Wereldomvattende vrees — Waar wijst dit op?
VREES wordt genoemd als onderdeel van het „teken” van wat de bijbel beschrijft als de „tijd van het einde”, het „besluit van het samenstel van dingen” of de „laatste dagen” (Dan. 12:4; Matth. 24:3; 2 Tim. 3:1). Jezus zei dat mensen „mat [zouden] worden van vrees en verwachting omtrent de dingen die over de bewoonde aarde komen”. Ons een reden verschaffend om hoopvol gestemd te zijn, zei hij echter dat deze wereldomvattende vrees een bewijs zou zijn dat „bevrijding nabijkomt”. — Luk. 21:7, 25-28.
Is de vrees die zou betekenen dat er bevrijding ophanden is, werkelijk in onze tijd aanwezig? Vele mensen zijn deze mening toegedaan. En u?
Beschouw de feiten
„De wereld is als nooit tevoren vervuld van vrees”, schrijft Die Welt. Ze karakteriseert onze eeuw als „de eeuw van de vrees”. Gezien alle vorderingen in wetenschap, technologie, geneeskunde en psychotherapie is deze toename van angst een paradoxale zaak. Het had toch mogelijk moeten zijn om vrees juist verder in te dammen; in plaats daarvan is het tegenovergestelde gebeurd.
Vrees is wel vergeleken met een „rondwarend spook” en met een ziekte die „als een epidemie om zich heen grijpt”. Zo verklaart het Duitse tijdschrift Hörzu: „Nooit eerder is de mensheid zo bang geweest.” Wijzend op sommige oorzaken hiervan, zegt het blad: „Niets ontziende wreedheid en terreur, egotisme en onverschilligheid, maatschappelijk onrecht, oorlog, buitenlandse invloed, drugmisbruik, afgunst, atoomenergie, jeugdmisdaad, beroepsfouten — de huidige vrees heeft duizend namen.”
Steeds meer mensen stemmen ermee in dat dit geen overdrijving is. Wat is uw mening? Zijn hier enkele dingen genoemd waarvoor ook u bang bent?
Internationaal in zijn omvang
Vrees beperkt zich niet tot de inwoners van slechts één land. Merk op hoe het tijdschrift Time de situatie in de VS beschrijft:
„De atmosfeer is vol van een vrees die te groot is om te bevatten.” Waarom? Het is te wijten aan de vrees voor een kernoorlog.
Ook jongeren zijn niet vrij van deze vrees voor een thermonucleaire ramp. Volgens een recent onderzoek door de American Psychiatric Association heeft een kernoorlog een psychologisch effect op kinderen. En The New York Times citeerde Dr. R. J. Lifton, hoogleraar psychiatrie aan de Yale University, die met betrekking tot kinderen die opgroeien onder de dreiging van een kernoorlog, de opmerking maakte:
„Hun gedachten hebben een andere oriëntatie; zij houden rekening met de mogelijkheid dat alles, zijzelf en hun ouders en alles wat zij hebben gekend of aangeraakt, plotseling vernietigd kan worden.”
Of met de woorden van een 12-jarig meisje: „Ik werd erg bang dat de wereld zou kunnen ontploffen.”
De vrees voor een kernoorlog heeft zich zelfs uitgebreid tot landen die niet in eerste instantie het doelwit voor kernraketten zullen zijn. De reden voor deze vrees is gelegen in de over de hele wereld optredende radioactieve neerslag. Doodaanbrengende radioactieve deeltjes die zich na een kernoorlog in de stratosfeer bevinden, zullen nadien overal op aarde weer naar beneden kunnen komen en alles waarmee zij in aanraking komen, besmetten.
Andere angsten hebben het probleem nog ingewikkelder gemaakt. De vrees voor een aanval van terroristen. De vrees voor een ramp die het milieu aantast. Vrees voor misdaad.
Ongeacht waar u woont, stellen wij u de vraag: Hebt u in de kranten en tijdschriften van uw land ook dit soort uitspraken aangetroffen? Merkt u hoe woorden als „vrees”, „bezorgdheid”, „onzekerheid” met een alarmerende regelmaat opduiken in gesprekken en discussies, zowel privé als in het openbaar? Als dat inderdaad het geval is, hebt u zich dan ooit afgevraagd wat dit betekent?
Is vrees iets nieuws?
Volkomen terecht wijzen vele mensen erop dat vrees zo oud is als de mens zelf. Een hoofdartikel in de Süddeutsche Zeitung geeft dit toe: „Vrees voor de dood, voor pijn en ziekte, voor materiële en immateriële verliezen hebben altijd bij de mens gehoord.” Aantonend echter dat vrees in ons geslacht een nieuwe dimensie heeft gekregen, voegt het artikel eraan toe: „Nieuw daarentegen is de soort van potentiële gevaren die de mens nu heeft gecreëerd alsook de omvang van die gevaren; nieuw ook zou ongetwijfeld de ernst zijn van de gevolgen als niet ondenkbare rampen inderdaad zouden gebeuren.”
Om te kunnen dienen als een onderdeel van een geloofwaardig teken dat het door Jezus geprofeteerde „besluit van het samenstel van dingen” zou kenmerken, zou er sprake moeten zijn van (1) een opmerkelijke toename in het aantal dingen dat vrees inboezemt en (2) een toename in de intensiteit van de vrees vanwege de mogelijke consequenties (Matth. 24:3; Luk. 21:10, 11, 26). Dit is nu precies het punt waar het in de bovengegeven aanhalingen om gaat; Bovendien is de vrees voor een kernoorlog zonder precedent. Nooit eerder is de mens in staat geweest de enorme krachten in het atoom te ontketenen — niet voor deze 20ste eeuw. Voor het eerst zijn mensen bang voor de totale uitroeiing van het mensenras, ja zelfs de totale vernietiging van alle leven op aarde.
Maar bedenk dat u wanneer u de hedendaagse bewijzen voor een toegenomen vrees ziet, in werkelijkheid veel meer ziet. U ziet dat „bevrijding nabijkomt”, in overeenstemming met Jezus’ belofte. — Luk. 21:28.
Zal zo’n „bevrijding” teweeggebracht worden door de anti-kernwapenbeweging? Vele mensen denken dit. Maar hoe gaat het bij zo’n vredesbetoging ten gunste van kernwapenbevriezing toe? En biedt dat hoop voor „bevrijding”?
Een Amerikaanse vredesbetoging
Geluiden van spreekkoren, rockmuziek, leuzen en religieuze gezangen wedijveren met elkaar om boven een achtergrondlawaai van duizenden stemmen uit de aandacht van uw oren te winnen. Uw ogen krijgen een kaleidoscoop van beelden te verwerken: spandoeken met felgekleurde leuzen — veel clichés, enkele origineel in hun humor of huiveringwekkendheid; demonstranten in bizarre kledij met angstaanjagende maskers; grote poppen van papier-maché; keurig geklede zakenmensen; geestelijken met hun omgekeerde boordje, christelijke monniken in bruin habijt, boeddhistische monniken in saffraankleurige gewaden, jongeren, oude mensen, moeders met kleine kinderen, en een hond met een bordje om zijn nek waarop het woord Vrede.
Zevenhonderdduizend mensen op de straten van New York, die allemaal willen voorkomen dat er ooit een kernoorlog zal uitbreken.
Het was de grootste ontwapeningsdemonstratie die de VS ooit hadden gezien. De organisatoren hadden 12 juni als datum gekozen opdat de demonstratie zou samenvallen met de Speciale Zitting over Ontwapening, en de VN nota zouden moeten nemen van de roep om kernwapenbevriezing.
Er heerste die dag een carnavaleske sfeer. Toch werd men door wat in de mensenmenigte te zien en te horen was, steeds opnieuw herinnerd aan de dreiging van een nucleaire vernietiging. Het was een vreedzame betoging. En hoewel de overgrote meerderheid uit Amerikanen bestond, waren toch ook een aantal andere landen vertegenwoordigd. Zo was er een Japanse delegatie van jong en oud die iedereen veelkleurige kransen met papieren vredesduiven om de nek hing en gekleurde kaarten met persoonlijke, in Japanse karakters geschreven vredesboodschappen uitreikte.
„Dames, waarom bent u hier?” Een vrouw van een jaar of zestig antwoordt: „Wij willen een veilige wereld voor onze kleinkinderen.” Een ander zegt: „Wij willen dàt onze kleinkinderen nog een wereld hebben.”
Een atoomgeleerde van het Argonne National Laboratory dicht bij Chicago, waar onderzoek wordt verricht voor het Amerikaanse Ministerie voor Energie, vertelt waarom hij naar New York was gekomen. „Om dezelfde reden als ieder ander hier, vanwege de bewapeningswedloop. Voor mij is het een heel reële dreiging dat er per ongeluk een kernoorlog uitbreekt, waarin ik zou sterven. Ik zie niet graag mensen sterven, of het nu Russen of Amerikanen zijn.”
Hier is het hoofd van een afdeling voor radiologische geneeskunde van een groot ziekenhuis in New York. Waarom hij aan de betoging deelneemt? Hij antwoordt met één kort zinnetje: „Ik ben bang!” Hij wil dat kernenergie op vreedzame wijze, in de geneeskunde bijvoorbeeld, en niet in een oorlog gebruikt wordt.
Een geestelijke van een college in Kentucky neemt deel aan de betoging omdat hij denkt dat acties ten gunste van bevriezing van kernwapens „regeringsleiders zullen dwingen vrede tot stand te brengen”.
In de stoet lopen gewone, individuele burgers naast — verrassenderwijs — georganiseerde groepen van mensen in de zelfstandige beroepen en leden van vakbonden. Heel opvallend is de aanwezigheid van de geestelijkheid. Overal in de vredesmars zijn religieuze groepen te zien. Op het eerste gezicht een eendrachtige, verenigde groep betogers. Een nadere beschouwing onthult echter dat de menigte toch wel sterk verdeeld is. Als men de spandoeken en leuzen vergelijkt, en luistert naar de beleden ideologieën, ontdekt men verschillen in de opvattingen over de definitieve vorm die de bevriezing van kernwapens zou moeten aannemen. Bovendien brengt een flink aantal betogers hun persoonlijke ergernissen of politieke stokpaardjes via de kwestie van kernwapenbevriezing naar voren.
Enorme witte schoonmaakmachines staan te wachten totdat de betogers hun mars beëindigd hebben. Wanneer de demonstranten vertrekken, komen dicht op hun hielen deze mechanische monsters om de overal in het rond liggende pamfletten te verslinden en de straten schoon te vegen. Of de hele actie voor bevriezing van kernwapens als een nachtkaars zal uitgaan en uit de aandacht van de politici weggevaagd zal worden, of dat dergelijke demonstraties wel enig effect zullen hebben, zoals bijvoorbeeld een toenemende druk op regeringen om vrede uit te roepen, zal de toekomst moeten leren.
Als wij echter niet met vertrouwen naar menselijke bewegingen zoals deze vredesbeweging met haar campagne voor kernwapenbevriezing kunnen opzien, waarheen moeten wij ons dan wenden voor duurzame vrede en zekerheid?
[Inzet op blz. 9]
„De atmosfeer is vol van een vrees die te groot is om te bevatten”
[Illustratie op blz. 8]
Vrees bedekt de wereld