Eerste hulp thuis — Hoe voorbereid bent u?
WEET u wat te doen als een van uw gezinsleden gewond raakt ? Er kunnen zich in het leven tal van situaties voordoen waarbij prompte actie veel pijn kan voorkomen en zelfs een leven kan redden. Hieronder staan enkele eerste-hulpmaatregelen die u kunt toepassen. Weet u wat u moet doen?
✔ SNIJWONDEN — Heeft iemand zich ernstig gesneden, dan de wond onmiddellijk dichtdrukken met een dik opgevouwen schone doek. Blijf druk uitoefenen met de palm van uw hand. Dringt het bloed door de doek heen, dan deze niet verwijderen (daarmee zou men nuttige bloedstolsels die zich wellicht reeds hebben gevormd, stuk maken) maar extra schone doeken boven de oude leggen en nog steviger aandrukken. Bij verwonding aan arm, nek of been, deze opheffen (hoger dan de hartpositie van het slachtoffer), ten einde de bloeddruk op de wonde plek te verminderen en aldus te zorgen voor een verminderd bloedverlies. Knevelverbanden worden niet langer aanbevolen, gezien de ernstige schade die zij aan de lichaamsweefsels kunnen toebrengen.
✔ BRANDWONDEN — Bij rood geworden huid (eerste of tweede graads verbranding) de verbrande plek onder koud, stromend water houden (geen ijswater) of bedekken met schone doeken die zijn uitgewrongen in ijswater. Niet te snel stoppen met de waterbehandeling; aanbevolen wordt de verbrande plek minstens een uur onder water te houden. Dan zachtjes droog deppen en als bescherming schoon verband aanbrengen. Bij ernstige verbranding geen antiseptisch middel, zalf of „huismiddel” toepassen. Bij gapende wond of verkoolde huid (een derde graads verbranding) niet met water of iets anders behandelen; het beste is te zorgen voor zo snel mogelijk vervoer naar het ziekenhuis.
Een alkali-verbranding aan het oog (door een sterk was- of afwasmiddel, een afvoerreiniger of ander schoonmaakmiddel) is buitengewoon gevaarlijk, vanwege de kans op beschadiging van het oogweefsel en daardoor verlies van gezicht. Evenals bij andere etswonden het oog vijftien minuten lang grondig met water spoelen. Het beste geschiedt dit door het slachtoffer zijn hoofd naar een zijde te laten draaien. Dan het ooglid omhoog houden en het water van de binnenhoek van het oog naar de buitenhoek laten lopen. Daarna elk eventueel losse deeltje van de bijtende stof dat zich nog in het oog bevindt met de punt van een schone zakdoek voorzichtig van het oog wippen.
✔ VERGIFTEN — Ongelukkigerwijs zijn er in de meeste huizen heel wat vergiften waar kleine kinderen van kunnen eten of drinken. Benzine, verf, verdelgings- en reinigingsmiddelen behoren daartoe. Wat te doen wanneer u ontdekt dat uw kind hiervan heeft gegeten of gedronken? Tenzij het kind stuiptrekkingen heeft of bewusteloos is, is het eerste wat u moet doen, hem water of melk te drinken geven om het vergift te verdunnen. Moet men het kind daarna wel of niet laten braken? Dat hangt af van de stof. Bij sterke vergiften dient dit beslist niet te worden gedaan, met het oog op nog verdere brandwonden die dit kan veroorzaken aan de reeds aangetaste voedsel- of luchtwegen. Men denke bijvoorbeeld aan sterke zuren (wc-pot-reiniger), sterke logen (afvoerreiniger) of aardolieprodukten (als meubelwas).
Is braken gewenst, dan kan dit worden teweeggebracht door kitteling van de achterkant van de keel of het laten drinken van een braakvloeistof zoals een oplossing van magnesia in water of mosterd in water.
✔ VERSTUIKINGEN EN VERREKKINGEN — Een verstuiking is een verwonding van het zachte weefsel rond een gewricht, terwijl een verrekking het resultaat is van een te hoge belasting van een spier, het overrekken of scheuren bijvoorbeeld van een rugspier wanneer men iets verkeerd tilt.
Een verstuiking beperkt zich meestal tot de enkels, vingers, polsen of knieën. Het gekwetste lichaamsgedeelte zwelt op en is pijnlijk wanneer men het poogt te bewegen. Bij een knie- of enkelverstuiking is het zaak de patiënt zo gauw mogelijk liggend of zittend te krijgen en de gekwetste plek in een kussen te wikkelen en op te lichten. (Het is goed om het gekwetste lichaamsdeel minstens 24 uur geheven te houden.) In alle gevallen zijn koude omslagen aan te bevelen of een klein zakje fijngeslagen ijsblokjes op het gekwetste deel (houd een doek tussen de ijszak en de huid). Het lichaamsdeel niet in heet of ijskoud water laten zakken.
De beste behandeling voor een rugverrekking is bedrust, warmte en een boardplaat onder het matras om voor een stevige ondergrond te zorgen. Warme, natte omslagen bewijzen bij andere verrekkingen goede diensten.
Een vaak vergeten „eerst” bij eerste hulp zijn enkele welgekozen woorden van aanmoediging en troost. Uw gezinslid kalm houden is vaak de beste eerste hulp die u kunt bieden, vóór de dokter er is.