Breng humor in uw leven
Het was een koude winterdag en de treden waren bedekt met een laagje ijs. De eerste die probeerde de treden af te gaan, viel bijna. De volgende die aan de beurt was, kondigde aan: „Kijk, zo moet je dat doen!” Hij had die woorden nog niet gezegd of daar ging hij — plat op zijn rug. Een moment van ongeruste stilte, toen lachsalvo’s van omstanders die zagen dat hij zich niet bezeerd had.
ER IS „een tijd om te lachen”. Dat merkte de wijze man Salomo bijna drieduizend jaar geleden op (Prediker 3:4). In deze tijd is dat niet minder waar. Het vermogen om te lachen is iets wat van God komt, een geschenk van Hem die in de bijbel wordt aangeduid als „de gelukkige God”. — 1 Timotheüs 1:11.
Het hoeft ons dan ook niet te verbazen dat de schepping vol humoristische dingen is — katjes en puppy’s die de dolste capriolen maken, een leeuwewelp die op de staart van zijn moeder kauwt totdat hij een mep krijgt, baby-apen die elkaar over de takken achternazitten en over elkaar heen buitelen. Overal om ons heen is humor, als u er maar oog voor hebt.
Dat wil niet zeggen dat alle mensen om dezelfde dingen lachen. Integendeel, wat grappig is wordt vaak bepaald door iemands cultuur, persoonlijkheid, achtergrond en stemming, en door nog meer factoren. Nagenoeg iedereen echter zal om iets moeten lachen — een leuk verhaal, een plezierige verrassing, een grap, een knappe woordspeling.
Wat is het doel van humor? Op zijn allerminst is het een middel om beter met anderen op te kunnen schieten. Iemand noemde lachen eens „de kortste afstand tussen twee mensen”. Sommigen geloven zelfs dat humor als barometer voor echtelijke compatibiliteit kan dienen. Bij een studie van humor werd bevonden dat als twee mensen hetzelfde grappig vinden, de kans dat zij elkaar mogen, liefhebben en met elkaar willen trouwen, groter is dan bij mensen die in mindere mate hetzelfde gevoel voor humor hebben. Waarom? Omdat uit iemands gevoel voor humor heel wat af te lezen valt: zijn waardebepaling, interesses, gerichtheden, intelligentie, fantasie en behoeften. Uit een in 1985 ingesteld onderzoek bij duizend Amerikaanse bedrijven bleek, dat „mensen met gevoel voor humor meestal creatiever en minder star zijn, sneller bereid nieuwe denkbeelden en methoden te overwegen en te aanvaarden”.
Lachen of niet lachen
Niemand weet echt precies wat iets grappig maakt. Sommigen geloven dat de kern van humor ongerijmdheid is — de combinatie van twee schijnbaar onverenigbare elementen. Een volwassen man verkleed als clown kan een klein kind doen schateren. Maar het kan zijn dat een volwassene met zijn grotere levenservaring en superieure cognitieve vaardigheden de potsierlijke capriolen helemaal niet meer grappig vindt. Misschien geniet hij van meer mentale vormen van humor — woordspelingen of grappen — waarbij niet op fysiek maar op verbaal niveau van ongerijmdheid gebruik wordt gemaakt.
Sommige onderzoekers geloven dat humor het resultaat kan zijn van het vrijkomen van opgekropte emotionele energie. Humor kan dienen om spanning en pijn te maskeren. De bijbel zegt: „Zelfs onder het lachen kan het hart smart hebben; en in droefheid eindigt verheuging.” — Spreuken 14:13.
Bij veel vormen van humor komt wat men slap-stick noemt kijken. Een man struikelt of krijgt een plons water over zich heen. Grappig toch? Misschien, als niemand zich echt bezeert.
Een christen zorgt ervoor dat hij niet gesteld raakt op macabere of sadistische humor. Per slot van rekening ’verheugt de liefde zich niet over onrechtvaardigheid’ (1 Korinthiërs 13:6). Een christen vermijdt ook smakeloze, kleinerende grappen over een bepaalde nationaliteit of een ander ras. Hij tempert zijn gevoel voor humor met „medegevoel” (1 Petrus 3:8). Het kan bijvoorbeeld een kostelijk gezicht zijn als een dreumes een paar voorzichtige stappen doet en dan op zijn bips belandt. Maar als een bejaarde of invalide valt, is de gepaste reactie erheen te snellen om te helpen, niet te lachen.
Humor en uw gezondheid
Een goed gebruik van humor is zeer waardevol. In feite stapelen de bewijzen zich langzaam maar zeker op dat lachen zelfs therapeutische waarde heeft. Het is bekend dat lachen de inwendige organen een gezonde massage geeft. Bovendien denken volgens het blad American Health sommige „onderzoekers dat lachen het immuunsysteem wel eens zou kunnen stimuleren”. Het blad citeert dan de volgende woorden van de immunoloog Lee S. Berk: „Negatieve emoties kunnen het immuunsysteem beïnvloeden en het lijkt er nu op dat positieve emoties iets soortgelijks kunnen.” Dit onderstreept de wijsheid van de bijbelse woorden: „Een hart dat blij is, doet goed als geneesmiddel.” — Spreuken 17:22.
In de hoop de genezende kracht van humor te benutten, hebben sommige ziekenhuizen zogenoemde lachruimten ingericht waar patiënten spelletjes kunnen doen, naar komische films kunnen kijken, naar grappen kunnen luisteren of gewoon in een wat opgewekter sfeer bezoek van familie kunnen ontvangen. Kunt u zelf humor aan het werk zetten? Stel dat u een zieke vriend of een familielid in het ziekenhuis hebt. Waarom zou u die patiënt niet in een vrolijker stemming brengen door hem of haar — uiteraard met oordeel des onderscheids — een komisch boek of een grappige kaart te geven?
Lachen kan ook boosheid matigen. Dr. R. B. Williams jr. zegt: „Kwaad zijn is slecht voor uw gezondheid.” In dezelfde zin zegt de bijbel: „Een kalm hart is het leven van het vleselijke organisme, maar jaloezie is verrotting voor de beenderen” (Spreuken 14:30). Dr. Williams merkt op: „Het valt niet mee kwaad te blijven wanneer u lacht.” Ja, de humor van een situatie inzien is een van de meest opbouwende manieren om met boosheid om te gaan.
In de gezinskring
Humor kan heel nuttig zijn in het gezin. Zo zegt een echtgenoot: „[Humor] komt mij net zo goed te pas als een multifunctioneel stuk gereedschap een automonteur, want je kunt er zo veel mee doen. Humor beschermt, moedigt aan, baant de weg voor vruchtbare gesprekken, breekt vooropgezette ideeën af en maakt van vervelende woorden redelijke en attente.”
Gevoel voor humor is vooral nuttig wanneer irriterende gewoonten spanningen dreigen te veroorzaken. Uw zoontje vergeet zijn speelgoed weg te bergen, ondanks herhaalde vermaningen. Uw man laat zijn vuile kleren in de badkamer op de grond liggen. Uw vrouw laat het eten aanbranden. Aanmerkingen of verwijten maken, het hun onder de neus wrijven, schreeuwen of tieren — het maakt de zaak alleen maar erger. Een in het blad Redbook geciteerde onderzoekster op het terrein van de gezondheidszorg merkte op: „Als u iemand met de neus op de feiten drukt of hem belachelijk maakt, zal hij in de verdediging gaan. Humor nodigt mensen uit hun gedrag van een afstand te bekijken — en het te veranderen.”
Dit wil niet zeggen dat u de spot moet drijven met de persoon die iets verkeerds heeft gedaan. Dat werkt meestal kwetsend en zal hem niet aan het lachen maken. Probeer uw humor op de situatie zelf te richten. Eens flink lachen kan de spanning voor een groot deel wegnemen. Zo vertelt een vrouw: „Er zijn ogenblikken dat mijn man ziet dat ik op het punt sta kwaad te worden; dan relativeert hij de situatie met een humoristische opmerking of een komisch gebaar. En voordat ik er erg in heb, lach ik. Dan zie ik in dat het eigenlijk toch niet zo erg was.”
Enkele waarschuwende woorden echter. Probeer vooral niet grappig te zijn wanneer een situatie om ernst of medelijden vraagt. Merk eens op wat in Spreuken 25:20 staat: „Hij die een kleed uittrekt op een koude dag, is als azijn op alkali en als een zanger met liederen bij een somber hart.” Humor mag slechts met gepaste voorzichtigheid worden gebruikt, om geen emotionele of fysieke schade aan te richten. Laat humor nooit gemeen of oneerbiedig zijn. Dat zal betekenen dat oudere kinderen hun jongere broertjes of zusjes niet voortdurend tot het mikpunt van grappen mogen maken. Goedaardig plagen is één ding, bijtende opmerkingen maken is heel wat anders. Huwelijkspartners moeten er ook naar streven humor binnen de perken te houden, er niet naar grijpen als een wapen om kritiek te leveren of te kleineren.
De dichter Langston Hughes schreef eens: „Net als een welkome zomerregen kan humor plotseling de aarde, de lucht en u zuiveren en afkoelen.” Humor kan beslist een belangrijke rol in ons leven spelen. Humor kan ons ervan weerhouden onszelf te serieus te nemen. Humor kan ons helpen opgewekt en ontspannen te blijven. Humor kan de verhoudingen met anderen effenen. Humor kan ons helpen tegenslagen te verwerken en zelfs onze gezondheid verbeteren.
Breng dus humor in uw leven. Ontdek, koester en cultiveer humor. Het kan niet anders of dat zal u en de mensen om u heen ten goede komen!
[Illustratie op blz. 26]
Humor kan helpen ongelukjes in huis glad te strijken