De belangrijkheid van een goede lichaamsverzorging

Nuttige feiten die jonge mensen dienen te weten

DE WIJZE Salomo vergeleek het met een huis met vensters en deuren. Eeuwen later noemde de apostel Paulus het „dit woonhuis”. Waarop doelden zij? Op het menselijk lichaam (Pred. 12:3-7; 2 Kor. 5:1, 2). En evenals een huis, moet het lichaam verzorgd worden, wil men er ten volle profijt van trekken.

Wat ben jij voor iemand als het op het verzorgen van je lichaam aankomt? Waardeer je het lichaam dat je hebt?

Je díent het te waarderen, want het menselijk lichaam is werkelijk een meesterwerk onder alle aardse scheppingswerken. Je lichaam is ingewikkelder dan welke computer of mechanische apparatuur maar ook die ooit is uitgevonden. Toch werkt het soepel en is het wonderbaarlijk doeltreffend en lenig. Het is duizelingwekkend te bedenken hoe de 206 beenderen (sommige sterk genoeg om meer dan 1400 kilogram druk per vierkante centimeter te weerstaan) de meer dan 600 spieren, de 96.000 kilometer bloedvaten en een netwerk van zenuwen die met een snelheid van ruim 100 meter per seconde impulsen naar en van de hersenen kunnen relayeren, plus alle andere delen van het menselijke organisme — hoe dit alles als één eenheid harmonieus functioneert. De apostel schreef dat „het lichaam één is”, hoewel het uit vele leden bestaat. Wij doen er goed aan de waarheid in te zien van zijn verklaring dat ’wanneer één lid lijdt, alle andere leden meelijden’. Ja, ondanks de miljarden cellen is het lichaam een eenheid. Willen wij zoveel mogelijk van ons leven als mens maken, dan kunnen wij ons niet veroorloven één onderdeel van ons lichaam te verwaarlozen. — 1 Kor. 12:12, 14-26.

Er is nog een betere, verhevener reden om je lichaam zo goed als je kunt te willen verzorgen, en wel opdat je het tot eer van de Schepper, en ook van je ouders, en tot welzijn van je naaste kunt gebruiken. Een slecht verzorgd huis doet de architect of de bouwer geen eer aan. Een huis dat vervallen of vuil is of waaruit onaangename geuren komen, heeft op de hele buurt eromheen een nadelige invloed. Hetzelfde geldt voor ons als wij ons lichaam niet op de juiste wijze verzorgen.

Je lichaam is natuurlijk op verbazingwekkende wijze aangepast om in veel opzichten voor zichzelf te zorgen. Zonder dat je er bij stilstaat, verteert het voedsel en zet het dit om in energie; het geneest zichzelf vaak van een wondje of ziekte zonder dat er een dokter aan te pas komt. Het zal verbazend veel verdragen zonder te klagen.

Niettemin gaat het bijbelse beginsel dat ’wij oogsten wat wij zaaien’ onvermijdelijk op bij onze lichaamsverzorging. De ’oogst’ kan goed of slecht zijn, hetgeen van ons afhangt. En iemand behoeft met oogsten niet te wachten tot hij of zij oud is — deze oogst begint veel, veel eerder, soms heel vroeg in het leven.

Het is niet alleen maar een kwestie van proberen te voorkomen dat je „ziek wordt”. Je dient je lichaam een „topprestatie” te willen laten leveren ten einde dat behaaglijke gevoel te hebben dat bijdraagt tot geluk, tot goed werk en helder denken en dat je helpt een aangenaam persoon te zijn om bij te verkeren. Wat zijn dan enkele van de dingen die geregelde aandacht verdienen?

DE WAARDE VAN EVENWICHTIG VOEDSEL

Het voedsel dat je eet doet veel meer dan enkel energie verschaffen. Het verschaft de bouwmaterialen die je lichaam nodig heeft om zich in stand te houden. Koolhydraten, die zich onder andere in suiker, brood en aardappelen bevinden, geven je energie. Maar als je voedsel nu bijna enkel uit zulke dingen bestaat? Als je nu eens zou proberen met frisdranken en snoepgoed in leven te blijven? Je lichaam zou te lijden krijgen van gebrek aan de stoffen die noodzakelijk zijn om de dagelijkse herstelwerkzaamheden te verrichten.

Je hebt geregeld eiwitten nodig, die zich in melk, kaas, vlees en vis bevinden. Zonder eiwitten worden je spieren slap en zwak en wordt je groei vertraagd. Je hebt mineralen nodig, want zonder deze zullen je tanden al gauw slecht worden en je beenderen verzwakken. Bladgroenten zijn rijk aan mineralen. Je hebt vitaminen nodig omdat deze de chemische regelaars van het lichaam zijn en het tegen bepaalde ziekten beschermen. Vruchten en granen zijn voorname vitaminebronnen. En je hebt heel veel water nodig, want dit vormt de basis van je bloed en al je weefselvloeistoffen.

Niet pas als je zestig of zeventig bent, maar al in je tienerjaren kun je de vruchten van goed of verkeerd voedsel plukken. Uit een onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat als studenten beter voedsel kregen zij ook beter konden leren. Slecht voedsel heeft over het algemeen slecht werk tot gevolg en maakt dat mensen meer kans lopen een ongeluk te krijgen of te veroorzaken. Het berooft het lichaam snel van een gezond uiterlijk en natuurlijke schoonheid.

REINHEID DRAAGT BIJ TOT GEZONDHEID

Zoals het ons veel meer vreugde geeft in een schoon huis te wonen, genieten wij ook veel meer van het leven als wij ons lichaam schoon houden. Geregeld baden is verkwikkend en gezond. Je lichaam komt voortdurend in aanraking met microscopische bacillen in de lucht en in de dingen die je aanraakt. Sommige van deze bacillen kunnen ziekten veroorzaken. Zeep werkt als een bacillendoder terwijl water dient om ze weg te spoelen. Vooral je handen hebben veelvuldig aandacht nodig, want hiermee kom je aan voedsel en raak je misschien andere mensen aan of dingen die zij gebruiken.

Je voelt je niet alleen prettiger als je jezelf rein houdt, maar je maakt het leven ook aangenamer voor degenen die je zien of in je nabijheid komen. Als je een huis ziet dat smerig en onverzorgd is, hoe denk je dan over de mensen die erin wonen? Zo beoordelen mensen ook jou naar je uiterlijk. Vuil op je gezicht, in je oren, op je nek, in je haar, op je handen of onder je nagels kan je verhinderen de vriendschap en achting van anderen te krijgen. Je zult ook meer zelfrespect hebben als je schoon op jezelf bent.

Het lichaam transpireert, ook al heeft men niet veel lichaamsbeweging of doet men niet veel werk. Als transpiratie zich ophoopt, kan je lichaam er heel onaangenaam door gaan ruiken. Als je geregeld een bad neemt of onder de douche gaat en je onder je armen en soortgelijke plaatsen wast, zal men het prettig vinden in je gezelschap te verkeren. Reinheid en goed voedsel dragen ook bij tot een betere, frissere gelaatskleur.

Je gebit heeft speciale aandacht nodig. Er kunnen voedseldeeltjes tussen of op je tanden en kiezen gaan zitten. De zuren die deze deeltjes afscheiden, tasten het glazuur aan.

Deze zuren kunnen soms binnen enkele maanden het harde glazuur stukvreten en dat is het begin van tandbederf. Je kunt ook gingivitis krijgen, een ontsteking van het tandvlees waardoor na verloop van tijd de tanden kunnen gaan loszitten. Je kunt er enkele verliezen. Rotte of ontbrekende tanden maken je beslist niet aantrekkelijker als je lacht. — Vergelijk Hooglied 4:2.

Denk niet dat je, alleen omdat je geen kiespijn hebt, je kunt veroorloven je gebit te verwaarlozen door het niet te reinigen. Door onderzoek is gebleken dat bijna negen van de tien schoolgaande kinderen tandbederf hebben. Dit komt over het algemeen doordat zij de tanden niet geregeld poetsen, door verkeerd voedsel, of door beide.

Een reine mond is ook een beveiliging tegen slechte adem. Dagelijks verscheidene glazen water drinken, helpt eveneens. Bedenk dat je mond enigszins op de deur of ingang van een huis lijkt (Pred. 12:4). Indien datgene wat men bij het opengaan van de deur ziet en ruikt niet schoon en aangenaam is, zullen mensen geneigd zijn weg te blijven.

Zonder tot uitersten te vervallen (zoals sommigen in dit opzicht doen), moedigt Gods Woord de bijbel ons aan tot reinheid. Schone handen en een fris gewassen lichaam worden dikwijls gebruikt als symbolen voor geestelijke reinheid en zuiverheid (Ps. 26:6; Jes. 1:16; Hebr. 10:22). De apostel Paulus vermaande: „Laten wij ons reinigen van elke verontreiniging van vlees en geest, en in de vreze Gods heiligheid tot volmaaktheid brengen” (2 Kor. 7:1). Zijn wij innerlijk, in ons hart en onze geest, rein? Dienen wij er dan ook niet naar te streven uiterlijk rein te zijn?

NOODZAAK VAN GOEDE NACHTRUST

In de loop van elke dag worden er miljoenen lichaamscellen afgebroken die vervangen moeten worden. Je lichaam bouwt bepaalde afvalstoffen op die zich, vooral ten gevolge van werk en lichaamsbeweging, in je spieren ophopen. Het zijn deze afvalstoffen die je een gevoel van moeheid geven. Je lichaam moet voldoende rust hebben, wil het deze opgehoopte afvalstoffen kwijtraken en in staat zijn nieuwe cellen aan te maken om je lichaam in goede conditie te houden en goed te onderhouden. Ook je centrale zenuwstelsel en je hersenen hebben rust nodig. Deze kunnen zich eenvoudig niet ontspannen tenzij je slaapt.

Omdat je jong bent, denk je misschien dat je met weinig slaap toe kunt. Maar jeugdige kracht en energie kunnen bedrieglijk zijn. Ze kunnen de symptomen van een ernstige beschadiging maskeren die door onvoldoende rust zou kunnen ontstaan. In werkelijkheid heeft het lichaam van iemand die jong en dus in de groei is, meer, niet minder, slaap nodig dan dat van een volwassene. Gebrek aan slaap is nadelig voor het denkvermogen en werkt vergeetachtigheid in de hand; het maakt iemand minder oplettend en vertraagt de reflexbewegingen. Het kan je gespannen, rusteloos, prikkelbaar en moeilijk om mee om te gaan maken. Dit is vooral het geval als er druk of spanning is.

Werk dus met je lichaam samen door het de rust te geven die het moet hebben. Als je ouders je instrueren op een bepaalde tijd naar bed te gaan, besef dan de juistheid van hun leiding. Als je elke nacht voldoende rust krijgt, zal de kwaliteit en de snelheid van je werk verbeteren. Je zult het leven plezieriger vinden en minder klachten hebben.

WAARDERING TONEN VOOR DE VOORZIENING VAN DE SCHEPPER

Ja, ieder van ons kan met de psalmist zeggen: „Ik zal u [Jehovah] prijzen omdat ik op een vrees inboezemende wijze wonderbaar ben gemaakt.” Ons lichaam is een bewijs van de wijsheid en ook van de liefde van onze hemelse Vader. — Ps. 139:14-16.

Indien wij de gave van het leven dat wij in ons lichaam genieten, waarderen, dienen wij ons lichaam te gebruiken tot eer van onze Maker en ook tot eer van zijn Zoon die zijn leven heeft gegeven opdat wij leven zouden kunnen verwerven. Volg het voorbeeld na van de apostel Paulus, die de wens uitte dat „Christus, zoals altijd voordien, ook nu door middel van mijn lichaam grootgemaakt zal worden”. — Fil. 1:20; 1 Kor. 6:13.

Evenals Paulus en als Jezus, die Paulus navolgde, kunnen wij ten gevolge van onze bereidheid ontberingen in Gods dienst te ondergaan, soms worden gedwongen het zonder voldoende voedsel of rust te stellen (2 Kor. 6:4, 5). Wij dienen echter nooit ons lichaam door louter onverschilligheid of om zelfzuchtige redenen of uit domheid te misbruiken of te verwaarlozen. Dit zou gebrek aan eerbied zijn voor Degene aan wie wij ons lichaam te danken hebben.

„Hetzij gij daarom eet of drinkt of iets anders doet, doet alle dingen tot Gods heerlijkheid.” Hij zal je er rijkelijk voor belonen en zegenen als je waardering toont voor zijn liefdevolle voorzieningen. — 1 Kor. 10:31.