Het mysterie van een slechte gezondheid

DE KLEINE OWMADJI HEEFT DIARREE. Hawa, haar moeder, maakt zich zorgen in verband met uitdroging; zij heeft gehoord dat haar nicht in het dorp waar zij vandaan komt, haar baby onlangs op die manier had verloren. Owmadji’s oma, Hawa’s schoonmoeder, wil Owmadji naar een traditionele toverdokter brengen. „Een boze geest maakt het kind ziek”, zegt zij. „Je hebt haar geen beschermende amulet laten dragen en nu beginnen de problemen!”

DEZE situatie is in veel delen van de wereld normaal. Honderden miljoenen mensen geloven dat goddeloze geesten de verborgen oorzaak van ziekte vormen. Is dit waar?

Hoe het mysterie is ontstaan

Persoonlijk gelooft u misschien niet dat onzichtbare geesten ziekte veroorzaken. U vraagt u misschien af waarom iemand dat zou denken, aangezien geleerden hebben aangetoond dat de meeste ziekten door virussen en bacteriën worden veroorzaakt. Houd echter in gedachte dat de mensheid niet altijd op de hoogte is geweest van deze kleine ziekteverwekkers. De microscopische wereld is pas sinds de ontwikkeling van de microscoop door Antonie van Leeuwenhoek in de zeventiende eeuw zichtbaar geworden voor het menselijke oog. Niettemin was het alleen aan de ontdekkingen van Louis Pasteur in de negentiende eeuw te danken dat de wetenschap het verband tussen pathogene micro-organismen en ziekte begon te begrijpen.

Omdat de oorzaken van ziekte tijdens het grootste deel van de menselijke geschiedenis onbekend waren, hebben zich veel bijgelovige ideeën ontwikkeld, met inbegrip van de theorie dat alle kwalen door boze geesten worden veroorzaakt. The New Encyclopædia Britannica oppert één manier waarop dit denkbeeld zich kan hebben ontwikkeld. Ze vermeldt dat vroege genezers de zieken met verschillende soorten wortels, bladeren en wat hun nog meer ter beschikking stond, trachtten te genezen. Af en toe werkten enkele van deze middelen. Vervolgens breidde de genezer de therapie met een groot aantal bijgelovige riten en praktijken uit, waardoor de werkelijke oorzaak van de genezing onbekend bleef. Zo zorgde de genezer ervoor dat de mensen van zijn diensten gebruik moesten blijven maken. Aldus werd de geneeskunst in mysteries gehuld en werden mensen ertoe aangemoedigd voor hulp naar het bovennatuurlijke op te zien.

Deze traditionele genezingsmethoden worden in een aantal landen nog steeds toegepast. Velen zeggen dat ziekte door de geesten van dode voorouders wordt veroorzaakt. Anderen zeggen dat God mensen ziek maakt en dat ziekte een straf is voor onze zonden. Zelfs als welingelichte mensen de biologische aard van ziekte beseffen, zijn zij vaak toch nog bang voor bovennatuurlijke invloeden.

Tovenaars en traditionele genezers benutten deze vrees om mensen uit te buiten. Wat dienen wij dan te geloven? Helpt het om voor gezondheidszorg naar de geesten op te zien? Wat zegt de bijbel?