„Dit is het land” van het Woord der waarheid

„Voorts zei Jehovah tot hem: ’Dit is het land dat ik Abraham, Isaäk en Jakob onder ede beloofd heb, zeggende: „Aan uw zaad zal ik het geven.” Ik heb het u met eigen ogen laten zien.’” — Deut. 34:4, NW.

1. Van welk belang is aardrijkskunde voor ons?

AANGEZIEN u de zegen ten deel is gevallen op deze wondermooie aarde waar de mens woont, te leven, hebt u wellicht belangstelling voor geografie of aardrijkskunde, op zijn minst tot op zekere hoogte, omdat mensen nu eenmaal belangstelling hebben voor hun tehuis. Aardrijkskunde is waarlijk een fascinerende, beschrijvende wetenschap met betrekking tot de aarde en het leven erop. Ze houdt zich voornamelijk bezig met de beschrijving van de landoppervlakte en de gebieden die door water worden bedekt — de zeeën en andere waterreservoirs. Ze bestudeert niet alleen de lucht en de verspreiding van plantaardig, dierlijk en menselijk leven, maar eveneens de natuurlijke hulpbronnen van het land en ook, in zekere zin, wat de mens tot stand heeft gebracht en de verslagen van deze verschillende elementen en hun onderlinge betrekkingen.

2. Noem twee manieren waarop men bepaalde streken van de aarde kan leren kennen.

² Wanneer u aandacht schenkt aan de aarde, bent u er vanzelfsprekend toe in staat vele bijzonderheden ervan werkelijk te zien. Ook zijn er behoorlijk gedetailleerde kaarten beschikbaar. U behoeft dus niet naar elk deel van de aarde te gaan om er iets over te weten te komen, maar u bent er fysiek wel toe in staat datgene wat u door studie leert, te verifiëren door de verschillende gebieden van de aarde werkelijk te bezoeken en te zien. Het resultaat van dit alles zou een voortreffelijke aardrijkskundeles genoemd kunnen worden, een persoonlijke studie uit de eerste hand van de wetenschap betreffende de aarde en haar kenmerkende bijzonderheden.

3. Welke ongebruikelijke „aardrijkskundeles” werd in de zomer van 1967 verschaft?

³ Men kan bepaalde gebieden van de aarde ook leren kennen door middel van nieuwsberichten waarin recente gebeurtenissen worden bekendgemaakt. Gedurende de zomer van 1967 werd de aandacht van de wereld op een klein deel van de aardbol gevestigd dat onmiddellijk ten oosten van de Middellandse Zee is gelegen. In juni van dat jaar werd er een korte, gewelddadige oorlog gevoerd, en de nieuwsmedia van de wereld verschaften gedetailleerde verslagen van het conflict en het gebied waar het zich voordeed. Deze gedrukte berichten omvatten kaarten, schetsen, afbeeldingen, foto’s en tekeningen, waardoor lezers op de hoogte werden gesteld van de geografische bijzonderheden van het gebied; het vormde werkelijk een aardrijkskundeles van dat gebied van de aarde, waardoor men een duidelijker begrip van het gebied kreeg dan vóór de publicatie van deze berichten.

4, 5. (a) In welk opzicht blijkt in de verslagen over de Israëlisch-Arabische oorlog van 1967 het gevechtsterrein uniek te zijn? (b) Waarom is dit van extra groot belang voor ons?

⁴ De berichten over dit Israëlisch-Arabische conflict, dat op 5 juni 1967 in een oorlog uitbarstte, omvatte een aspect dat met betrekking tot geen enkel ander deel van de aarde opgaat. Er werd talloze malen melding gemaakt van feiten die exclusief en uitsluitend op dit gebied betrekking hebben. Dit is zeer belangrijk. Er wordt door bevestigd dat dit land de plaats vormde waar zich in het verleden uiterst belangrijke gebeurtenissen hebben voorgedaan die voor u van belang zijn. Merk enkele van de punten op die in de berichten werden vermeld:

⁵ Jeruzalem werd „deze historische stad” genoemd, de stad die „door christenen wordt vereerd omdat vele belangrijke gebeurtenissen in het leven van Jezus zich daar hebben voorgedaan”. Er werd melding gemaakt van „de oude bijbelse wegen tussen (Tel Aviv) en Jeruzalem”, „de christelijke heilige plaatsen”, de Olijfberg, Calvarie, de plaats van koning Salomo’s tempel, Bethlehem als de geboorteplaats van Jezus, „Damascus . . . gesticht door Uz, zoon van Aram . . . reeds een stad tegen de tijd van Abraham. . . . Paulus werd op zijn weg naar de stad tot het christendom bekeerd”.

6. Noem nog meer feiten waardoor de geschiedenis van dit gebied van de aarde wordt beklemtoond.

⁶ Het historische karakter van het gevechtsterrein wordt nog beklemtoond door wat een joodse rabbijn, naar verluidt, opgewonden heeft gezegd: „Thans worden de dromen die de joden tweeduizend jaar achtereen hebben gekoesterd, verwezenlijkt! Wij treden het messiaanse tijdperk binnen.” Naar het gebied werd in de oorlogsverslagen verwezen als „het land Kanaän, dat de Arabieren bij zijn Romeinse naam Palestina en dat de joden Israël noemen”, en de strijders werden „de afstammelingen van Isaäk en de afstammelingen van Ismaël” genoemd. Tussen joden en Arabieren bestaat een historische band die 3500 jaar teruggaat, aangezien beide volken Semieten zijn. De joden voeren hun afstamming terug tot Abraham via zijn zoon Isaäk en zijn kleinzoon Jakob. De Arabieren beweren eveneens afstammelingen van Abraham te zijn via een andere zoon, Ismaël.”

7, 8. (a) Op welke punten, betrekking hebbend op een kaart die bij een oorlogsbulletin werd gepubliceerd, wordt de aandacht gevestigd? (b) Geef nog meer voorbeelden waaruit het rechtstreekse verband blijkt tussen hedendaagse gebeurtenissen en de bijbelse geschiedenis.

⁷ Met betrekking tot een kaart die bij een oorlogsbulletin werd gepubliceerd, werd opgemerkt: „De kaart . . . geeft, in één oogopslag, de omvang van de Israëlische overwinning weer. Israël neemt nu strategische posities in waardoor zijn grenzen veel beter verdedigd kunnen worden dan in het verleden — de Oude Stad van Jeruzalem en de Judese heuvels, de Samaritaanse heuvels van Jordanië, de Golanhoogten van Syrië, de Strook van Gaza, posities die de Straat van Tiran beheersen en knooppunten van hoofdverbindingswegen in de Sinaï die helemaal tot de oostelijke oever van het Suezkanaal lopen.”

⁸ De Klaagmuur, de Olijfberg, de berg Scopus, het Dal van Josafat, Tibérias, de Zee van Galiléa, de Syrische kliffen boven de wateren waar Petrus heeft gevist, de berg der zaligsprekingen, de plaats waar het wonder van de broden en de vissen zich heeft voor gedaan en de Hermon werden alle in de aardrijkskundige vermeldingen van de oorlog genoemd, en de volgende indrukwekkende uitspraak werd gedaan: „In dit wrede en lieflijke land heeft 2000 jaar geleden een jood uit Nazareth voor het eerst vrede en barmhartigheid als een universele leerstelling gepredikt.”

9. Wat zegt het Woord van de Schepper met betrekking tot dit speciale deel van de aarde?

⁹ Degene die de aarde gemaakt heeft, Jehovah de Schepper, heeft het zo geregeld dat zich in dit speciale deel van de aarde, in een betrekkelijk klein gebied, gebeurtenissen hebben voorgedaan die van groot belang voor u zijn. Dit is het deel van de aarde waarnaar in Deuteronomium 34:1-4 (NW) wordt verwezen: „Toen ging Mozes uit de woestijnvlakten van Moab de berg Nebo op, naar de top van de Pisga, die uitziet op Jericho. En daar toonde Jehovah hem het hele land: Gilead tot aan Dan, en heel Náftali en het land van Efraïm en Manasse en heel het land van Juda tot aan de westelijke zee, en de Negeb en het District, de valleivlakte van Jericho, de Palmenstad, tot aan Zoar. Voorts zei Jehovah tot hem: ’Dit is het land dat ik Abraham, Isaäk en Jakob onder ede beloofd heb, zeggende: „Aan uw zaad zal ik het geven.” Ik heb het u met eigen ogen laten zien, aangezien gij daarheen niet zult overtrekken.’”

10. (a) Vermeld aan de hand van de verdere beschrijving van het land in Jozua 1:4 en Genesis 15:18-21 en met gebruikmaking van de kaart welke gebieden en grenzen hieronder vielen. (b) Waarnaar verwees Jehovah derhalve toen hij tot Mozes zei: „Dit is het land”?

¹⁰ Een verdere beschrijving van dit land luidt: „Van de wildernis en deze Libanon tot de grote rivier, de rivier de Eufraat, dat wil zeggen, heel het land van de Hethieten, en tot de Grote Zee, tegen de ondergang der zon, zal uw gebied blijken te zijn” (Joz. 1:4, NW). Toen Jehovah God het land aan Mozes toonde, maakte hij melding van zijn belofte aan Abraham, en aan Abraham had Jehovah de volgende beschrijving van het land gegeven: „Op die dag sloot Jehovah een verbond met Abram [Abraham], zeggende: ’Aan uw zaad wil ik dit land geven, van de rivier van Egypte tot de grote rivier, de rivier de Eufraat: de Kenieten en de Kenizzieten en de Kadmonieten en de Hethieten en de Ferezieten en de Refaïeten en de Amorieten en de Kanaänieten en de Girgasieten en de Jebusieten’” (Gen. 15:18-21, NW). Mozes had belangstelling voor het gehele land. Hij wilde heel graag naar het noordelijke deel van het land der belofte in het gebied van het Libanongebergte gaan, maar God stond hem dit niet toe. In plaats daarvan toonde God hem uiteindelijk het land vanaf het gunstige uitkijkpunt op de top van de Pisga op de berg Nebo (Deut. 3:23-28). Zoals u ziet, was het een zeer specifiek en duidelijk omschreven gebied dat God met het oog op zijn voornemen uitkoos; en dit verrukkelijke land heeft Jehovah God zijn verbondsvolk, de Israëlieten, als een geschenk gegeven. Dit schitterende Beloofde Land vormde de achtergrond voor vele gebeurtenissen die in Gods Woord de bijbel staan opgetekend, en het Woord der waarheid is voor het grootste deel daar opgetekend. Het Beloofde Land, waarvan Jehovah heeft gezegd: „Dit is het land”, vormt derhalve het land van het Woord der waarheid, het land van de bijbel, het land van het boek dat heden ten dage het religieuze boek van christenen is.

11. In welk opzicht vormt het land een ondersteuning voor het Woord?

¹¹ Het land van het Woord der waarheid toont aan dat het absoluut redelijk is zich op het Woord te verlaten. Het land vormt een ondersteuning van het Woord. Er zijn mensen die het bestaan van plaatsen waarnaar in de bijbel wordt verwezen en gebeurtenissen die zich volgens de bijbel hebben voorgedaan, in twijfel trekken. Wij kunnen niet aan het feit twijfelen dat de bijbel bestaat, omdat wij de heilige Schrift als boek hebben, maar deze personen loochenen de nauwkeurigheid van de bijbel. Zullen zij soms proberen het bestaan van het land te loochenen? Dit zal moeilijk gaan; het land is er nu eenmaal!

12. Noem redenen waarom christenen in deze tijd speciaal belangstelling hebben voor dit land.

¹² U en ieder ander kan het land en wat het thans bevat, bezichtigen. De beschrijving van het Beloofde Land die in de bijbel wordt aangetroffen is niet vaag: integendeel, er worden in de beschrijvingen specifieke namen en specifieke plaatsen genoemd. Christenen dienen zich voor deze details te interesseren omdat ze deel uitmaken van het Woord der waarheid. In zijn afscheidswoorden zei Jehovah’s dienstknecht Jozua: „Ik ga thans den weg van al het aardse; erkent nu met geheel uw hart en geheel uw ziel, dat niet één van alle goede beloften die de HERE, uw God, u gegeven heeft, onvervuld gebleven is. Alles is voor u uitgekomen. Zijnerzijds is niets onvervuld gebleven” (Joz. 23:14). In zijn afscheidswoorden maakte Jozua melding van het ’goede land dat Jehovah u gegeven heeft’. Christenen verlaten zich op het Woord der waarheid, en hierbij worden zij door hun kennis van het land van het Woord der waarheid, geholpen en gesterkt.

13, 14. (a) Zijn de in de bijbel voorkomende aardrijkskundige vermeldingen altijd goed begrepen? (b) Wat heeft Maarten Luther hierover gezegd? (c) Hoe recent zijn wetenschappelijke kaarten van bijbelse landen? (d) In welke mate kunnen wij het bijbelse gebied leren kennen?

¹³ De vele geografische kenmerken waarnaar in de beschrijving van het land wordt verwezen, tonen aan hoe groot het gebied van het Land van Belofte was. Er wordt melding gemaakt van de Eufraat, de Middellandse of Westelijke Zee, de rivier van Egypte, het Libanongebergte en andere geografische punten. Weet u waar die plaatsen zich bevinden? Het Land van Belofte ligt aan de oostzijde van de Middellandse Zee en strekt zich vanaf de zeekust in oostelijke richting uit. Het kan daar nu op elke wereldkaart worden aangewezen.

¹⁴ De aardrijkskundige vermeldingen in de bijbel werden pas in deze laatste eeuw goed begrepen. De bijbelgeleerde Maarten Luther, die van 1483 tot 1546 leefde, moet gezegd hebben: „Het zou ook prettig zijn wanneer wij zouden weten hoe de (bijbelse) landen ten opzichte van elkaar hebben gelegen, zodat de vreemde, onbekende woorden en namen het lezen niet zouden veronaangenamen en het begrip raadselachtig en moeilijk zouden maken.” De eerste kaart van bijbelse landen die werkelijk wetenschappelijk werd geacht, schijnt omstreeks 1880 te zijn gepubliceerd. Er bestaat in deze tijd geen reden voor waarom u niet heel goed met het Land van Belofte bekend zou kunnen worden. De kennis van het land die nu beschikbaar is, zal u erbij helpen de bijbel zelf te leren begrijpen. Dit land, de plaats waar de gebeurtenissen uit het Woord der waarheid zich hebben voorgedaan, bestaat werkelijk en is niet mythisch. Het is een land dat u in deze tijd kunt bezoeken.

15. (a) Welke twee van Jehovah’s gaven aan de mens kunnen wij ons nog steeds ten nutte maken? (b) Hoe strekken ze ons tot nut?

¹⁵ De bijbel, het Woord der waarheid, vormt op zichzelf een van Jehovah’s gaven van onschatbare waarde, een gave die niet alleen aan de Israëlieten, maar aan alle geïnteresseerde gelovigen is gegeven. Deze twee grote gaven, het land en Gods Woord, staan ons nog steeds ter beschikking. Geen van beide kan worden weggecijferd. Het Woord leidt ons ertoe aandacht te schenken aan het land. Dit land Palestina, het land van Jehovah’s aanbidding in de oudheid, betekent meer voor christenen dan voor andere personen. Dat de bijbel veelvuldig definitieve plaatsen vermeldt, maakt het land en de plaatsen belangrijk voor ons. Hoewel de uiterlijke aanblik van het land in de loop der eeuwen is veranderd, is het land er nog steeds, en dat u er gebruik van maakt om nauwkeurig te bepalen waar zekere gebeurtenissen zich hebben voorgedaan, legt de nadruk op de waarheidsgetrouwheid van het bijbelse verslag en doet het Woord der waarheid voor u leven.

16. Tot op welke hoogte brengen wij gebeurtenissen met plaatsen in verband?

¹⁶ Het is natuurlijk en juist wanneer u in de bijbel vermelde gebeurtenissen in verband brengt met de plaats of de streek wanneer deze tenminste in het verslag wordt vermeld. Wanneer de achtergrond bekend is, wordt de belangstelling voor de gebeurtenis verhoogd en dringt de betekenis vollediger door. Er bestaan vele redenen voor waarom wij met het land zelf op de hoogte dienen te geraken, opdat wij zo volledig mogelijk zullen begrijpen waarop Jehovah doelde toen hij tot zijn dienstknecht Mozes zei: „Dit is het land.”

EEN KLEIN TONEEL VOOR REUSACHTIGE GEBEURTENISSEN

17. Welke paradijsachtige beschrijving is eens op dit land van toepassing geweest?

¹⁷ „De HERE, uw God, brengt u in een goed land, een land van beken, bronnen en wateren, die in de dalen en op de bergen ontspringen; een land van tarwe en gerst, van wijnstokken, vijgebomen en granaatappelen; een land van olierijke olijfbomen en honing; een land, waarin gij niet in armoede uw brood zult eten, waarin gij aan niets gebrek zult hebben; een land, waarvan de stenen ijzer zijn en uit welks bergen gij koper zult houwen. Gij zult eten en verzadigd worden en den HERE, uw God, prijzen om het goede land dat Hij u gaf” (Deut. 8:7-10). Volgens de beschrijving die aldus in de bijbel wordt gegeven, was het land destijds een waar paradijs. Het oude land vormt een model waardoor wordt aangetoond hoe de aarde er onder de regering van Jehovah’s hemelse koninkrijk onder Christus Jezus, zal uitzien: een paradijs.

18. Geef, hierbij gebruik makend van de kaart op bladzijde 745, een verdere beschrijving van het Land van Belofte.

¹⁸ Het gebied van het oude Land van Belofte wordt vastgesteld aan de hand van de beschrijvingen die reeds eerder in dit artikel zijn gegeven en ook door de beschrijving in Numeri 34:1-12. Wij zullen dit schriftgedeelte hier niet uitschrijven, maar raden u aan het in uw eigen exemplaar van de bijbel te lezen. Op de hierbij verschafte kaart zult u de afmetingen zien van dit land, dat het kleine toneel vormde voor de belangrijke gebeurtenissen die er werden opgevoerd. Strikt genomen was het slechts ongeveer 55 kilometer breed van oost naar west en 480 kilometer lang wanneer de afstand van noord naar zuid wordt gemeten. In werkelijkheid was ongeveer 240 kilometer ervan bewoond, hetgeen neerkwam op een gebied van ongeveer 15.500 vierkante kilometer. Dit was in de dagen toen het koninkrijk onder Salomo macht uitoefende, „want hij heerste over alles aan deze zijde van de Rivier, van Tifsah tot Gaza, over alle koningen aan deze zijde van de Rivier, en hij had vrede rondom aan alle zijden, zodat Juda en Israël gerust woonden, ieder onder zijn wijnstok en onder zijn vijgeboom, van Dan tot Berseba, gedurende het gehele leven van Salomo”. — 1 Kon. 4:24, 25.

19. Hoe groot werd het toneel waar bijbeldrama’s werden opgevoerd?

¹⁹ Bovendien vestigden de Israëlieten zich in een flink groot gebied ten oosten van de Jordaan, en wanneer dit bij het hierboven beschreven gebied onder Salomo wordt gerekend, komen wij op een totaal van ongeveer 26.000 vierkante kilometer. Dat is dus de grootte van het toneel voor dramatische gebeurtenissen.

20. Vermeld de algemene geografische kenmerken van het land langs de Middellandse Zee, hierbij gebruik makend van de kaart op bladzijde 745.

²⁰ De verscheidenheid en de uitersten die in dit aardrijkskundige gebied worden aangetroffen, kunnen gemakkelijk aanschouwelijk worden voorgesteld, en het zal nuttig voor ons zijn wanneer wij dit doen. Het Beloofde Land heeft enkele algemene kenmerken die tamelijk gemakkelijk onthouden kunnen worden. Het land zoals dit werkelijk door de joden werd bewoond, strekte zich uit vanaf het Libanongebergte, dat op de hierbij verschafte kaart in het noorden staat aangegeven, tot de wildernis in het zuiden, de Negeb. Langs de Westelijke Zee of de Grote Zee, thans bekend als de Middellandse Zee, die de westelijke grens van het Land van Belofte vormde, bevindt zich een reeks vlakten die zich uitstrekken langs de zeekust tot voorbij Cesaréa en Saron.

21. Waardoor wordt het land ten oosten hiervan gekenmerkt?

²¹ Ten oosten daarvan, tussen de zeekust en de bergen, bevindt zich de Sjefela („Laagland”) of het heuvelland. Op de kaart ziet u de Sjefela in de richting van het zuiden, boven de Negeb. In dit heuvelland, de Sjefela, ziet u op de kaart de stad Lachis liggen, waarnaar drieëntwintig maal in de bijbel wordt verwezen.

22. Waar bevinden de andere hier bovengenoemde punten zich op de kaart?

²² Algemeen gesproken ten oosten van de Sjefela of het heuvelland bevinden zich de bergen van Samaria en van Juda. Ze omvatten het gebied waarin de stad Jeruzalem is gelegen. U ziet Jeruzalem, ook Sion genoemd, op de kaart ten westen van de noordelijke punt van de Dode Zee, en u ziet de Olijfberg en Bethanië. Ten noorden hiervan liggen de bergen van Samaria, met inbegrip van de berg Gerizim. Daar bevinden zich de Jakobsbron, het dorpje Sichar en ook de stad Samaria. Deze streek bevond zich in het gebied van de tien stammen van Israël, nadat de natie Israël in tweeën was gedeeld.

23. Vermeld waar de Jordaanslenk en ermee in verband staande gebieden die hier worden genoemd, zich op de kaart bevinden.

²³ Wanneer u nu rechts van Jeruzalem en naar het noorden kijkt, dus naar het noordoosten van Jeruzalem, dan ziet u de stad Jericho. Jericho bevindt zich aan de westzijde van de volgende belangrijke landstreek van het Beloofde Land. Deze in geografisch opzicht bijzondere streek is de grote Jordaanslenk, die vanaf de bergen in het noorden in zuidelijke richting loopt en het Jordaandal, de rivier de Jordaan, de Zee van Galiléa en de Zoutzee of de Dode Zee omvat en zich tot de Arába en de Rode Zee uitstrekt.

24. Waar stond Mozes om het land te bezichtigen?

²⁴ Ten oosten van de Jordaan en ten oosten van de Zoutzee bevinden zich vervolgens de heuvels en tafellanden van Moab. Op de kaart ziet u de berg Nebo en de Pisga aangegeven. Op deze hoge verhevenheid stond Mozes toen hij het land overzag, vanwaar hij naar het noorden, het westen en het zuiden kon kijken en helemaal over het landschap heen de Middellandse Zee kon zien; en toen hij dit grote gebied zag, hoorde hij Jehovah tot hem zeggen: „Dit is het land.”

25. Herhaal, met gebruikmaking van de kaart, de vijf algemene aardrijkskundige landstreken van het land.

²⁵ Hier hebt u dus enkele algemene kenmerkende landstreken van het Beloofde Land: de vlakte langs de Middellandse-Zeekust, het heuvelland of de Sjefela, de bergen van Samaria en van Juda, waar Jeruzalem zich bevindt, de grote Jordaanslenk of het Jordaandal, met inbegrip van Jericho, en dan zijn er de heuvels en tafellanden ten oosten van de Jordaan, met inbegrip van het land Moab.

26. Vermeld waar andere bijbelse gebieden en rivieren zich op de kaart bevinden.

²⁶ De ligging van vele gebieden met natuurkundige kenmerken die in de bijbel worden genoemd, kan aan de hand van deze en andere kaarten worden vastgesteld, zoals onder andere het Kidrondal, het Dal van Hinnom, de Arába, de Arnon, de Jordaan, de Olijfberg, de Vlakte van Esdrelon, de Karmel, de Hermon en de Jabbok.

27. (a) Welk feit is belangrijk voor ons? (b) Waarom is dit belangrijk? (c) Waardoor worden bepaalde vormen van kritiek thans achterhaald?

²⁷ Het volgende is zeer belangrijk voor ons: in elk van deze gebieden is overvloedig veel archeologisch materiaal opgegraven waardoor de bijbel wordt ondersteund, aangezien er plaatsen bij zijn betrokken die in het Woord der waarheid worden genoemd. Waarom zou dit zo belangrijk zijn? Omdat het feit zich voordoet dat, hoewel er vele plaatsen in de bijbel worden genoemd die in alle eeuwen bekend zijn geweest en waarvan men de ligging wist, er vele andere plaatsen zijn die wel in de Schrift worden genoemd, maar waarvan men jarenlang niet heeft geweten waar ze zich bevonden; en critici van Gods Woord hebben in feite gezegd dat uit het feit dat de ligging van deze plaatsen onbekend is, kan worden afgeleid dat de bijbelverslagen onwaar zijn en dat de Schrift derhalve onbetrouwbaar is. De archeologische feiten ter ondersteuning van het bijbelse bericht bewijzen in dit verband iets heel belangrijks voor ons. Ze bewijzen dat wanneer personen beweren dat in Gods Woord genoemde plaatsen nooit hebben bestaan, deze personen het bij het verkeerde eind hebben. „Sceptische kritiek” op de bijbel op grond van het feit dat de bijbelse plaatsen niet geïdentificeerd konden worden, is vooral sinds de achttiende eeuw uitgeoefend. Om het met de woorden van een autoriteit op het gebied van de archeologie, W.F. Albright, te zeggen: „De patriarchale verhalen van Genesis en de Mozaïsche traditie van de volgende boeken van de Pentateuch zijn door de moderne hogere kritiek in diskrediet gebracht . . . Sommigen beschouwen Mozes als een legendarische figuur.” Deze kritiek is gekenschetst als „de hyperkritische houding die vroeger de overhand had” maar die nu door de feiten van recentere ontdekkingen in het Beloofde Land als onjuist aan de kaak wordt gesteld.

28, 29. Hoe nuttig is het land voor de waarheidzoekers?

²⁸ Het feit doet zich dus voor dat het land zich voor onze ogen ontvouwt; wij kunnen het bezoeken. De aardrijkskundige bijzonderheden van het land zelf zijn duidelijk en kenbaar en kunnen zelfs door de toevallige bezoeker worden herkend als de bijzonderheden waarnaar in het Woord van God wordt verwezen. Met betrekking tot mensen en plaatsen die tot dusver door de bijbel zelf waren geïdentificeerd, hebben critici die Gods Woord tegenstaan en het in diskrediet trachten te brengen, echter beweerd dat zulke personen en plaatsen gefingeerd waren en dat het bijbelverslag daarom mythisch en onbetrouwbaar is en niet als een zekere gids kan worden beschouwd.

²⁹ Wij hebben gezegd dat de archeologische feiten waardoor de bijbel wordt ondersteund, aantonen dat zulke bijbelcritici het bij het verkeerde eind hebben. Hebt u er geen belangstelling voor slechts enkele van deze archeologische vondsten die de bijbel bevestigen, nader te beschouwen? In het volgende artikel worden enkele van deze vondsten behandeld.

[Kaart op blz. 743]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

HET BELOOFDE LAND DOOR MOZES GEZIEN

SCHAAL IN KILOMETERS

0 50 100 150

Eufraat

Tifsah

Hamath

Libanongebergte

GROTE ZEE

Sidon

Tyrus

Damascus

Dan

GILEAD

Jordaan

Nebo

Gaza

SJEFELA

Zoutzee

NEGEB

Berseba

Rivier van Egypte

WILDERNIS

Rode Zee

[Kaarten op blz. 745]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

HET LAND VAN HET WOORD DER WAARHEID

(waar veel in de bijbel vermelde gebeurtenissen hebben plaatsgevonden)

SCHAAL IN KILOMETERS 0 10 30 50

Gebal

Sidon

Tyrus

Libanongebergte

Hermon

Dan

GROTE ZEE (Westelijke Zee)

NÁFTALI

Hazor

Chórazin

Nazareth

Zee van Galiléa

Vlakte van Esdrelon (Jizreël)

Karmel

Cesaréa

Megiddo

Beth-San

MANASSE

Samaria

Ebal

Sichar

Sichem

Jakobsbron

Gerizim

Vlakte van Saron

GILEAD

Jabbok

EFRAÏM

Silo

Bethel

Michmas

Mizpa

Jericho

Jordaan

Gíbea

Gíbeon

Qumran

Woestijnvlakten van Moab

Vlakte van Ela

Jeruzalem

Nebo (Pisga)

FILISTIJNEN

Azéka

Bethlehem

Lachis

Beth-Zur

JUDA

SJEFELA

Hebron

Debir

Dode Zee

Het District

Arnon

Berseba

JORDAANSLENK

MOAB

Gomorra

Sodom

Zoar

NEGEB

ARÁBA

EDOM

WILDERNIS

Rode Zee

Ezeon-Geber

[Kaart]

JERUZALEM

Tempel

Olijfberg

Dal van Hinnom

Kidrondal

Bethanië