Een blik op de wereld
HET JAAR VAN DE VN
De Verenigde Naties hebben de meesten van hun critici verbaasd door vorig jaar het ene belangrijke succes na het andere te boeken. Hoewel de VN aan geen enkele oorlog een eind hebben gemaakt, zijn ze wel als vredestichter opgetreden bij conflicten in Afghanistan, de Perzische Golf, Zuidwest-Afrika, de Westelijke Sahara, op Cyprus en in Kambodja. Daarnaast heeft de vredesmacht van de VN in september jl. de Nobelprijs voor de vrede gekregen. Bovendien wisten de VN in december aanzienlijke bezuinigingen te bewerkstelligen op de begroting voor de jaren 1990 en 1991, tot groot genoegen van de supermachten. Sir Bryan Urquhart, de onlangs gepensioneerde tweede VN-secretaris voor vredeshandhaving, zei: „De verlammende uitwerking die de spanningen van de Koude Oorlog op de Verenigde Naties hebben gehad, behoort tot het verleden. De grote stap voorwaarts naar een gemeenschap van naties lijkt zelfs tot de mogelijkheden van de mensheid te gaan behoren.”
REVOLVERS EN ZELFMOORD
Op basis van een in Sacramento County gemaakte studie komt medisch onderzoeker Garen J. Wintemute van de University of California tot de conclusie, dat van de in de Verenigde Staten met vuurwapens gepleegde zelfmoorden wel eens bijna 70 procent voor rekening zou kunnen komen van revolvers in plaats van de algemeen aangenomen 45 procent. Hij schatte dat 50 procent van de Amerikaanse gezinnen over één of meer vuurwapens beschikt. Wintemute gaf verscheidene redenen waarom de revolver bij zelfmoorden „het uitverkoren wapen” is. Een ervan is dat de waarschijnlijkheid dat ze geladen zijn en voor het grijpen liggen groter is, omdat men ze meestal heeft uit het oogpunt van zelfbescherming. Hij zei dat „het voor het grijpen liggen” van revolvers vermoedelijk een „voorname factor” is bij zelfmoorden door mensen die in een impuls handelen.
DINGEN DIE ONGEZEGD BLEVEN
Een hoogleraar in Californië is van mening dat Amerikanen veel nieuws wordt onthouden dat zij eigenlijk moeten horen. Daarom laat hij een groep deskundigen — redacteuren van vooraanstaande tijdschriften en kranten, tv-producers, economen — kiezen welke gebeurtenissen dat jaar veel te weinig aandacht hebben gekregen in de Amerikaanse media. Enkele van de items in 1987 waren: zo’n 250 ongelukken met kernreactors; de financiering door de Amerikaanse regering van universitair onderzoek naar het ontwikkelen van dodelijke organismen voor biologische oorlogvoering; het toenemende tempo waarin soorten uitsterven, thans misschien wel duizend soorten per jaar; en de vraag wie eigenaar is van de media. Aan dit alles werd in de Amerikaanse media nauwelijks aandacht besteed. De naam van de groep? Project Gecensureerd.
ROKEN EIST HOGERE TOL
Roken is nog steeds de „voornaamste op zichzelf staande, te voorkomen doodsoorzaak” in de Verenigde Staten, aldus een recent federaal rapport over roken dat gepubliceerd werd op de 25ste verjaardag van het eerste rapport van dien aard. In feite, zo schat het rapport, is het mogelijk dat het aantal aan roken te wijten sterfgevallen 30 procent hoger ligt dan tot dusver aangenomen werd. De Amerikaanse directeur-generaal van de gezondheidsdienst zegt in het voorwoord: „De ernstige boodschap die het bevat is, dat de vooruitgang in het terugdringen van het roken door moet gaan, of beter nog, versneld moet worden, willen wij in staat zijn een keer te brengen in het aantal met roken verband houdende sterfgevallen. Anders zal de verziekende invloed van het roken tot ver in de 21ste eeuw aanzienlijk blijven.” De directeur-generaal schat dat thans meer dan één op de zes sterfgevallen in de Verenigde Staten aan het roken van sigaretten toegeschreven moet worden.
VUILNIS HOOPT ZICH OP
In de Bondsrepubliek Duitsland bedragen de kosten van het opruimen van huishoudelijk en industrieel afval, waaronder giftige afvalprodukten, naar schatting jaarlijks 10 tot 12 miljard mark, zo blijkt uit cijfers die bekendgemaakt werden op de in Essen gehouden milieubeurs „Entsorga 1988”. De afgelopen paar jaar hebben alleen al de huishoudens per jaar 30 tot 32 miljoen ton vuilnis geproduceerd — wat neerkomt op ongeveer 360 kilo per persoon.
AIDS-CRISIS IN AFRIKA
Het aantal besmettingsgevallen door het dodelijke AIDS-virus in Afrika vliegt omhoog, bericht een bulletin van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie). De WHO schat dat wel een vierde van de bevolking tussen de 20 en 40 jaar van sommige steden in Midden-Afrika drager is van het AIDS-virus. De epidemioloog Rick Mathias van de University of British Columbia gelooft dat het aantal besmettingen met het AIDS-virus in Afrika zich nog niet gestabiliseerd heeft door de wijdverbreide polygamie in veel Afrikaanse landen. Het WHO-bulletin noemde ook bloedtransfusies als oorzaak van de verbreiding van AIDS in Afrika.
RELIGIEUZE WAARDEN TANEN
Drie jaar lang hebben inwoners van Takarazoeka (Japan) de bouw van een boeddhistische tempel tegengehouden omdat het zingen van sutra’s en de begrafenisceremoniën de rust van hun buurt zouden verstoren. Sinds zij hoorden dat de vorige tempel ongeveer 800 meter dichterbij weer opgebouwd zou worden, hebben de inwoners erop aangedrongen dat tempels gebouwd worden op „geschiktere plaatsen” die ver van woonwijken af liggen, in bergachtige streken bijvoorbeeld, bericht de Mainichi Daily News. De aan de tempel verbonden priester, Tetsoehide Sato, klaagt: „De goede oude tijd is voorbij dat mensen in tempels bijeenkwamen om te aanbidden.”
OORLOG IN ONDERWERELD VAN BOMBAY
De straten van Bombay (India) beginnen steeds meer van een slagveld dan van een vreedzaam stadsbeeld weg te krijgen, bericht het tijdschrift India Today. De oorlog tussen wedijverende onderwereldfiguren is heviger geworden omdat zij strijden om de hegemonie. En er staat veel op het spel: de beheersing van de smokkelhandel, de narcotica, de illegale alcohol en de prostitutie, en alle inkomsten daaruit. Vorig jaar hebben 13 gangsters het leven gelaten bij vuurgevechten.
DE DREIGING VAN BAARMOEDERHALSKANKER
Zuid-Afrika zou wel eens op de rand kunnen staan van een baarmoederhalskanker-epidemie, waarschuwt dr. Basil Bloch, hoofd van de afdeling oncologie en colposcopie van het Groote Schuur-ziekenhuis in Kaapstad. Hij beschreef de kanker als een voornamelijk seksueel overdraagbare aandoening en vertelde afgevaardigden op een in Kaapstad gehouden conferentie over seksualiteit dat ze een even ernstige bedreiging voor de gezondheid kan betekenen als AIDS. Welke vrouwen vormen de risicogroep? Vrouwen die op jonge leeftijd seksueel actief waren, vroeg trouwden, talrijke seksuele partners hadden en rookten. „Als alle patiënten het gebruikelijke uitstrijkje lieten maken, zou het optreden van baarmoederhalskanker met 80 tot 90% teruggedrongen kunnen worden”, zei dr. Bloch. „Het is een ziekte die voorkomen kan worden.”
CAFEÏNEVERSLAVING BIJ BABY’S
Op de lijst van groepen waarvoor overmatig cafeïnegebruik gevaar oplevert, staan ook baby’s en mensen met angstneurosen en depressiviteit. De krant The Australian bericht uit Sydney dat „een zwangere vrouw 15 kopjes koffie en twee liter cola per dag dronk. Een andere zwangere vrouw vertelde haar dokter dat zij slechts vijf kopjes koffie per dag dronk, maar vergat te vermelden dat elk kopje vijf lepels oploskoffie bevatte. Het resultaat was gelijk — deze baby’s werden met een cafeïneverslaving geboren en moesten een nog langere ontwenningsperiode doormaken dan baby’s die met een heroïneverslaving geboren worden.” In een bericht in de American Journal of Psychiatry wordt bovendien gezegd dat cafeïne de gevoeligheid vergroot bij mensen met angst- of schrikneurosen. Ook mensen die last hebben van depressiviteit kunnen er angstiger door worden.
EUROTUNNEL ONDERWEG
Als alles volgens plan verloopt, zullen Engeland en Frankrijk in 1993 eindelijk een tunnelverbinding hebben. Het idee is niet nieuw. De eerste van zo’n 27 pogingen om de landen door een tunnel te verbinden, werd 187 jaar geleden door Napoleon goedgekeurd. De Britten, die een Franse inval vreesden, waren ertegen. Eén tunnel, waarmee in de jaren ’80 van de vorige eeuw werd begonnen, was aan beide kanten al ruim anderhalve kilometer lang voordat het werk gestaakt werd. De laatste poging mislukte in 1975. Het huidige project, Eurotunnel genoemd, schijnt van succes verzekerd te zijn. De Eurotunnel zal bestaan uit twee bijna acht meter brede tunnels en één drie meter brede tunnel ertussen voor onderhouds- en reddingswerkzaamheden. De arbeiders maken gebruik van enorme tunnelboormachines en zijn al een stuk gevorderd, vooral met de servicetunnel — zo’n vier kilometer vanaf de Engelse en 0,4 kilometer vanaf de Franse kant. De Engelse en Franse tunnelbouwers verwachten elkaar in 1991 te bereiken en hopen dat de afwijking niet meer dan een paar centimeter zal bedragen.
LEVEN ONDER DE GROND
Wetenschappers hebben lang aangenomen dat er niets leeft in de aarde onder de bovengrond, het domein van aardwormen, larven en plantewortels. Zij hadden het mis. In South Carolina (VS) werden onlangs vier gaten gegraven die onthulden dat er zelfs 550 meter onder de bovengrond zo’n 3000 soorten micro-organismen leven. Veel van de microscopische diertjes waren bij de wetenschap tot dusver onbekend. De microben leven in een donkere wereld met weinig lucht of voedsel en halen de eventueel nodige zuurstof uit het plaatselijke grondwater. De voedselschaarste wordt over het algemeen opgevangen door een heel traag, winterslaapachtig leven te leiden. Wetenschappers onderzoeken momenteel hoe de nietige diertjes daar terecht zijn gekomen en of ze aangewend kunnen worden tot nut van de mens, bijvoorbeeld voor de reiniging van vervuilde bronnen.