളി​യി​ക്കുന്ന ബൈബിൾപ്ര​വ​ച​നങ്ങൾ പഠിച്ചു​കൊണ്ട്‌ അന്ത്യം അടു​ത്തെ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സ​ത്തിന്‌ കരുത്ത്‌ പകരുക. ഭാവി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ദൈവി​ക​വാ​ഗ്‌ദാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കാൻ നിങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു​വോ? അങ്ങനെ​യെ​ങ്കിൽ, ഇതി​നോ​ടകം നിറ​വേ​റിയ ബൈബിൾപ്ര​വ​ച​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പഠിക്കുക. ബൈബിൾ ഇക്കാലത്ത്‌ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​മൂ​ല്യ​മുള്ള ഒന്നാ​ണെന്ന്‌ നിങ്ങൾ ശരിക്കും വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? ബൈബി​ളി​ന്റെ സഹായ​ത്താൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി തങ്ങളുടെ ജീവിതം മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തിയ അനേകം സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നിങ്ങൾക്ക്‌ വായി​ച്ച​റി​യാൻ കഴിയും.a—1 തെസ്സ. 2:13.

17. കഠിന​പ​രി​ശോ​ധ​നാ​ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ സഹിച്ച്‌ നിൽക്കാൻ യേശു​വിന്‌ കഴിഞ്ഞത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌, നിങ്ങൾക്ക്‌ അവനെ എങ്ങനെ അനുക​രി​ക്കാ​നാ​കും?

¹⁷ യഹോവ വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തി​രി​ക്കുന്ന അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീ​ക​രി​ക്കുക. യേശു തന്റെ ഭാവി​യ​നു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ചു. കടുത്ത പരി​ശോ​ധ​നാ​ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ ഇത്‌ അവനെ സഹായി​ച്ചു. (എബ്രാ. 12:2) ലോകം മുന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ച​തൊ​ന്നും അവന്റെ ശ്രദ്ധ വ്യതി​ച​ലി​പ്പി​ച്ചില്ല. (മത്താ. 4:8-10) യേശു​വി​ന്റെ ഈ മാതൃക നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ അനുക​രി​ക്കാം? യഹോവ നൽകി​യി​രി​ക്കുന്ന അതിശ​യ​ക​ര​മായ വാഗ്‌ദാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ധ്യാനി​ക്കുക. നിങ്ങൾ പുതിയ ലോക​ത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി ഭാവന​യിൽ കാണുക. പറുദീ​സ​യിൽ നിങ്ങൾ ചെയ്യാൻപോ​കുന്ന കാര്യങ്ങൾ എഴുതു​ക​യോ വരയ്‌ക്കു​ക​യോ ചെയ്യുക. അല്ലെങ്കിൽ, പുനരു​ത്ഥാ​നം പ്രാപി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​വ​രിൽ നിങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഒരു പട്ടിക തയ്യാറാ​ക്ക​രു​തോ? അവരോട്‌ സംസാ​രി​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ നിങ്ങൾക്ക്‌ എഴുതി​വെ​ക്ക​രു​തോ? ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഈ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ മനുഷ്യ​കു​ടും​ബ​ത്തോട്‌ പൊതു​വാ​യി പറയു​ന്ന​താ​യി​ട്ടല്ല, പകരം നിങ്ങ​ളോട്‌ വ്യക്തി​പ​ര​മാ​യി പറയു​ന്ന​താ​യി കാണുക.

18. വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കാൻ പ്രാർഥ​ന​യ്‌ക്ക്‌ നിങ്ങളെ എങ്ങനെ സഹായി​ക്കാ​നാ​കും?

¹⁸ വിശ്വാ​സം വർധി​പ്പി​ച്ചു​ത​രാൻ പ്രാർഥി​ക്കുക. പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വി​നു​വേണ്ടി യഹോ​വ​യോട്‌ അപേക്ഷി​ക്കാൻ യേശു തന്റെ അനുഗാ​മി​കളെ പഠിപ്പി​ച്ചു. (ലൂക്കോ. 11:9, 13) അതോ​ടൊ​പ്പം വിശ്വാ​സം വർധി​പ്പി​ച്ചു​ത​രാ​നും പ്രാർഥി​ക്കുക. കാരണം, അത്‌ പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വി​ന്റെ ഫലത്തിന്റെ ഒരു വശമാണ്‌. പ്രാർഥ​ന​ക​ളിൽ കാര്യങ്ങൾ ഓരോ​ന്നാ​യി എടുത്തു​പ​റ​യുക. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, മറ്റുള്ള​വ​രോട്‌ ക്ഷമിക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക്‌ ബുദ്ധി​മുട്ട്‌ തോന്നു​ന്നു​വെ​ന്നി​രി​ക്കട്ടെ. അങ്ങനെ​യെ​ങ്കിൽ, നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സം ശക്തമാക്കി നിറു​ത്താ​നും ക്ഷമിക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രി​ക്കാ​നും വേണ്ടി​യുള്ള സഹായ​ത്തി​നാ​യി യഹോ​വ​യോട്‌ അപേക്ഷി​ക്കുക.

19. നമുക്ക്‌ നല്ല സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ എങ്ങനെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കാം?

¹⁹ വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ കരുത്ത​രായ സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കുക. യേശു തന്റെ അടുത്ത സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ വളരെ ശ്രദ്ധ​യോ​ടെ​യാണ്‌ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തത്‌. അവന്റെ ഉറ്റ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളായ അപ്പൊ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ, അവനോട്‌ വിശ്വ​സ്‌ത​രും ആത്മാർഥ​ത​യു​ള്ള​വ​രും അനുസ​ര​ണ​മു​ള്ള​വ​രും ആയിരു​ന്നു. (യോഹ​ന്നാൻ 15:14, 15 വായി​ക്കുക.) യേശു​വി​നെ​പ്പോ​ലെ സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ ശ്രദ്ധാ​പൂർവം തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കുക. അവർ വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ കരുത്തു​റ്റ​വ​രും യേശു​വി​നോട്‌ അനുസ​ര​ണ​മു​ള്ള​വ​രും ആയിരി​ക്കണം. ബുദ്ധി​യു​പ​ദേശം കൊടു​ക്കു​ക​യോ സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യേണ്ട സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ യഥാർഥ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ അന്യോ​ന്യം തുറന്ന മനസ്സു​ള്ള​വ​രാ​യി​രി​ക്കും.—സദൃ. 27:9.

20. വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കാൻ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കു​മ്പോൾ എന്തൊക്കെ പ്രയോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​കും?

²⁰ വിശ്വാ​സം ബലപ്പെ​ടു​ത്താൻ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കുക. പറയു​ക​യും പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത കാര്യ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ യേശു തന്റെ ശിഷ്യ​ന്മാ​രു​ടെ വിശ്വാ​സം ബലപ്പെ​ടു​ത്താൻ സഹായി​ച്ചു. (മർക്കോ. 11:20-24) യേശു​വി​ന്റെ ഈ മാതൃക നമ്മളും അനുക​രി​ക്കണം. അങ്ങനെ ചെയ്യു​മ്പോൾ, നമ്മൾ നമ്മു​ടെ​ത​ന്നെ​യും മറ്റുള്ള​വ​രു​ടെ​യും വിശ്വാ​സം ബലപ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും ചെയ്യു​ന്നത്‌. (സദൃ. 11:25) നിങ്ങളു​ടെ പ്രദേ​ശ​ത്തുള്ള ആളുകളെ നിങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ സഹായി​ക്കാ​നാ​കും? മറ്റുള്ള​വരെ നമ്മൾ ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ക്കു​മ്പോൾ ദൈവം സ്ഥിതി ചെയ്യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും അവൻ നമുക്കാ​യി കരുതു​ന്നെ​ന്നും ബൈബിൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വചനം ആണെന്നും ഉള്ള തെളി​വിന്‌ ഊന്നൽ നൽകുക. നിങ്ങളു​ടെ സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക്‌ അവരെ എങ്ങനെ സഹായി​ക്കാ​നാ​കും? നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കുന്ന സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആരെങ്കി​ലും പരാതി പറയു​ന്ന​താ​യി നിങ്ങളു​ടെ ശ്രദ്ധയിൽപ്പെ​ട്ടാൽ അവരെ ഒഴിവാ​ക്കാൻ തിടു​ക്കം​കൂ​ട്ട​രുത്‌. നയപൂർവം ആ വ്യക്തി​യു​ടെ വിശ്വാ​സം വീണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ ശ്രമി​ക്കുക. (യൂദാ 22, 23) നിങ്ങൾ ഒരു സ്‌കൂൾ വിദ്യാർഥി​യാ​ണെ​ന്നി​രി​ക്കട്ടെ. ക്ലാസ്സിൽ പരിണാ​മ​സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചർച്ചവ​രു​മ്പോൾ സൃഷ്ടി​യി​ലുള്ള നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സ​ത്തി​നു​വേണ്ടി ഉറച്ച നിലപാട്‌ സ്വീക​രി​ക്കാൻ ധൈര്യം കാണി​ക്കുക. അധ്യാ​പ​ക​ന്റെ​യും സഹപാ​ഠി​ക​ളു​ടെ​യും പ്രതി​ക​രണം നിങ്ങളെ അതിശ​യി​പ്പി​ച്ചേ​ക്കാം.

21. യഹോവ നമുക്ക്‌ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും തന്നിരി​ക്കുന്ന ഉറപ്പ്‌ എന്താണ്‌?

²¹ സംശയ​വും ഭയവും ഒക്കെ തരണം​ചെ​യ്യാൻ യഹോ​വ​യും യേശു​വും പത്രോ​സി​നെ സഹായി​ച്ചു. പിൽക്കാല ജീവി​ത​ത്തിൽ പത്രോസ്‌ മറ്റുള്ള​വർക്ക്‌ വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഉത്തമ മാതൃ​ക​യാ​യി​ത്തീർന്നു. ഇതേ വിധത്തിൽ വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ ശക്തരായി നിലനിൽക്കാൻ നമ്മളെ​യും യഹോവ സഹായി​ക്കു​ന്നു. (1 പത്രോസ്‌ 5:9, 10 വായി​ക്കുക.) ശക്തമായ വിശ്വാ​സം പണിതു​യർത്താൻ ശ്രമം കൂടിയേ തീരൂ; എന്നാൽ ആ ശ്രമത്തിന്‌ തക്ക പ്രതി​ഫലം യഹോവ നമുക്ക്‌ നൽകും, തീർച്ച!