Jonge mensen vragen . . .

Wat doe ik tegen mijn gevoelens van jaloezie?

’Toen Carol in een cafetaria van haar middagpauze zat te genieten, flapte zij het grote nieuws eruit dat zij promotie had gemaakt en dat er een fantastische salarisverhoging aan vastzat. Haar vriendin, die bij haar zat, verslikte zich haast in haar kaassoufflé bij het horen van dit nieuws. Maar zij slaagde erin uiterlijk kalm te blijven en net te doen alsof zij blij was voor Carol. Maar diep in haar hart voelde zij zich ellendig. Weet je, zij had naar dezelfde baan gesolliciteerd maar zij was afgewezen. Carol, vond zij, kwam niet half zozeer in aanmerking als zij — en toch had Carol die promotie gekregen! Het leek niet eerlijk. Zo begon de vriendin Carol als een rivale te beschouwen. Zij werd overweldigd door gevoelens van jaloezie. Wat moest zij doen? Hoe kon zij haar jaloezie overwinnen?’

TAFERELEN zoals dit, dat door de schrijfster Mary Long in Family Weekly werd geschilderd, zijn aan de orde van de dag. Weinigen van ons hebben zichzelf zo goed in de hand dat zij niet af en toe een vlaag van heimelijke afgunst moeten onderdrukken als een vriend eens geboft heeft. Maar wanneer iemand voortdurend last heeft van jaloezie, is dat meer dan een vluchtig ongemak. In ernstige gevallen kan jaloezie alles wat iemand doet of voelt, belemmeren, verdraaien en bederven. Zoals een schrijver het uitdrukte: „Jaloezie doet pijn: Ze schijnt ons met huid en haar te verslinden. Weinig gevoelens zijn zo overweldigend — behalve misschien liefde.” Jaloezie is dan ook wel een doodzonde genoemd. Het bijbelboek Spreuken vraagt: „Wie kan standhouden voor jaloezie?” — Spreuken 27:4.

Aangezien wij allemaal onvolmaakt zijn, kan ieder van ons zo’n jaloers trekje herbergen. Gewoonlijk komt dit indirect of onder bijzondere omstandigheden voor de dag. Wij hebben de verantwoordelijkheid schadelijke jaloezie niet te negeren maar te leren deze te onderdrukken en te beheersen met behulp van de kracht van Gods geest (Galáten 5:25, 26). Indien je dit doet, is dat een teken dat je, hoewel je nog jong bent, een rijpe christen bent.

Juiste en verkeerde jaloezie

Aan de ene kant kan jaloezie betekenen dat men op gepaste wijze ijvert voor wat juist is. Zelfs Jehovah wordt „een jaloerse God” genoemd, hetgeen betekent dat hij ijvert voor zijn goede naam, voor waarheid en voor rechtvaardigheid. Ook zijn toegewijde dienstknechten worden af en toe als jaloers beschreven. — Exodus 34:14; 2 Korinthiërs 11:2.

Aan de andere kant ligt er maar al te vaak een verkeerd motief aan jaloezie ten grondslag of is ze misplaatst. Misschien verdenkt de jaloerse persoon anderen zonder reden of koestert hij wrok wegens de aandacht die anderen krijgen, omdat hij vindt dat alleen hij daar recht op heeft. Elizabeth stelt bijvoorbeeld vast dat zij jaloers is op de aandacht die haar zuster krijgt. Zij zegt: „Het feit dat [mijn zuster] op haar leeftijd zo zelfverzekerd is en zoveel dingen kan doen die ik waarschijnlijk nooit zal kunnen, maakt mij jaloers . . . ik maak me er kwaad om, en daarover word ik dan weer kwaad op mezelf, want ik weet dat ik er niet zo over mag denken.”

Wat de oorzaak ook is, ongerechtvaardigde jaloezie heeft een vernietigende kracht. Ze kan iemand van zijn slaap beroven, bitter verdriet veroorzaken, aanleiding geven tot maag- en geestesstoornissen. Ook kan ze een bron van woede en haat worden en zelfs uitlopen op een ernstig misdrijf. Kaïn liet zich er door jaloezie toe drijven zijn broer Abel te vermoorden!

Jaloezie kan de beste verhoudingen kapotmaken. Doorgaans houden wij niet van mensen die openlijk jaloers zijn. De bijbel vertelt hoe Rachel jaloers werd op haar zuster Lea. Hierdoor werd hun zusterlijke verstandhouding verstoord (Genesis 30:1). Evenzo waren Jozefs broers jaloers op de verhouding tussen Jozef en zijn vader. Pas na vele jaren en heel wat zelfonderzoek werden hun geschillen bijgelegd (Genesis 37:4; Handelingen 7:9). Koning Saul van Israël gaf toe aan zijn jaloezie toen de vrouwen van Israël David tot hun held uitriepen. „Saul heeft zijn duizenden verslagen, en David zijn tienduizenden”, zongen zij (1 Samuël 18:7). Sauls jaloezie vervulde hem met woede, achterdocht en haat. Uiteindelijk verloor hij alle redelijkheid uit het oog en ging jacht maken op David. Het trieste van het geval was dat hij geen reden had voor zo’n handelwijze. David vormde geen bedreiging voor Sauls koningschap.

Jaloezie overmeesteren

Hoe kun je jaloezie dan onder controle krijgen? Welnu, toen Kaïn jaloers was op het succes van zijn broer Abel, zei God tot Kaïn: ’Keer u tot goeddoen . . . Maar indien gij u niet tot goeddoen keert, loert er zonde aan de ingang, en haar sterke begeerte gaat naar u uit; en zult gij, van uw zijde, ze overmeesteren?’ (Genesis 4:7) Jaloezie kan niet worden overmeesterd zonder goeddoen. Kaïn weigerde goed te doen. Hij luisterde niet naar Gods raad. Hij vermoordde zijn broer. Als jij door jaloezie wordt overvallen, zul jij dan luisteren naar Gods goede raad: ’Keer je tot goeddoen’?

Verder laat de bijbel zien dat intense liefde een essentiële factor is bij het bedwingen van jaloezie. Wij lezen: „De liefde is niet jaloers” (1 Korinthiërs 13:4). In jaloezie schuilt meer eigenliefde dan liefde voor anderen. Maar door onszelf te dwingen goed te denken over degenen die jaloezie in ons opwekken — ja zelfs door voor hen te bidden — zullen wij erin slagen onze jaloezie te temperen. Het helpt ze in bedwang te krijgen.

Door anderen gerustgesteld worden vormt ook een hulp om jaloezie te bedwingen. Als ouders jaloezie in hun kind aan het werk zien, proberen zij het kind dikwijls opnieuw te overtuigen van hun liefde. Zij herinneren het kind eraan dat hij of zij gaven heeft die anderen weer niet hebben en dat uiteindelijk het een toch altijd wel weer tegen het ander blijkt op te wegen. En als het kind zich in haar kamer opsluit omdat het lijkt of haar zusje alle aandacht krijgt, kan de moeder het kind helpen zichzelf evenwichtig en juist te leren bezien. Zij kan haar armen om haar heenslaan en iets bemoedigends tegen haar zeggen, zoals: „Je zusje is wel populair, maar God heeft jou ook gaven gegeven. Hij heeft je een fijne persoonlijkheid gegeven, en dat is iets heel bijzonders, iets heel moois. Echtgenoten houden van zo iets moois.”

Als jij gekweld wordt door gevoelens van jaloezie, moet je jezelf dan te oud vinden om je door je ouders te laten opbeuren? Zij zullen ongetwijfeld veel te zeggen hebben dat je kan helpen blij te zijn met het succes van anderen. Zij kunnen je helpen gevoelens van liefde en genegenheid te tonen voor mensen die afgunst in je opwekken.

Overgevoelige types gaan soms zitten piekeren wanneer de jaloezie toeslaat. Die mensen moeten hun gevoelens uitspreken. Haal die jaloezie naar de oppervlakte. Kom ermee voor de dag. Onderzoek wat het is dat je steekt of ergert. Het is nadeliger voor je geest wanneer je jaloezie onderdrukt dan wanneer je anderen laat weten wat er in je omgaat.

Anderen helpen

Ook zul je zelf vaak anderen een geruststelling moeten geven. Als je bijvoorbeeld wat meer met een ander meisje gaat optrekken, zou je je beste vriendin de verzekering kunnen geven: „Maak je maar niet ongerust over mijn verstandhouding met Ann, want niets kan onze vriendschap vervangen.” Een enkel woord in deze geest kan al voldoende zijn om te voorkomen dat de jaloezie een kans krijgt. Toen Eldad en Medad Jehovah’s geest ontvingen zonder dat Mozes erbij aanwezig was, werd Jozua jaloers om Mozes, zijn meester. Mozes corrigeerde Jozua met de geruststellende woorden: „Ik wenste wel dat allen van Jehovah’s volk profeten waren, want Jehovah zou zijn geest op hen leggen!” (Numeri 11:10-29). Daar nam Jozua genoegen mee.

Wees dus hulpvaardig. Vermijd het jaloezie in anderen op te wekken. Meisjes pronken dikwijls met hun kleren, vrouwen met hun verlovingsring. Mensen scheppen op over hun promotie. Vrouwen prezen Davids heldendaden in een lied waarin David grotere eer werd toegekend dan koning Saul. Geef je rekenschap van de uitwerking die je woorden en daden op anderen kunnen hebben. Dat zal er veel toe bijdragen je te helpen jaloezie de kop in te drukken en goede relaties in stand te houden.

[Illustratie op blz. 18]

Sommigen worden jaloers als zij zien dat een goede vriend of vriendin aandacht aan iemand anders begint te besteden

[Illustratie op blz. 19]

Soms kunnen wij een vriend of vriendin helpen jaloezie te overwinnen door hem of haar van onze loyale vriendschap te verzekeren