Veranderende houding ten opzichte van de Kerken

ENKELE jaren geleden werden de kerken over het algemeen hooggeschat. Hebt u een verandering in deze houding waargenomen? Bemerkt u een steeds kritischer toon in wat u vandaag de dag over de kerken leest en hoort?

Het is verbazingwekkend hoe vaak en vlug de nieuwsbronnen tegenwoordig, zo ze al niet rechtstreeks kritiek uiten, de moeilijkheden van de kerken beschrijven. Beschouwt u enkele vrij recente berichten maar eens.

TIJDSCHRIFTEN SCHETSEN HET VERVAL VAN DE KERK

„Newsweek” van 4 oktober 1971 had een rode omslag waarop in grote witte letters de vraag stond: HEEFT DE KERK HAAR ZIEL VERLOREN? De grootste religie van de christenheid onder de loupe nemend, zei het artikel binnenin: „’De Katholieke Kerk is één grote bende’, klaagt een liberale monseigneur die een groot deel van de schuld op de bisschoppen schuift voor wie hij werkt. En op hun eigen gematigde manier geven sommige leden van de hiërarchie dit toe. ’De kerk is in verwarring’”, erkende bisschop J. Bernardin.

„Look” kondigde in de uitgave van 19 oktober j.l. op de omslag aan: DE MACHT VAN HET VATICAAN GAAT ACHTERUIT. Binnenin verklaarde de vetgedrukte titel: DE MACHT EN DE GLORIE AAN HET TANEN. In de laatste paragraaf van het artikel stond: „De Rooms-Katholieke Kerk heeft drie klassen van leden — de hiërarchie, de geestelijken en de leken, bij wie enorm veel kapot is gemaakt.”

„U. S. News & World Report” van 1 november vermeldde in een artikel onder de kop NIEUW CONTRA OUD — DE STRIJD ONDER KATHOLIEKEN in vette letters eveneens: „Overal rijzen er moeilijkheden voor de grootste kerk van het christendom.” Uit een onderzoek door een jezuïet, zo zei het artikel, blijkt dat de „ordinatie van diocesaan priesters van 1694 in 1965 tot 1226 in 1970 was teruggelopen — en dat uittredingen in die periode van 166 tot 1578 waren toegenomen”.

KERKLEIDERS UITEN BEZORGDHEID

Verleden jaar oktober stonden er in de kranten bijna dagelijks onheilspellende berichten over de synode van katholieke leiders in Rome. Onder de kop SEMINARIEPERIKEL AAN SYNODE VERTELD, berichtte de in Boston verschijnende „Herald Traveler” van 2 oktober: „Kardinaal Garrone van Frankrijk waarschuwde de derde wereldsynode van rooms-katholieke bisschoppen gisteren dat het seminariesysteem wegens de twijfels die door de priesterschap varen, dreigt ineen te storten. . . .

’Seminaries lopen gevaar te verdwijnen’, zei de Franse kardinaal. ’Ze verkeren in langzaam en gestadig verval.’”

Onder de kop MOEILIJKE TIJDEN VOOR DE PRIESTERROEPING zei de „New York Times” van 10 oktober: „Synodevaders . . . zijn nog maar één week met hun besprekingen bezig, doch één feit is reeds onweerlegbaar duidelijk: De kerk staat tegenover een ernstige internationale crisis in de priesterschap, en de bisschoppen weten het. . . .

Rapporten uit nagenoeg elk land dat hier vertegenwoordigd is, vertellen een geschiedenis van minder seminaristen en heel veel afvalligheid onder degenen die reeds zijn gewijd.”

De volgende dag, 11 oktober, berichtte de „Herald-Examiner” van Los Angeles: „’Laten wij nu gehuwde mannen wijden’, zei de aartsbisschop uit de Centraal-Afrikaanse Republiek. ’Anders zal ik binnen 10 jaar weer uien moeten gaan planten’.

Ndayen uitte de vrees dat de priesterschap wel eens zou kunnen opdrogen en de Katholieke Kerk zelf verschrompelen.

Velen van zijn 209 mede-afgevaardigden op de derde Wereldsynode van bisschoppen waren het hiermee eens.”

Uit berichten blijkt dat ook andere kerken in verval zijn. In „The Alabama Baptist” stond: „Leiders van verschillende kerkelijke richtingen zijn gealarmeerd over de snelle exodus van enkelen van hun meest onderlegde geestelijken; volgens sommige schattingen treden in Amerika elk jaar meer dan 10.000 predikanten en priesters uit, zei het hoofd van de ziekenhuispredikanten in het baptistenziekenhuis te Georgia, Atlanta.”

Onder de kop: SYNAGOGEN STAAN TEGENOVER CRISIS, ZEGT RABBIJN TOT GEMEENTE, berichtte de „Los Angeles Times”: „’Er is dit jaar een stroom van artikelen en verklaringen van joodse intellectuelen, leken, jonge mensen en rabbijnen over de leegheid van het synagogeleven geweest’, zei rabbijn L. M. Barth.”

VIJANDIGHEID TEN OPZICHTE VAN KERKEN

Sommige berichten uiten sterke kritiek op de kerken, zozeer zelfs dat sommige personen misschien tot vijandigheid ten opzichte van kerken bewogen worden. Een voorbeeld hiervan is het artikel MOETEN ONZE KERKEN REVOLUTIE FINANCIEREN? in „Reader’s Digest” van oktober 1971. Er wordt in beweerd: „De Wereldraad van Kerken gebruikt de macht en gelden van de kerk om opstand in de Verenigde Staten en Afrika te steunen.”

Ook de Rooms-Katholieke Kerk heeft revolutie goedgekeurd als het doel ervan is „tirannie” omver te werpen. Heel wat geestelijken zijn daarom nu revolutionairen. Hun activiteiten stellen de kerken aan steeds meer kritiek bloot.

De Engelse krant „The Guardian”, die verleden najaar verslag uitbracht over de nieuwe militaire regering van kolonel Banzer, voerde een kop: BOLIVIA TREEDT OP TEGEN KERK. Er stond in vermeld: „Het door het nieuwe regime van Banzer voorspelde optreden tegen de zogenaamde progressieve kerk in Bolivia schijnt te zijn begonnen. De eerste aanwijzingen waren de dood van pater Maurice Lefevre . . . Meer priesters houden zich nog schuil en beweren dat er orders zijn gegeven hen ter plaatse neer te schieten.”

In andere landen is een soortgelijke actie aan de gang. De „Miami Herald” van 15 oktober berichtte: „Van verscheidene rooms-katholieke priesters worden de gangen nagegaan in verband met beweerde anti-regeringsactiviteiten in Panama.”

Een bericht uit Brazilië dat in de „Express/News” van San Antonio stond, spreekt over „de veroordeling van vier dominicaner monniken de afgelopen week op beschuldigingen van omverwerping”.

De „New York Times” van 26 oktober verklaart onder de kop ZUID-AFRIKA DOET INVAL IN HUIZEN VAN GEESTELIJKEN EN ONDERWIJZERS: „De geheime politie van Zuid-Afrika deed invallen in de huizen van geestelijken . . . in een nationale actie tegen omverwerping.”

De „Baltimore Sun” van 4 oktober berichtte „de arrestatie en drie dagen durende detentie verleden week van 47 priesters” in Argentinië. De krant merkte op dat dit de laatste uiting is van „de bereidheid van de regering om datgene wat ze als revolutionaire activiteit door radicalen in soutanes beschouwt met geweld de kop in te drukken”.

Hoewel dit in andere landen geen regel is geweest, nemen communistische regeringen reeds lang onderdrukkende maatregelen tegen de kerken. Een woordvoerder merkte hierover op: „Communistische regimes hebben in de verschillende landen waar ze aan de macht zijn een anti-religieuze politiek gevoerd.”

Met betrekking tot de houding van de Sovjet-Unie ten opzichte van de kerken, merkt „Reader’s Digest” van november op: „Er zijn overvloedige bewijzen dat er op grote schaal kerken worden gesloten, en dat duizenden christenen getergd of naar werkkampen gestuurd worden, alleen maar omdat zij een bijbel bezitten.” China, het grootste communistische land, is misschien zelfs nog vijandiger tegen de kerken. De ’World Book Encyclopedia’ van 1970 verklaart: „De regering verbiedt zendingswerk en formeel religieus onderwijs in kerken, huizen of scholen.”

Het communisme beheerst reeds een derde van de wereldbevolking en de invloed ervan neemt toe. Dit werd opnieuw bewezen op 25 oktober toen communistisch China met een overweldigende meerderheid van stemmen tot de internationale organisatie der Verenigde Naties werd toegelaten. Aldus heeft China zich als permanent lid van de machtige Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bij de Sovjet-Unie aangesloten. Ook betekenisvol is het feit dat in Frankrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten — de andere permanente leden van de Veiligheidsraad — de kerken hard achteruitgaan.

Wat betekent dit? Waartoe leidt deze vijandige neiging ten opzichte van de kerken over de hele wereld? Er is klaarblijkelijk een grote verandering in de sociale orde ophanden. Zou het kunnen zijn dat religie die nagelaten heeft zich aan de bijbel te houden van het toneel gaat verdwijnen? Het zou de moeite waard zijn als u dit ging onderzoeken.