Maakt de Duivel ons ziek?

HET IS NOOIT DE BEDOELING GEWEEST DAT MENSEN ZIEK ZOUDEN WORDEN. God heeft ons geschapen om eeuwig in volmaakte gezondheid te leven. Een geestelijk schepsel, Satan, is degene die ziekte, pijn en dood over de mensheid heeft gebracht toen hij onze eerste ouders, Adam en Eva, deed zondigen. — GENESIS 3:1-5, 17-19; ROMEINEN 5:12.

BETEKENT dit dat alle ziekte een rechtstreeks gevolg is van bemoeienis uit de geestenwereld? Zoals in het vorige artikel werd opgemerkt, menen velen thans van wel. De grootmoeder van de kleine Owmadji dacht dat dit zo was. Maar was Owmadji’s diarree — voor jonge kinderen in de tropen een soms fatale ziekte — werkelijk door onzichtbare geesten veroorzaakt?

De rol van Satan

De bijbel geeft heel duidelijk antwoord op deze vraag. Allereerst toont hij aan dat de geesten van onze voorouders geen invloed kunnen uitoefenen op de levenden. Wanneer mensen sterven, „zijn [zij] zich van helemaal niets bewust”. Zij hebben geen geest die de dood overleeft. Zij slapen in het graf, waar „geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid [is]” (Prediker 9:5, 10). De doden kunnen de levenden in geen enkel opzicht ziek maken!

De bijbel onthult echter dat er wel degelijk goddeloze geesten bestaan. De eerste opstandeling in het hele universum was het geestelijke schepsel dat thans als Satan bekendstaat. Anderen sloten zich bij hem aan en kwamen als demonen bekend te staan. Kunnen Satan en de demonen ziekte veroorzaken? Dit is voorgekomen. Bij sommige door Jezus verrichte wonderbare genezingen was het uitdrijven van demonen betrokken (Lukas 9:37-43; 13:10-16). Bij de meeste genezingen die Jezus verrichtte, ging het echter om ziekten die niet rechtstreeks door de demonen waren veroorzaakt (Mattheüs 12:15; 14:14; 19:2). Zo is ziekte ook in deze tijd gewoonlijk aan natuurlijke, niet aan bovennatuurlijke oorzaken te wijten.

Hoe staat het met toverij? Spreuken 18:10 geeft ons de verzekering: „De naam van Jehovah is een sterke toren. Hier snelt de rechtvaardige binnen en ontvangt bescherming.” Jakobus 4:7 zegt: „Weerstaat de Duivel en hij zal van u wegvluchten.” Ja, God kan zijn getrouwen tegen toverij en elke andere bovennatuurlijke kracht beschermen. Dat is één betekenis die ligt opgesloten in Jezus’ woorden: „De waarheid zal u vrijmaken.” — Johannes 8:32.

’Maar Job dan?’, zullen sommigen misschien vragen. ’Hij werd toch door een boze geest ziek gemaakt?’ Ja, de bijbel zegt dat Jobs ziekte door Satan werd veroorzaakt. Maar Jobs geval was uitzonderlijk. Job had lange tijd goddelijke bescherming tegen rechtstreekse demonische aanvallen genoten. Toen daagde Satan Jehovah uit Job te slaan, en omdat er grote strijdpunten bij betrokken waren, heeft Jehovah in dit ene geval zijn bescherming gedeeltelijk van zijn aanbidder weggenomen.

God gaf echter grenzen aan. Toen hij Satan toestond Job te kwellen, kon Satan Job een tijdlang ziek maken, maar hij kon hem niet doden (Job 2:5, 6). Ten slotte kwam er een eind aan Jobs lijden, en Jehovah beloonde hem rijkelijk voor zijn rechtschapenheid (Job 42:10-17). De beginselen die door Jobs rechtschapenheid zijn komen vast te staan, staan inmiddels al geruime tijd in de bijbel en zijn voor allen duidelijk. Zo’n proefproces hoeft niet herhaald te worden.

Hoe gaat Satan te werk?

In bijna elk geval is het enige verband tussen Satan en menselijke ziekte het feit dat Satan het eerste mensenpaar heeft verleid, als gevolg waarvan zij tot zonde vervielen. Hij en zijn demonen vormen niet de rechtstreekse oorzaak van letterlijk elke ziekte. Satan deinst echter niet terug voor pogingen ons ertoe te brengen onverstandige beslissingen te nemen en ten aanzien van ons geloof te schipperen, hetgeen een schadelijke uitwerking op onze gezondheid zou kunnen hebben. Hij heeft Adam en Eva niet behekst, vermoord of met ziekte gekweld. Eva werd door hem overgehaald God ongehoorzaam te zijn, en Adam volgde haar pad van ongehoorzaamheid. Ziekte en dood maakten deel uit van wat hieruit voortvloeide. — Romeinen 5:19.

Een ontrouwe profeet, Bileam genaamd, werd eens door de koning van Moab gehuurd om een vervloeking uit te spreken over de natie Israël, die dreigend dicht bij Moabs grens gelegerd was. Bileam probeerde Israël te vervloeken, maar dit lukte hem niet omdat de natie Jehovah’s bescherming genoot. De Moabieten trachtten Israël toen tot het bedrijven van afgoderij en seksuele immoraliteit te verlokken. Deze tactiek slaagde, en Israël verloor Jehovah’s bescherming. — Numeri 22:5, 6, 12, 35; 24:10; 25:1-9; Openbaring 2:14.

Wij kunnen uit die gebeurtenis die zich in de oudheid heeft voorgedaan een belangrijke les leren. Goddelijke hulp schenkt getrouwe aanbidders van God bescherming tegen rechtstreekse aanvallen van goddeloze geesten. Satan kan echter proberen personen ertoe te brengen ten aanzien van hun geloof te schipperen. Hij kan proberen hen tot immoraliteit te verlokken. Of hij kan, als een brullende leeuw, proberen hen er door vrees toe te brengen een handelwijze te volgen die hen van Gods bescherming berooft (1 Petrus 5:8). Daarom noemt de apostel Paulus Satan „degene . . . die het middel bezit de dood te veroorzaken”. — Hebreeën 2:14.

Owmadji’s grootmoeder probeerde Hawa ertoe over te halen om ter bescherming tegen ziekte amuletten en fetisjen te gebruiken. Wat zou er gebeurd zijn als Hawa hiervoor was gezwicht? Zij zou blijk gegeven hebben van een gebrek aan volledig vertrouwen in Jehovah God en had niet langer zeker kunnen zijn van zijn bescherming. — Exodus 20:5; Mattheüs 4:10; 1 Korinthiërs 10:21.

Satan probeerde ook Job over te halen. Het was niet voldoende hem van zijn gezin, zijn rijkdom en zijn gezondheid te beroven. Job kreeg ook heel slechte raad van zijn vrouw toen ze zei: „Vervloek God en sterf!” (Job 2:9) Daarna werd hij door drie „vrienden” bezocht die eensgezind probeerden hem ervan te overtuigen dat hij zijn ziekte aan zichzelf te wijten had (Job 19:1-3). Op deze wijze trok Satan voordeel van Jobs verzwakte toestand in een poging hem te ontmoedigen en zijn vertrouwen in Jehovah’s rechtvaardigheid aan het wankelen te brengen. Toch bleef Job zich op Jehovah verlaten als zijn enige hoop. — Vergelijk Psalm 55:22.

Als wij ziek zijn, kunnen ook wij gedeprimeerd raken. In zo’n situatie zal Satan snel proberen ons dusdanig te laten handelen dat wij schipperen ten aanzien van ons geloof. Wanneer ziekte toeslaat, is het derhalve belangrijk in gedachte te houden dat de fundamentele oorzaak van ons lijden waarschijnlijk gelegen is in overgeërfde onvolmaaktheid en niet in de een of andere geheimzinnige invloed. Bedenk dat de getrouwe Isaäk enkele jaren voor zijn dood blind werd (Genesis 27:1). Dit was niet aan goddeloze geesten te wijten, maar aan zijn hoge leeftijd. Rachel stierf tijdens de bevalling, niet wegens Satan, maar wegens menselijke zwakte (Genesis 35:17-19). Uiteindelijk zijn alle getrouwen uit de oudheid gestorven — niet wegens bezweringen of vervloekingen, maar wegens overgeërfde onvolmaaktheid.

Ons inbeelden dat onzichtbare geesten een rechtstreekse invloed hebben op elke ziekte waardoor wij worden getroffen, is een valstrik. Het kan ons met een ziekelijke angst voor de geesten vervullen. Wanneer wij dan ziek worden, zouden wij ertoe verleid kunnen worden te proberen de demonen gunstig te stemmen in plaats van ver bij hen vandaan te blijven. Als Satan ons er door vrees toe kan brengen onze toevlucht tot spiritistische praktijken te nemen, zou dat neerkomen op verraad jegens de ware God, Jehovah (2 Korinthiërs 6:15). Wij dienen ons te laten leiden door een eerbiedige vrees voor God, niet door een bijgelovige vrees voor zijn Tegenstander. — Openbaring 14:7.

De kleine Owmadji geniet reeds de best mogelijke bescherming tegen goddeloze geesten. Volgens de apostel Paulus beschouwt God haar als „heilig” omdat zij een gelovige moeder heeft, die tot God kan bidden of hij door middel van heilige geest met haar dochter wil zijn (1 Korinthiërs 7:14). Gezegend met zo’n nauwkeurige kennis kon Hawa een doeltreffende behandeling voor Owmadji zoeken in plaats van zich op amuletten te verlaten.

Verschillende oorzaken van ziekte

De meeste mensen geloven niet in geesten. Wanneer zij ziek worden, gaan zij naar een arts — als zij zich dit kunnen veroorloven. Iemand die ziek is, kan natuurlijk naar een arts gaan en toch nog ziek blijven. Artsen kunnen geen wonderen verrichten. Maar veel bijgelovige personen die genezen zouden kunnen worden, gaan pas naar een arts als het te laat is. Zij proberen eerst spiritistische genezingsmethoden, en als zij hier geen baat bij hebben, gaan zij in laatste instantie naar een arts. Velen sterven onnodig.

Anderen zien zich wegens onwetendheid voor een vroegtijdige dood gesteld. Zij herkennen de symptomen niet en weten niet welke praktische stappen zij moeten doen om ziekte te voorkomen. Kennis draagt ertoe bij onnodig lijden te voorkomen. Het is opmerkenswaard dat moeders die kunnen lezen en schrijven minder kinderen wegens ziekte verliezen dan degenen die analfabeet zijn. Ja, onwetendheid kan fataal zijn.

Achteloosheid is nog een oorzaak van ziekte. Velen worden bijvoorbeeld ziek omdat zij toelaten dat insecten over voedsel kruipen voordat het wordt gegeten of omdat degenen die het voedsel bereiden, hun handen niet van tevoren wassen. Slapen zonder een muskietennet in door malaria geplaagde gebieden is ook gevaarlijk.a Wanneer het op gezondheid aankomt, is het vaak waar dat ’voorkomen beter is dan genezen’.

Een onverstandige leefstijl heeft ertoe geleid dat miljoenen mensen ziek worden en voortijdig sterven. Dronkenschap, seksuele immoraliteit en het gebruik van drugs en/of tabak heeft de gezondheid van velen geruïneerd. Als iemand zich aan deze ondeugden overgeeft en dan ziek wordt, komt dit dan doordat iemand een bezwering over hem heeft uitgesproken of een geest hem heeft aangevallen? Nee. Hij heeft de ziekte aan zichzelf te wijten. De geesten de schuld geven, komt neer op een weigering de verantwoordelijkheid voor een onverstandige leefstijl te aanvaarden.

Er zijn natuurlijk dingen die wij niet in de hand hebben. Wij zouden bijvoorbeeld blootgesteld kunnen worden aan ziekteaanbrengende microben of aan vervuiling. Dit is wat er met Owmadji gebeurde. Haar moeder wist niet waardoor de diarree werd veroorzaakt. Haar kinderen zijn niet zo vaak ziek als andere kinderen omdat zij haar huis en erf schoonhoudt en altijd haar handen wast voordat zij voedsel bereidt. Maar alle kinderen worden af en toe ziek. Ongeveer 25 verschillende organische infecties kunnen diarree veroorzaken. Het is heel goed mogelijk dat niemand ooit zal weten door welke infectie Owmadji’s probleem werd veroorzaakt.

De langetermijnoplossing

Ziekte is niet Gods schuld. „Met kwade dingen kan God niet worden beproefd, noch beproeft hij zelf iemand” (Jakobus 1:13). Als een van zijn aanbidders ziek wordt, schraagt Jehovah hem geestelijk. „Jehovah zelf zal hem schragen op een divan van ziekte; heel zijn bed zult gij stellig veranderen tijdens zijn ziekte” (Psalm 41:3). Ja, God heeft mededogen. Hij wil ons helpen, geen schade toebrengen.

Jehovah heeft werkelijk een langetermijnoplossing voor ziekte — Jezus’ dood en opstanding. Door middel van Jezus’ loskoopoffer worden rechtgeaarde mensen losgekocht van hun zondige toestand en zullen zij uiteindelijk in de gelegenheid zijn om op een paradijsaarde volmaakte gezondheid en eeuwig leven te ontvangen (Mattheüs 5:5; Johannes 3:16). Jezus’ wonderen waren een voorproefje van de ware genezing die Gods koninkrijk zal schenken. God zal ook Satan en zijn demonen verwijderen (Romeinen 16:20). Ja, Jehovah heeft schitterende dingen in petto voor degenen die geloof in hem oefenen. Wij moeten alleen geduldig zijn en volharden.

Intussen schenkt God door middel van de bijbel en de wereldwijde broederschap van getrouwe aanbidders praktische wijsheid en geestelijke leiding. Hij toont ons hoe de ondeugden te vermijden die gezondheidsproblemen veroorzaken. En hij voorziet in ware vrienden die hulp zullen bieden wanneer er problemen rijzen.

Denk nog eens aan Job. Naar een toverdokter gaan, zou het slechtste geweest zijn wat Job had kunnen doen! Het zou hem van Gods bescherming hebben beroofd en hij zou alle zegeningen misgelopen zijn die hem na zijn beproeving wachtten. God vergat Job niet, en hij zal ons niet vergeten. „Gij hebt van de volharding van Job gehoord en hebt gezien hoe Jehovah het heeft laten aflopen”, zegt de discipel Jakobus (Jakobus 5:11). Als wij het nooit opgeven, zullen ook wij op Gods bestemde tijd wonderbare zegeningen ontvangen.

Hoe is het met de kleine Owmadji afgelopen? Haar moeder herinnerde zich een artikel in Ontwaakt!, het zustertijdschrift van De Wachttoren, over de orale rehydratietherapie.b Zij volgde de aanwijzingen op en bereidde de oplossing, zodat Owmadji die kon drinken. Nu is het meisje prima in orde en gezond.

[Voetnoten]

[Illustraties op blz. 7]

Jehovah heeft regelingen getroffen voor een definitieve oplossing van het probleem ziekte